Hula ni Isaias—Liwanag Para sa Bilog na Katawohan I
Kapitulo Beinte-Sais: “Mayo nin Nag-eerok na Masabi: ‘Naghehelang Ako’”
1. Taano ta nakararanga an mga tataramon sa Isaias 33:24?
“AN GABOS na linalang padagos na nag-aaragrangay nin iriba asin nagtitios nin kolog nin iriba sagkod ngonyan.” Iyan an sinabi ni apostol Pablo. (Roma 8:22) Apisar kan mga pag-oswag sa siensia medikal, an helang asin kagadanan padagos na pinasasakitan an rasa nin tawo. Kun siring, kanigoan kamakangangalas kan panugang nagdadara sa kulminasyon sa kabtang na ini kan hula ni Isaias! Imahinara an panahon na “mayo nin nag-eerok na masabi: ‘Naghehelang ako.’” (Isaias 33:24) Noarin asin paano maootob an panugang ini?
2, 3. (a) Sa anong paagi may helang an nasyon nin Israel? (b) Paano an Asiria nagseserbing “sogkod” nin Dios sa pagdisiplina?
2 Si Isaias nagsusurat kan panahon na may helang sa espirituwal an katipan na banwaan nin Dios. (Isaias 1:5, 6) Hararomon an pagkaimbuelto ninda sa apostasiya asin inmoralidad kaya kaipuhan ninda an estriktong disiplina hale ki Jehova Dios. An Asiria nagseserbing “sogkod” ni Jehova sa pagtao kan disiplinang iyan. (Isaias 7:17; 10:5, 15) Enot, an sampulong tribong kahadean kan Israel sa amihanan buminagsak sa mga Asirio kan taon 740 B.C.E. (2 Hade 17:1-18; 18:9-11) Pakalihis nin nagkapirang taon, si Hadeng Senaquerib nin Asiria naglansar nin todo-todong pagsalakay sa kahadean kan Juda sa timog. (2 Hade 18:13; Isaias 36:1) Mantang an dai mapopogolan na puersa nin Asiria linalakopan an kadagaan, garo baga dai na malilikayan an biyong pagkapara kan Juda.
3 Alagad an Asiria, na luminampas sa autorisasyon kaiyan na disiplinahon an banwaan nin Dios, nagmamaigot na kamtan ngonyan an sadiring mahanab na ambisyon kaiyan na kongkistaron an bilog na kinaban. (Isaias 10:7-11) Totogotan daw ni Jehova na dai mapadusahan an mabangis na pagmaltrato kaiyan sa saiyang banwaan? Magkakaigwa daw nin pagpaomay sa espirituwal na helang kan nasyon? Sa Isaias kapitulo 33, mababasa niato an mga simbag ni Jehova sa mga hapot na ini.
Pagsalakat sa Parasalakat
4, 5. (a) Anong pagkabaliktad nin mga kamugtakan an maeeksperyensiahan kan Asiria? (b) Ano an ipinamibi ni Isaias para sa banwaan ni Jehova?
4 An hula nagpopoon: “Herak man sa saimo na nananalakat, na dai ka man sinasalakat, asin sa saimo na nandadaya, na dai man nin iba na nandaya sa saimo! Sa oras na ika matapos na bilang parasalakat, ika sasalakaton. Sa oras na nagibo mo na an pandadaya, dadayaon ka man ninda.” (Isaias 33:1) Direktamenteng kinakaolay ni Isaias an parasalakat, an Asiria. Sa kasagsagan kan kapangyarihan kaiyan, an agresibong nasyon na iyan garo baga daing kadaogan. Iyan ‘nanalakat na dai sinasalakat,’ na dinestrosar an mga siudad nin Juda, na inubos pa ngani an kayamanan kan harong ni Jehova—asin ginigibo iyan na garo baga dai mapadudusahan! (2 Hade 18:14-16; 2 Cronica 28:21) Pero ngonyan, mababaliktad an situwasyon. “Ika sasalakaton,” an pusoan na sinabi ni Isaias. Kanigoan kanakararanga sa mga fiel an hulang ini!
5 Durante kan nakasisindak na peryodong iyan, kakaipuhanon kan maimbod na mga parasamba ki Jehova na dumolok sa saiya para sa tabang. Sa siring si Isaias namimibi: “O Jehova, kaheraki kami. Sa saimo kami naglaom. Magin ka samuyang takyag [nin kakosogan asin suporta] kada aga, iyo, an samuyang kaligtasan sa panahon nin kasakitan. Sa ribok nin grabeng karibarawan nagdurulag an mga banwaan. Sa saimong pagbangon nagkasuruway an mga nasyon.” (Isaias 33:2, 3) Tama nanggad, si Isaias namimibi na iligtas ni Jehova an Saiyang banwaan siring kan Saiyang ginibo nin dakol na beses kan nakaagi. (Salmo 44:3; 68:1) Asin dai pa nahahaloy pakatapos na ipamibi ini ni Isaias ihinula nia an simbag ni Jehova para dian!
6. Ano an mangyayari sa Asiria, asin taano ini ta angay?
6 “An sinamsaman nindo [mga Asirio] talagang titiponon siring sa mga kuratsa kun nagtitipon, siring sa pagdagsang kan burunyog na doron na minadagsang tumang sa saro.” (Isaias 33:4) An Juda pamilyar sa nandedestroso nin grabe na mga pagsalakay nin insekto. Pero sa panahon na ini, an madedestroso nin grabe iyo an mga kaiwal kan Juda. An Asiria maagi nin makasusupog na pagkadaog, asin an mga soldados kaiyan mapipiritan na magdurulag, na babayaan an kadakol na sinamsaman para tiponon kan mga nag-eerok sa Juda! Angay sana na an Asiria, na midbid sa karingisan kaiyan, makaeeksperyensia na salakaton.—Isaias 37:36.
An Asiria sa Presenteng Aldaw
7. (a) Siisay sa ngonyan an ikakokomparar sa may helang sa espirituwal na nasyon nin Israel? (b) Siisay an magseserbing “sogkod” ni Jehova sa paglaglag sa Kakristianohan?
7 Paano minaaplikar an hula ni Isaias sa satong aldaw? An may helang sa espirituwal na nasyon nin Israel ikakokomparar sa bakong fiel na Kakristianohan. Kun paanong ginamit ni Jehova an Asiria bilang “sogkod” tanganing padusahan an Israel, magamit man sia nin sarong “sogkod” tanganing padusahan an Kakristianohan—siring man an iba pang kabtang kan pambilog na kinaban na imperyo nin falsong relihion, an “Dakulang Babilonya.” (Isaias 10:5; Kapahayagan 18:2-8) An “sogkod” na iyan iyo an mga miembrong nasyon kan Naciones Unidas—sarong organisasyon na ilinaladawan sa Kapahayagan na may pitong payo, sampulong sungay, mabangis na hayop na mapula.—Kapahayagan 17:3, 15-17.
8. (a) Siisay ngonyan an ikakokomparar ki Senaquerib? (b) An Senaquerib sa presenteng aldaw magigin pusoan na salakayon siisay, asin may anong resulta?
8 Kun an Asirio sa presenteng aldaw sumalakay na sa bilog na rona nin falsong relihion, iyan magigin garo baga dai mapopogolan. Igwa nin aktitud na siring kan ki Senaquerib, magigin pusoan si Satanas na Diablo na sumalakay—bako sanang tumang sa apostatang mga organisasyon na maninigo sa padusa kundi tumang man sa tunay na mga Kristiano. Kaibanan kan mga natatada kan linahidan na espirituwal na mga aki ni Jehova, minilyon na nagruluwas sa kinaban ni Satanas, na dian kaiba an Dakulang Babilonya, an naninindogan para sa Kahadean ni Jehova. Anggot huli sa pagsayuma kan tunay na mga Kristiano na magtao nin onra sa saiya, an “dios kan sistemang ini nin mga bagay,” si Satanas, malansar nin todo-todong pagsalakay tumang sa sainda. (2 Corinto 4:4; Ezequiel 38:10-16) Baga man daing duda na magigin nakasisindak an pagsalakay na ini, an banwaan ni Jehova dai kaipuhan na magsumuksok sa takot. (Isaias 10:24, 25) Igwa sinda nin garantiya hale sa Dios na sia an magigin saindang “kaligtasan sa panahon nin kasakitan.” Sia mainterbenir, tanganing mandestroso nin grabe ki Satanas asin sa saiyang kadaklan. (Ezequiel 38:18-23) Siring kan suanoy na mga panahon, an mga nagpoprobar na salakaton an banwaan nin Dios iyo mismo an sasalakaton! (Ikomparar an Talinhaga 13:22b.) An ngaran ni Jehova masasantipikar, asin an mga maliligtas babalosan huli sa paghanap nin “kadonongan asin kaaraman [patin] pagkatakot ki Jehova.”—Basahon an Isaias 33:5, 6.
Sarong Patanid sa mga Daing Pagtubod
9. (a) Ano an gigibohon kan “mga eroe” asin “mga mensahero nin katoninongan” kan Juda? (b) Ano an magigin reaksion kan Asirio sa ginibong aksion na pankatoninongan hale sa Juda?
9 Pero ano an kaaabtan kan mga daing pagtubod sa Juda? Si Isaias nagtatao nin mapungaw na paglaladawan kan saindang nagdadangadang na kalaglagan sa kamot nin Asiria. (Basahon an Isaias 33:7.) An “mga eroe” sa militar kan Juda makurahaw sa takot huli sa pag-abante kan Asirio. An “mga mensahero nin katoninongan,” mga diplomatiko na isinugo na makinegosyar nin katoninongan sa mahilig sa guerrang mga Asirio, napapaatubang sa pag-olog-olog asin pagkapasupog. Sinda mapait na mananangis nin huli sa pagkaprakaso ninda. (Ikomparar an Jeremias 8:15.) An maringis na Asirio dai maheherak sa sainda. (Basahon an Isaias 33:8, 9.) Daing herak na dai nia iintindihon an mga pakipagtipan nia sa mga nag-eerok sa Juda. (2 Hade 18:14-16) An Asirio ‘malapastangan sa mga siudad’ nin Juda, na minamansay iyan na may pagduhagi asin pagtuya, mantang mayo nin pagpahalaga sa buhay nin tawo. An kamugtakan magigin nakapanluluya nin biyo kaya an daga mismo, garo man sana, mananangis. An Libano, Saron, Basan, asin Carmelo mananangis man huli sa kagabaan.
10. (a) Paanong an “mga eroe” kan Kakristianohan magigin daing saysay? (b) Siisay an maprotehir sa tunay na mga Kristiano durante kan aldaw nin kasakitan kan Kakristianohan?
10 An kaagid na mga sirkunstansia daing duwa-duwa na mangyayari sa harani nang ngapit pagpinonan na kan mga nasyon an pagsalakay ninda sa relihion. Siring kaidtong kaaldawan ni Ezequias, an pisikal na paglaban sa mapanlaglag na mga puersang ini magigin basang sana. An “mga eroe” kan Kakristianohan—an mga politiko, kapitalista, asin iba pang maimpluwensiang mga tawo—dai makakasukoro sa saiya. An politikal asin pinansial na ‘mga tipan,’ o mga kasundoan, na dinisenyo tanganing protehiran an intereses kan Kakristianohan lalapason. (Isaias 28:15-18) An natatarantang mga pagprobar na olangon an pagkalaglag paagi sa diplomasya mapaprakaso. Maontok an komersial na mga aktibidad, mantang kinokompiskar o rinaraot an mga propiedad asin ipinundar kan Kakristianohan. An siisay man na igwa pa nin pakikiamistad sa Kakristianohan daing magigibo kundi tumindog sa salbadong distansia asin manangis huli sa saiyang pagkagadan. (Kapahayagan 18:9-19) Paparaon daw an tunay na Kristianismo kaiba kan falso? Dai, huli ta si Jehova mismo nagtatao kan garantiyang ini: “‘Ngonyan ako mabangon,’ an sabi ni Jehova, ‘ngonyan pamumurawayon ko an sakong sadiri; ngonyan ilalangkaw ko an sakong sadiri.’” (Isaias 33:10) Sa katapustapusi, si Jehova mainterbenir sa kapakanan kan mga fiel, arog ki Ezequias, asin paoontokon an pag-abante kan Asirio.—Salmo 12:5.
11, 12. (a) Noarin asin paano maootob an mga tataramon sa Isaias 33:11-14? (b) An mga tataramon ni Jehova nagtatao nin anong patanid para sa ngonyan?
11 An mga bakong fiel dai makaaasa sa siring na proteksion. Si Jehova nagsasabi: “Nangidam kamo nin alang na doot; mangangaki kamo nin pinaggapasan. An saindong espiritu, siring sa kalayo, matumtom sa saindo. Asin an mga banwaan magigin siring kan sinolong apug. Siring sa mga tonok na pinutol, sinda paaarab-adabon sa kalayo pa ngani. Dangoga nindo na nasa harayo kun ano an gigibohon ko! Asin midbidon nindo na nasa harani an sakong pagkamakakamhan. Sa Sion an mga parakasala nagkatarakot nin grabe; inabtan nin pagtakig an mga apostata: ‘Siisay sa sato an makaoontok dawa dikit na panahon kasaro nin nantutumtom na kalayo? Siisay sa sato an makaoontok dawa dikit na panahon kasaro nin naghahaloy na mga pagkasolo?’” (Isaias 33:11-14) Minalataw na an mga tataramon na ini minaaplikar sa panahon na an Juda napapaatubang sa sarong bagong kaiwal, an Babilonya. Pagkagadan ni Ezequias, an Juda nagbalik sa saiyang maraot na mga dalan. Sa laog nin suminunod na pirang dekada, ruminuro an mga kamugtakan sa Juda sagkod sa punto na an bilog na nasyon kinaipuhan na magsapar kan kalayo kan kaanggotan nin Dios.—Deuteronomio 32:22.
12 An maraot na mga plano asin pakana na hilom na binilog kan mga suwayan tanganing olangon an paghokom nin Dios nawaran nin halaga siring sa pinaggapasan. Sa katunayan, an mapalangkaw, rebeldeng espiritu kan nasyon talagang iyong poponan kan mga pangyayari na masagkod sa kalaglagan kaiyan. (Jeremias 52:3-11) An mga maraot “magigin siring kan sinolong apug”—biyong lalaglagon! Mantang hinohorophorop ninda an nagdadangadang na kalaglagan na ini, an rebeldeng mga nag-eerok sa Juda makaeeksperyensia nin nakasusustong grabeng takot. An mga tataramon ni Jehova para sa bakong fiel na Juda malinaw na nagpapaheling kan kamugtakan ngonyan kan mga miembro nin Kakristianohan. Kun dai ninda hihimateon an patanid nin Dios, sarong makatatakot na ngapit an naghahalat sa sainda.
“Naglalakaw sa Padagos na Katanosan”
13. Ano an ipinanuga sa saro na “naglalakaw sa padagos na katanosan,” asin paano iyan naotob sa kamugtakan ni Jeremias?
13 Tanganing ipaheling an pagkakalaen, sunod sinabi ni Jehova: “Igwa nin saro na naglalakaw sa padagos na katanosan asin nagtataram kan tanos, na nagsisikwal sa madayang tubo sa paninikas, na nagpapagpag kan saiyang mga kamot sa dai pag-ako nin suhol, na nagtatahob kan saiyang talinga na dai makadangog nin pagpabolos nin dugo, asin nagpipirong kan saiyang mga mata tanganing dai makaheling kan maraot. Sia an mag-eerok sa mga kaitaasan mismo; an saiyang ligtas na mga kalangkawan iyo an makantil na mga lugar na masakit na dumanan. An saiyang tinapay siertong itatao sa saiya; an saiyang suplay na tubig dai mauubos.” (Isaias 33:15, 16) Siring kan ipinahayag kan huri ni apostol Pedro, “si Jehova tataong magligtas sa mga tawong may diosnon na debosyon hale sa pagbalo, alagad itagama an mga tawong maraot para sa aldaw nin paghokom tanganing gadanon.” (2 Pedro 2:9) Naeksperyensiahan ni Jeremias an siring na pagliligtas. Durante kan pagsalikop kan Babilonya, an mga tawo kinaipuhan na ‘magkakan nin tinapay na tinimbang asin may hadit na pag-iingat.’ (Ezequiel 4:16) May nagkapira pa nganing babae na kinakan an laman kan saindang mga aki. (Lamentacion 2:20) Pero, sinegurado ni Jehova na si Jeremias naingatan na ligtas.
14. Paano danay na ‘makalalakaw sa padagos na katanosan’ an mga Kristiano ngonyan?
14 An mga Kristiano ngonyan kaipuhan man na ‘maglakaw sa padagos na katanosan,’ na sinusunod an mga pamantayan ni Jehova aroaldaw. (Salmo 15:1-5) Kaipuhan nindang ‘magtaram nin tanos’ asin haboan an pagputik asin daing katotoohan. (Talinhaga 3:32) An pandadaya asin pagsoborno tibaad ordinaryo sa dakol na kadagaan, alagad an mga iyan nakaoongis sa saro na “naglalakaw sa padagos na katanosan.” An mga Kristiano kaipuhan man na magpadanay nin “sadiosan na konsensia” sa pakipagtransaksion sa negosyo, na maingat na linilikayan an may pagkailegal o mapandayang mga pakana. (Hebreo 13:18; 1 Timoteo 6:9, 10) Asin an saro na ‘nagtahob kan saiyang talinga na dai makadangog nin pagpabolos nin dugo asin nagpirong kan saiyang mga mata tanganing dai makaheling kan maraot’ magigin mapamili sa saiyang pagpili nin musika asin aling-alingan. (Salmo 119:37) Durante kan saiyang aldaw nin paghokom, poprotehiran asin sususteniran ni Jehova an saiyang mga parasamba, na namumuhay sono sa siring na mga pamantayan.—Sofonias 2:3.
Pinagmamasdan an Saindang Hade
15. Anong panuga an masustenir sa fiel na desterradong mga Judio?
15 Sunod itinao ni Isaias an nagkikinang na banaag na ini kan ngapit: “Sarong hade sa saiyang kagayonan an mamamasdan kan saimong mga mata; maheheling ninda an sarong daga na yaon sa harayo. An saimong puso magkokomento nin pahinghing manongod sa sarong makatatakot na bagay: ‘Haen an sekretaryo? Haen an parabayad? Haen an nagbibilang nin mga torre?’ Dai ka makaheheling nin banwaan na daing galang, sarong banwaan na hararomon an lenguahe tangani na hinanyogon, na may dilang nakakamol na dai mo nasasabotan.” (Isaias 33:17-19) An panuga na Mesiyanikong Hade sa ngapit asin an saiyang Kahadean masustenir sa fiel na mga Judio durante kan halawig na mga dekada nin pagkadistiero sa Babilonya, dawa ngani natatanaw sana ninda an Kahadean na iyan sa harayo. (Hebreo 11:13) Kun maotob na sa katapustapusi an pamamahala kan Mesiyas, an mapan-aping kapangyarihan nin Babilonya malilingawan na. An mga maliligtas sa pagsalakay kan Asirio maogmang maghahapot: “Haen an mga opisyal kan tirano, na nagpabuwis sa sato, nagpabayad sa sato, nagkua kan satong tributo?”—Isaias 33:18, Moffatt.
16. Kasuarin pa ‘namasdan’ kan banwaan nin Dios an Mesiyanikong Hade, asin may anong resulta?
16 Minsan ngani iginagarantiya kan mga tataramon ni Isaias an pagbabalik hale sa pagkabihag sa Babilonya, an indibiduwal na desterradong mga Judio kaipuhan na maghalat sa pagkabuhay liwat tanganing kamtan an biyong kaotoban kan kabtang na ini kan hula. Kumusta man an mga lingkod nin Dios ngonyan? Poon kan 1914, ‘namasdan,’ o namansayan, kan banwaan ni Jehova an Mesiyanikong Hade, si Jesu-Cristo, sa lubos niang espirituwal na kagayonan. (Salmo 45:2; 118:22-26) Bilang resulta, naeksperyensiahan ninda an pagkaligtas sa pan-aapi asin kontrol kan maraot na sistema ni Satanas. Sakop kan Sion, an sentro kan Kahadean nin Dios, nakakamtan ninda an tunay na espirituwal na katiwasayan.
17. (a) Anong mga panuga an ginibo mapadapit sa Sion? (b) Paano naootob sa Mesiyanikong Kahadean asin sa mga parasuportar kaiyan digdi sa daga an mga panuga ni Jehova mapadapit sa Sion?
17 Si Isaias nagpapadagos: “Masdan mo an Sion, an banwaan kan satong mga kapiestahan! Maheheling kan saimo mismong mga mata an Jerusalem bilang toninong na erokan, sarong tolda na dai eempakehon nin siisay man. Nungkang gagaboton an mga taldok kan tolda kaiyan, asin mayo ni saro sa mga pisi kaiyan an mapapatod. Alagad duman an Mamuraway, si Jehova, magigin lugar nin mga salog para sa sato, nin mahihiwas na kanal. Dian mayo nin armada nin mga barkong de sagwan an malaog, asin mayo nin nakagugulat na barko an maagi dian.” (Isaias 33:20, 21) Inaasegurar kita ni Isaias na an Mesiyanikong Kahadean nin Dios dai magagabot o malalaglag. Dugang pa, an siring na proteksion malinaw na nakaaabot sa fiel na mga parasuportar kan Kahadean digdi sa daga ngonyan. Dawa kun an dakol na indibiduwal mamugtak sa grabeng pagbalo, an mga sakop kan Kahadean nin Dios inaasegurar na mayo nin paghihingoa na laglagon sinda bilang kongregasyon an posibleng makapanggagana. (Isaias 54:17) Poprotehiran ni Jehova an saiyang banwaan kun paanong an sarong trintsera o kanal nagpoprotehir sa sarong siudad. Siisay man na kaiwal na dumatong tumang sa sainda—dawa pa siring kamakapangyarihan nin “armada nin mga barkong de sagwan” o “nakagugulat na barko”—mapapaatubang sa kalaglagan!
18. Anong paninimbagan an inaako ni Jehova?
18 Pero taano an mga namomoot sa Kahadean nin Dios ta makakokompiar nanggad sa proteksion nin Dios? Nagpapaliwanag si Isaias: “Si Jehova iyo an satong Hokom, si Jehova iyo an satong Paraboot, si Jehova iyo an satong Hade; sia mismo an magliligtas sa sato.” (Isaias 33:22) Inaako ni Jehova an paninimbagan na protehiran asin giyahan an saiyang banwaan, na nagrerekonoser kan saiyang posisyon bilang Supremong Soberano. An mga ini gikan sa boot na nagpapasakop sa saiyang pamamahala paagi sa saiyang Mesiyanikong Hade, na rinerekonoser na si Jehova an may autoridad bako sana na gumibo nin mga ley kundi ipaotob man iyan. Minsan siring, huling si Jehova mamomoton sa katanosan asin hustisya, an saiyang pamamahala, paagi sa saiyang Aki, bakong pagabat sa saiyang mga parasamba. Imbes, ‘pinakikinabang ninda an saindang sadiri’ paagi sa pagpasakop sa saiyang autoridad. (Isaias 48:17) Nungka niang babayaan an mga maimbod sa saiya.—Salmo 37:28.
19. Paano ilinaladawan ni Isaias an pagkadaing maginibo kan mga kaiwal kan fiel na banwaan ni Jehova?
19 Si Isaias nagsasabi sa mga kaiwal kan fiel na banwaan ni Jehova: “An saimong mga pisi mahuhubad; an saindang mga palo dai ninda mapatitindog nin marigon; dai sinda nakabiklad nin layag. Sa panahon na idto pagbabarangabangaon ngani an kadakol na sinamsaman; an mga pilay mismo makua nin dakol na nasalakat.” (Isaias 33:23) An siisay man na rumaning kaiwal magigin daing maginibo asin daing kosog tumang ki Jehova siring sa sarong bapor de guerra na toros an mga banting, naggigilogilo an palo, asin mayo nin layag. An kalaglagan kan mga kaiwal nin Dios maresulta sa kadakol na sinamsaman na dawa mga biadi makikikabtang sa pagkua nin mga nasalakat. Kun siring kita makakokompiar na paagi ki Hadeng Jesu-Cristo, dadaogon ni Jehova an saiyang mga kaiwal sa maabot na “dakulang kahorasaan.”—Kapahayagan 7:14.
Sarong Pagpaomay
20. Anong klaseng pagpaomay an maeeksperyensiahan kan banwaan nin Dios, asin noarin?
20 An kabtang na ini kan hula ni Isaias nagtatapos paagi sa sarong nakaoogmang panuga: “Mayo nin nag-eerok na masabi: ‘Naghehelang ako.’ An mga tawo na nag-eerok sa daga iyo an mga pinatawad sa saindang sala.” (Isaias 33:24) An helang na sinasabi ni Isaias sa pangenot espirituwal, huli ta iyan konektado sa kasalan, o “sala.” Sa enot na aplikasyon kan mga tataramon na ini, si Jehova nanunuga na pakatapos na butasan sinda sa pagkabihag sa Babilonya, an nasyon paoomayan sa espirituwal. (Isaias 35:5, 6; Jeremias 33:6; ikomparar an Salmo 103:1-5.) Huling napatawad na sa saindang nakaaging mga kasalan, eestablisaron liwat kan nagpuling mga Judio an dalisay na pagsamba sa Jerusalem.
21. Sa anong mga paagi nakaeeksperyensia nin espirituwal na pagpaomay an mga parasamba ni Jehova ngonyan?
21 Minsan siring, an hula ni Isaias may kaotoban sa presenteng panahon. An banwaan ni Jehova ngonyan nagkamit man nin espirituwal na pagpaomay. Sinda pinatalingkas sa mga falsong katokdoan siring kan inmortalidad kan kalag, Trinidad, asin kalayo sa impierno. Sinda nag-aako nin paggiya sa moral, na nagpapatalingkas sa sainda sa inmoral na mga gibo asin nagtatabang sa sainda na makagibo nin marahay na mga desisyon. Asin sa tabang kan atang na pantubos ni Jesu-Cristo, igwa sinda nin malinig na kamugtakan sa atubangan nin Dios asin igwa nin malinig na konsensia. (Colosas 1:13, 14; 1 Pedro 2:24; 1 Juan 4:10) An espirituwal na pagpaomay na ini igwa nin pisikal na mga pakinabang. Halimbawa, an paglikay sa inmoral na sekso asin paggamit nin mga produktong tabako nagpoprotehir sa mga Kristiano tumang sa mga helang na ikinaoolakit paagi sa pagdodorog asin nagkapirang klase nin kanser.—1 Corinto 6:18; 2 Corinto 7:1.
22, 23. (a) Magkakaigwa nin anong dakulang kaotoban sa ngapit an Isaias 33:24? (b) Ano an desisyon kan tunay na mga parasamba ngonyan?
22 Dugang pa, magkakaigwa nin mas dakulang kaotoban an mga tataramon sa Isaias 33:24 pakatapos kan Armagedon, sa bagong kinaban nin Dios. Sakop kan pamamahala kan Mesiyanikong Kahadean, an mga tawo makaeeksperyensia nin dakulang pisikal na pagpaomay kaiba kan espirituwal na pagpaomay sa sainda. (Kapahayagan 21:3, 4) Dai mahahaloy pakatapos laglagon an sistema nin mga bagay ni Satanas, an mga milagro na kapareho kan mga ginibo ni Jesus kan nabubuhay pa digdi sa daga daing duwa-duwa na mangyayari sa bilog na globo. An mga buta makaheheling, an mga bungog makadadangog, an mga pilay makalalakaw! (Isaias 35:5, 6) Pangyayarihon kaini na an gabos na maliligtas sa dakulang kahorasaan makapakikabtang sa dakulang gibohon na paggibo kan daga na magin paraiso.
23 Sa huri, kun magpoon na an pagkabuhay liwat, an mga bubuhayon liwat daing duwa-duwa na ibabangon na may marahay na salud. Alagad mantang orog pang iinaaplikar an halaga kan atang na pantubos, dakol pang pisikal na pakinabang an masunod, sagkod na an katawohan magin sangkap. Dangan, an mga matanos ‘mabubuhay’ sa pinakalubos na sentido. (Kapahayagan 20:5, 6) Sa panahon na iyan, sa espirituwal sagkod sa pisikal na paagi, “Mayo nin nag-eerok na masabi: ‘Naghehelang ako.’” Kanigoan kanakaoogmang panuga! Logod na an gabos na tunay na mga parasamba ngonyan magdesisyon na mapabilang sa mga makaeeksperyensia kan kaotoban kaiyan!