Pagkasararo kan Kinaban—Paano Iyan Mangyayari?
SIRING sa sarong rapak nang edipisyo na rinaot na gayo nin daing pagmakolog na mga nag-iistar, an presenteng palakaw sa kinaban angay sa saro sanang bagay—paglaglag asin pagsalida. Ini bako sanang saro pang mapagtuyang senaryo nin nagdadangadang na kapahamakan. Sono sa Biblia, iyan sana an realistikong punto de vista. Taano?
Peligroso an mga pundasyon kan presenteng areglo sa kinaban. An bilog na estruktura tadtad nin mga anay asin pagkagabok. Tinatakla an pilar na asero. Maluya na an nagsusuportar na mga lanob. Hunod na an atop. May labot an mga tubo. May depekto asin peligroso an instalasyon nin koryente. Daing ontok an iriwal kan mga nag-ookupar asin may maraot na intension na dinadanyaran an bilog na edipisyo. An bilog na solar asin an palibot kaiyan gulping pesteng hayop asin nakagagadan o nakatatao nin grabeng danyos.
“Naggagatigati sa Kalot”
Huli sa daing ontok na iriwal sa politika, kahanaban, karingisan, asin hararom an gamot na pagkaaranggotan nin mga tribo asin rasa, “an bilog na rasa nin tawo,” siring sa pagkasabi ni Gwynne Dyer, “naggagatigati sa kalot.” Sa bilog na kinaban, an desididong mga minoriya—mga grupong nan-iimpluwensia sa mga palakaw, mga parapakilaban para sa katalingkasan, mga gang nin mga kriminal, internasyonal na mga terorista, asin iba pa—ipinapadagos an saindang sadiring paslong mga plano asin garo baga nahihimong raoton an ano man na mga posibilidad para sa katoninongan sa kinaban basta gusto ninda. Siring sa maribok na mga nag-iistar, magigibo nindang miserable an buhay kan gabos na iba pa.
Minsan siring, sono sa dakol na komentarista, bako sanang an mga grupong may laen na opinyon o masinuhay na mga indibiduwal an nakaoolang sa pagkasararo kan kinaban. An pinakadakulang kaolangan iyo an estadong nasyon mismo. An independienteng mga nasyon, sabi kan parasurat dapit sa pakikilaban na si S. B. Payne, Jr., nasa “kamugtakan nin internasyonal na anarkiya.” Ginigibo ninda an ano man na para sa pinakaikararahay kan saindang nasyon, na kakadikit an o mayo ngani nin labot sa iba. Bilang resulta, sa bilog na kasaysayan “an tawo nagsakop sa tawo sa saiyang ikararaot.”—Eclesiastes 8:9.
Totoo, an nagkapirang gobyerno nasyonal medyo nagin mapanggana sa pakikilaban sa inhustisya asin pan-aapi sa laog kan saindang mga linderos asin sagkod man sa internasyonal na sokol. May naeestablisar sindang internasyonal na pagkasararo paminsanminsan. Alagad dawa kun an nagkapira nagkasararo na humiro tumang sa sarong nananalakay na nasyon, parate na dai nahahale an pagsuspetsa na sinda naghiro huli sa pansadiring interes imbes na huli sa tunay na daing kapasloan na pagmakolog sa iba. An katunayan iyo na an mga gobyerno nin tawo mayo nin kompleto, nagdadanay na solusyon sa dai pagkasararo kan kinaban. Idinoon ni Gwynne Dyer: “Sa teoriya marahay an ideya na an gabos na nasyon sa kinaban magsasararo tanganing padesganaron o padusahan an pananalakay nin sarong independiente an kaisipan na nasyon, alagad siisay an magdedeterminar kun siisay an nananalakay, asin siisay an magasto nin kuarta asin buhay na tibaad kaipuhan tanganing mapaontok sia?”
Siempre, an pananalakay nin arin man na nasyon tumang sa iba posible sana kun an mayoriya kan mga siudadano kaiyan dai kinokontra an pananalakay na iyan. Paorootrong ipinaheheling nin kasaysayan na bako sanang sa sarong “independiente an kaisipan na nasyon” na an mga siudadano sinuportaran an mga namomoon sa sainda, tama man o sala. Sa katunayan, ginibo ini kan mayoriya sa mga nag-iistar sa daga. Buta nindang sinunod “an mga kaputikan, panunuga nin putik tanganing magkakapangyarihan asin propaganda,” siring sa pagkasabi kan magasin na Time, nin sunod-sunod na mga namomoon sa politika asin relihion.
Pinalaad nin nasyonalismo an makosogon na mga pagmate nin kutana makatanosan asin madinamayon na mga tawo asin pinangyari sinda na magkomitir nin teribleng mga krimen tumang sa mga lalaki, babae, asin aki na iba an nasyonalidad. Sa pagsambit sa Guerra Mundial I, halimbawa, an historyador na si J. M. Roberts nagkomento: “An saro sa masakit paniwalaan pero totoong mga pangyayari kan 1914 iyo na sa kada nasyon an kadakol na tawo, hale sa gabos na partido, kredo asin linahe, makangangalas na garo baga boluntad asin maogmang nakilaban.” Naleksionan daw an mga tawo poon kaidto? Dai! An karatan nin “butang nasyonalismo,” siring sa apod kaiyan kan peryodistang si Rod Usher, padagos na rinaraot an ano man na posibilidad na magkasararo an kinaban.
Igwa nin Panluwas na mga Puersa
Minsan siring, igwa nin mas dakulang kaolangan sa pagkasararo kan kinaban. Ihinahayag kan Biblia na igwa nin panluwas na mga puersa. An mga ini ipinamimidbid bilang si Satanas na Diablo asin an saiyang mga kampon, an mga demonyo. Sono sa Biblia, si Satanas an “dios kan palakaw na ini nin mga bagay [na buminuta kan] isip kan mga dai nagtutubod, tanganing an mamuraway na maogmang bareta manongod ki Cristo” dai magkaepekto sa sainda.—2 Corinto 4:4; Kapahayagan 12:9.
Siempre, dai kaini inaabsuelto an mga indibiduwal sa paninimbagan sa saindang sadiring iginagawe. Alagad ipinaliliwanag nanggad kaiyan kun taano an mga gobyerno nin tawo ta nungkang makaeestablisar nin tunay na nagkakasararong kinaban. Sagkod na nag-eeksister si Satanas na Diablo, iimpluwensiahan nia an mga lalaki asin babae na kultibaron an inaapod kan Biblia na “mga gibo kan laman,” na kabale an ‘pakikienemigo, iriwal, pasuruhay, asin pagkabaranga.’—Galacia 5:19-21.
Pankinaban na Gobyerno
Ano, kun siring, an solusyon? Mga pitong gatos na taon na an nakaagi, an bantog na Italianong poeta asin pilosopo na si Dante itinokdo an simbag. Nangatanosan sia na pankinaban na gobyerno sana an makagagarantiya sa katoninongan asin pagkasararo kan katawohan. Para sa dakol na tawo an paglaom para sa ano man na klase nin pankinaban na gobyerno saro sanang salang paniniwala, bakong sarong bagay na tunay na masasarigan. “An pankinaban na gobyerno,” an pagtapos kan nasambitan na autor na si Payne, “imposible sa peryodong ini nin kasaysayan.” Taano? Huli ta an arin man na mapangganang pankinaban na gobyerno kaipuhan na maggarantiya sa duwang bagay na garo baga biyong dai kaya nin tawo, iyo na ngani na “an pankinaban na gobyerno tataposon an ralaban asin na an pankinaban na gobyerno dai magigin panglobong kapangyarihan na mapan-api.”
Segurado na mayo nin gobyerno nin tawo na makaaabot sa pamantayan na ini. Minsan siring, an Kahadean nin Dios sa kamot ni Jesu-Cristo kaya asin talagang hahaleon an ralaban. (Salmo 46:9, 10; Mateo 6:10) Sa katunayan, hahaleon kaiyan an gabos na parasutsut nin ralaban. Ipinaririsa ni propeta Daniel na sa katapusan kan itinalaan na panahon nin Dios para sa pamamahala nin tawo sa daga, an pamamahala nin tawo “mababanga” siring sa “batbat na may kasalak na alumaad na dalipay.” (Daniel 2:41-43) Magreresulta ini sa politikal na pagkasuruhaysuhay asin dai malilikayan na iriwal. Pero, sinasabi ni Daniel na an Kahadean nin Dios “an maronot asin matapos kan gabos na ining [nasyonalistiko asin dai nagkakasararong] kahadean,” o gobyerno, na sasalidahan iyan kan saiyang haloy nang hinahalat na Kahadean sa kamot ni Jesu-Cristo.—Daniel 2:44.
Basang sana an paggibo nin marahay na mga kamugtakan para sa mga tawo kun an daga padagos na eerokan nin nambibiktimang mga indibiduwal na padagos na ginigibong miserable an buhay nin iba. Minsan siring, “an mga maraot mismo popohoon.” (Salmo 37:1, 2, 9, 38; Talinhaga 2:22) Huli kaini, hahaleon ni Cristo an gabos na tuyong hinahaboan an mga pamantayan nin Dios o nagsusuportar sa maribok na kinabanon na mga autoridad. Lalaglagon nia an gabos na nagpapakanos sa planetang ini. Nanunuga an Dios na ‘laglagon an mga naglalaglag kan daga.’—Kapahayagan 11:18.
Dai ini magigin sarong klase nin panglobong kapangyarihan na mapan-api. Si Jesu-Cristo mahiro “para sa katotoohan asin kapakumbabaan patin katanosan” kun iseparar na nia an mga marahay sa mga maraot. (Salmo 45:3, 4; Mateo 25:31-33) Ni ini man negatibo sana asin mapanlaglag, sarong pag-abuso sa kapangyarihan. Dai! Bako iyan na garo baga an sarong magayon na lumang edipisyo lalaglagon nin sarong mahanab na nagpapakarhay nin daga. Iyan mas magigin arog sa paggaba sa sarong rapak nang edipisyo sa lugar nin mga iskuater tanganing tawan nin lugar an nakaoogmang marhay, malinig na mga kamugtakan.
Alagad kumusta man an panluwas na mga puersa na nagin dahelan kan siring na dai pagkasararo kan nakaagi? Magigin libre daw sinda na laogon an bagong palakaw na ini kaya poponan na naman kan mga nag-eerok dian an mapanlaglag na mga gibo, na nakikiiwal sa saindang mga kapwa nag-ookupar asin ginigibong miserable an buhay kan gabos? Dai nanggad. Pinal asin biyo an pagpahale asin paghirahay na ini. “An kasakitan dai matindog nin makaduwa.”—Nahum 1:9.
Ibinabaing kan Biblia an pangultimong paglaglag ki Satanas sa pagsolo sa basura. Sinasabi kaiyan na “an Diablo na nanlalagalag [sa mga nag-eerok sa daga] iinapon sa danaw nin kalayo asin asupre.” (Kapahayagan 20:10) Kanigoan kamapuersang simbolo! Isip-isipa, paglaglag na ibinabaing bako sanang sa sarong sadit na soloan nin basura na limitado sana an kapasidad kundi sa sarong bilog na danaw nin kalayo, na tinutumtom asin pinapara an gabos na maraot asin naatian. Mayo ni saro, tawo man o demonyo, na totogotan na magpadagos sa paggibo nin mga bagay na nagsasapeligro kan areglo sa uniberso, na nagbabalga sa mga pamantayan nin Dios sa tama asin sala, o na nakakokolog sa saindang kapwa. An gabos na nanraraot sa pagkasararo mawawara na!—Salmo 21:9-11; Sofonias 1:18; 3:8.
Sarong Nagkakasararong Banwaan Hale sa Gabos na Nasyon
An mga makaliligtas sa dakulang paglinig na ini magigin “sarong dakulang kadaklan . . . hale sa gabos na nasyon asin tribo asin banwaan patin tataramon.” (Kapahayagan 7:9) An dai pagkaintindihan nin mga nasyon asin tribo dai na makababanga sa sainda. Nakanood na sindang mamuhay nin sararo na may matoninong na pagkaoroyon. (Isaias 2:2-4) An orog pang makangangalas, an mga ini iibanan nin nakaaging mga nag-iistar sa planetang ini na paiistaron giraray sa nalinigan na daga paagi sa makangangalas na probisyon na pagkabuhay liwat.—Juan 5:28, 29.
Gusto daw nindong mabuhay sa siring na kinaban? Solamente an mga nagsususog sa mga kahagadan nin Dios an mabubuhay, asin an saiyang mga kahagadan malinaw na nasusurat sa Biblia. (Juan 17:3; Gibo 2:38-42) Maoogma an Mga Saksi ni Jehova na tabangan kamong manodan an kahagadan nin Dios tanganing makalaom kamong mabuhay sagkod lamang sa sarong tunay na nagkakasararong kinaban.
[Retrato sa pahina 7]
An gobyerno sa kamot ni Jesu-Cristo magarantiya nin nagkakasararong kinaban