Mga Magurang—Taruson an Puso kan Saindong Aki Poon sa Pagkaomboy

“Padagos na padakulaon [an saindong mga aki] sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.”—EFESO 6:4.

1. Ano an nangyari sa panahon na masakit nanggad sa buhay ni Jesus?

SI Jesu-Cristo asin an saiyang mga disipulo pasiring kaidto sa Jerusalem. Dai pa nahahaloy bago kaini, sa duwang magkalaen na okasyon, sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo na sia maagi sa dakol na kasakitan asin gagadanon sa siudad na iyan. (Marcos 8:31; 9:31) Sa masakit nanggad na panahon na ini para ki Jesus, an tala sa Biblia nagsasabi: “Pinonan man na darahon nin mga tawo an saindang mga omboy tanganing dootan nia an mga ini.”—Lucas 18:15.

2. (a) Taano daw ta hiningoa kan mga disipulo na pahaleon an mga tawo? (b) Ano an reaksion ni Jesus sa situwasyon?

² Ano an maninigong reaksion digdi? Bueno, inanggotan kan mga disipulo an mga tawo asin pinahahale sinda, na daing duwa-duwa na nagtutubod na sa ikararahay ni Jesus an ginigibo ninda paagi sa pagprotehir sa saiya tumang sa dai kinakaipuhan na istorbo asin tension. Alagad ta naanggot si Jesus sa saiyang mga disipulo, na sinasabi: “‘Pabayae nindo na dumolok sa sako an saradit na aki; dai nindo sinda pagpogolan’ . . . Asin kinugos nia an mga aki asin binendisyonan sinda.” (Marcos 10:13-16) Iyo, sa ibong kan gabos na tibaad nasa isip asin puso nia, si Jesus nagtao nin panahon para sa mga omboy.

Ano an Leksion Para sa mga Magurang?

3. Ano an leksion na maninigong manodan nin mga magurang sa pangyayaring ini?

³ An maninigong magin leksion digdi para sa mga magurang iyo ini: Sa ibong nin ano man na ibang obligasyon nindo o problemang inaatubang nindo, an pagtao nin panahon sa saindong mga aki kaipuhan na enoton. An oras na kamo nag-iiba-iba matogot saindo na itanom an espirituwal na mga pamantayan na mag-iingat sa puso kan saindong mga aki asin magbubugtak sa sainda sa tamang dalan. (Deuteronomio 6:4-9; Talinhaga 4:23-27) Si Eunice asin Loida, an ina asin lola ni Timoteo, nagtao nin panahon na matawan sia kan pagtotokdo na nakapahiro sa saiyang sadit na puso asin nakaporma sa saiyang buhay kaya sia nagdakula na magin maimbod na lingkod nin Dios.—2 Timoteo 1:5; 3:15.

4. Gurano kahalaga kan mga aki, asin paano maninigong ipaheling nin mga magurang na sinda saindang inaapresyar?

⁴ Dai puwedeng pabayaan nin Kristianong mga magurang an mga aki na itinao sa sainda ni Jehova Dios. Iyo, an mga aki mahalagang regalo ni Jehova. (Salmo 127:3) Kaya tawan sinda nin panahon—taruson an saindang puso—arog kan itinaong halimbawa kan ina asin lola ni Timoteo. Bako sana na kamo maninigong tumao nin panahon sa pakikipag-olay sa saindong mga aki manongod sa saindang gawe asin sa pagdisiplina sa sainda kundi kaipuhan man na ibanan nindo sinda sa pagkakan, basahan sinda, makikawat sa sainda, tabangan sindang mag-andam sa pagtorog kun banggi. Mahalaga an gabos na panahon na ini na ginamit kaiba kan saindong mga aki.

5. Tumao nin halimbawa nin sarong ama na nagpaheling nin pag-apresyar sa saiyang mga paninimbagan bilang magurang.

⁵ An sarong prominenteng negosyanteng Hapones na nagin saro sa mga Saksi ni Jehova namidbid an bagay na ini. Sa temang, “An Halangkaw na Opisyal kan JNR Nagdemetir Tanganing Makaibaiba an Pamilya,” an Mainichi Daily News kan Pebrero 10, 1986, nagbareta: “An sarong halangkaw na opisyal kan Japanese National Railways (JNR) pinili an pagdemetir kisa maparayo sa saiyang pamilya . . . Sabi ni Tamura, ‘An trabaho kan direktor heneral puwedeng gibohon nin siisay man. Pero ako an solamenteng ama kan sakong mga aki.’” Arog man daw kaiyan kaseryoso para sa saindo kan saindong mga paninimbagan bilang magurang?

Kun Taano ta Kaipuhan Ngonyan an Espesyal na mga Paghihingoa

6. Taano ta depisilon na padakulaon nin tama an mga aki ngonyan?

⁶ Seguro dai pa noarin man nangyari sa kasaysayan nin tawo na magin arog ngonyan kasakit an pagpadakula sa mga aki sa paaging sinasabi kan Tataramon nin Dios, “sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.” (Efeso 6:4) An dahelan kaini iyo na kita nabubuhay “sa huring mga aldaw,” asin si Satanas saka an saiyang mga demonyo nagtatao nin dakulang kasakitan ta sinda naaanggot, sa pakaaram na halipoton na sana an panahon na natatada sa sainda. (2 Timoteo 3:1-5; Kapahayagan 12:7-12) Kaya, an mga paghihingoa nin mga magurang na padakulaon an saindang mga aki sa diosnon na paagi naoolang kan simbolikong “doros” na pinamamahalaan ni Satanas. An “doros” na iyan, o espiritu nin kapasloan asin pagmasumbikal, arog kalakop kan literal na “doros” na hinahangos niato.—Efeso 2:2.

7, 8. (a) Ano an puwedeng darahon nin telebisyon sa harong, pero ano an ginigibo nin dakol na magurang? (b) Taano an paggamit sa telebisyon bilang paraaling ta mamondong kapabayaan sa paninimbagan nin magurang?

⁷ An telebisyon sa partikular dinadara sa harong an “espiritu kan kinaban,” an nakaiilong “doros” na ini. (1 Corinto 2:12) An totoo an ipinasasale sa telebisyon parateng naiimpluwensiahan na gayo nin makapangyarihan na imoral asin homoseksuwal na kabtang kan langtad nin aling-alingan. (Roma 1: 24-32) An saindong mga aki nangorognang madaling tamaan kan maraot na kaisipan asin moral na karigsokan na ipinasasale, kun paanong madali sindang tamaan nin literal na ati sa doros. Alagad ano an ginigibo nin dakol na magurang?

⁸ Ginagamit ninda an telebisyon bilang paraaling. “Dai nguna ngonyan, nonoy. May ginigibo ako. Pagheling na sana nin telebisyon,” sinasabihan ninda an saindang mga aki. An sarong prominenteng brodkaster sa telebisyon nagsasabi na ini “an pinakaparateng itaram na mga tataramon sa dakol na pamilyang Amerikano.” Pero an pagsugo sa mga aki na magheling kan minsan anong pasale sa telebisyon garo man sana pagpabaya sa sainda. (Talinhaga 29:15) Iyan mamondong kapabayaan sa paninimbagan nin magurang. Arog kan sabi kan brodkaster na ini manongod sa pagpadakula sa mga aki: “Iyan nakauubos nin dakol na oras asin dakulang paninimbagan an pagigin magurang asin dai iyan puwedeng ipasa sa iba, lalo na sa telebisyon.”

9. Sa anong polusyon na an mga aki partikularmenteng kaipuhan na protehiran?

⁹ Minsan siring, huli sa pangigipit kan mga panahon na nabubuhayan niato, tibaad may tendensia kamo, kapareho kan mga disipulo, na pahaleon an mga aki tanganing maasikaso nindo an pinaghohona nindong mas importanteng mga bagay. Alagad ta ano an mas mahalaga kisa saindong mga aki? Nakataya an saindang espirituwal na buhay! Tibaad magirumdoman nindo na kan mangyari an nuklear na aksidente sa Chernobyl sa Unyon Sobyet kan 1986, an mga aki hinale sa lugar na idto tanganing maprotehiran sinda sa polusyon. Siring man, tanganing mabantayan nindo an espirituwal na salud kan saindong mga aki, kaipuhan na protehiran nindo sindang sa nakaiilong “doros” kan kinaban, na parate nanggad na nagsusungaw sa telebisyon.—Talinhaga 13:20.

10. Ano pang ibang ginigikanan nin nakaiilong “doros” an peligroso sa mga aki, asin anong halimbawa sa Biblia an nag-iilustrar kaini?

¹⁰ Alagad igwa nin iba pang ginigikanan an nakaiilong “doros” na puwedeng makaraot sa moral na mga pamantayan asin makapatagas sa lumbod na mga isip An salang pakikiiba sa mga aki sa pagtaraed asin sa eskuwelahan puwede man na makahale sa mga katotoohan kan Biblia na itinanom sa lumbod na mga puso. (1 Corinto 15:33) May makukuang leksion sa aking daraga ni Jacob na si Dina, na minaluwas tanganing maheling an mga mga aking babae kan banwaan asin, bilang resulta, linugos kan saro sa mga soltero. (Genesis 34:1, 2) An mga aki kaipuhan na matokdoan nanggad asin mapatood na lumikay sa moral na mga peligro sa sarong kinaban na mas maraot ngonyan kisa kaidto.

Taano ta Totokdoan Poon sa Pagkaomboy?

11. (a) Noarin maninigong pumoon an pagtotokdo nin magurang? (b) Anong marahay na mga resulta an malalaoman?

¹¹ Alagad noarin maninigong pumoon an pagtotokdo nin magurang? Sinasabi kan Biblia na si Timoteo inako an pagtotokdo sa saiya “poon sa pagkaomboy. (2 Timoteo 3:15) Interesante nanggad, an breʹphos, an termino digdi sa Griego, parateng ginagamit manongod sa dai pa namumundag na aki, arog sa Lucas 1:41, 44. Dian an omboy na si Juan sinasabing luminukso sa laog kan matris kan saiyang ina. Pero an breʹphos, ginagamit man para sa bagong mamundag na mga Israelitas omboy na an buhay nameligro sa Egipto kan panahon na si Moises mamundag. (Gibo 7:19, 20) Sa kaso ni Timoteo, an termino malinaw na nanonongod sa sarong omboy asin bako sanang sa aking sadit pa. Si Timoteo tinokdoan sa banal na mga kasuratan poon pa kaidtong panahon na nagigirumdoman nia, poon kan panahon na sia omboy pa sana. Asin kanigoan karahay kan mga resulta! (Filipos 2:19-22) Pero, talaga daw na puwedeng makinabang an mga omboy na bagong mamundag sa amay na pagtotokdo.

12. (a) Noarin puwedeng pumoon na umako nin mga impresyon asin impormasyon an mga omboy? (b) Noarin asin paano maninigong ponan nin mga magurang an pagtao nin espirituwal na pagtotokdo sa saindang mga aki?

¹² “An saro sa pinakamaogmang pangyayari sa bilog na langtad nin sikolohiya iyo an bago niatong pakasabot sa dakulang abilidad kan omboy na makanood,” an bareta ni Dr. Edward Zigler, sarong propesor sa Unibersidad nin Yale, kan 1884. An totoo, an magasin na Health nagsasabi: “An bagong pagsiyasat nagsusuherir na an mga omboy na nasa matris pa tibaad nakakaheling, nakakadangog, nakakanamit—asin ‘nakakamate’ nin emosyon.” Maliwanag na dai puwedeng sumobra kaamay an pagpoon nin mga magurang na tokdoan an saindang mga aki. (Deuteronomio 31:12) Puwede sindang pumoon paagi sa pagpaheling sa mga aki ninda nin mga retrato sa mga libro asin pag-estorya sa sainda. “An pinakadelikadong mga taon,” sabi ni Masaru Ibuka, autor kan librong Kindergarten Is Too Late, “iyo an mga taon poon sa pagkamundag sagkod sa tolo.” Ini malomhok, na mas madaling umako nin impormasyon, arog kan ipinaririsa kan madaling pakanood nin omboy sa bagong lenguahe. An sarong propesor sa amay na pagtotokdo sa mga aki sa Unibersidad nin Nueva York nagsabi pa ngani na “maninigong ponan nin mga magurang na tokdoan an mga aki na bumasa oras na ipuli ninda sinda hale sa ospital!

13. Ano an nag-iilustrar kan abilidad nin mga omboy na makanood?

¹³ An sarong ina na taga-Canada nagsurat manongod sa abilidad kan saiyang aki na makanood: “Sarong aldaw binabasahan ko nin estorya hale sa My Book of Bible Stories an aki kong apat may kabangang taon an edad, si Shaun. Pagpondo ko, sa dakula kong pagngalas ipinagpadagos nia an estorya, termino por termino, arog kan yaon sa librong Bible Stories. . . . Prinobaran ko an saro pa, dangan an saro pa asin tuom nia an kada saro. . . . Natuom nia, termino por termino, an enot na 33 na estorya, pati an depisil na mga ngaran nin mga lugar asin tawo.”a

14. (a) Siisay an dai nagngangalas sa nagigibo nin mga omboy? (b) Ano an maninigong magin pasohan nin Kristianong mga magurang? (c) Sa ano maninigong andamon an mga aki, asin taano?

¹⁴ An nakaaram sa potensial nin mga omboy na makanood dai nagngangalas sa siring na mga pambihirang nagigibo. “An kinaban puwedeng mapano nin intelektuwal na mga higante na kapareho ni Einstein, Shakespeare, Beethoven asin Leonardo da Vinci kun totokdoan niato an mga omboy imbes na an mga aki,” sabi ni Dr. Glenn Doman, direktor kan The Institutes for the Achievement of Human Potential. Siyempre, an pasohan kan Kristianong mga magurang bako man na magpaluwas nin intelektuwal na mga higante kundi mataros an puso kan saindang mga aki tanganing an mga aki noarin man dai rumayo sa paglilingkod sa Dios. (Talinhaga 22:6) An siring na mga paghihingoa kaipuhan na gibohon haloy pa bago mag-eskuwela an aki, tanganing maandam sia para sa mga pagbalong aatubangon nia dian. Halimbawa, an kindergarten o programa sa day-care nagkakaigwa nin mga parti sa kompleanyo asin piyesta na puwedeng ikaogma nin mga aki. Kaya, kaipuhan na masabotan kan aki kun taano an mga lingkod ni Jehova ta dai nakikikabtang. Ta kun dai tibaad ikaongis nia an relihiyon kan saiyang mga magurang.

Kun Paano Matataros an Puso kan Aki

15, 16. Ano an magagamit nin mga magurang tanganing matabangan sinda na mataros an puso kan saindang aki, asin paano epektibong magagamit an mga probisyon na ini?

¹⁵ Tanganing matabangan an mga magurang na mataros an puso kan saindang aki, an mga babasahon na arog kan Paghinanyog sa Dakulang Paratokdo ginibo kan mga Saksi ni Jehova. An librong ini nagtataram manongod sa mga parti asin kun paanong “puwede iyan na magin maogmahon” sa kapitulo kaiyan na “An Duwang Tawo na Nagselebrar nin Kompleanyo.” Pero ipinaliliwanag kan kapitulo na an solamenteng duwang parti sa kompleanyo na sinasabi sa Biblia sinilebrar nin mga pagano, na dai nagsasamba ki Jehova, asin na sa kada parti, ‘may pinugotan nin payo.’ (Marcos 6:17-29; Genesis 40:20-22) Paano ninda magagamit an impormasyon na ini tanganing mataros an puso kan saindong aki?

¹⁶ Puwede nindong gamiton an nakaaagyat na paagi kan librong Dakulang Paratokdo paagi sa pagsabi: “Ngonyan, aram niato na an gabos na yaon sa Biblia may dahelan kun taano ta iyan ibinugtak dian.” Dangan ihapot: “Kaya, ano an masasabi mo na boot nin Dios na sabihon sa sato dapit sa mga parti sa kompleanyo?” Sa siring, natatabangan an saindong aki na mangatanosan sa bagay asin makaabot sa tamang konklusyon. Apuwera sa librong Dakulang Paratokdo, may iba pang babasahon na itinagama tanganing magamit nin mga magurang, kaiba na an My Book of Bible Stories asin an seryeng “Jesus Life and Ministry na nasa lambang luwas kan The Watchtower poon kan Abril 1985. Ginagamit daw nindo an artikulong ini sa pagtotokdo sa saindong mga aki pati sa saindo mismo?

17. Anong praktikal na mga suhestiyon an itinatao digdi sa mga magurang?

¹⁷ Kaiba kan saindong aki, kaipuhan na paorootro nindong pag-adalan an materyal manongod sa mga isyu asin situwasyon na aatubangon niato sa eskuwelahan. Ipaaram sa saindong aki na pareho kamo maninimbag ki Jehova. (Roma 14:12) Itampok an marahay na mga ginigibo ni Jehova para sa sato, sa siring pinahihiro an sadit na puso kan aki na magmawot na mapaogma si Jehova. (Gibo 14:17) Gibohon na maogma an pag-adal. An mga aki gustong-gusto nin estorya, kaya pagmaigotan nanggad na magtokdo sa buhay na paagi na makatataros sa puso kan saindong aki. An dakol na pamilya napalilihis an marahayon na oportunidad para sa siring na mga pag-adal huli sa dai regular na pag-iriba sa pagkakan. Kamo daw iribang nagkakakan bilang pamilya? Kun dai, ikatatanos daw nindo an situwasyon?—Ikomparar an Gibo 2:42, 46, 47.

18, 19. (a) Paano maninigong iiskedyul nin mga magurang an pagtotokdo sa saindang mga aki, asin ano an dai puwedeng sumobra an pagdodoon? (b) Anong mga kabtang sa modernong halimbawa nin pagtotokdo nin magurang an hinahangaan nindo, asin ano sa paghona nindo an magigin resulta kun iyan gamiton nin magurang?

¹⁸ An pag-adal maninigong iangay sa edad kan aki. Kaya sa omboy, na limitado pa an lawig nin oras na makapagkonsentrar, magkaigwa nin nagkapirang haralipot na sesyon aroaldaw. Dangan luway-luway, palawigon iyan asin padakulon an pag-aadalan. dai nanggad puwedeng sumobra an pagdodoon sa halaga nin pagkaigwa nin regular na panahon para sa pagtotokdo sa saindong mga aki. (Genesis 18:19; Deuteronomio 11:18-21) An sarong ama, na nasa setenta anyos na ngonyan, nagtao nin marahay na halimbawa sa pagpadakula sa saiyang aking lalaki, na ngonyan saro na sa Kristianong kamagurangan. Kaidtong dakol nang taon an nakaagi isinasaysay nia an saiyang programa, na ipinaliliwanag:

¹⁹ “Kan an aki mi mga sarong taon na pinonan ko siang estoryahan nin mga estorya sa Biblia bago matorog, na iiniestorya ko sa pinahiwas, buhay na paagi tanganing iyan matandaan nia. Kan sia nakapagtataram na sa edad na duwa minaluhod kami sa kataed kan saiyang katre asin pinasusunod ko sia, frase por frase, kan ‘Pamibi kan Kagurangnan.’ . . . Kan sia magtolong taon pinonan ko an regular na pakikipag-adal sa saiya sa Biblia . . . Sinusundan nia iyan sa saiyang libro, na sinusundan ako sa pagbasa kan kada termino. Kaya nakanood siang magpronunsiar nin marahay asin malinaw na isabi minsan an haralabang termino. . . . Tanganing makatabang na makatanom nin hararom sa saiyang puso an mga katotoohan kan Biblia, kan sia magtolong taon pinonan ming ipatuom sa saiya an simpleng mga teksto sa Biblia. Kan sia lumaog na sa kindergarten mga treintang teksto na an tuom nia, asin kan Setyembre kan umentra sia sa enot na grado setentang teksto na an tuom nia. . . . Bago matorog an aki mi ipinaootro ko sa saiya an nagkapira sa saiyang mga teksto. Siring man pagmata nia pagkaaga parate niang sinasabi an pirang teksto sa Biblia bilang kaiba kan saiyang pataratara para sa aldaw na iyan.

20. Ano an maninigong iiba sa programa nin pagtotokdo, asin paano maoogma an aki sa pagharongharong?

²⁰ An siring na progresibong programa sa pagtotokdo, kaiba an tamang halimbawa kan magurang asin pagtao nin disiplinang dai nagpapabarobago, matao sa saindong aki nin kapinonan sa buhay na pasasalamatan nia sagkod lamang. (Talinhaga 22:15; 23:13, 14) An maninigong magin mahalagang kabtang kan programa iyo an pagtotokdo sa ministeryo sa publiko poon sa pagkaniaki. Gibohon iyan na maogmang eksperyensia paagi sa pag-andam kan saindong aki na magkaigwa nin makahulogan na kabtang. An ama na nasambitan sa enotan nagkomento pa manongod sa saiyang aki: “Huli sa abilidad niang kumotar nin mga teksto epektibo nanggad sia sa pagharongharong, ta dakol na kagharong an napapangalas asin dai nakasasayuma sa iinaalok niang mga mga magasin sa Biblia. Nakikikabtang sia sa Kristianong paglilingkod na ini poon pa kan sia magtolong taon, asin ngonyan [sa edad na 6] sia parateng mas epektibo sa pagpasakamot nin babasahon sa Biblia kisa samo mag-agom.”—Awake!, Enero 22, 1965, pahina 3-4.

21. (a) Ano an pinakadakulang regalo na ikawawalat nin mga magurang sa saindang mga aki? (b) Ano an sadol sa mga magurang, asin an gabos na magurang na may minor de edad na mga aki maninigong magkaigwa nin ano?

²¹ Totoo nanggad, an Kristianong mga magurang may makangangalas na ipamamana sa saindang mga aki, an kaaraman ki Jehova, asin kaiba kaiyan an paglaom sa daing sagkod na buhay, katoninongan, asin kaogmahan sa mamuraway na bagong kinaban. (Talinhaga 3:1-6, 13-18; 13:22) Orog sa gabos, pataluboon sa puso kan saradit nindong aki an pagsarig sa katunayan kan makangangalas na ngapit na iyan, kaiba an pagmawot na maglingkod ki Jehova. Gibohon na natural asin maogmang eksperyensia para sa sainda an tunay na pagsamba. (1 Timoteo 1:11) Itanom an pagsarig ki Jehova poon sa pagkaomboy. Asin nungka, dai, nungka, nindong pabayaan an regular na pakapag-adal sa sainda! Tawan ini kan pinakadakulang halaga, na padagos na sinisiyasat kun anong impormasyon an kaipuhan kan saindong mga aki asin kun paano an pinakamarahay na paagi na mataros an saindang puso paagi kaiyan. Sibot kamo asin ginigipit; siniseguro iyan ni Satanas asin kan saiyang kinaban. Alagad girumdoma an halimbawa ni Jesus! Nungka kamong mawaran nin panahon sa pagkaigwa nin regular na pakipag-adal sa saindong mga aki.

[Nota sa Ibaba]

Ano an Isisimbag Nindo?

□ Anong ebidensia sa Biblia an nagpapaheling na an mga magurang maninigong enoton an mga pangangaipo kan saindang mga aki?

□ Taano ta kaipuhan ngonyan an espesyal na mga paghihingoa nin mga magurang sa pagprotehir sa saindang mga aki?

□ Taano ta napakahalaga na an mga aki tokdoan poon sa pagkaomboy?

□ Ano an pirang praktikal na suhestion sa mga magurang sa pagtaros sa puso kan saindang aki?

□ Ano an maninigong dai noarin man pabayaan nin Kristianong mga magurang?