Ano an “Katapusan kan Kinaban”?

AN Biblia dakol an sinasabi manongod sa bagay na “an kinaban maagi sana.” Sa dakol na kabtang iyan igwa nin espisipikong impormasyon manongod sa panahon na inaapod man kaiyan na “an pagtatapos kan palakaw nin mga bagay.” Alagad kun an Biblia nagtataram manongod sa “katapusan kan kinaban,” ano an boot sabihon kaiyan? Iyan daw nangangahulogan na an satong erokan, an planetang Daga, lalaglagon?—1 Juan 2:17; Mateo 24:3, King James Version.

Dai kaipuhan na laglagon nin Dios an daga tanganing haleon an grabeng mga kamugtakan na lakop dian. An daga bakong iyo an ginigikanan kan mga problema sa sosyedad nin tawo ngonyan. An mga tawo iyo an may paninimbagan, nangorogna an mga tawo na kakadikit o mayo nin paggalang sa Kaglalang, si Jehova Dios, asin sa saiyang mga pagboot. Sinda an minagibong magin makatatakot para sa dakol an buhay sa dagang ini. Alagad ta dai kaipuhan na laglagon nin Dios an daga tanganing haleon dian an siring na mga tawo.

Paghale sa mga May Kasalan

Halimbawa, kun an harong nindo makino, paano nindo iyan hahaleon? Sosoloon daw nindo an saindong harong? Dai! Imbes, posible na mahanap kamo nin ibang paagi arog baga nin mga atpil; o tibaad mag-ataman kamo nin ikos. Dai nindo raraoton an harong.

Kun beses sinasabi na an mga amid hinahalean an saindang hawak nin mga purgas sa paagi na dai sinda naaano. Luway-luway sindang minairarom sa tubig, na an poro na sana kan saindang dongo an nagtutunga sa paghangos, mantang may kagat sindang sarong bagay sa ibabaw kan tubig. An mga purgas minasakat hale sa hawak kan amid tanganing dai malamos asin sa katapustapusi pinapano an kagat nia sa saiyang ngoso. Dangan binubutasan iyan kan tusong amid, asin an bagay iinaanod na dara an mga purgas. An amid dai naano.

Kaya, dai kaipuhan na laglagon an hawak na iniistaran kan mga parasito tanganing mahale an mga iyan.

Siring man, sa ilustrasyon ni Jesus manongod sa katapusan kan kinaban, sinabi nia na may sarong paraoma na nagsabwag nin trigo sa saiyang oma, alagad ta pagkabanggi an saiyang kaiwal nag-abot asin sinabwagan idto nin doot. Dai sinolo kan paraoma an oma nia nin trigo tanganing mahale an doot. Imbes, kan boot kan saiyang mga trabahador na gabuton an doot na nagpopoon nang tumubo, an kagsadiri kan oma nagsabi: “Dai, . . . madadanyaran nindo an trigo kun gigibohon nindo iyan. Pabayaan nindo na an duwa dungan na tumubo sagkod sa pag-ani, asin sasabihan ko an mga paraani na pilion an mga binit asin soloon iyan, asin ibugtak an trigo sa tambobong.”

Dangan an konklusyon ni Jesus: “Kun paanong sa estoryang ini an mga binit isinusuhay asin sinosolo, siring man an mangyayari sa katapusan kan kinaban: Isusugo ko an sakuyang mga anghel asin isusuhay ninda . . . an gabos na maraot, asin iaapon sinda sa horno asin sosoloon sinda.”—Mateo 13:24-26, 29, 30, 40-42, The Living Bible.

Ibinaing man ni Jesus an “katapusan kan kinaban” sa nangyari kan panahon kan panglobong Baha kan kaaldawan ni Noe. (Mateo 24:37-39) Kan panahon na idto bakong an daga mismo an linaglag. Imbes, an maraot na mga tawo. Huli sa labi-labi karaot na gawe kan mga tawong nabubuhay kaidto, an Dios nagsabi: “Paparaon ko an mga tawo na linalang ko sa ibabaw nin daga.” (Genesis 6:7) Siring man, si apostol Pedro nagtaram manongod sa suanoy na “kinaban nin maraot na mga tawo” na linaglag kan panahon ni Noe. Bakong an planetang Daga an napara.—2 Pedro 2:5.

Alagad taano ta ikinamamalo nin dakol an ekspresyon na “katapusan kan kinaban” sa pagkalaglag kan planetang Daga? An sarong dahelan iyo an pagigin lakop kan siring na katokdoan sa dakol na relihiyon ngonyan.

Nakariribong na mga Katokdoan nin Relihiyon

An pagkaribong dahelan sa relihiyosong mga representante na iniinterpretar an “katapusan kan kinaban” na nangangahulogan kan kalaglagan kan daga mismo asin kan gabos na nabubuhay na yaon dian. Si Arthur S. Maxwell saro na nagtotokdo kan teoriyang ini. Sa saiyang librong Time Running Out sia nagrason na an puwersa nuklear ginigibo ining posible sa enot na pangyayari sa kasaysayan nin tawo. Sia nagsasabi: “Paano mapapara an kalangitan? Paano an mga elemento matutunaw sa kalayo, asin mawawaran nin laog an bilog na daga? Ngonyan sana sa Panahon Nuklear na nagin malinawon an bilog na kahulogan kan saiyang dramatikong mensahe.”

An kaagid na pagkatunaw, pero may kadikit na kalaenan, ilinaladawan ni Henry M. Morris sa Bibliotheca Sacra: “An pundamental na materyales kan daga dai mapapara, kundi maagi sa grabeng mga proseso nin pagkatunaw, seguro atomiko pa nganing pagkatunaw.” Idinugang nia: “An natatadang tubig sa daga magsalang matutunaw o mawawara sa panale huli sa init. . . . Dangan, kun an mga atomo kan dating daga magpoon na magkatiripon giraray pakalihis kan pagkatunaw, sa giraray gagamiton nin Dios an Saiyang kapangyarihan sa paglalang kan kaenot-enote, asin ‘lalalangon’ saka ‘gigibohon’ an bagong kalangitan asin bagong daga.”

An sarong babasahon na Romano Katoliko, an Dictionnaire de Théologie Catholique, sa temang “Katapusan kan Kinaban,” nagsasabi: “An iglesya Katolika nagtutubod asin nagtotokdo na an presenteng kinaban [an materyal na uniberso], na hinaman nin Dios, dai magdadanay sagkod lamang. . . . Iyan sono sa Kasuratan, tradisyon kan teolohiyang Katoliko, asin pinatutunayan nin modernong siensia.” Siring man, an Katolikong Dictionary of Biblical Theology enot inoomaw an mga linalang bilang “karahayan nin Dios” asin “tunay na gibo nin arte” alagad sumunod ilinaladawan kun paano an literal, pisikal na mga elemento maagi sa “lubos na pagkaliwat paagi sa biglang pagbuwelta sa karibarawan.”

An dakol pang ibang darakulang relihiyon asin grupo ebangheliko nagtotokdo nin kaagid na mga opinyon. Alagad tama daw ini?

Arin na Kinaban an Lalaglagon?

An mga disipulo ni Jesus an naghapot saiya nin direkta manongod sa katapusan kan kinaban. Ini nasusurat sa Mateo 24:3, sono sa King James, o Authorized, Version kan Biblia: “Sabihi kami, . . . ano an magigin tanda kan saimong pagdatong, asin kan katapusan kan kinaban?”

An ibang traduksion kan Biblia nagtatabang satong masabotan na an termino sa Griego para sa “kinaban” (ai·onʹ) na ginamit sa tekstong ini dai nangangahulogan kan literal na daga o kan materyal na uniberso. An nagkapirang bersion kan Biblia isinasalin an ekspresyon na iyan bilang “katapusan kan panahon,” o “huring panahon.” An New World Translation of the Holy Scriptures isinasalin an bersikulo na: “Ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?”

Kaya imbes na ihula an nuklear na pagkatunaw o kaagid na pagkatunaw kan materyal na uniberso, kaiba na an planetang Daga, itinotokdo sato kan Biblia na an maraot na palakaw nin mga bagay sa daga iyo an tatapuson sa panale. Kaiba digdi an gabos na klase nin karatan, kaputikan, asin pagsaginsagin na nag-eeksister ngonyan, baga man iyan politikal, komersial, o relihiyoso. An gabos na karumpotan asin inmoralidad, an gabos na karatan, asin an gabos na maraot na tawo na nabubuhay sa daga sa panahon na iyan puwersahan na hahaleon.

An duwang malinaw na mga kapahayagan na yaon sa Biblia, na dai na kaipuhan na interpretaron, maninigong makahale sa ano man na pagkatakot na an daga tibaad malaglag kun an “kinaban” matapos. An enot yaon sa Eclesiastes 1:4 (KJ): “An sarong kapag-arakian minaagi, asin an saro pang kapag-arakian minadatong: alagad an daga magdadanay sagkod lamang.” An ikaduwa yaon sa Isaias 45:18 (KJ): “Huli ta iyo ini an isinabi kan KAGURANGNAN na naglalang sa kalangitan; an Dios mismo na naghaman sa daga asin guminibo kaiyan; pinasarig nia iyan, dai nia iyan linalang na daing kamanungdanan, hinaman nia iyan tanganing pag-istaran: Ako an KAGURANGNAN; asin mayo na nin iba.”

Kaya an kinaban na depinidong gayong sinasabi kan Biblia na malalaglag iyo an kinaban nin katawohan na dai nag-ootob kan kabotan nin Dios. “Kun manongod sa mga maraot, sinda popohoon sa daga; asin kun manongod sa mga madaya, sinda hahaleon dian.” (Talinhaga 2:22) “Igwa nin pakikipag-iwal si Jehova sa mga nasyon. Kaipuhan na ibugtak nia an saiyang sadiri sa paghokom sa gabos na laman. Kun manongod sa mga maraot, kaipuhan na itao nia sinda sa minasbad . . . Asin an pangagaradanon ni Jehova sa aldaw na iyan paghale sa sarong poro kan daga sagkod sa ibong na poro kan daga.”—Jeremias 25:31, 33.

Alagad, siisay an mga makaliligtas? Ano an kaipuhan na gibohon ninda tanganing makaligtas? Paano ninda maaaraman kun harani na an “katapusan kan kinaban”?

[Ritrato sa pahina 18]

Dakol na relihiyon an nagsasabi na an daga lalaglagon. Alagad ta dai iyan itinotokdo kan Biblia

[Ritrato sa pahina 19]

Itinotokdo kan Biblia na an paglaglag may pipilion, na an mga maraot sana an lalaglagon