“Ki Jehova an Ralaban”

“Ako minadolok sa saimo sa ngaran ni Jehova nin mga hukbo, an Dios kan hukbo nin Israel, na saimong dinuduhagi.”—1 SAMUEL 17:45.

1, 2. (a) Anong angat an napapaatubang sa hukbo nin Israel na pinangengenotan ni Tiadeng Saul? (b) Ano an reaksion kan mga soldados sa hukbo nin Israel sa angat ni Goliat, asin siisay ngonyan an naglataw?

DUWANG makokosog na hukbo an magkahampang sa kababan nin Ela, sa timog-solnopan nin Jerusalem. Sa sarong lado an hukbo nin Israel, na pinangengenotan kan matatakton na si Hadeng Saul. Sa ibong na lado an hukbong Filisteo kaiba an higanteng kampeon kaiyan, si Goliat. Posible na an ngaran ni Goliat nangangahulogan “Risang-risa.” Sia mga 2.7 metros an langkaw asin kompleto sa armas. Si Goliat nagkukurahaw nin mapaglanghad na pag-angat sa Israel.—1 Samuel 17:1-11.

² Siisay daw an maatubang sa angat ni Goliat? “Kun manongod sa gabos na lalaki nin Israel, kan maheling ninda an lalaki, tara, nagdurulag sinda huli sa saiya asin nagkatarakot nin makuri.” Alagad ta uya—may naglataw na sarong barobata! An ngaran nia David, na nangangahulogan “Namomotan.” Sia “namomotan” man ni Jehova huli sa saiyang mapusong kaimbodan sa katanosan. Linahidan na ni Samuel si David na magin hade nin Israel sa ngapit, asin an espiritu ni Jehova makosog na naghihiro sa saiya.—1 Samuel 16:12, 13, 18-21; 17:24; Salmo 11:7; 108:6.

3. Ano an kasangkapan ni David sa pakikilaban, alagad ano an kasangkapan ni Goliat?

³ Kan madangog si Goliat na “dinuduhagi an mga hukbo kan nabubuhay na Dios,” si David nagpresentar na labanan an higante. Kan tumogot si Saul, si David biglang tuminunga pero mayo nin darang pinagkatodan na pangalasag asin mga armas na iinopresir ni Saul. An dara ma sana sarong sogkod, sarong lagpitaw, asin limang makinis na gapo—bakong arog ni Goliat, na may darang budyak na 7 kilos an gabat kan tarom asin may sulot na tansong gubing na pangalasag na 57 kilos an gabat! Sa pag-abante kan makosog na si Goliat asin kan saiyang paradara nin kalasag, “isinumpa kan Filisteo si David sa ngaran kan saiyang mga dios.”—1 Samuel 17:12-44.

4. Ano an simbag ni David sa angat kan higante?

⁴ Ano an simbag ni David? Ibinuwelta nia an angat kan higante, na nagkukurahaw: “Ika minadolok sako na may darang espada asin may budyak patin may garod, alagad ako minadolok sa saimo sa ngaran ni Jehova nin mga hukbo, an Dios kan hukbo nin Israel, na saimong dinuduhagi. Sa aldaw na ini itatao ka ni Jehova sa sakuyang kamot, asin tunay na gagadanon ta ka asin popogoton ko an saimong payo; asin itatao ko sa aldaw na ini an mga bangkay kan mga Filisteo sa mga gamgam kan kalangitan asin sa layas na mga hayop sa daga; asin an mga tawo sa bilog na daga makaaaram na igwa nin Dios an Israel. Asin an bilog na kasararoan na ini makaiisi na si Jehova dai nagliligtas paagi sa espada o budyak, huli ta KI JEHOVA AN RALABAN, asin itatao nia kamo sa samuyang kamot.”—1 Samuel 17:45-47.

5. Ano an resulta kan ralaban, asin kiisay an kaomawan?

⁵ Si David mapusong nag-abante sa pakikilaban. An gapo hale sa saiyang lagpitaw luminupad pasiring sa punteriya kaiyan, asin si Goliat natumba sa daga. Iyo, binalosan ni Jehova an pagtubod asin kapusoan ni David paagi sa paggiya sa sadit na misil na idto diretso sa angog kan higante! Duminalagan parani si David, linapnot an mismong espada ni Goliat, asin pinugot an payo kan paradaog-daog. Nagdurulagan na may karibarawan an mga Filisteo. Tunay nanggad na masasabi: “KI JEHOVA AN RALABAN“!—1 Samuel 17:47-51.

6. (a) Taano ta iningatan ni Jehova an mga detalye kan suanoy na ralaban na ini? (b) Anong kasarigan an kaipuhan nin mga lingkod nin Dios kun nagtatagal kan paglamag nin mga kaiwal na ikababaing ki Goliat?

⁶ Taano ta iningatan ni Jehova sa saiyang Tataramon an detalyadong kasaysayan na ini nin ralaban, minsan ngani mga 3,000 na taon na an nakaagi poon kan ini paglabanan? Sinasabi sato ni apostol Pablo: “An gabos na mga bagay na isinurat kaidto isinurat sa pagtokdo sato, tanganing paagi sa satong pakatagal asin sa karangahan hale sa Kasuratan magkaigwa kita nin paglaom.” (Roma 15:4) Ngonyan, an dakol na maimbod na lingkod nin Dios nagtitios nin kasosopgan asin nin paglamag hale sa mga kaiwal na ikababaing ki Goliat. Mantang nag-oorog an pangigipit nin kaiwal, kaipuhan niato gabos an nakararangang kasiertohan na “KI JEHOVA AN RALABAN.”

An Isyu nin Soberaniya

7. Sa anong isyu napapalabot an bilog na banwaan nin Dios sa gabos na nasyon, asin taano?

⁷ Si Goliat inangat an Dios nin Israel. Siring man, sa ika-20 siglong ini naglataw an totalitaryong politikal na sistema nin gobyerno, na inaangat an soberaniya ni Jehova asin pinoprobaran na daog-daogon an saiyang mga lingkod tanganing pumasakop na may pagsamba sa Estado. An isyung ini may labot an banwaan nin Dios sa gabos na nasyon. Taano? Huli ta an ihinulang Mga Panahon nin mga Hentil, o “itinalaan na mga panahon kan mga nasyon,” natapos kan 1914, na pinoponan an presenteng panahon kan “kasakitan nin mga nasyon, na may karibarawan.” (Lucas 21:24-26; NW, King James Version) An Mga Panahon nin mga Hentil nagpoon kan ponan na batayan nin mga nasyon an daganon na Jerusalem kan 607 B.C.E. asin naglawig nin 2,520 taon sagkod kan 1914, kan patukawon ni Jehova si Jesus bilang saiyang Mesiyanikong Hade sa langitnon na Jerusalem.—Hebreo 12:22, 28; Kapahayagan 11:15, 17.a

8. (a) Ano an reaksion kan mga hade sa daga sa makahulang pagboot na “maglingkod ki Jehova na may pagkatakot“? (b) Anong kinabanon na mga kampeon ngonyan an nagduduhagi ki Jehova asin nandadaogdaog sa saiyang mga saksi?

⁸ May nangyaring dakulang pagkaliwat kan 1914. An mga nasyon na Hentil dai na makapaghahade na mayo nin pakikilabot an Dios. Alagad ta “an mga hade” daw na naghahade kaidto nagkuyog sa makahulang pagboot na “maglingkod ki Jehova na may pagkatakot,” na minimidbid an saiyang bagong patukawon na Hade? Dai! Imbes, sinda “nagsororog tumang ki Jehova asin tumang sa saiyang linahidan,” si Jesus. Inootob an sadiri nindang mga ambisyon, sinda nagin “ribaraw” sa Dakulang Guerra nin 1914-18. (Salmo 2:1-6, 10-12) Sagkod ngonyan, an pagdominar sa kinaban mainit na isyu sa atubangan nin katawohan. An kinaban ni Satanas padagos na nagpapaluwas nin politikal na mga kampeon, kabaing kan mga paryentes ni Goliat, an Refaim. An diktador na mga paghadeng ini dinuduhagi si Jehova asin dinadaogdaog an saiyang mga saksi tanganing pumasakop, alagad arog kan dati, an ralaban asin kapangganahan ki Jehova.—2 Samuel 21:15-22.

Sarong “Saul” sa Modernong Aldaw

9. Siisay ngonyan an kapareho sa gawe ni Hadeng Saul, asin sa anong mga paagi?

⁹ Ano an papel ni Hadeng Saul? Bago kaini, huli sa saiyang kasumbikalan, si Jehova nagdesisyon na ‘pasingon sa saiya an paghade sa Israel.’ (1 Samuel 15:22, 28) Ngonyan, si Saul dai nakasuportar sa soberaniya ni Jehova sa atubangan kan angat ni Goliat. Saro pa, pinaglamag nia si David, an nakadaog ki Goliat asin an saro na linahidan ni Jehova na sumalida sa linya ni Saul sa paghade. Tamang-tama sa gaweng ini an klero nin Kakristianohan! Sinda nagrebelde sa katotoohan kan Biblia, na kabtang kan dakulang apostasiya na ‘dai nagkukuyog sa maogmang bareta’ manongod sa satong Kagurangnan na Jesus asin sa saiyang nagdadangadang na Kahadean. Sinda biyong dai nakasuportar sa unibersal na soberaniya ni Jehova asin mapait na pinaglamag an linahidan na mga saksi ni Jehova asin an saindang kairiba, an dakulang kadaklan. Paparaon ni Jehova an mga apostatang iyan ‘sa saiyang kabangisan.’—2 Tesalonica 1:6-9; 2:3; Oseas 13:11.

10. (a) Kan 1918, anong proklamasyon an ipinublikar sa Londres nin sarong grupo nin prominenteng mga klerigo? (b) Imbes na ipagpadagos an proklamasyon kan 1918, ano an ginibo kan klero?

¹⁰ Kaidtong enot na guerra mundial, nahayag na gayo an pakikikompromiso kan klero nin Kakristianohan. Maliwanag na an hula ni Jesus sa Mateo kapitulo 24 asin 25, asin Lucas kapitulo 21 naootob. An totoo, kan 1918 an sarong grupo nin prominenteng mga klerigo sa Londres, Inglaterra, na nagrerepresentar sa mga Iglesyang Baptista, Kongregasyonal, Presbiteriano, Episcopal, asin Metodista, nagpublikar nin sarong proklamasyon. Ini nagsabi: “An presenteng krisis nagtotokdo sa katapusan kan mga panahon nin mga Hentil.” Alagad ta dai ninda ipinagpadagos an proklamasyon na iyan. Kaidto pa, an klero nin Kakristianohan napalabot nang gayo sa pagsuportar sa man-ibong-ibong na lado kan enot na guerra mundial. Imbes na midbidon an presensia ni Jesus sa kapangyarihan kan Kahadean, nagkuyog sinda sa kaisipan nin kinabanon na mga nasyon—na an mga tawo maninigong padagos na dominaron nin nakababangang Hentil na mga kapangyarihan politikal, pati nin mga diktador na arog ni Goliat, imbes na magkasararo na sakop kan Kahadean nin Dios.—Mateo 25:31-33.

Daing Pakikikompromiso!

11. Siisay an dai nakikompromiso sa isyu nin soberaniya, asin kiisay na halimbawa an inaarog ninda?

¹¹ Nakikikompromiso daw an dusay na mga lingkod nin Dios sa isyung ini nin soberaniya? Dai nanggad, arog kan malinaw na ipinaheheling kan Biblia! (Daniel 3:28; 6:25-27; Hebreo 11:32-38; Kapahayagan 2:2, 3, 13, 19) An maimbod na mga Kristiano ngonyan nagsusuportar sa soberaniya asin Kahadean ni Jehova sa ibong kan gabos na maringis na mga pagsopog asin paglamag na itinatao sa sainda kan paradaogdaog na modernong Goliat. Kaya, nagsusunod sinda sa lakad ni Jesus, “an Aki ni David,” na mapusong nakilaban sa espirituwal para sa soberaniya ni Jehova, mantang kadungan kaiyan nagdadanay sa estriktong neutralidad sa mga ralaban asin politika kan kinaban. Sa pamimibi sa saiyang Ama, si Jesus nagsabi na an saiyang mga parasunod, an tunay na mga Kristiano, siring man “bakong kabtang kan kinaban.”—Mateo 4:8-10, 17; 21:9; Juan 6:15; 17:14, 16; 18:36, 37; 1 Pedro 2:21.

12. (a) Siisay an guminadan sa modernong Goliat, asin paano? (b) An pagheling ninda ki “Goliat” na gadan na nagkaigwa nin anong epekto sa banwaan ni Jehova?

¹² An garo David na natatada sa linahidan na mga Kristiano ngonyan ginadan an modernong Goliat. Paano? Paagi sa pagpahayag na sinda daing hiro-hiro na nasa lado ni Jehova sa kontrobersia manongod sa pagdominar sa kinaban. An nagtao kan arogan iyo an sarong “RESOLUSYON (Na inaprobaran kan Internasyonal na Kasararoan nin mga Estudyante sa Biblia na may Kombension sa Cedar Point, Ohio, Domingo, Setyembre 10, 1922).” Kaiba dian an minasunod:

“10. Samuya man na pinaninindogan asin pinatutunayan na ini an aldaw kan pamalos nin Dios tumang sa imperyo ni Satanas na naheheling asin dai naheheling;

“11. Na an pag-establisar liwat sa daan na kinaban o areglo imposible; na uya na an pana-hon para sa pagpatindog sa kahadean nin Dios paagi ki Cristo Jesus; asin na an gabos na kapangyarihan asin organisasyon na dai gikan sa boot na nagpapasakop sa matanos na pagha-de kan Kagurangnan lalaglagon.”

“An Aki ni David,” bilang Payo kan Kristianong kongregasyon, daing duwa-duwa na iyo an naggiya sa pag-apon kan “gapong” idto nin katotoohan kan Kahadean. (Mateo 12:23; Juan 16:33; Colosas 1:18) An mga resolusyon na inaprobaran sa taonan na mga kombension poon 1922 sagkod 1928 nagdodoon kan paninindogan na ini. Sa punto-de-vista kan banwaan ni Jehova, si “Goliat” gadan na, pugot an payo. An diktatoryal na paghade nin tawo daing naginibo na piriton an mapusong mga parasuportar sa soberaniya ni Jehova na makikompromiso.—Ikomparar an Kapahayagan 20:4.

13. (a) Paano nakikompromiso an klero nin Kakristianohan sa panahon kan pan-aapi sa Alemania ni Hitler? (b) Ano an ibinareta kan librong Mothers in the Fatherland manongod sa dai nakikompromisong mga Saksi?

¹³ An lataw na modernong halimbawa nin pandaogdaog nin garo Goliat na politikal na mga paghade nangyari sa Alemania ni Hitler. An mayor na mga relihiyon, Katoliko asin Protestante, parehong nakikompromiso sa pagtaong-galang sa Nazismo, pagsamba sa führer, pagsaludo sa saiyang banderang swastika, asin pagbendisyon sa saiyang mga hukbo sa pagduman ninda tanganing gadanon an saindang kapagtubod sa pagtaraed na nasyon. An mga Kristiano daa hale sa gabos na relihiyon—pero dai kaiba an mga Saksi ni Jehova—napalabot sa patriotikong laad nin boot. An librong Mothers in the Fatherland nagbareta: “[An mga Saksi ni Jehova] dinara sa mga kampo de konsentrasyon, sarong ribo sa sainda an ginadan, asin sarong ribo pa an nagadan sa pag-oltanan nin 1933 asin 1945. . . . An mga Katoliko asin Protestante nadangog an saindang klero na sinasadol sindang magkooperar ki Hitler. Kun sinda nagsasayuma, iyan ginigibo ninda tumang sa pagboot kan iglesya asin estado.” Kanigoan kagabat kan kasalan sa dugo kan Iglesya asin Estado!—Jeremias 2:34.b

14. Taano ta parateng pinaglalamag an mga Saksi ni Jehova?

¹⁴ Sagkod sa aldaw na ini, an maringis na pan-aapi sa mga Saksi ni Jehova nagpapadagos sa dakol na kadagaan, siring sa ihinula ni Jesus. Alagad sa irarom nin gabos na kamugtakan, an maigot na mga Kristianong ini nagpapadagos na ihulit “an maogmang baretang ini kan kahadean.” (Mateo 24:9, 13, 14 ) An pambihira sa situwasyon iyo na an mga Saksi minimidbid sa kadaklan na nasyon na mga siudadanong sadiosan, malinig an pamumuhay, arogan sa pagsuportar sa ley asin orden. (Roma 13:1-7) Pero parate na sinda pinaglalamag. Taano? Mantang an pagsamba para sana ki Jehova, dai sinda nagsasaludo sa mga representasyon kan Estado o nag-oomaw dian. (Deuteronomio 4:23, 24; 5:8-10; 6:13-15) Dai nakikikompromiso, sinasamba ninda. si Jehova, “sia sana,” na ginigibo si Jehova na Soberanong Kagurangnan kan saindang buhay. (Mateo 4:8-10; Salmo 71:5; 73:28) Mantang “bakong kabtang kan kinaban,” pinapagdadanay ninda an Kristianong neutralidad sa mga politika asin guerra kan kinaban.—Juan 15:18-21; 16:33.

15, 16. (a) Kiisay na halimbawa an maaarog nin mga Saksi sa gabos na edad kun inuuma sinda kan modernong Goliat, asin paano ini ipinaheling nin sarong sais anyos na Kristiana? (b) Boot nin mga magurang na Kristiano na tokdoan an saindang mga aki na magin arog niisay?

¹⁵ An modernong Goliat parateng tinatakot an mga nagdadanay na ini sa integridad, na ipinaoorog an pagsamba ki Jehova sa idolatrosong mga gibo. (Ikomparar an Kapahayagan 13:16, 17.) Alagad an mga Saksi, hoben asin gurang, puwedeng umarog sa halimbawa ni David paagi sa daing takot na pagsimbag sa angat. Sa sarong nasyon sa Latin Amerika, an sarong sais anyos na Kristiana natawan nin marahay na pagtotokdo sa harong poon sa pagkaomboy. (Ikomparar an Efeso 6:4; 2 Timoteo 3:14, 15.) Ini nakakontribuwir na sia magin an pinakamadonong na estudyante sa klase nia sa eskuwelahan. Alagad an saiyang konsensia na natokdoan sa Biblia nagpangyari saiya na lumikay sa idolatrosong mga seremonya sa klase. Kan ipaliwanag nia an saiyang paninindogan, an maestro nagsabi na an aking arog nia hoben pang marhay tanganing magkaigwa nin konsensia! Pinatunayan kan sais anyos na ini na sala an maestro paagi sa pagtao nin pambihirang patotoo.

¹⁶ Linalaoman na an gabos na magurang na Kristiano totokdoan an saindang mga aki tanganing sinda makaarog sa halimbawa kan aking si David sa marigon na paninindogan kun inuuma sinda nin garo Goliat na kinabanon na autoridad. Magin logod sindang arog kan tolong maimbod na aking Hebreo, arog ni Daniel asin nin dakol pang iba sa tala kan Biblia sa mapusong ‘pagpapadanay sa marahay na konsensia’ kaoyon sa mga prinsipyo kan Biblia.—1 Pedro 2:19; 3:16; Daniel 3:16-18.

An Punto-de-Vista nin mga Historyador

17. (a) An historyador na Ingles na si Toynbee nagpatanid manongod sa pagtalubo nin ano? (b) Paano binabalo kan modernong grupong Goliat an kaimbodan kan banwaan nin Dios?

¹⁷ An bantog na historyador na Ingles na si Arnold Toynbee nagpatanid manongod sa pagtalubo sa satong panahon kan “makatatakot na porma nin paganong pagsamba sa soberanong nasyonal na mga estado,” na inaapod man ining “pampaalsom sa bagong arak nin demokrasya sa daan na mga bote nin tribalismo.” An mga naghihingako na an saindang nasyon nakalalabi sa gabos pang iba, sagkod sa punto na sambahon an Estado, minaniobra asin kinontrol nin mga namomoon tanganing otobon kan mga ini an saindang mga palakaw, baga man marahay o maraot. Bilang resulta, naglataw an grupong Goliat tanganing baloon an kaimbodan kan banwaan nin Dios, na namomoot sa dagang namundagan ninda pero nagsasayumang sumamba sa Estado asin sa mga simbolo kaiyan.

18. Anong mapagsiyasat na mga hapot an kaipuhan na simbagon kan maimbod na Kristiano?

¹⁸ Arog kaidto sa Nazi Alemania, ngonyan may mga nagsisiyasat na hapot na kaipuhan na simbagon nin maimbod na Kristiano: Maninigo daw akong maniwala na an nasyon na iniistaran ko pinapaboran nin Dios nin orog kisa iba? Nangorogna ngonyan, sa pinakapeligrosong panahon na ini sa kasaysayan nin tawo, makatanosan daw asin madonong daw na ibilang an sarong sadit na kabtang kan daga na nakalalabi sa gabos na ibang kabtang? O ibilang an sarong kabtang kan pamilya nin tawo na nakalalabi sa gabos na ibang kabtang?

19. Ano an sinasabi sato kan kadarudakulaing Historyador sa gabos, si Jehova, manongod sa pag-isip asin paggawe na garo baga an sarong nasyon nin mga tawo nakalalabi sa gabos na ibang nasyon?

¹⁹ Helingon niato an punto-de-vista kan kadarudakulaing Historyador sa gabos—si Jehova Dios, an Autor kan Biblia. Si apostol Pedro nagsasabi sato: “Sa katotoohan ako nakakaisi na an Dios dai nagpapalaen, kundi sa lambang nasyon an tawo na natatakot sa saiya asin naggigibo nin katanosan saiyang inaako.” Asin bako daw na maninigo kitang perming gumawe oyon sa ipinasabong na mga tataramon ni apostol Pablo na an Dios “ginibo hale sa sarong tawo an gabos na nasyon kan mga tawo, tanganing mag-erok sa bilog na daga“? Taano an sarong nasyon nin mga tawo ta mag-iisip asin magawe na garo baga iyan nakalalabi sa gabos na ibang nasyon? Sa pagtaram manongod sa gabos na tawo, si Pablo nagsabi: “Kita mga aki nin Dios.”—Gibo 10:34, 35; 17:26, 29.

20. Ano an dai na magigin angat sa banwaan nin Dios sa bagong palakaw ni Jehova, asin ano an ipaliliwanag kan masunod na luwas?

²⁰ Sa bagong palakaw ni Jehova, an mga mamomoton sa katanosan dai na aangaton kan garo Goliat na totalitaryong mga politikal na palakaw, ta an partidistang kapalangkawan asin pagkaongis nakalihis na. (Salmo 11:5-7) Saen man sinda nag-iistar digdi sa daga, tinalikdan na kan banwaan nin Dios an siring na nasyonalismo, sa pagkuyog sa pagboot ni Jesus na sinda ‘magkaminorootmootan siring sa pagkamoot nia sa sainda.’ (Juan 13:34, 35; Isaias 2:4) Ipaheheling kan masunod na luwas kun anong klaseng pagkamoot ini!

[Mga Nota sa Ibaba]

Mga Hapot sa Pagrepaso

◻ Ano an ilinaladawan kan higanteng paradaogdaog na si Goliat?

◻ Sa anong mga paagi na an mga Iingkod nin Dios dai nakikikompromiso sa isyu nin soberaniya?

◻ Taano ta masasabi kan banwaan nin Dios na an modernong Goliat gadan na?

◻ Siisay an nag-aarog sa gawe ni Hadeng Saul, asin paano?

◻ Paano an banwaan ni Jehova guminawe na arog ni David sa atubang nin pan-aapi kan modernong Goliat?