Libro kan Biblia Numero 32—Jonas

Kagsurat: Jonas

Natapos an Pagsurat: Mga 844 B.C.E.

SI Jonas​—misyonero sa ibang nasyon kan ikasiyam na siglo B.C.E.! Paano nia minansay an asignasyon sa saiya hale ki Jehova? Anong bagong mga eksperyensia an binuksan kaini para sa saiya? Naghimate daw an mga tawo sa saiyang destino? Gurano kamapanggana an saiyang paghuhulit? Sinisimbag kan dramatikong rekord kan libro nin Jonas an mga hapot na ini. Isinurat sa panahon na an piniling banwaan ni Jehova suminuway sa pakipagtipan sa saiya asin nahulog sa paganong idolatriya, an propetikong rekord nagpapaheling na an pagkaherak nin Dios bakong limitado sa saro sanang nasyon, dawa pa sa Israel. Dugang pa, ilinalangkaw kaiyan an dakulang pagkaherak asin mamomoton na kabootan ni Jehova, na kabaliktaran sa kawaran nin pagkaherak, pasensia, asin pagtubod na parateng marhay na maheheling sa bakong sangkap na tawo.

² An ngaran na Jonas (sa Hebreo, Yoh·nahʹ) nangangahulogan na “Salampati.” Aki sia ni propeta Amitai kan Gat-hefer sa Galilea sa teritoryo ni Zabulon. Sa 2 Hade 14:​23-25 mababasa niato na pinahiwas ni Jeroboam na hade nin Israel an linderos kan nasyon sono sa tataramon na itinaram ni Jehova paagi ki Jonas. Huli kaini, an panahon kan pagpropesiya ni Jonas nangyari kaidtong mga 844 B.C.E., an taon na tuminukaw si Jeroboam II nin Israel asin dakol na taon bago an Israel sakopon kan Asiria, na an kabisera nasa Ninive.

³ Dai mapagdududahan na totoo an enterong pagkasaysay sa Jonas. Bilang “Parasangkap kan satong pagtubod,” nasambitan ni Jesus si Jonas bilang totoong tawo. Asin itinao nia an ipinasabong na pakahulogan kan duwa sa propetikong mga pangyayari sa libro nin Jonas, na sa siring ipinapaheling na totoo an propesiya sa libro. (Heb. 12:2; Mat. 12:​39-41; 16:4; Luc. 11:​29-32) An Jonas kaidto pa iiniba na kan mga Judio sa saindang mga librong nasa canon asin ibinibilang ninda iyan na nasa kasaysayan. An mismong pagkasadiosan ni Jonas sa paglaladawan kan mga sala asin kaluyahan nia, na mayo nin ano man na pagprobar na disimularon iyan, nagpapatunay man na totoo an rekord.

⁴ Kumusta an “dakulang sira” na huminalon ki Jonas? Nagkaigwa nin dakol-dakol na espekulasyon sa kun anong klaseng sira ini. Kayang-kaya kan balyenang inaapod na sperm whale na halonon nin bilog an sarong tawo. Iyo man an pating na inaapod na great white shark. Pero, an Biblia nagsasabi sana: “Si Jehova nagsugo nin sarong dakulang sira tanganing halonon si Jonas.” (Jon. 1:17) Dai sinabi nin espesipiko an klase nin sira. Dai masabi nin segurado kun baga iyan sperm whale, great white shark, o iba pang dai midbid na linalang sa dagat.a An rekord kan Biblia na iyan “sarong dakulang sira” supisyente na para sa impormasyon niato.

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

⁹ An ginibo ni Jonas asin an resulta kaiyan maninigong magin patanid sa sato. Dinulagan nia an gibohon na itinao nin Dios; maninigo kutanang ginibo nia an ipinapagibo sa saiya asin nagtiwala sa Dios na susuportaran sia. (Jon. 1:3; Luc. 9:62; Tal. 14:26; Isa. 6:8) Kan sia magpadagos sa salang direksion, nagpaheling sia nin negatibong kaisipan kan dai sia tolos magpamidbid sa mga marinero bilang sarong parasamba ki “Jehova na Dios kan kalangitan.” Nawara an saiyang kapusoan. (Jon. 1:​7-9; Efe. 6:​19, 20) Huli ta sadiri nia sana an iniintindi ni Jonas, an pagkaherak ni Jehova sa Ninive ibinilang niang personal na insulto sa saiya; prinobaran niang tahoban an saiyang kasusupgan paagi sa pagsabi ki Jehova na dati na niang aram na ini an mangyayari​—kaya taano ta isusugo pa sia bilang propeta? Sinagwe sia huli sa daing galang asin mapagreklamong kaisipan na ini, kaya maninigo kitang makinabang sa saiyang eksperyensia asin dai magparahanap nin sala sa pagpaheling ni Jehova nin pagkaherak o sa mga paagi nin saiyang paghiro.​—Jon. 4:​1-4, 7-9; Fil. 2:​13, 14; 1 Cor. 10:10.

¹⁰ An nangingibabaw sa gabos na iba pang bagay sa libro nin Jonas iyo an paglaladawan kaiyan sa kahangahangang mga kualidad ni Jehova na mamomoton na kabootan asin pagkaherak. Nagpaheling si Jehova nin mamomoton na kabootan sa Ninive sa pagsugo sa saiyang propeta na magpatanid manongod sa nagdadangadang na pagkalaglag, asin nagin andam siang magpaheling nin pagkaherak kan magsolsol an siudad​—pagkaherak na nagtogot sa Ninive na magdanay nin labing 200 na taon sagkod kan laglagon iyan kan mga Medo asin Babilonyo kan mga 632 B.C.E. Sia nagpaheling nin pagkaherak ki Jonas sa pagligtas sa saiya sa binabagyong dagat asin sa pagtao kan barantiong tangani na “iligtas sia sa saiyang kapahapahamak na kamugtakan.” Paagi sa pagtao kan nagpoprotehir na barantiong dangan paghale kaiyan, ipinaaram ni Jehova ki Jonas na magpapaheling Sia nin pagkaherak asin mamomoton na kabootan sono sa pinagmamarhay kan Saiyang boot.​—Jon. 1:2; 3:​2-4, 10; 2:10; 4:​6, 10, 11.

¹¹ Sa Mateo 12:​38-41, sinabihan ni Jesus an mga namomoon sa relihion na an solamenteng tanda na itatao sa sainda iyo an “tanda ni Jonas.” Pakalihis nin tolong aldaw asin tolong banggi sa “tulak nin Sheol,” si Jonas nagduman asin naghulit sa Ninive, na huli kaiyan nagin siang sarong “tanda” sa mga taga Ninive. (Jon. 1:17; 2:2; 3:​1-4) Kaagid kaiyan, si Jesus nagtolong aldaw man sa lolobngan asin binuhay liwat. Kan ibalangibog kan saiyang mga disipulo an ebidensia kan pangyayaring iyan, si Jesus nagin sarong tanda sa kapag-arakian na idto. Oyon sa paagi kan mga Judio nin pagsokol sa panahon asin impormasyon bilang kaotoban kan kamugtakan ni Jesus, an peryodong ini nin “tolong aldaw asin tolong banggi” bakong eksaktong tolong bilog na aldaw.b

¹² Sa pag-orolay man sanang ini, ipinaheling ni Jesus an kalaenan kan pagsolsol kan mga taga Ninive sa katagasan nin puso asin direktang pagsikwal sa saiya kan mga Judio durante kan saiyang ministeryo, na nagsabi: “An mga taga Ninive maburuhat sa paghokom kaiba kan kapag-arakian na ini asin kokondenaron iyan; huli ta sinda nagsolsol sa ihinulit ni Jonas; alagad, uya! orog pa ki Jonas an yaon digdi.” (Helingon man an Mateo 16:4 asin Lucas 11:​30, 32.) “Orog pa ki Jonas”​—ano an boot sabihon ni Jesus kan mga tataramon na ini? Itinotokdo nia na sia an nakakalabi sa gabos sa propeta, an Saro na isinugo ni Jehova na maghulit: “Magsorolsol kamo, huli ta an kahadean kan kalangitan harani na.” (Mat. 4:17) Minsan siring, isinikwal kan kadaklan sa mga Judio kan kapag-arakian na idto an “tanda ni Jonas.” Kumusta man ngonyan? Minsan ngani an kadaklan dai naghihimate sa mensahe nin patanid ni Jehova, rinibo sa bilog na kinaban an nagkakaigwa kan mamuraway na oportunidad na makadangog kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios na enot na ihinulit ni Jesus, “an Aki nin tawo.” Kapareho kan nagsolsol na mga taga Ninive, na nag-ako nin biyaya huli kan paghuhulit ni Jonas, an mga ini puede man na makapakikabtang sa abunda asin maheherakon na probisyon ni Jehova para sa halawig na buhay, huli ta tunay na “an kaligtasan sadiri ni Jehova.”​—Jon. 2:9.

[Mga Nota sa Ibaba]