Pagsamba na Inaako nin Dios
AN KADAKLAN na terminong Hebreo asin Griego na puwedeng mangahulogan na pagsamba puwede man na iaplikar sa mga gibo apuwera sa pagsamba. Alagad, an konteksto nagdedeterminar kun sa anong paagi dapat na saboton an kada saro sa mga termino.
An saro sa mga terminong Hebreo na nagpapaabot kan ideya nin pagsamba (‛a·vadhʹ) sa pundamental nangangahulogan na “maglingkod.” (Genesis 14:4; 15:13; 29:15) An paglilingkod o pagsamba ki Jehova nagkakaipo nin pagkuyog sa gabos na pagboot nia, na ginigibo an saiyang kabotan bilang sarong tawo na esklusibong dusay sa saiya. (Exodo 19:5; Deuteronomio 30:15-20; Josue 24:14, 15) Kun siring, an pakikikabtang nin indibiduwal sa ano man na rituwal o akto nin debosyon sa ibang dios nangangahulogan kan saiyang pagbaya sa tunay na pagsamba.—Deuteronomio 11:13-17; Hokom 3:6, 7.
An saro pang terminong Hebreo na puwedeng mangahulogan na pagsamba iyo an hish·ta·chawahʹ, na sa pangenot nangangahulogan na ‘dumoko’ (Talinhaga 12:25), o humuruhod. Mantang an siring na pagdoko puwedeng kun beses akto sana nin paggalang o nin kortesiya sa sarong tawo (Genesis 19:1, 2; 33:1-6; 37:9, 10), puwede man iyan na magin kapahayagan nin pagsamba, na nagpapaheling kan odok na paggalang asin pasasalamat nin saro sa Dios asin pagpasakop sa saiyang kabotan. Kun ginamit manongod sa tunay na Dios o sa falsong mga dios, an terminong hish·ta·chawahʹ kun beses iinaasosyar sa pag-atang asin pamibi. (Genesis 22:5-7; 24:26, 27; Isaias 44:17) Ipinaheheling kaini na lakop an pagdoko kun namimibi o nag-aatang.
An orihinal na terminong Hebreo na sa·ghadhʹ (Isaias 44:15, 17, 19; 46:6) sa pundamental nangangahulogan na ‘lumuhod.’ An Aramaikong katimbang parateng iinaasosyar sa pagsamba (Daniel 3:5-7, 10-15, 18, 28), pero ginagamit iyan sa Daniel 2:46 na nanonongod sa paggalang ni Hadeng Nabucodonosor ki Daniel, na luminuhod mismo sa atubangan kan propeta.
An Griegong berbo na la·treuʹo (Lucas 1:74; 2:37; 4:8; Gibo 7:7) asin an nombreng la·treiʹa (Juan 16:2; Roma 9:4) nagpapaabot kan ideya na pagtao bako sanang nin ordinaryo, daganon na paglilingkod kundi nin banal na paglilingkod.
An terminong Griego na pro·sky·neʹo katimbang na gayo kan terminong Hebreo na hish·ta·chawahʹ sa pagpahayag kan kaisipan na paghuruhod asin, kun beses, pagsamba. An terminong pro·sky·neʹo ginagamit konektado sa paghuruhod nin sarong oripon sa sarong hade (Mateo 18:26) siring man sa akto na hinagad ni Satanas kan alokon nia si Jesus kan gabos na kahadean sa kinaban asin kan kamurawayan kaiyan. (Mateo 4:8, 9) Kun huminuruhod sia sa Diablo, kun siring ipinangahulogan kutana ni Jesus an pagpasakop ki Satanas asin paggibo kan saiyang sadiri na oripon kan Diablo. Pero nagsayuma si Jesus, na nagsasabing: “Humale ka, Satanas! Huli ta nasusurat, ‘Ika magsamba [sarong porma kan Gr. na pro·sky·neʹo o, sa rekord kan Deuteronomio na kinokotar ni Jesus, Heb. na hish·ta·chawahʹ] ki Jehova na saimong Dios, asin sa saiya ka sana magtao nin banal na paglilingkod [sarong porma kan Gr. na la·treuʹo o Heb. na ‛a·vadhʹ].’” (Mateo 4:10; Deuteronomio 5:9; 6:13) Sa kaagid na paagi, an pagsamba, paghuruhod, o pagdoko sa “mabangis na hayop” asin sa “ladawan” kaiyan konektado sa paglilingkod, ta an mga parasamba ipinamimidbid bilang mga parasuportar sa “mabangis na hayop” asin sa “ladawan” kaiyan paagi sa pagkaigwa nin tanda magsalang sa kamot (na ilinilingkod nin saro) o sa angog (tanganing maheling nin gabos). Mantang tinatawan kan Diablo an mabangis na hayop kan autoridad kaiyan, an pagsamba sa mabangis na hayop nangangahulogan, sa katunayan, na pagsamba o paglilingkod sa Diablo.—Kapahayagan 13:4, 15-17; 14:9-11.
An ibang terminong Griego na iinaasosyar sa pagsamba kinukua sa eu·se·beʹo, thre·skeuʹo, asin seʹbo·mai. An terminong eu·se·beʹo nangangahulogan na “magtao nin diosnon na debosyon sa” o “pahelingan nin benerasyon, odok na igalang.” Sa Gibo 17:23 ginagamit an terminong ini manongod sa diosnon na debosyon o benerasyon na itinatao kan mga lalaki sa Atenas sa “Dios na Dai Midbid.” Gikan sa thre·skeuʹo an nombreng thre·skeiʹa, na sinasabot na nagtotokdo sa sarong “porma nin pagsamba,” magsalang tunay o falso. (Gibo 26:5; Colosas 2:18) An tunay na pagsamba na ginigibo kan mga Kristiano tinandaan nin tunay na pagmakolog para sa dukha asin biyong pagigin siblag sa maraot na kinaban. (Santiago 1:26, 27) An terminong seʹbo·mai (Mateo 15:9; Marcos 7:7; Gibo 18:7; 19:27) asin an konektadong terminong se·baʹzo·mai (Roma 1:25) nangangahulogan na “odok na igalang; pahelingan nin benerasyon; sambahon.” An mga bagay na tinatawan nin pagsamba o debosyon nginangaranan kan nombreng seʹba·sma. (Gibo 17:23; 2 Tesalonica 2:4) An duwa pang termino gikan sa iyo man sanang pinakaberbo, na may prefix na The·osʹ, Dios. Ini an the·o·se·besʹ, na nangangahulogan na “odok na naggagalang sa Dios” (Juan 9:31), asin the·o·seʹbei·a, na nangangahulogan na ‘odok na paggalang sa Dios.’ (1 Timoteo 2:10) An duwang terminong ini katimbang nin kadikit kan terminong Aleman para sa “pampublikong pagsamba,” arin na baga, an Gottesdienst (kombinasyon nin “Dios” asin “paglilingkod”).
Inaako sana ni Jehova Dios an pagsamba kan mga minagawe kaoyon sa saiyang kabotan. (Mateo 15:9; Marcos 7:7) Sa sarong Samaritana nagsabi si Cristo Jesus: “An oras madatong na minsan sa bukid na ini [Gerizim] o sa Jerusalem dai na nindo sasambahon an Ama. Kamo nagsasamba kaidtong dai nindo namimidbid; kami nagsasamba kaidtong samong namimidbid . . . Minsan siring, an oras madatong, asin ngonyan iyo na, na an tunay na mga parasamba masamba sa Ama sa espiritu asin katotoohan, huli ta, sa katunayan, hinahanap kan Ama an mga siring na magsamba sa saiya. An Dios Espiritu, asin idtong nagsasamba saiya kaipuhan na magsamba saiya sa espiritu asin sa katotoohan.”—Juan 4:21-24.
An mga tataramon ni Jesus malinaw na nagpaheling na an tunay na pagsamba dai madepende sa presensia o sa paggamit nin naheheling na mga bagay asin geograpikong mga lokasyon. Imbes na magsarig sa pakaheling o pakamate, an tunay na parasamba nagtutubod asin, ano man an lugar o mga bagay sa palibot nia, nagpapadanay nin mapagsambang kaisipan. Kaya sia nagsasamba, bakong paagi sa tabang nin sarong bagay na saiyang naheheling o nakakapotan, kundi paagi sa espiritu. Mantang igwa sia kan katotoohan na ipinahayag nin Dios, an saiyang pagsamba kaoyon kan katotoohan. Huling nakamidbid sa Dios paagi sa Biblia asin sa ebidensia kan paghiro kan espiritu nin Dios sa saiyang buhay, an saro na nagsasamba sa espiritu asin katotoohan siertong ‘nakamimidbid kan saiyang sinasamba.’