Magpatotoo ki Jehova Asin Dai Mapagal
“Paghorophoropa nindo an saro na nagtios nin siring na paglibak nin mga parakasala . . . tanganing dai kamo mapagal asin manluya sa saindong kalag.”—HEBREO 12:3.
1, 2. Anong nakakokombensir na patotoo an itinao ni Jesus sa saiyang mga disipulo na binuhay sia liwat?
NAHELING ko an Kagurangnan!” Sa makangangalas na mga tataramon na iyan, ibinareta ni Maria Magdalena an manongod sa pagkabuhay liwat ni Jesus. (Juan 20:18) Tinandaan kaini an pagpoon kan 40 aldaw na pano-pano nin nakaoogmang mga pangyayari para sa mga disipulo ni Cristo, na kan nakaagi namondo huli kan saiyang kagadanan.
2 Habo ni Jesus na magkaigwa nin pagduwa-duwa sa isip an saiyang mga disipulo na totoong buhay sia. Kaya, siring kan isinaysay ni Lucas: “Pinatunayan nia [ni Jesus] na sia buhay pagkatapos kan saiyang pagtios paagi sa balakid na positibong mga patotoo, mantang naheling ninda sa laog nin apat na polong aldaw.” (Gibo 1:3) Sa katunayan, sa sarong okasyon “sia nagpaheling sa labing limang gatos na mga tugang sa saro sanang beses.” (1 Corinto 15:6) Sierto nanggad, na mayo na nin dugang pang dahelan sa pagduwaduwa. Buhay si Jesus!
3. Anong hapot dapit sa Kahadean an ihinapot kan mga disipulo ni Jesus sa saiya, asin taano ta an saiyang simbag ipinagngalas ninda?
3 An mga disipulo ni Jesus kaidto naghona sana sa sarong daganon na “kahadean nin Dios,” saro na ibabalik sa Israel. (Lucas 19:11; 24:21) Kaya hinapot ninda si Jesus: “Kagurangnan, ibabalik mo ngonyan an kahadean sa Israel?” Mayong duwa-duwa na nagngalas sinda sa saiyang simbag, huli ta sinabi nia: “Mayo saindo an pakaaram kan mga aldaw o panahon na ibinugtak nin Ama sa saiyang sadiring kapangyarihan; alagad kamo mag-aako nin kapangyarihan kun dumatong na saindo an banal na espiritu, asin kamo magigin mga saksi ko sa Jerusalem asin sa bilog na Judea asin Samaria patin sagkod sa kaporoporohi nin daga.” (Gibo 1:6-8) Dakulang angat nanggad ngonyan an nasa atubangan kan mga disipulo! Asin kanigoan na paninimbagan! Paano ninda mahahaman an siring na gibohon? An simbag nagdatong dai naghaloy sa makangangalas na paagi.
Pag-ako kan Angat
4. Iladawan an nangyari kan aldaw nin Pentecostes.
4 Nagsasaysay si Lucas: “Mantang nagpapadagos an aldaw kan kapiyestahan nin Pentecostes sinda gabos nagkatiripon sa saro sanang lugar, asin sa panale nagdatong hale sa langit an ribok na siring sa hagobohob nin makosog na doros, asin iyan nakapano sa bilog na harong na saindang tinutukawan. Asin naheling ninda an mga dila na garo kalayo asin nakawaras, asin may saro na nagtogdon sa lambang saro sa sainda, asin sinda gabos nagkaparano nin banal na espiritu asin nagpoon na magtaram nin manlaenlaen na tataramon, siring sa ipinataram sainda kan espiritu.” Makosogon nanggad an ribok kaya napukaw kaiyan an atension kan kadaklan na Judio na nasa Jerusalem para sa kapiyestahan. Nagngaralas sinda na makadangog ‵sa sainda mismong mga tataramon dapit sa makangangalas na mga bagay nin Dios.’—Gibo 2:1-11.
5. Gurano kahiwas an dai naghaloy na nagin kaotoban kan hula ni Jesus sa Gibo 1:8?
5 Dai nagsayang nin panahon si Pedro sa pagtao nin dinamikong pahayag, na nagpatotoo na mayong pagduwaduwa na si “Jesus na Nazareno,” na ipinako ninda, iyo an “Kagurangnan” na ihinula ni David sa mga tataramon na: “Si Jehova nagsabi sa sakong Kagurangnan: “Pumukaw ka sa sakong too, sagkod na ibugtak ko an saimong mga kaiwal bilang babatayan kan saimong mga bitis.’” Nagkarulugad sa puso, an mga nagdadangog ki Pedro naghapot: “Mga lalaki, mga tugang, ano an gigibohon mi?” Bilang simbag sinadol sinda ni Pedro: “Magsorolsol kamo, asin an lambang saro logod saindo mabautismohan sa ngaran ni Jesu-Cristo para sa kapatawadan kan saindong mga kasalan.” An resulta? Tolong ribo an nabautismohan! (Gibo 2:14-41) Itinao na an patotoo sa Jerusalem. Pakatapos, nakalakop ini sa bilog na Judea, dangan sa Samaria, asin sa katapustapusi “sagkod sa kaporoporohi nin daga.” Marikas na gayo an pag-oswag kan gibohon na paghuhulit kan Kahadean na kan mga 60 C.E. nasabi ni apostol Pablo na an maogmang bareta “ikinahulit sa gabos na linalang sa sirong nin langit.”—Colosas 1:23.
An Pag-oswag kan Kahadean Asin an Paglamag
6, 7. (a) Paano an pagoswag kan Kahadean asin an paglamag sabay na nangyari kan enot na siglo? (b) Anong apurahan na pangangaipo an naglataw sa tahaw kan mga Kristiano sa Jerusalem, asin paano napanigoan an pangangaipong ini?
6 Dai naghaloy pakatapos kan Pentecostes 33 C.E., an mga disipulo ni Jesus nagkaigwa nin dahelan na girumdomon an saiyang mga tataramon: “An oripon bakong orog sa saiyang kagurangnan. Kun ako pinaglamag ninda, kamo man paglalamagon ninda.” (Juan 15:20) An Judiong mga lider naanggot kan “an tataramon nin Dios padagos na nagoswag, asin an bilang nin mga disipulo marikas na nagdakol sa Jerusalem.” Sa falsong mga sumbong, an disipulong si Esteban ginapo sagkod sa kagadanan. Garo iyan an tanda na hinahalat kan dakol, huli ta “kan aldaw na idto nagpoon an dakulang paglamag tumang sa kongregasyon na yaon sa Jerusalem; an gabos apuwera sa mga apostol nagkawararak sa gabos na rehiyon nin Judea asin Samaria.”—Gibo 6:7; 7:58-60; 8:1.
7 An paglamag temporaryong nagluya. Alagad dai nahaloy pakatapos, ginadan ni Herodes Agripa I si apostol Santiago. Ibinilanggo si Pedro alagad binutasan kan anghel. Pakatapos an mga tugang sa Jerusalem nagin pobre sa materyal, asin kaipuhan na padarahan sinda nin tabang kan mga kapagtubod saen man. (Gibo 9:31; 12:1-11; 1 Corinto 16:1-3) Durante kan pagsongko ni apostol Pablo sa Jerusalem, naheling an relihiyosong pagkapanatiko mantang nagkurahaw an kadaklan: “Haleon an siring na tawo sa daga, huli ta bako siang anga na mabuhay!” (Gibo 22:22) Sierto nanggad, an mga Kristianong idto na nabubuhay sa Jerusalem asin Judea nangaipo nin dakulang panpakosog tanganing magdanay na maimbod sa pagpa totoo dapit sa Kahadean. Ipinanuga ni Jesus sa saiyang mga disipulo na “an banal na espiritu, na isusugo kan Ama sa ngaran ko,” maghihiro bilang “paratabang.” (Juan 14:26) Alagad paano itatao ngonyan kan Ama an siring na kinakaipuhan na tabang o pagranga? An simbag, sa kabtang, itinao paagi ki apostol Pablo.
An Surat ni Pablo sa mga Hebreo
8. (a) Ano an nagpahiro ki Pablo na isurat an saiyang surat sa mga Hebreo? (b) Sa anong kabtang kan saiyang surat ipopokus niato an satong atension, asin taano?
8 Kan mga 61 C.E., ibinilanggo si Pablo sa Roma, alagad aram nia kun ano an nangyaya: sa saiyang mga tugang sa Jerusalem. Kaya, sa paggiya kan espiritu ni Jehova, isinurat nia an napapanahon na surat sa mga Hebreo. Pano ini nin mamomoton na pagmakolog sa saiyang Hebreong mga tugang na lalaki asin babae. Aram ni Pablo kun ano an kaipuhan ninda tanganing maparigon an saindang pagtubod asin pananarig ki Jehova bilang saindang Paratabang. Kaya sinda ‵makadadalagan na may pakatios sa paorumbasan na nasa atubang ninda’ asin may pananarig na magsabi: “Si Jehova an sakong paratabang; dai ako matatakot. Ano an magigibo nin tawo sa sako?” (Hebreo 12:1; 13:6) Sa kabtang na ini kan surat ni Pablo sa mga Hebreo (kapitulo 11-13) mawot niato ngonyan na ipokus an satong atension. Taano? Huli ta an kamugtakan na naatubang kan enot na mga Kristianong idto kaagid kan naaatubang kan mga Saksi ni Jehova ngonyan.
9. Anong isyu na naatubang kan mga Kristiano kan enot na siglo an naaatubang kan mga Kristiano ngonyan, asin paano sana ini puwedeng mapangganahan?
9 Sa satong kapag-arakian, balakid an positibong naghimate sa mensahe kan Kahadean paagi sa pagdusay ki Jehova asin nagpabautismo bilang saiyang mga Saksi. Alagad, kairiba kan pag-oswag na ini kan tunay na pagsamba an pagdatong kan maringis na paglamag, na dakol na Kristiano an nawaran pa ngani kan saindang buhay siring ki Esteban, Santiago, asin iba pang maimbod na mga saksi kan enot na siglo. Kaya, an isyu magkaagid ngonyan siring kaidto: Siisay an makakapanindogan sa pagbalo kan saindang integridad sa atubang nin nag-oorog na pagtumang sa mensahe kan Kahadean? Dugang pa, siisay an makakaatubang sa makangingirhat na mga pangyayari mantang an daing kaagid na “dakulang kahorasaan” maabot sa dai na mahahaloy sa presenteng kapag-arakian na ini? (Mateo 24:21) An simbag, idtong nakaandam na “makipaglaban kan marahay na pakilaban nin pagtubod,” idtong mga “marigon sa pagtubod.” An mga ini an sa katapustapusi makapagsasabi: “Ini an kapangganahan na nakadaog sa kinaban, an satong pagtubod.”-1 Timoteo 6:12; 1 Pedro 5:9; 1 Juan 5:4.
Pakikinabang sa Maimbod na mga Halimbawa
10. (a) Ano an pagtubod? (b) Ano an namatean nin Dios manongod sa mga lalaki asin mga babae nin pagtubod kan suanoy na panahon?
10 Ano an pagtubod? Nagsimbag si Pablo: “An pagtubod iyo an siertong paghalat sa mga bagay na linalaoman, an hayag na pagpapaheling kan mga katunayan minsan dai naheheling. Huli kaini an mga tawo kan enot na panahon napatotoohan.” (Hebreo 11:1, 2) Dangan pinarigon ni Pablo an pakahulogan nia sa pagtubod paagi sa pagpaheling kan paghiro kan pagtubod. Itinampok nia an buhay kan nagkapirang “lalaki kan suanoy na panahon,” siring man an mga babae arog ki Sara asin Rahab. Nakakapagpakosog nanggad na manompongan na “dai sinda ikinasosopog nin Dios, na apodon bilang saindang Dios“! (Hebreo 11:16) Masasabi kaya nin Dios an siring kaiyan dapit sa sato huli kan satong pagtubod? Logod na dai kita magtao saiya nin dahelan na ikasopog kita sa pagtapos nin lambang aldaw.
11. Paano kita ngonyan puwedeng makinabang sa “panganoron nin mga saksi na nakapalibot sato“?
11 Kasunod kan tala manongod sa maimbod na mga lalaki asin babaeng ini, sinasabi ni Pablo: “Kaya, huli ta napalilibotan kita nin dakulang panganoron nin mga saksi, pabayaan ta man an gabos na kagabatan asin an kasalan na pasil sanang nakagagapos sa sato, asin dumalagan kita na may pakatios sa paorumbasan na nasa atubang ta.” (Hebreo 12:1) Minsan siring na natotorog na ngonyan sa lolobngan, buhay daw sa satong isip an arogan na maimbod na mga saksing ini? Midbid daw nindo sinda asin aram nin igo an saindang mga eksperyensia tanganing makasimbag nin iyo? Saro ini sa kadakol na pakinabang kan regular na pag-adal sa Biblia, na ginagamit an gabos niatong sentido tanganing horophoropon an makaoogmang mga eksperyensia kaining “panganoron nin mga saksi.” Tunay, an pagsasapuso kan saindang maimbod na halimbawa makatatabang na gayo sato tanganing mapangganahan an kakulangan nin pagtubod. Bilang bunga, makatatabang ini sato tanganing makatao nin mapuso asin daing takot na patotoo sa katotoohan sa irarom nin gabos na kamugtakan.—Roma 15:4.
Dai Napapagal
12. (a) Paano an halimbawa ni Jesus makatatabang sato na dai ‵mapagal asin manluya an satong kalag’? (b) Ano an nagkapirang halimbawa sa presenteng panahon kan mga dai napapagal?
12 An satong pinakadakulang halimbawa sa pagtubod iyo si Jesus. Nagsadol si Pablo: “Dumalagan kita na may pakatios sa paorumbasan na nasa atubang ta, mantang kita nagheheling nin maingat sa Poon na Ahente asin Parasangkap kan satong pagtubod, si Jesus. . . . Sa katotoohan, paghorophoropa nindong marhay an saro na nagtios nin siring na paglibak nin mga parakasala tumang sa saindang sadiring kapakanan, tanganing dai kamo mapagal asin manluya sa saindong kalag.” (Hebreo 12:1-3) Gurano “karahay” nindong hinorophorop an halimbawa ni Jesus? Gurano “kaingat” kamong nagheheling saiya? (1 Pedro 2:21) Minamawot ni Satanas na kita ‵mapagal asin manluya sa satong kalag.’ Mawot nia na mag-ontok na kita sa paggibo kan gibohon na pagpatotoo. Paano nia ini ginigibo? Kun minsan paagi sa direktang pagtumang gikan sa relihiyoso asin kinabanon na mga autoridad, siring kan enot na siglo. Kan nakaaging taon, an gibohon na paghuhulit kan Kahadean ibinawal sa 40 nasyon. Alagad nagin dahelan daw iyan na manluya an satong mga tugang? Dai! An saindang maimbod na gibohon nagbunga sa 17,000 asin labi pa na nabautismohan sa mga kadagaan na iyan kan 1988. Maninigong magin pampahiro nanggad ini sa gabos na namumuhay sa mga nasyon na may relatibong libertad! Nungka na mapagal kita sa paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean!
13. (a) Ano an ibang tusong bagay na puwedeng magin dahelan na manluya kita sa satong gibohon na paghuhulit? (b) Ano ’an kaogmahan na ibinugtak sa atubangan ni Jesus,’ asin paano kita magkakaigwa nin siring na maogmang kaisipan?
13 Alagad, igwa pa nin mas tusong mga bagay na puwedeng magin dahelan na manluya kita. Kairiba digdi an pagtumang sa nababangang pamilya, mental na kasakitan, mga problema sa salud, impluwensia kan kaedad, panluluya huli sa kulang an positibong resulta sa satong gibohon na paghuhulit, o tibaad pakamate nin pagkawara nin pakatios huli ta dai pa nag-abot an katapusan kan sistemang ini nin mga bagay. Bueno, ano an nakatabang ki Jesus na makatagal sa mental asin pisikal na pagtios? Idto “an kaogmahan na ibinugtak sa atubangan nia.” (Hebreo 12:2) Pinakosog si Jesus kan kaogmahan na paogmahon an puso kan saiyang Ama paagi sa pagbindikar Saiya asin paagi sa paghalat sa kaogmahan na maeeksperyensiahan nia sa ngapit sa pagadministrar kan makangangalas na mga bendisyon kan Mesianikong Kahadean. (Salmo 2:6-8; 40:9, 10; Talinhaga 27:11) Puwede daw niatong sunudon nin mas maingat an maogmang kaisipan na ini ni Jesus? Asin girumdomon an paneneguro ni Pedro sa 1 Pedro 5:9: “An siring man na mga pagtios nangyayari sa bilog na kasararoan nin saindong mga tugang sa kinaban.” An pakaaram na nasasabotan ni Jehova, pakamate nin kaogmahan sa panbilog na kinaban na magturugang, asin an pagtorohok kan satong mga mata sa mga kagayagayahan sa enotan niato sa irarom kan pamamahala kan Kahadean—ini gabos makatatabang sato na dai mapagal sa paglilingkod ki Jehova na may pagtubod asin sa paghuhulit mantang an katapusan haranihon na nanggad.
Kun Taano ta Nagdidisiplina si Jehova
14. Anong mga pakinabang an puwedeng magin bunga kan mga pagbalo asin pagtios na tibaad kaipuhan niatong tioson?
14 Nagtatao ngonyan si Pablo nin paliwanag sa dahelan kun taano ta tibaad kaipuhan kitang magtagal nin mga pagbalo asin pagsakit. Isinuherir nia na mansayon niato an siring bilang porma nin disiplina. Nangangatanosan si Pablo: “Aki ko, dai mo pagbasangbasangon an disiplina hale ki Jehova, ni manluya kun ika sinasagwe nia; huli ta an namomotan ni Jehova saiyang dinidisiplina.” (Hebreo 12:5, 6) Minsan ngani si Jesus “nakanood nin pagkuyog hale sa mga bagay na saiyang tinios.” (Hebreo 5:8) Sierto nanggad, kaipuhan man kitang makanood nin pagkuyog. Mangnohon an kapakipakinabang na mga epekto sa pag-akong moldehon kita nin disiplina. Sinabi ni Pablo: “Duman sa mga napatood kaiyan iyan nagbubunga nin matoninong na bunga, an katanosan.” Nakapagpapakosog nanggad iyan!—Hebreo 12:11. 15
15. Paano niato ikaaaplikar an sadol ni Pablo na gumibo nin tanos na dana manongod sa satong mga bitis’?
15 Kun akoon niato an “disiplina hale ki Jehova” sa liwanag na ini, isasapuso niato an positibong sadol ni Pablo: “Kaya itaasan an mga kamot na nagtotonton asin an mga tuhod na lopog, asin gumibo kamo nin mga tanos na dana manongod sa saindong mga bitis.” (Hebreo 12:12, 13) Kun minsan madalion sanang lumihis sa ‵hayakpit na dalan pasiring sa buhay.’ (Mateo 7:14) Si apostol Pablo asin an iba pa sa Antioquia nagkasala kaidto sa paggibo kaini. Taano? Hull ta “dai sinda naglalakaw nin tanos sono sa katotoohan kan maogmang bareta.” (Galacia 2:14) Ngonyan, kaipuhan kitang padagos na maghinanyog sa satong Dakulang Instruktor, si Jehova Dios. Kaipuhan niatong gamiton nin lubos an mga tabang na itinao paagi sa “maimbod asin madonong na oripon.” Sisiertohon kaini an ‵tanos na dana’ para sa satong mga bitis. —Mateo 24:45-47; Isaias 30:20, 21.
16. (a) Paano an “nakakagadan na gamot” puwedeng makagamot sa kongregasyon? (b) Taano ta ikinonektar ni Pablo an inmoralidad sa dai pagpahalaga sa banal na mga bagay, asin paano niato iingatan an satong sadiri tumang sa siring na mga peligro?
16 Dangan nagpapatanid si Pablo na maninigo kitang magin “maingat na nagbabantay na mayo nin siisay man na mahalean kan dai na kutana maninigong pagkaherak nin Dios; na mayo nin nakakagadan na gamot na sumupang asin magparibok asin na iyan dai makaramog sa dakol.” (Hebreo 12:15) An pagigin disgustado, diskontento, paghanap nin sala sa paagi na ginigibo an mga bagay sa kongregasyon puwedeng magin siring sa “nakakagadan na gamot” na puwedeng madali sanang maglakop asin makaraot sa marahay na mga kaisipan kan iba sa kongregasyon. Puwede niatong tumangon an siring na negatibong mga kaisipan paagi sa paghorophorop kan dai mabilang na bendisyon na pinangyari kan katotoohan sa satong buhay. (Salmo 40:5) An saro pang peligro iyo an pagkakaigwa nin inmoral na mga tendensia o an ‵dai pagpapahalaga sa banal na mga bagay, siring ki Esau.’ (Hebreo 12:16) Pinagsaro ni Pablo an duwang peligrong ini, mantang an saro puwedeng madali sanang sumagkod sa saro pa. Mayong Kristiano an kaipuhan na maholog sa siring na paslong mga pagmawot kun inaaplikar nia an mga tataramon ni Pedro: “Tumangon sia [an Diablo] nindo, na marigon sa pagtubod.”—1 Pedro 5:9.
“Mga Katunayan Minsan Dai Naheheling“
17. Ikomparar an makangingirhat na mga pangyayari sa Bukid nin Sinai sa naaatubang kan mga Kristiano ngonyan.
17 An satong pagtubod dependeng gayo “sa mga katunayan minsan dai naheheling.” (Hebreo 11:1) An nagkapira kan dai naheheling na mga katunayan na ini padagos na sinambit ni Pablo sa Hebreo 12:18-27. Ilinadawan nia an makangingirhat na mga pangyayari sa Bukid nin Sinai kan direktang nagtaram an Dios sa Israel asin kan nagtaram si Moises: “Natakot ako asin nagtatakig.” Dangan idinugang kan apostol: “Alagad kamo nagdolok sa sarong Bukid nin Sion asin sa siudad kan nabubuhay na Dios, an langitnon na Jerusalem, asin sa manampulong ribong mga anghel, na nasa pankagabsan na katiriponan.” Sa kamugtakan kan suanoy na mga Israelitas sa Bukid nin Sinai, an tingog nin Dios nakatanyog sa daga, an sabi ni Pablo, alagad ngonyan nanuga Sia, na nagsabi: “Tatanyogon ko nin makasaro pa bako sanang an daga kundi pati an langit.” Minsan siring na an mga tataramon na ini pangenot nang itinaram sa linahidan na mga Kristiano, an “dakulang kadaklan” kan ibang arog karnerong mga tawo puwede man na isapuso iyan. (Kapahayagan 7:9) Lubos daw nindong inaapresyar an sinasabi ni Pablo? Nagtitindog kita sa atubangan kan katiriponan nin manampulong ribong anghel. Siyempre pa, nagtitindog man kita sa atubangan ni Jehova. Sa toong kamot nia si Jesu-Cristo. Iyo nanggad, yaon kita sa mas makangingirhat na kamugtakan asin sa irarom nin mas dakulang paninimbagan kisa sa suanoy na mga Hebreong idto sa Bukid nin Sinai! Asin girumdomon, an pagtanyog sa nagdadangadang na ralaban nin Armagedon an magpapangyari na mapara an presenteng maraot na langit asin daga. Sierto nanggad na ngonyan bako an panahon na “magsayuma” na paghinanyog sa Tataramon nin Dios asin sa pagkuyog kaini!
18. Paano sana kita makapagpapadagos na magpatotoo ki Jehova, na dai napapagal?
18 Tunay nanggad kun siring, na nabubuhay kita sa pinakamakangangalas na panahon sa kasaysayan kan tawo. Bilang mga Saksi ni Jehova, isinugo kita sagkod sa kaporoporohi kan daga tanganing ihulit an maogmang bareta kan inestablisar nang Kahadean nin Dios. Tanganing magibo an siring, maninigo kitang magkaigwa nin pagtubod na dai natatanyog, pagtubod na dai napapagal, pagtubod na nagpapagin posible sato na akoon an disiplina ni Jehova. Kun igwa kita nin siring na pagtubod, manonompongan kita na kairiba kan mga “padagos na magkaigwa nin dai na kutana maninigong pagkaherak, na paagi kaiyan makakapagtao kita sa Dios nin kawiliwiling banal na paglilingkod na may diosnon na pagkatakot asin paghanga.” (Hebreo 12:28) Iyo, asin magpapadagos kitang magpatotoo ki Jehova asin dai napapagal.
Paano Kamo Masimbag?
◻ Taano an surat ni Pablo sa mga Hebreo ta kapakipakinabang sa sato?
◻ Anong isyu an maninigong atubangon kan mga Kristiano ngonyan?
◻ Paano kita puwedeng makinabang sa maimbod na mga saksi kan suanoy?
◻ Taano ta dinidisiplina ni Jehova an saiyang mga namomotan?
◻ Ano an Iiyabe sa pagpatotoo na dai napapagal?