11. Paano an ihinatol ni Pablo sa mga Kristiano na magin pakikiiba sa kinabanon na mga namamahala?

¹¹ Kaoyon digdi na, pakalihis nin mga labing 20 taon pagkagadan ni Cristo, si apostol Pablo nagsabi sa mga Kristiano sa Roma: “An lambang kalag magpasakop sa superyor na mga autoridad.” (Roma 13:1) Pakalihis nin mga sampulong taon, dai nahaloy bago kan saiyang ikaduwang pagkabilanggo asin kan paggadan sa saiya sa Roma, sinuratan ni Pablo si Tito: “Padagos na ipagirumdom sa sainda [sa mga Kristianong taga-Creta] na magpasakop asin magkuyog sa mga gobyerno asin autoridad bilang mga namamahala, na magin andam para sa gabos na marahay na gibo, na dai magtaram nin maraot tumang sa kiisay man, dai magin makiiwalon, magin makatanosan, nagpapaheling nin bilog na kahoyoan sa gabos na tawo.”​—Tito 3:​1, 2.

Progresibong Pakasabot sa “Superyor na mga Autoridad”

12. (a) Ano an ibinilang ni Charles Taze Russell na tamang paninindogan nin Kristiano may relasyon sa mga autoridad sa gobyerno? (b) Mapadapit sa pagserbisyo sa puersa armada, ano an laen-laen na punto-de-vista kan linahidan na mga Kristiano kaidtong Guerra Mundial I?

¹² Kaidto pang 1886, si Charles Taze Russell nagsurat sa librong The Plan of the Ages: “Si Jesus man o an mga Apostol dai nakiaram sa daganon na mga namamahala sa ano man na paagi. . . . Tinokdoan ninda an Iglesia na kuyogon an mga ley, asin igalang an mga nasa autoridad huli sa saindang katongdan, . . . bayadan an mga buhis na itinalaan sa sainda, asin apuera sana sa mga kaso na iyan kontra sa mga ley nin Dios (Gibo 4:​19; 5:29) dai lumaban sa ano man na establisadong ley. (Roma 13:​1-7; Mat. 22:21) Si Jesus asin an mga Apostol patin an enot na iglesia gabos makinuyog sa ley, minsan ngani sinda siblag, asin dai nakikabtang sa mga gobyerno kan kinaban na ini.” An librong ini tama an pagkasabi na “an mas haralangkaw na kapangyarihan,” o “superyor na mga autoridad,” na sinasabi ni apostol Pablo, iyo an mga autoridad nin tawo sa gobyerno. (Roma 13:​1, King James Version) Kan 1904 an librong The New Creation nagsabi na an tunay na mga Kristiano “maninigo na manompongan na kabilang sa mga pinakamakinuyog sa ley sa presenteng panahon​—bakong mga paraparibok, bakong makiiwalon, bakong mga parahanap nin sala.” Sinabot ini nin nagkapira na nangangahulogan nin lubos na pagpasakop sa mga nasa kapangyarihan, dawa sagkod sa punto na pagserbisyo sa puersa armada kaidtong Guerra Mundial I. Minsan siring, minansay iyan nin iba na kontra sa mga tataramon ni Jesus: “An gabos na minabingat nin minasbad sa minasbad man magagadan.” (Mateo 26:52) Maliwanag na kaipuhan an mas malinaw na pakasabot sa Kristianong pagpasakop sa superyor na mga autoridad.

13. Anong pagkaliwat nin pagsabot sa kun ano an mas haralangkaw na kapangyarihan an itinao kan 1929, asin paano ini nagin kapakipakinabang?

¹³ Kan 1929, kan panahon na an mga ley nin laen-laen na gobyerno nagpopoon nang ipangalad an mga bagay na ipinagboboot nin Dios o hagadon an mga bagay na ipinangangalad kan mga ley nin Dios, tinubod na an mas haralangkaw na kapangyarihan seguradong si Jehova Dios asin si Jesu-Cristo.b Ini an pakasabot kan mga lingkod ni Jehova durante kan delikadong panahon bago asin sa panahon kan Guerra Mundial II saka sagkod kan Malipot na Guerra, na may balanseng pagkatakot kan duwang kampi asin pagigin andam sa militar. Sa pagsalingoy, malinaw na an punto-de-vistang ini sa mga bagay, na ilinalangkaw an pagigin supremo ni Jehova asin kan saiyang Cristo, nakatabang sa banwaan nin Dios na papagdanayon an dai nakikokompromisong neutral na paninindogan sa bilog na masakit na panahon na ini.

Relatibong Pagpasakop

14. Paano itinao an orog na liwanag sa Roma 13:​1, 2 asin sa konektadong mga teksto kan 1962?

¹⁴ Kan 1961 natapos an New World Translation of the Holy Scriptures. Hinagad kan pag-andam dian an lubos na pagsiyasat sa tekstuwal na lenguahe kan Kasuratan. An eksaktong traduksion kan mga terminong ginamit bako sanang sa Roma kapitulo 13 kundi pati sa mga teksto na arog kan Tito 3:​1, 2 asin 1 Pedro 2:​13, 17 nagparisa na an terminong “superyor na mga autoridad” nanonongod, bakong sa Supremong Autoridad, si Jehova, asin sa saiyang Aki, si Jesus, kundi sa mga autoridad nin tawo sa gobyerno. Sa paghinanapos nin 1962, ipinublikar sa Ingles na An Torrengbantayan an mga artikulo na eksaktong nagpaliwanag kan Roma kapitulo 13 asin nagtao man nin mas malinaw na pagmansay kisa sa pagmansay kaidtong panahon ni C. T. Russell. Ipinaliwanag kan mga artikulong ini na an Kristianong pagpasakop sa mga autoridad dai puedeng magin lubos. Iyan dapat na relatibo, sa kondisyon na dai kaiyan patumangon an mga lingkod nin Dios sa mga ley nin Dios. Idinoon nin dugang pang mga artikulo sa An Torrengbantayan an mahalagang puntong ini.c

15, 16. (a) Anong mas marahay na pagkatimbang an ibinunga kan bagong pakasabot sa Roma kapitulo 13? (b) Anong mga hapot an kaipuhan pang masimbag?

¹⁵ An liabeng ini sa tamang pakasabot sa Roma kapitulo 13 nagpangyari sa banwaan ni Jehova na timbangan an maninigong paggalang sa politikal na mga autoridad nin dai nakikokompromisong paninindogan sa mahalagang marhay na mga prinsipyo sa Kasuratan. (Salmo 97:11; Jeremias 3:15) Tinogotan sinda kaiyan na magkaigwa nin tamang pagmansay sa saindang relasyon sa Dios asin sa saindang pakikiiba sa Estado. Nasierto kaiyan na minsan ngani itinatao ninda ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, dai ninda napababayaan na itao sa Dios an mga bagay na sa Dios.

Interesante nanggad, sa saiyang komentaryo sa Roma kapitulo 13, si Propesor F. F. Bruce nagsurat: “Maliwanag basado sa pinakaharaning konteksto, kapareho kan pankagabsan na konteksto kan mga surat nin mga apostol, na an estado tama sanang magboot nin pagkuyog sa laog kan mga limitasyon kan mga katuyohan kaya iyan inestablisar nin Dios​—partikularmente, an estado bako sanang puede kundi dapat na sayumahan kun hinahagad kaiyan an debosyon na para sana sa Dios.”