Maninigo daw Kamong Tumubod sa Trinidad?: Kasumpay kan Kumusta an “mga Tekstong Pruweba” sa Trinidad?
Naglalapas sa Sarong Reglamento?
59, 60. An pagtradusir daw sa ikaduwang the·osʹ sa Juan 1:1 bilang “sarong dios” naglalapas sa ano man na reglamento kan gramatikang Griego?
59 Alagad sinasabi nin iba na an siring na mga pagkatradusir naglalapas sa sarong reglamento nin gramatika sa Griegong Koine na ipinublikar kan Griegong iskolar na si E. C. Colwell kaidtong 1933. Sinabi nia na sa Griego an nombre predikado “igwa kan artikulo [depinido] kun iyan kasunod kan berbo; iyan mayo kan artikulo [depinido] kun iyan sinusundan kan berbo.” Digdi an boot niang sabihon an nombre predikado na sinusundan kan berbo maninigong saboton na garo iyan igwa kan artikulo depinido (sa Ingles, “the”) bago kaiyan. Sa Juan 1:1 an ikaduwang nombre (the·osʹ), an predikado, sinusundan kan berbo—“and [the·osʹ] was the Word” (sa Bicol, “asin [the·osʹ] an Tataramon”). Kaya, sabi ni Colwell, an Juan 1:1 maninigong magsabing “asin [an] Dios an Tataramon.”
60 Alagad ta horophoropa an duwa sanang halimbawa na yaon sa Juan 8:44. Dian sinasabi ni Jesus manongod sa Diablo: “That one was a manslayer” (sa Bicol, “An sarong iyan sarong paragadan”) asin “he is a liar” (sa Bicol, “sia sarong putikon”). Arog sa Juan 1:1, an mga nombre predikado (“manslayer” asin “liar”) sinusundan kan mga berbo (“was” asin “is”) sa Griego. Mayo nin artikulo indepinido sa enotan kan arin man sa mga nombreng ini ta mayo nin artikulo indepinido sa Griegong Koine. Pero an kadaklan na traduksion isinasaliot an terminong “a” (sa Bicol, “sarong”) ta iyan hinahagad kan gramatikong Griego asin kan konteksto.—Helingon man an Marcos 11:32; Juan 4:19; 6:70; 9:17; 10:1; 12:6.
61, 62. An konteksto daw kan nahuhuring kabtang kan Juan 1:1 naghahagad nin artikulo indepinido bago an terminong the·osʹ?
61 Napiritan si Colwell na admitiron ini mapadapit sa nombre predikado, ta sabi nia: “Iyan indepinido sana [“a” o “an”] sa posisyon na ini kun iyan hinahagad kan konteksto.” Kaya pati sia nag-aadmitir na kun iyan hinahagad kan konteksto, an mga paratradusir puwedeng magsaliot nin artikulo indepinido bago an nombre sa arog kaining estruktura nin sentence.
62 Hinahagad daw kan konteksto an artikulo indepinido sa Juan 1:1? Iyo, huli ta an patotoo kan bilog na Biblia iyo na si Jesus bakong Makakamhan sa gabos na Dios. Kaya, bakong an kustionableng reglamento sa gramatika ni Colwell, kundi an konteksto iyo an maninigong gumiya sa paratradusir sa siring na mga kaso. Asin maririsa sa dakol na traduksion na nagsaliot kan artikulo indepinidong “saro” sa Juan 1:1 asin sa iba pang lugar na an dakol na iskolar dai oyon sa siring na artipisyal na reglamento, asin iyo man an Tataramon nin Dios.
Daing Pagkakakontra
63, 64. Taano an pag-apod ki Jesus na “sarong dios” ta dai minakontra sa pagkaigwa nin saro sanang Dios?
63 An pagsabi daw na si Jesu-Cristo “sarong dios” kontra sa katokdoan kan Biblia na sasaro an Dios? Dai, huli ta kun beses ginagamit kan Biblia an terminong iyan para sa makapangyarihan na mga linalang. An Salmo 8:5 nagsasabi: “Ginibo mo man sia [an tawo] na hababa nin kadikit sa mga arog-dios [Hebreo, ’elo·himʹ],” an boot sabihon, mga anghel. Sa pagdepensa ni Jesus tumang sa sahot kan mga Judio, na sia naghihingakong Dios, sinabi nia na “an Pagboot ginagamit an terminong mga dios manongod sa mga pinanongdan kan tataramon nin Dios,” an boot sabihon, mga hokom na tawo. (Juan 10:34, 35, JB; Salmo 82:1-6) Minsan si Satanas inaapod na “an dios kan palakaw na ini nin mga bagay” sa 2 Corinto 4:4.
64 Si Jesus may katongdan na mas halangkaw nanggad kisa mga anghel, bakong sangkap na mga tawo, o ki Satanas. Mantang an mga ini inaapod na “mga dios,” mga makapangyarihan, tunay na si Jesus puwedeng magin asin talagang “sarong dios.” Huli sa saiyang nasosolong kamugtakan may koneksion ki Jehova, si Jesus “Makakamhan na Dios.”—Juan 1:1; Isaias 9:6.
65. Paano an terminong “Makakamhan na Dios” na iinaplikar ki Jesus sa Isaias 9:6 nagpaparisa na bako siang si Jehova Dios?
65 Alagad bako daw na an “Makakamhan na Dios” na nasa darakulang letra nagpaparisa na si Jesus nakapapantay ki Jehova Dios? Dai man. Ihinula sana ini ni Isaias bilang saro sa apat na ngaran na iaapod ki Jesus, asin sa Ingles asin Bicol nasa darakulang letra an mga ngaran na iyan. Pero, minsan ngani si Jesus inapod na “Makakamhan,” saro sana an “Makakamhan sa gabos.” An pag-apod ki Jehova Dios na “Makakamhan sa gabos” daing gayo magigin makahulogan kun mayo nin iba na inaapod man na dios pero mas hababa o menus an kamugtakan.
66. Ano an ikinomento kan Rylands Bulletin manongod sa Dios asin ki Jesus?
66 An Bulletin of the John Rylands Library sa Inglaterra nagsasabi na sono sa Katolikong teologo na si Karl Rahner, minsan ngani an the·osʹ ginagamit sa mga teksto na arog kan Juan 1:1 mapadapit ki Cristo, “mayo sa mga okasyon na ini na an ‘theos’ ginagamit sa paagi na ipareho si Jesus sa saiya na sa ibang lugar sa Bagong Tipan inaapod na ‘ho Theos,’ an boot sabihon, an Supremong Dios.” Asin idinugang pa kan Bulletin: “Kun sa paniniwala kan mga parasurat sa Bagong Tipan kaipuhan na ipahayag kan mga maimbod an pagtubod na si Jesus ‘Dios’, ikapaliliwanag daw an haros biyong pagigin mayo kan arog kaining pagpapahayag sa Bagong Tipan?”
67. Ano an tibaad boot sabihon ni Tomas kan sia magsabing, “Kagurangnan ko asin Dios ko,” arog kan manonompongan sa Juan 20:28?
67 Pero ano man an pagsabi ni apostol Tomas ki Jesus na, “Kagurangnan ko asin Dios ko!” sa Juan 20:28? Para ki Tomas, si Jesus garo “sarong dios,” nangorogna sa milagrosong mga kamugtakan na nagpahiro sa saiyang mapakagsing. An ibang iskolar nagsusuherir na tibaad napakagsing sana si Tomas huli sa kabiglaanan, na isinabi ki Jesus pero ipinanongod sa Dios. Arin man digdi, dai pinaghona ni Tomas na si Jesus an Makakamhan sa gabos na Dios, huli ta sia asin an gabos na ibang apostol nakaaaram na si Jesus nungka na naghingakong Dios kundi nagtokdo na si Jehova sana an “iyo sanang tunay na Dios.”—Juan 17:3.
68. Paano an konteksto kan Juan 20:28 nakatatabang sato na masabotan na dai puwedeng an boot sabihon ni Tomas si Jesus Makakamhan sa gabos na Dios?
68 Sa liwat, tinatabangan kita kan konteksto na masabotan ini. Pirang aldaw bago kaini sinabihan kan binuhay liwat na si Jesus si Maria Magdalena na sabihan an mga disipulo: “Ako masakat sa sakong Ama asin sa saindong Ama asin sa sakong Dios asin sa saindong Dios.” (Juan 20:17) Minsan ngani si Jesus binuhay na liwat bilang makakamhan na espiritu, si Jehova pa man giraray an saiyang Dios. Asin ipinadagos Siang apodon ni Jesus na siring minsan sa ultimong libro kan Biblia, pakatapos na sia pamurawayon.—Kapahayagan 1:5, 6; 3:2, 12.
69. Paano an Juan 20:31 nakatatabang na malinawan an Juan 20:28?
69 Tolong bersikulo sana pakalihis kan kagsing ni Tomas, sa Juan 20:31, orog pang linilinaw kan Biblia an bagay sa pagsabi: “An mga ini isinurat tanganing kamo magturubod na si Jesus iyo an Cristo na Aki nin Dios,” bako na sia Makakamhan sa gabos na Dios. Asin an boot sabihon kaiyan “Aki” sa literal na paagi, arog nin ama sa laman asin aki, bakong bilang misteryosong kabtang nin Trinidad na pagka-Dios.
Kaipuhan na Makaoyon kan Biblia
70. Ano an masasabi manongod sa ano man na teksto na itinatao bilang pruweba sa Trinidad?
70 Sinasabi na may iba pang teksto na nagsusuportar sa Trinidad. Pero an mga ini nakaaagid sa mga pinag-olayan niato sa enotan ta, kun maingat na sisiyasaton, iyan dai nagtatao nin aktuwal na pagsuportar. Ipinaheheling sana kan mga tekstong iyan na kun kinokonsiderar an ano man na sinasabing nagsusuportar sa Trinidad, kaipuhan na ihapot: An interpretasyon daw nakaooyon sa daing pagliwatliwat na katokdoan kan bilog na Biblia—na si Jehova Dios sana an Supremo? Kun bako, kun siring sala an interpretasyon.
71. Igwa daw nin minsan sarong teksto na malinaw na nagtotokdo kan Trinidad?
71 Kaipuhan man na girumdomon niato na mayo ni sarong “tekstong pruweba” na nagsasabi na an Dios, si Jesus, asin an banal na espiritu nagkakasararo sa misteryosong pagka-Dios. Mayo ni sarong teksto saen man sa Biblia na nagsasabi na an tolo parareho sa sustansia, kapangyarihan, asin eternidad. An Biblia daing pagliwatliwat sa pagpahayag sa Makakamhan sa gabos na Dios, si Jehova, bilang an solamenteng Supremo, ki Jesus bilang an saiyang linalang na Aki, asin sa banal na espiritu bilang an puwersa aktiba nin Dios.