An Labi-labi Karaot na Patotot—An Saiyang Pagkaholog

An artikulong ini asin an minasunod iyo an nagin pantapos na pahayag kan simposium na may titulong “Harani Na an Itinalaan na Panahon,” na itinao kan 1988 sa Banal na Hustisya na Pandistritong mga Kombension kan mga Saksi ni Jehova

“Sia naholog na! An Dakulang Babilonya naholog na, sia na nagpainom sa gabos na nasyon kan arak kan kaanggotan nin saiyang pakikisaro!”—KAPAHAYAGAN 14:8.

1. Siisay an labi-labi karaot na “patotot,” asin taano ta kaipuhan na mamidbid niato sia?

AN LABI-LABI karaot na “patotot”—siisay sia? Taano ta pag-oolayan pa niato sia? Bako daw na igo na an nakasusukang dosis nin inmoralidad na itinatao nin mga nobela, pelikula, TV, asin video? Totoo! Pero ini bakong ordinaryong maraot na babae. Sia, sa katunayan, an pinakamaimpluwensia, an pinakabantog sa karatan, an pinakamapangadan na patotot sa bilog na kasaysayan. Asin ipinababakal nia an saiyang mga pabor sa laog nin labi nang 4,000 na taon! Kaipuhan na mamidbid niato sia para sa satong proteksion. Sa Kapahayagan 14:8, inaapod nin sarong langitnon na anghel an may maraot na dangog na babaeng ini na “Dakulang Babilonya” asin ilinaladawan sia na paratentar sa mga nasyon. Mantang arog sia kaiyan kapeligroso, maninigo kitang maogma sa pakaaram na “harani na an itinalaan na panahon” ni Jehova sa paghokom sa saiya.—Kapahayagan 1:3.

2. Saen kinua kan patotot na ini an saiyang ngaran, asin paano naponan an sarong pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon?

² Kinua kan patotot na ini an saiyang ngaran sa suanoy na Babilonya, an maabhaw na siudad na tinindog sa Mesopotamia kaidtong labi nang 4,000 na taon an nakaagi ni Nimrod, an “makosog na paraayam tumang ki Jehova.” Kan an mga Babilonyo magpoon na magtogdok nin paganong relihiyosong torre, rinibaraw ni Jehova an saindang tataramon asin iwinarak sinda sagkod sa kaporoporohi kan daga. Dinara ninda an saindang relihiyon, asin iyan an paagi na naponan an sarong pankinaban na imperyo nin Babilonikong relihiyon. Tunay nanggad, iyan DAKULANG Babilonya. (Genesis 10:8-10; 11:1-9) Sagkod sa satong panahon, an mga misteryo kan suanoy na Babilonya naririsa sa mga tinutubod asin gibo kan mga relihiyon kan kinaban. (Kapahayagan 17:7) An ngaran na Hebreo kan siudad, Babel, nangangahulogan “Karibarawan,” angay na ngaran sa nakariribaraw na pagkasaralak nin falsong relihiyon!

3. (a) Gurano kahaloy na binihag nin Babilonya an banwaan nin Dios, na irinarani sinda sa ano? (b) Kasuarin buminagsak an Babilonya, asin taano ta dai pa nag-abot kaidto an saiyang katapusan?

³ An suanoy na Babilonya nakabawi sa enot na pagkabigong idto asin, kan bumagsak an Asiria kan 632 B.C.E., nagin an ikatolong kapangyarihan pankinaban sa kasaysayan kan Biblia. An saiyang kamurawayan bilang siring halipot sana—mayo pang sanggatos na taon—pero sa laog nin haros 70 sa mga taon na idto, bihag nia an banwaan nin Dios na Israel. Irinani sinda kaini sa rinibong templo asin kapilya nin Babilonya, sa saiyang trinidad nin mga dios asin trinidad nin mga diablo, sa saiyang pagsamba sa ina-asin-aki, asin sa saiyang astrolohiya na nagsasamba sa inmortal daang mga dios. Kaya, an bihag na mga Israelitas yaon sa pankinaban na sentro nin falsong relihiyon kan, kaidtong 539 B.C.E., an siudad nin Babilonya bumagsak. Pero bako pa idto an saiyang katapusan! Ipinagpadagos siang gamiton kan mga nakadaog sa saiya bilang bantog na sentro nin relihiyon.

Sarong Panglobong Relihiyosong Imperyo

4. (a) Ano an ipinahayag kan mga propeta ni Jehova manongod sa Babilonya, asin anong nangyari sa Babilonya? (b) Ano pang sarong Babilonya an nagdadanay, sa ikararaot kan mga tawo digdi sa daga?

⁴ An mga propeta ni Jehova nagpahayag kan saiyang paghokom na an Babilonya kaipuhan na sighidon “kan sighid nin pagkapara”—“arog kan pagtapos nin Dios sa Sodoma asin Gomorra.” Naotob daw sa huri an mga hulang idto? Iyo, sagkod sa ultimong detalye! Pag-abot nin panahon, an suanoy na Babilonya nagin sarong tambak na kagabaan—daing nag-iistar apuwera sa mga halas asin mababangis na hayop—eksakto sa hula! (Isaias 13:9, 19-22; 14:23; Jeremias 50:35, 38-40) Pero, an saro pang Babilonya, an modernong Dakulang Babilonya, nagdadanay. Bilang an pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon, pinapagdadanay nia an mga katokdoan asin maabhaw na espiritu kan orihinal na Babilonya. Sia an pangenot na instrumento ni Satanas sa pagbuta sa mga tawo sa mga katuyohan ni Jehova mapadapit sa Kahadean.—2 Corinto 4:3, 4.

5. (a) Anong mga relihiyon an naglataw mantang an Babilonya nasa alitoktok kan saiyang kamurawayan, alagad taano ta dai nahimo ni Satanas na pabahaan nin falsong relihiyon an bilog na kinaban? (b) Paano ginamit ni Satanas an falsong relihiyon pakatapos na ikaintrodusir an Kristianismo?

⁵ Kaidtong mga ikaanom na siglo bago si Cristo, kan an kapangyarihan pankinaban nin Babilonya nasa alitoktok kan saiyang kamurawayan, an mga relihiyon nin Hinduismo, Buddhismo, Confucianismo, asin Shintoismo naglataw man. Alagad nahimo daw ni Satanas na pabahaan nin falsong relihiyon an bilog na kinaban? Dai, huli ta an natada sa suanoy na mga saksi ni Jehova nagpuli hale sa Babilonya pasiring sa Jerusalem tanganing establisaron liwat an pagsamba ki Jehova. Kaya, may maimbod na mga Judio na yaon duman, pakalihis nin anom na siglo, tanganing sabaton an Mesiyas asin magin an enot na mga miembro kan Kristianong kongregasyon. An falsong relihiyon iyo an nagpangyari sa paggadan sa mismong Aki nin Dios asin nagin instrumento ni Satanas sa pagtumang sa tunay na Kristianismo, siring sa ipinatanid ni Jesus asin kan saiyang mga apostol.—Mateo 7:15; Gibo 20:29, 30; 2 Pedro 2:1.

6. (a) Paano rinaot ni Satanas an Kristianong mga katokdoan, asin anong naglalanghad sa Dios na mga katokdoan an naglataw? (b) Ano an nangyari sa rinibo na ipinaorog an katotoohan kan Biblia sa Babilonikong katokdoan?

⁶ Partikularmente pakalihis kan ikaduwang pagkalaglag nin Jerusalem kan 70 C.E., na ginamit ni Satanas an falsong mga apostol tanganing raoton an Kristianong mga katokdoan, na sinasalakan ini nin Babilonikong mistisismo asin kinabanon na Griegong pilosopiya. Kaya, an sarong ‘banal na tolo sa saro,’ an Trinidad, isinalida sa “sarong Jehova” kan Biblia. (Deuteronomio 6:4; Marcos 12:29; 1 Corinto 8:5, 6) Asin an doktrina nin inmortalidad kan kalag nin tawo, na itinotokdo kan paganong pilosopong si Plato, ilinaog tanganing deharan an mahahalagang katokdoan kan Biblia sa pantubos asin pagkabuhay liwat ni Cristo. Ini nagbukas kan dalan para sa pagtubod sa sarong malaad na impierno asin sa bakong gayong malaad na purgatoryo. (Salmo 89:48; Ezequiel 18:4, 20) An naglalanghad sa Dios na mga katokdoan na arog kaiyan na inaaprobetsaran an mga pagkatakot nin tawo nakatabang na mapano an mga kaha kan mga iglesya. Dugang pa, kan kaaldawan kan Inkisisyon asin kan Repormasyon, dai na nakahalat an klero sa mga kalayo nin impierno na iyo an magpasakit. An rinibo na ipinaorog an katotoohan kan Biblia sa Babilonikong katokdoan sinolong buhay sa harigi kan mga Katoliko asin Protestante. Alagad arog kan maheheling niato, an pagpapatotot kan Dakulang Babilonya labi pa sa pagpalakop nin kaputikan.

An Aldaw nin Paghokom ni Jehova

7. (a) Kasuarin asin paano pinonan ni Jehova na ibalik an pundamental na mga katotoohan kan Biblia asin ibuyagyag an falso, Babilonikong mga katokdoan? (b) Anong pundamental na mga katotoohan kan Biblia an ibinalik kan mga Estudyante sa Biblia?

⁷ An aldaw nin paghokom ni Jehova sa patotot na ini kaipuhan na dumatong! (Hebreo 10:30) Nagkaigwa nin panahon nin pag-andam, na nagpoon kan mga taon nin 1870, kan isugo ni Jehova an saiyang “mensahero”—sarong sinserong grupo nin mga estudyante sa Biblia—na ibalik an pundamental na mga katotoohan kan Biblia asin ibuyagyag an mga falsong katokdoan na Babiloniko. (Malaquias 3:1a) An grupong “mensaherong” ini nagsusuportar sa makahulang mga tataramon kan Kapahayagan 4:11 na: “Angay ka, Jehova, na samong Dios, na mag-ako kan kamurawayan asin dangog patin kapangyarihan, huli ta linalang mo an gabos na bagay, asin huli sa saimong kabotan an mga iyan naglataw asin nalalang.” An “mensahero” nagin man prangkang parasuportar sa pantubos na atang ni Jesus, an probisyon nin Dios para sa pagbalukat sa katawohan. Kabale sa nabalukat na katawohan, enot, an “sadangoton na aripompon” na maghahade kaiba ni Jesus sa saiyang langitnon na Kahadean asin, sa huri, an ginatos na milyon na mabubuhay sagkod lamang digdi sa Paraisong daga—na an kadaklan binuhay hale sa mga gadan. (Lucas 12:32; 1 Juan 2:2; Gibo 24:15) Iyo, ibinalik kan mga Estudyante sa Biblia an pundamental na mga katotoohan na ini, asin sa piguratibong paagi, sainda pa nganing ‘sinigbo an impierno asin ginadan an kalayo’ kan Babilonikong doktrina nin daing sagkod na pagpasakit!a

8. (a) Paano ginamit kan klero nin Kakristianohan an Guerra Mundial I sa pagprobar na laglagon an mga Estudyante sa Biblia? (b) Ano an nangyari sa huwes na pinapagdanay an walong opisyales kan Watch Tower Society sa bilanggoan paagi sa pagsayuma sa piyansa?

⁸ Sa laog nin mga 40 taon an mga Estudyante sa Biblia mapusong nagbalangibog na an taon 1914 iyo an katapusan kan Mga Panahon nin mga Hentil. Siring sa linalaoman, an taon na idto nagdara nin mga pangyayaring nakatatanyog sa kinaban, na bakong pinakasadit digdi an enot na guerra mundial. A, an klero nin Kakristianohan—an pinakalataw na kabtang kan Dakulang Babilonya—naghingoa nanggad na gamiton an krisis na iyan sa kinaban tanganing laglagon an prangka kun magtaram na mga Estudyanteng idto sa Biblia! Sa katapustapusi, kan 1918, ikinapabilanggo ninda an walong opisyales kan Watch Tower Society sa kinompuwesto sanang mga sahot nin sedisyon. Alagad ta an mga opisyales na ini pinaluwas pagkaagi nin siyam na bulan asin kan huri napatunayan na daing sala. An huwes pederal nin E.U. na si Martin T. Manton, na iyo an nagpadanay kan mga Estudyanteng ini sa Biblia sa bilanggoan paagi sa pagsayuma sa piyansa, kan huri tinadikan nin medalya ni Papa Pio XI, na ginibong “kabalyero kan orden ni San Gregoriong Dakula.” Minsan siring, halipot sana an ilinawig kan saiyang kabantugan, ta kan 1939 sinentensiahan siang mabilanggo nin duwang taon asin magmulta nin dakula. Taano? Huli ta napatunayan siang nagpabakal nin anom na desisyon sa husgado sa kantidad na $186,000 na soborno!

9. Paano ipinaliliwanag kan hula ni Malaquias an nangyayari sa banwaan ni Jehova, kaya an paghokom nagpoon kiisay?

⁹ Arog kan nasabi pa sana niato, an banwaan ni Jehova naglaog sa panahon nin grabeng pagbalo kan 1918. An dugang pang mga tataramon kan propeta sa Malaquias 3:1-3 nagpapaliwanag kun ano an nangyayari: “Asin sa panale maabot sa Saiyang templo an tunay na Kagurangnan [na Jehova], na saindong pinaghahanap, asin an mensahero kan tipan [ki Abraham]”—si Jesus. Iyo, si Jehova nagdatong kaiba si Cristo para sa paghokom. Dangan si Jehova naghapot: “Siisay an makatatagal sa aldaw kan saiyang pagdatong, asin siisay an makatitindog kun sia pumaheling? Huli ta sia magigin siring sa kalayo nin paradalisay asin siring sa sabon kan mga paralinig nin gubing.” Sono sa 1 Pedro 4:17, an paghokom mapoon sa mga naghihingakong kaiba sa “harong nin Dios.” Kaya an tunay na mga Kristiano dinalisay asin lininigan para sa paglilingkod ki Jehova.

“HUMALE KAMO . . . SA TAHAW NIA, O BANWAAN KO”!

10. Anong banal na paghokom an nag-abot sa Kakristianohan asin sa gabos na falsong relihiyon kan 1919, na nagbunga nin ano para sa Dakulang Babilonya?

¹⁰ Bilang habong magsolsol na kabtang kan Dakulang Babilonya, an klero nin Kakristianohan dai makatatagal sa paghokom ni Jehova. Inatian ninda nin makuri an saindang gubing bilang mga nakikabtang sa garadanan kan guerra mundial asin bilang mga paralamag sa tunay na mga Kristiano. (Jeremias 2:34) Imbes na omawon an nagdadangadang na langitnon na Kahadean ni Cristo, sinuportaran ninda an gibo nin tawong Liga de Naciones, na saindang inapod na “an politikal na kapahayagan kan Kahadean nin Dios digdi sa daga.” Kan 1919 risang gayo na hinokoman na ni Jehova an Kakristianohan—asin sa katotoohan an gabos na falsong relihiyon. An Dakulang Babilonya naholog na, na nakondenar na magadan! Panahon na para sa gabos na namomoot sa katotoohan asin katanosan na kumuyog sa makahulang pagboot sa Jeremias 51:45 na: “Humale kamo dian sa tahaw nia, O banwaan ko, asin idulag kan balang saro an saiyang kalag sa naglalaad na kaanggotan ni Jehova.”

11, 12. (a) Ano an sinasabi nin sarong anghel sa Kapahayagan 17:1, 2 manongod sa paghokom sa Dakulang Babilonya? (b) Ano an “dakol na katubigan” na tinutukawan kan dakulang patotot, asin paano nia “binurat sa arak kan saiyang pakikisaro” an mga nag-eerok sa daga?

¹¹ An Dakulang Babilonya naholog na! Pero dai pa sia linalaglag. Bilang pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon, sia magdadanay pa sa halipot na panahon bilang obra maestra ni Satanas sa pandadaya. Ano daw an ultimong paghokom nin Dios sa saiya? Dai kita pinababayaan na magduwaduwa! Buksan niato an satong Biblia sa Kapahayagan 17:1, 2. Digdi kinakaolay nin sarong anghel si apostol Juan asin, paagi sa saiya, an mga nag-aadal nin hula ngonyan, na sinasabi: “Madia, ipaheheling ko saimo an paghokom sa dakulang patotot na nagtutukaw sa dakol na katubigan, na sa saiya nakikisaro an mga hade kan daga, mantang idtong mga nag-eerok sa daga binurat sa arak kan saiyang pakikisaro.” An terminong “dakol na katubigan” nangangahulogan kan maribok na katawohan, na haloyon nang inaapi kan dakulang patotot. Asin an hula nagsasabi na an “mga nag-eerok sa daga” naburat sa saiyang arak. Iniinom ninda an falsong mga katokdoan asin an kinabanon, inmoral na mga gawe kan Dakulang Babilonya asin sinda nagriripaydipay, na garo naburat sa barato, ilegal na arak.

¹² Sa Santiago 4:4 mababasa niato: “Mga parapakisambay, dai nindo naaaraman na an pakipagkatood sa kinaban pakipag-iwal sa Dios?” An relihiyon sa ikabeinteng siglo gustong-gustong maglanalana sa kinaban, asin iyan nangorognang totoo sa Kakristianohan. An saiyang klero bako sanang dai nagbabalangibog kan maogmang bareta kan nagdadangadang na Kahadean ni Jehova kundi sinasalakan man ninda an moral na mga katokdoan kan Biblia, na kinokonsinte an sobrang pagpasunod kan kinaban sa mga miembro kaiyan. Minsan an klero bako man na inosente pag-abot sa pakikisaro sa laman, na kinondenar nanggad ni apostol Pablo kan sia magsabi: “Dai kamo madayaan. Ni an mga parapakisaro, ni an mga parasamba sa ladawan, ni an mga parasambay, ni an mga binabae, ni an mga lalaki na minadurog sa kapwa lalaki . . . dai magmamana kan kahadean nin Dios. Alagad arog kaiyan kaidto an nagkapira saindo. Alagad kamo nahugasan na.”—1 Corinto 6:9-11.

“Paglabog sa Lamaw”

13, 14. (a) Anong mga halimbawa an nagpapaheling na an modernong klero dai pa “nahugasan”? (b) Ano an nagin punto-de-vista nin sarong sinodo kan Iglesya nin Inglaterra sa homoseksuwal na mga akto, asin ano an isinuherir nin sarong parabareta na iapod sa iglesya? (c) An apostatang klero tamang-tama sa anong sinabi ni apostol Pedro?

¹³ “Nahugasan na” daw an modernong klero? Bueno, bilang halimbawa, helinga an situwasyon sa Britania, dating dominado nin Protestantismo. Kan Nobyembre 1987, kan an primer ministro nin Britania nakikiolay sa klero na magtao nin moral na pangengenot, an rektor nin sarong iglesyang Anglicano nagsasabi: “An mga homoseksuwal kapareho man nin iba na may diretso sa seksuwal na pagpapahayag; maninigong hanapon niato an karahayan dian asin isadol an kaimbodan [sa pag-oltanan nin mga homoseksuwal].” An sarong peryodiko sa Londres nagbareta: “An homoseksuwal na mga gibo nagin lakop na gayo sa sarong Anglicanong kolehiyo teolohiko kaya an mga estudyante hale sa ibang kolehiyo kinaipuhan na pangaladan kan mga nagtatrabaho duman na bumisita dian.” Kinakarkulo nin sarong pagsiyasat na “sa sarong distrito nin Londres, an bilang nin mga klerigo na may hilig na homoseksuwal tibaad labi sa kabanga kan total.” Asin sa sarong sinodo kan iglesya, an 95 porsiento kan klero nin Iglesya nin Inglaterra nagsuportar sa sarong mosyon na inaapod an pakikisaro asin pagsambay na kasalan, pero an homoseksuwal na mga akto bako; an homoseksuwal na mga aktong iyan sinasabi sanang dai nakaaabot sa pamantayan. Sa pagkomento digdi, an sarong parabareta nagsuherir na marahay pang apodon an Iglesya nin Inglaterra na Sodoma asin Gomorra. An saro pang peryodiko sa Londres nagsabi: “An mga Britano nanggigirabo mantang hinohorophorop ninda an mga ibubunga nin sarong kapag-arakian nin sobrang pagpasunod.”

¹⁴ Sa nag-aging mga taon an apostatang klero tamang-tama sa sinabi ni apostol Pedro: “Nangyari sa sainda an kasabihan kan totoong talinhaga: ‘An ayam minabalik sa sadiring suka, asin an orig na nalinigan sa paglabog sa lamaw’ ”!—2 Pedro 2:22.

15. (a) Anong pagbagsak nin moral na mga pamantayan an nangyari sa bilog na Kakristianohan? (b) Siisay an dapat na manimbag man sa makamomondong inaaning ini?

¹⁵ Sa bilog na Kakristianohan, asin sa katunayan sa bilog na kinaban, may makatatakot na pagbagsak nin moral na mga pamantayan. Sa nagkapirang sosyedad, an pagpakasal ibinibilang na ngonyan na dai kaipuhan, asin an mga may agom naghohona na an kaimbodan sa agom bako nang uso. Mas kakadikit an ginigibong legal an saindang pagsasaro, asin naglalangkaw man an diborsio sa mga nagpakasal. Sa Estados Unidos, an diborsio nadoble nin labi pa sa triple sa nakaaging 25 taon sagkod sa magin labing sarong milyon kada taon. Sa laog kan 20 taon magpoon kan 1965, an diborsio sa Britania nadoble nin apat na beses, magpoon sa 41,000 sagkod sa 175,000. An mga daing agom mas gustong makidorog sa mga daing agom, lalaki man o babae, asin dakol an pabarobalyo sa laen-laen na kadorog. Tinatangisan ninda an makatatakot na mga helang na ikinakaolakit sa pagdodorog, nangorogna an AIDS, na naglalakop huli sa saindang inmoral na pamumuhay alagad ta nagpapadagos sindang mag-insistir sa saindang makasosopog na seksuwal na mga gibo. Dai dinidisiplina kan klero nin Kakristianohan an nagkasalang mga miembro. Kun gurano an pagkonsinte ninda sa inmoralidad, iyan an dapat na panimbagan ninda sa makamomondong inaaning ini.—Jeremias 5:29-31.

16. (a) Ano an nagdodoon kan bagay na an Dakulang Babilonya naholog na, asin anong kurahaw nin anghel sa Kapahayagan 18:2 an tamang-tama? (b) Ano an kaipuhan na gibohon kan gabos na boot na makaligtas sa katapusan kan kinaban?

¹⁶ An makamomondong kamugtakan sa moral kan pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon nagdodoon man kan bagay na naholog na an Dakulang Babilonya. Hinokoman sia nin Dios asin tinandaan sia para sa kalaglagan. Kaya tamang-tama an makosog na kurahaw kan anghel sa Kapahayagan 18:2: “Naholog na! Naholog na an Dakulang Babilonya, asin sia nagin erokan nin mga demonyo asin taguan nin lambang marompot na espiritu asin taguan nin lambang marompot asin ikinaoongis na gamgam!” Asin napakahalaga na an gabos na boot na makaligtas sa katapusan kan kinaban humiro na ngonyan bilang pagkuyog sa pangagda na yaon sa bersikulo 4: “Lumuwas kamo saiya, banwaan ko, kun habo nindong makikabtang sa saiyang mga kasalan, asin kun habo nindong mag-ako nin kabtang kan saiyang mga damat”! An pagluwas sa falsong relihiyon mahalagang tangga pasiring sa pagkaligtas sa “dakulang kahorasaan” na haranihon na. (Kapahayagan 7:14) Alagad ta labi pa dian an kaipuhan arog kan maheheling niato!

[Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 8]

MORAL KAN KLERO

“An ginatos na aki na linupigan nin mga pading Katoliko sa Estados Unidos kan nakaaging limang taon nagtios nin grabeng kakologan sa boot, sabi nin mga magurang, sikologo, pulis asin abogado na napalabot sa mga kaso.”—Akron Beacon Journal, Enero 3, 1988.

“An Iglesya Katolika Romana sa Estados Unidos napiritan na magbayad nin minilyon na dolyar na danyos sa mga pamilya na naninindogan na an saindang mga aki inabusar sa seksuwal na paagi nin mga padi. Sa ibong kaiyan, an problema nagin grabe nang marhay na an dakol na abogado asin biktima nagsasabi na an iglesya dai na iniintindi asin tinatahoban na an siring na mga kaso.”—The Miami Herald, Enero 3, 1988.

[Ritrato sa pahina 6]

Mga ladawan nin trinidad na mga dios—hale sa suanoy na Egipto asin hale sa Kakristianohan

[Mga Credit Line]

Saint-Remi Museum collection, Reims, retrato ni J. Terrisse

Louvre Museum, Paris

[Ritrato sa pahina 9]

Ibinabaing kan Biblia an inmoral na mga namomoon sa relihiyon na orig na nalinigan na pero nagbalik sa paglabog sa lamaw