Pagsuportar sa Katotoohan sa Sarong Daing Dios na Kinaban

“An saimong tataramon katotoohan.”—JUAN 17:17.

1. (a) Kasuarin asin paano nagin isyu an katotoohan? (b) Anong makangangalas na bagong katotoohan an isinabi sa Eden?

AN KATOTOOHAN haloy nang isyu! An isyung ini, na kaedad kan kasaysayan nin katawohan, pinalataw duman sa Eden kan ibugtak sa pagduda kan gurang na Halas an pagigin totoo kan Soberanong Kagurangnan na Jehova. Sa irarom nin sugot pinili kan enot niatong mga magurang na magkaigwa nin independienteng kaisipan asin lumakaw sa sadiri nindang paslong dalan. Sinda bakong nagdadanay sa integridad na mga parasuportar sa katotoohan. Alagad ta ipinahayag duman nin Dios an pinakamakangangalas sa bagong mga katotoohan, na an sarong “banhi” kan Kahadean paluluwason tanganing laglagon an mga gibo kan Diablo.—Genesis 3:1-6, 14, 15.

2. (a) Paano sinalakay an katotoohan sa kinaban bago kan Baha? (b) Taano si Noe asin an saiyang pamilya ta nakanompong nin pabor ki Jehova?

² Sinasalakay na ngonyan an katotoohan. An Pangenot na Paradaya nagpatabang sa iba pang rebeldeng espiritung mga aki nin Dios tanganing laglagon an daga. An inmoral na kapag-arakian bago kan Baha bangkag na gayo sa ‘paggibo kan gusto ninda’ kaya dai ninda nakuyog an patanid nin Dios na ibinalangibog ni Noe. Sinda napara. Alagad ta si Noe asin an saiyang pamilya nakaligtas huli sa saindang daing kanawayan na integridad. Kan an mga parasuportar na ini sa katotoohan lumuwas sa dahong nin kaligtasan, an enot nindang naisip magdolot nin mga atang nin pagpasalamat—“mahamot na amyo” para ki Jehova.—Genesis 6:4-12; 8:18-21; Lucas 17:26, 27; 2 Pedro 2:5.

Grabeng mga Danyos nin Kaputikan

3. Ano an Dakulang Babilonya, asin paano iyan nagpoon?

³ Minsan siring, an gurang na Halas, an Diablo, nagpadagos sa saiyang mga paghihingoa na palibogon an tubig nin katotoohan. Sierto na sa paggiya ni Satanas an pagkatogdok kan suanoy na Babilonya. An ‘mga misteryo nin Babilonya’ nagin an pundasyon para sa pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon, na ilinaladawan sa Kapahayagan 17:5 bilang “Dakulang Babilonya, an ina kan mga patotot asin kan makababaldeng mga bagay kan daga.” An dakol na mga kabtang kaiyan, kaiba an saindang nagkakakontrahan na mga katokdoan sektaryano, nagdanay sagkod sa aldaw na ini bilang dakulang deposito nin relihiyosong sala.—Genesis 10:8-10; Jeremias 51:6.

4. Paano si Jesus nagsuportar sa katotoohan, asin ano an resulta?

⁴ Kan si Jesu-Cristo nasa daga, sia mapusong nagsuportar sa katotoohan. Sa pagtaram sa relihiyosong mga parasaginsagin kan saiyang kaaldawan, sia nagsabi: “Gikan kamo sa saindong ama na Diablo . . . Dai sia nagdanay sa katotoohan, huli ta mayo sa saiya an katotoohan.” Dugang pa, idinoon ni Jesus, an ihinulang ipinanugang “banhi,” an halaga nin katotoohan kan sabihan nia si Poncio Pilato: “Ika mismo an nagsasabi na ako hade. Ako namundag dahel kaini, asin dahel kaini ako napadigdi sa kinaban, tanganing ako magpatotoo sa katotoohan.” Idinolot ni Jesus an saiyang buhay bilang tawo para sa pagsuportar sa katotoohan—katotoohan kan Kahadean.—Juan 8:44; 18:37; Genesis 3:2-5.

5, 6. (a) Paano ipinagpadagos ni Satanas an saiyang pakikipaglaban tumang sa katotoohan? (b) Anong pag-ati an ibinunga, asin anong mga kaputikan an ibinunga kaiyan? (c) Taano ta maninigo niatong mawoton na magin maigot na mga parasuportar sa katotoohan?

⁵ An kaputikan kaiba nin katampalasanan. Kaya bakong makangangalas na sa padagos na pakikipaglaban ni Satanas tumang sa katotoohan, pinatindog nia an sarong apostatang grupong klero, na inaapod sa 2 Tesalonica 2:3 na “tawo nin katampalasanan.” Pagkagadan kan mga apostol ni Jesu-Cristo, ilinangkaw kan mga tampalasan na apostatang ini an saindang sadiri sa lego asin inatian an purong Kristianong katokdoan paagi sa pagsalak kaiyan sa “mga misteryo” nin Babilonya asin Griegong pilosopiya, nangorogna an teoriya ni Plato na an kalag nin tawo dai nagagadan.

⁶ An kaputikan na ini nagin basihan nin iba pang kaputikan, arog baga kan ‘gabos na marahay na tawo minaduman sa langit,’ ‘an mga bakong gayong marahay minaduman sa purgatoryo,’ asin ‘an mga maraot sagkod lamang na inaasal sa impiernong pasakitan.’ Mantang grabe an salang katokdoan sa Babilonikong relihiyon, kanigoan nanggad an kaogmahan niato na si Jesus nanuga: “Kun kamo magdanay sa sakong tataramon, kamo tunay na sakong mga disipulo, asin mamimidbid nindo an katotoohan, asin bubutasan kamo kan katotoohan”! Maninigo niatong mawoton na magin maigot na mga parasuportar sa katotoohan na nagtatao nin katalingkasan.—Juan 8:31, 32.

Pagpakana nin Dakulang Kaputikan

7. (a) Ano an katuyohan ni Satanas, asin paano nia hinihingoang maotob iyan? (b) Anong falsong katokdoan an luminataw kan ika-19 siglo?

⁷ Minsan siring, ginigibo kan Diablo an gabos na medyos sa pagtumang sa katotoohan. Naaanggot sia na may siisay man na magtubod sa Tataramon nin Dios nin katotoohan, an Banal na Biblia. An katuyohan nia ‘butahon an isip kan mga dai nagtutubod, tanganing dai ninda mamidbid an mamuraway na maogmang bareta manongod ki Cristo.’ An Diablo naghingoa na ibugtak sa pagduda an katotoohan bako sanang paagi sa pagsutsot sa “tawo nin katampalasanan” kan Kakristianohan na an Biblia salakan nin falsong mga katokdoan sa relihiyon kundi paagi man sa paghihingako na an Biblia basado sa osipon asin leyenda. Kaya, kan ika-19 siglo, an gurang na Halas na iyan nagpakana nin saro na naman na falso asin madayang katokdoan. Iyan inapod na teoriya nin ebolusyon.—2 Corinto 4:4.

8. Ano an teoriya ni Darwin?

⁸ Kan 1859, kan nagdadangadang an “panahon kan katapusan” sa Biblia, ipinublikar ni Charles Darwin an saiyang librong may titulong On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life. (Daniel 12:4) An teoriya ni Darwin iyo na an mga nabubuhay na bagay dai linalang kundi, imbes, nag-ebolusyon hale sa naenot na mga porma nin buhay paagi sa “natural na pagpili bilang resulta kan labanan para sa pagkabuhay.” Ultimo, an tawo nag-ebolusyon hale sa sarong klase nin kabalang. Si Darwin nagsabi na an nangyari “pagkatada kan pinakamatibay.”

9. (a) Anong mga katotoohan sa Biblia, na itinokdo ni Jesus, an mawawaran nin halaga kun totoo an ebolusyon? (b) Paano an teoriyang “pagkatada kan pinakamatibay” nagdara nin dakulang danyos sa katawohan?

⁹ An teoriyang ini hayag na pagnigar sa kasaysayan kan Biblia manongod sa paglalang asin pagkaholog nin tawo sa kasalan. Ginigibo kaiyan na daing halaga an pantubos na atang ni Jesus asin an mga katokdoan kan Biblia manongod sa Kahadean, pagkabuhay liwat, buhay na daing katapusan, asin paraisong daga. Dugang pa, an teoriya nin ebolusyon, kun totoo, hahalean an katawohan nin ano man na moral na paninimbagan sa Kaglalang.a Sa pagproponer kan “pagkatada kan pinakamatibay,” sierto na an teoriyang iyan iyo an pinonan tanganing tumubo an Marxismo, Fascismo, asin iba pang ideolohiya.b An mga nagsusuportar sa ebolusyon dapat na manimbag na gayo sa dai pagmidbid sa Dios asin kasakitan sa kinaban ngonyan.—Salmo 14:1-4.

Mga Parasuportar sa Kaputikan

10. Kun dapit ki Darwin, sa anong mga paagi nagin mga parasuportar sa kaputikan an klero?

¹⁰ An klero daw kaidtong panahon ni Darwin kinontra an saiyang teoriya na naglalanghad sa Dios? Makangangalas nanggad, an sarong propesor sa Cambridge University nagsurat: “Sa primero an kadaklan sa pagkontra sa teoriya ni Darwin guminikan sa mga sientista huli sa ebidensia, bakong gikan sa mga teologo huli sa kasuratan.” Idinugang pa nin sarong edukadong doktor: “Apuwera sa nagkapira an pangenot na madonong na mga Kristiano sa Gran Britania asin America madaling uminoyon sa Darwinismo asin ebolusyon.” Kan 1882, ilinobong pa ngani si Darwin kaiba nin mga hade sa Westminster Abbey, paagi sa espesyal na areglong ginibo sa Anglicanong dekano kan monasteryong iyan!—Ikomparar an Gibo 20:30; 2 Timoteo 4:3.

11. Anong mga kapahayagan an ginibo kan klero manongod sa ateistikong teoriya ni Darwin?

¹¹ An ateistikong teoriya ni Darwin inaako na ngonyan bilang ‘ebanghelikong katotoohan’ kan dakol sa klero nin Kakristianohan. An Arsobispo nin York, an klerigo na segunda sa ranggo sa Iglesya nin Inglaterra, ibinibilang an teoriya nin biolohikong ebolusyon na masarig nang gayo an patotoo na iyan “an solamenteng maiisip na basihan sa modernong biolohiya.” Bago pa sana, sa sarong miting sa Batikano, an 12 iskolar na nagrerepresentar sa pinakahalangkaw na sientipikong grupo kan Iglesya Katolika nagsabi: “Kombensido kami na huli sa kadakol na ebidensia dai na mapagdududahan an pag-aplikar kan opinyon nin ebolusyon sa tawo asin iba pang hayop na arog kan kabalang.” Asin idinugang pa kan New Catholic Encyclopedia: “An pankagabsan na ebolusyon, pati kan hawak nin tawo, garo baga iyo an pinakaposibleng sientipikong paliwanag sa mga pinaghalean.” Alagad iyan daw talagang sientipiko? An saindo mismong buhay depende sa pag-aram sa katotoohan manongod sa bagay na ini.—Juan 14:6; 16:13; 17:17.

12. Taano ta kaipuhan niatong sabihon na an creationism bakong makakasuratan asin dai mapaniwalaan?

¹² Sa nakakaagi pa sanang mga panahon, an nagkapirang relihiyon na pundamentalista iinaatubang an creationism bilang simbag sa ebolusyon. Alagad sa paggibo kaiyan, sinda naghihingako nin bagay na bakong makakasuratan asin dai mapaniwalaan. Iyan an bagay na an kalangitan, an daga, asin an gabos na nasa ibabaw kan daga linalang nin Dios sa laog nin 6 na aldaw na 24 oras an kada saro—iyo, sa laog sana nin 144 literal na oras! An katokdoan na ini nagin dahelan na pag-olog-ologon nin dakol an Biblia. Alagad permi daw na 24 oras an lawig kan “aldaw” sa Biblia? An Genesis 2:4 nagtataram manongod sa “aldaw na ginibo ni Jehova Dios an daga asin langit.” Kaiba sa sarong aldaw na ini an gabos na anom na ‘mga aldaw’ nin paglalang sa Genesis kapitulo 1. Sono sa paggamit sa Biblia, an “aldaw” saro sanang may sokol na peryodo nin panahon. An “aldaw” para ki Jehova puwedeng magin sangribong taon o pirang ribong taon—arog baga kan ‘mga aldaw’ nin paglalang. Kaya sa puntong ini an kasaysayan kan Biblia rasonable asin oyon sa tunay na siensia.—2 Pedro 3:8.

An Ginikanan nin Buhay

13. (a) Paano ipinaliliwanag kan mga parasuportar sa ebolusyon an ginikanan nin buhay? (b) Taano ta makangingising sabihon na an nabubuhay na selula ginibo an sadiri nin aksidente sana?

¹³ Paano ipinaliliwanag kan mga parasuportar sa ebolusyon an aktuwal na ginikanan nin buhay? Sinasabi ninda na mga pirang bilyon na taon na an nakaagi an oseano na nasa palibot kan daga posibleng nagin sarong “organic soup,” minsan ngani mayo pa man giraray nin buhay. Dangan, an paliwanag ninda, ‘an sarong pambihirang molekula nabilog huli sa sarong harayoon mangyaring aksidente.’ Makangangalas, ini nagsadiring magdakol tanganing bumilog nin iba pang molekula na nag-iriba tanganing magin sarong nabubuhay na selula. Igwa daw nin mas dai mapaniwalaan sa estoryang ini? An parasurat na nagtao kan paglaladawan na ini nagsabi sa saiyang introduksion: “An librong ini maninigong basahon na garo iyan sientipikong estorya na kinompuwesto sana.” Iyo, estoryang kinompuwesto sana, pero bakong sientipiko! An National Geographic nagsabi na an nakaprogramang mga instruksion (DNA) sa sarong sadit na selula “kun isusurat, makakapano sa sangribong libro na tig-600 na pahina.” Makangingisi nanggad na sabihon na an nabubuhay na selula ginibo an saiyang sadiri nin aksidente sana sa sarong “soup” kan suanoy!

14. Bilang mga parasuportar sa katotoohan, anong pundamental na katokdoan kan Biblia an kaipuhan na suportaran niato?

¹⁴ Orog nanggad na rasonable asin madaling masabotan an paliwanag na itinao kan kagsurat sa Biblia na si David, na nagsurat sa Salmo 36, bersikulo 5 asin 9: “O Jehova, . . . yaon sa saimo an gikanan nin buhay.” Bilang mga parasuportar sa katotoohan, kaipuhan na suportaran niato an pundamental na katokdoan na iyan sa Biblia.—Helingon man an Salmo 100:3; Isaias 42:5, 8.

Progresibong Ebolusyon—O Direktang Paglalang?

15. (a) Kun totoo an ebolusyon, paano iyan susuportaran kan preserbadong mga tada? (b) Ano an ipinaheheling kaiyan, na nagtatao nin puwersa sa anong inadmitir ni Darwin?

¹⁵ Minsan siring, posible daw na, kun yaon na an buhay, an laen-laen na klase nin nabubuhay na mga bagay progresibong mag-ebolusyon sa ibang klase? Bueno, kun iyan nangyari, ini ipaheheling kan preserbadong mga tada kan nakaaging mga panahon. Alagad iyo daw? Helingon an inaapod na panahon na Cambrian. Digdi an preserbadong mga tada kan mayor na mga grupo nin mga hayop na daing gulod enot na naglataw na iriba sa pambihirang “pagputok” nin nabubuhay na mga bagay. Kun an laen-laen na gayong mga grupong ini gabos nabuhay nin durungan, paano iyan makakapag-ebolusyon gikan sa lambang saro? Si Darwin mismo prangkang nag-admitir: “Kun an laen-laen na klase . . . totoong nagpoon na mabuhay nin durungan, an katunayan na iyan makarurumpag sa teoriya nin ebolusyon.” Makarurumpag nanggad!—1 Corinto 3:19, 20.

16. (a) Kun dapit sa paglataw nin nabubuhay na mga bagay, paano pinahihimutikan kan preserbadong mga tada an ebolusyon? (b) Paano an napatunayan na katotoohan sinasabi sa Genesis 1:25?

¹⁶ Ipinaheheling kan preserbadong mga tada na an laen-laen asin komplikadong gayo na mga porma nin buhay luminataw nin bigla asin bilog na. Arog kan ikinomento nin sarong propesor sa siensia natural: “An mga balyena, kulapnit, kabayo, mga hayop na arog kan kabalang, elepante, koneyo, amid, abp., gabos arog na ngonyan an itsura kan an mga iyan enot na lumataw. Mayo man lamang nin gira nin saro sanang ginikanan, orog na nin koneksion sa arin man na reptilya, an ipinamumugtak na ginikanan.” Igwa daw nin mga preserbadong tada nin mga giraffe na an liog dos-tersio o tres-kuwarto sa aram na laba? Mayo. An katotoohan arog kan sinasabi sa Genesis 1:25: “Ginibo nin Dios an mabangis na hayop sa daga sono sa klase kaiyan asin an magarong hayop sono sa klase kaiyan patin an lambang nagkakanap na hayop sa daga sono sa klase kaiyan. Asin naheling nin Dios na idto marahay.” Iyo, marahayon nanggad!

17. Anong magayon na pagkalaenlaen asin disenyo an maheheling sa nabubuhay na mga bagay, asin kiisay sana ini puwedeng gumikan?

¹⁷ Horophoropon man an nakawiwiling pagkalaenlaen na maheheling sa nabubuhay na mga linalang digdi sa daga! An rosas daw, an alibangbang, an hummingbird, an paboreal, asin an rinibo pang ibang porma nin buhay nagkaigwa kan saindang sadiring gayon paagi sa pagkanorongod sana, sa pakikipaglaban para sa pagkatada kan pinakamatibay? O an mga iyan daw ekspertong disenyo nin sarong mamomoton na Dios na boot na an katawohan maogma sa saiyang mga gibo? Kun pinagmamasdan niato an labi-labing kagayonan sa bilog na daga, tunay na makakapagsabi kita: “Kanigoan kadakol kan saimong mga gibo, O Jehova! Iyan gabos ginibo mo sa kadonongan. An daga pano kan saimong mga ginibo.”—Salmo 104:24.

18. Taano ta masasabi nindo na an platypus daing ibang may disenyo kundi an Dios?

¹⁸ An disenyo perming nagkakaipo nin intelihenteng kagdisenyo. Asin igwa nin makangangalas na disenyo sa nabubuhay na mga bagay. Helingon an platypus, na nabubuhay sa Australia. Iyan arog kadakula kan koneyo, may barahibo na arog kan sa otter, tuka na arog kan sa pato, bulang na arog kan sa lalong, asin garo sa patong bitis na may haralabang kuko. Iyan nangingitlog na arog nin reptilya asin nagpapasuso sa ogbon na arog nin mamalya. Iyan nakakapag-istar sa daga o sa irarom nin tubig. Saen guminikan sa pag-ebolusyon an platypus? Mantang iyan minaluwas sana kun banggi, an platypus maaapod na pangum-um kan ebolusyonista. Iyan ilinaladawan nin sarong biologo sa Harvard University na “sarong pambihira an pagkadisenyong hayop para sa sarong partikular, asin pambihirang, pamumuhay.” Siisay an ekspertong Kagdisenyo? Daing iba kundi an Dios na nagsasabi: “Sadiri ko an lambang layas na hayop kan kadlagan.”—Salmo 50:10.

19. (a) Ano an makangangalas na nagigibo nin sarong sadit na warbler? (b) Paano ini nagigibo kaiyan?

¹⁹ Saro pa, ano man an kanaturalan na ugale na nasa kadakol na nabubuhay na bagay? Halimbawa, igwa nin sadit na gamgam, an blackpoll warbler, na tres-kuwarto sana nin sarong onsa (21 g) an gabat. Tatao iyan na pumili kan tamang panahon nin tigholog tanganing lumupad hale sa Alaska pasiring sa New England. Duman iyan nagpapataba sa masisiram na kakanon asin naghahalat nin malipot na aire. Dangan iyan minalupad, na sagkod sa 20,000 piye an langkaw (6,100 m) asin labi pa tanganing maabot an makosog na doros na pasiring sa Aprika, sagkod na an warbler ipadpad nin doros sa dudumanan kaiyan sa South America. An kanaturalan nang kaaraman kan warbler nakaprograma sa hotok na arog kadakula nin gisantes. Kaya daw na ipaliwanag kan ebolusyonista kun paano nagkaigwa nin siring na kanaturalan na ugale? Dai. Alagad an Biblia nagsasabi na si Jehova an madonong sa gabos na “Kaggibo kan langit asin daga, kan dagat, asin kan gabos na yaon dian,” kaiba na an mga linalang na “natural na madonong.”—Salmo 146:5, 6; Talinhaga 30:24-28.

Nagpapasalamat daw Kamo?

20. (a) Ano an siertong paliwanag sa mga ngangalasan na nasa palibot niato? (b) Paano ipinahahayag sa sato an mamomoton na kabootan kan satong Kaglalang? (c) Bilang mga parasuportar sa katotoohan, ano an maninigong magin reaksion niato?

²⁰ An katotoohan iyo ini: Kadakol kan magayon, praktikal, asin makangangalas sa kalangitan asin sa daga na nasa palibot niato na an paglalang nin sarong mamomoton, makapangyarihan sa gabos na Kagdisenyo iyo an solamenteng paliwanag! Sa irarom nin normal na mga kamugtakan, kanigoan kamakangangalas an pagkabagay kan satong mga sentidong itinao nin Dios sa satong natural na palibot tanganing gibohon na maogma an buhay! An magagayon na pagsolnop nin aldaw na naheheling niato, an mahahamot na burak na napaparong niato, an masisiram na prutas na nananamitan niato, an preskong doros na namamatean niato, an musika kan kadlagan na nadadangog niato—an mga ini nagpapahayag nanggad kan mamomoton na kabootan kan satong Kaglalang asin Dios! (Salmo 136:1-6, 25, 26) Kanigoan an maninigong magin pagmawot niato na ipahayag an satong pasasalamat paagi sa pagsuportar sa katotoohan sa daing Dios na kinaban na ini! Totoo nanggad, “an tataramon [nin Dios] katotoohan”!

[Mga Nota sa Ibaba]

Sa Pagsuportar sa Katotoohan, Ano an Isisimbag Nindo?

◻ Paano nagin isyu an katotoohan?

◻ Paano ibinubuyagyag kan Biblia an Babilonikong sala?

◻ Paano sana ikakapaliwanag an ginikanan asin an laen-laen na klase nin buhay?

◻ Ano an ipinaririsa sato kan disenyo sa nabubuhay na mga bagay?

◻ Paano niato mapasasalamatan an satong Kaglalang?

[Ritrato sa pahina 8]

Malinaw na sinabihan ni Jesus an mga nagtutumang sa katotoohan, “Gikan kamo sa saindong ama na Diablo”

[Ritrato sa pahina 10]

Si Charles Darwin—parasuportar sa teoriya nin tawong kabalang

[Ritrato sa pahina 11]

Si Darwin ilinobong kan Iglesya nin Inglaterra sa Westminster Abbey

[Picture Credit Line sa pahina 13]

U.S. Fish & Wildlife Service