Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na
Kapitulo 35: Paglaglag sa Dakulang Babilonya
1. Paano ilinadawan kan anghel an mapulang mabangis na hayop, asin anong klase nin kadonongan an kaipuhan tanganing masabotan an mga simbolo sa Kapahayagan?
Sa orog pang pagladawan sa mapulang mabangis na hayop sa Kapahayagan 17:3, sinabi kan anghel ki Juan: “Uya an kaisipan na may kadonongan: An pitong payo nangangahulogan nin pitong bukid, na sa ibabaw kaiyan nagtutukaw an babae. Asin igwa nin pitong hade: an lima naholog na, an saro nagdadanay, asin an saro dai pa naabot, alagad kun sia mag-abot magdadanay sana sia nin halipot na panahon.” (Kapahayagan 17:9, 10) An anghel nagtatao digdi nin kadonongan hale sa itaas, an solamenteng kadonongan na nagtatao nin pakasabot sa mga simbolismo sa Kapahayagan. (Santiago 3:17) An kadonongan na ini nagpapaliwanag sa grupong Juan asin sa mga kairiba ninda manongod sa pagkaseryoso kan mga panahon na satong kinabubuhayan. Iyan nagpapatalubo sa debotadong mga puso nin apresasyon sa mga paghokom ni Jehova, na ngonyan isasagibo na, asin nagtatanom sa isip nin angay na pagkatakot ki Jehova. Siring kan sinasabi sa Talinhaga 9:10: “An pagkatakot ki Jehova iyo an kapinonan nin kadonongan, asin an kaaraman dapit sa Kabanalbanaleng Saro pakasabot.” Ano an ihinahayag sato kan banal na kadonongan manongod sa mabangis na hayop?
2. Ano an kahulogan kan pitong payo kan mapulang mabangis na hayop, asin paano na an “lima naholog na, an saro nagdadanay”?
2 An pitong payo kan mabangis na hayop na iyan nangangahulogan nin pitong “bukid,” o pitong “hade.” An duwang terminong iyan ginamit sa Kasuratan manongod sa mga kapangyarihan sa gobyerno. (Jeremias 51:24, 25; Daniel 2:34, 35, 44, 45) Sa Biblia, anom na kapangyarihan pankinaban an sinambit na nagkaigwa nin epekto sa mga palakaw kan banwaan nin Dios: Egipto, Asiria, Babilonya, Medo-Persia, Grecia, asin Roma. Sa mga ini, lima an nagdatong na asin wara na kan panahon na akoon ni Juan an Kapahayagan, mantang an Roma namamahala bilang kapangyarihan pankinaban. Katimbang nanggad ini kan mga tataramon na, “an lima naholog na, an saro nagdadanay.” Alagad kumusta “an saro pa” na maabot?
3. (a) Paano nabanga an Imperyo nin Roma? (b) Ano an mga nangyari sa Solnopan? (c) Paano mamansayon an Banal na Imperyo nin Roma?
3 An Imperyo nin Roma nagtagal asin naghiwas pa ngani sa laog nin ginatos na taon pakatapos kan panahon ni Juan. Kan 330 C.E., ibinalyo ni Emperador Constantino an saiyang kabisera hale sa Roma pasiring sa Byzantium, na nginaranan liwat nin Constantinople. Kan 395 C.E., an Imperyo nin Roma nabanga sa Sirangan asin Solnopan na kabtang. Kan 410 C.E., an Roma mismo naholog ki Alaric, an hade kan mga Visigoth (sarong tribong Aleman na nakombertir sa klaseng Arian nin “Kristianismo”). An mga tribong Aleman (“Kristiano” man) nasakop an España asin an dakol na teritoryo kan Roma sa Norteng Aprika. Nag-agi an mga siglo nin grabeng kariribokan, kapurisawan, asin pag-areglo liwat sa Europa. Naglataw an bantog na mga emperador sa Solnopan, siring ki Carlomagno, na nagporma nin alyansa ki Papa Leo III kan ika-19 siglo, asin si Frederick II, na namahala kan ika-13 siglo. Alagad an saindang nasasakopan, minsan ngani nginaranan na Banal na Imperyo nin Roma, mas sadit nanggad kisa sa mas naenot na Imperyo nin Roma kan kabantogan kaiyan. Iyan orog sa pagbalik liwat o pagpadagos kaining suanoy na kapangyarihan kisa sa pagigin bagong imperyo.
4. Anong mga kapangganahan an nakamtan kan Sirangan na Imperyo, alagad ano an nangyari sa dakol na dating teritoryo kan suanoy na Roma sa Aprika del Norte, España, asin Siria?
4 An Sirangan na Imperyo nin Roma, na nakasentro sa Constantinople, nagtios nin bakong gayong marahay na relasyon sa Solnopan na Imperyo. Kan ikaanom na siglo, an emperador sa Sirangan na si Justinian I nasakop liwat an dakol na kabtang kan Norteng Aprika, asin nakiaram man sia sa España asin Italia. Kan ikapitong siglo, nakua liwat ni Justinian II para sa Imperyo an mga lugar sa Macedonia na nasakop kan mga sa tribong Slavic. Alagad, kan ikawalong siglo, dakol sa dating teritoryo kan suanoy na Roma sa Norteng Aprika, España, asin Siria an nasakop kan bagong imperyo nin Islam asin sa siring nahale sa pagsakop kapwa kan Constantinople asin Roma.
5. Minsan ngani an siudad nin Roma bumagsak kan 410 C.E., paano nangyari na kinaipuhan an dakol pang siglo tanganing an gabos na girumdom kan politikal na Imperyo nin Roma mawara sa eksena kan kinaban?
5 An siudad nin Constantinople mismo nagtagal nin mas haloy. Nakaligtas iyan sa danay na pag-atake kan mga Persiano, Arabo, mga Bulgar asin Ruso sagkod kan 1203 kan sa katapustapusi iyan bumagsak—bakong sa mga Muslim kundi sa mga kabilang sa Krusada hale sa Solnopan. Alagad, kan 1453 iyan napairarom sa kapangyarihan kan tagapamahala kan Muslim Ottoman na si Mehmed II asin dai naghaloy nagin kabisera kan Imperyo nin Ottoman, o Turko. Kaya, minsan ngani an siudad nin Roma bumagsak kan 410 C.E., kinaipuhan an dakol na siglo tanganing an gabos na girumdom sa politikal na Imperyo nin Roma mawara sa eksena kan kinaban. Asin minsan kaidto, an impluwensia kaiyan maheheling pa sa relihiyosong mga imperyo na basado sa papa nin Roma asin sa mga iglesya kan Sirangan na Ortodokso.
6. Anong bagong mga imperyo an naporma, asin arin an nagin pinakamapanggana?
6 Alagad, kan ika-15 siglo, nagkapirang nasyon an nagpatindog nin bagong mga imperyo. Mantang an bagong mga imperyal na kapangyarihan na ini manonompongan sa teritoryo na dating mga sakop kan Roma, an saindang mga imperyo bako sanang pagpadagos kan Imperyo nin Roma. An Portugal, España, Pransia, asin Holland gabos nagin sentro nin hararayong mga nasasakopan. Alagad an pinakamapanggana iyo an Britania, na nangenot sa dakulang imperyo na ‘dai sinosolnopan kan aldaw.’ An imperyong ini nakalakop sa manlaenlaen na panahon sa dakol na kabtang nin Amerika del Norte, Aprika, India, asin Timog-sirangan nin Asia, siring man sa kahiwasan kan Timog Pasipiko.
7. Paano nag-eksister an sarong klase nin magkasurog na kapangyarihan pankinaban, asin gurano kahaloy sabi ni Juan magpapadagos an ikapitong ‘payo,’ o kapangyarihan pankinaban?
7 Kan ika-19 siglo, an nagkapirang kolonya sa Amerika del Norte nagbulag na sa Britania tanganing pormahon an independienteng Estados Unidos nin Amerika. Sa politika, nagpadagos an nagkapirang dai pagkakaoyon kan bagong nasyon asin kan dating inang nasyon. Alagad, an enot na guerra mundial nagpuwersa sa duwang nasyon na midbidon an saindang magkaparehong interes asin pinarigon an espesyal na relasyon ninda. Kaya, sarong klase nin magkasurog na kapangyarihan pankinaban an nag-eksister, na kompuwesto kan Estados Unidos nin Amerika, an pinakamayaman na nasyon ngonyan, asin Gran Britania, an sentro kan pinakadakulang imperyo sa kinaban. Kaya, uya ngonyan an ikapitong ‘payo,’ o kapangyarihan pankinaban, na magpapadagos sagkod sa panahon nin katapusan asin sa mga teritoryo kaiyan enot na naestablisar an modernong panahon na mga saksi ni Jehova. Kun ikokomparar sa haloy na pamamahala kan ikaanom na payo, an ikapito magdadanay sana nin “halipot na panahon,” sagkod na laglagon kan Kahadean nin Dios an gabos na nasyonal na pamamahala.
Taano ta Inapod na Ikawalong Hade?
8, 9. Ano an apod kan anghel sa simbolikong mapulang mabangis na hayop, asin sa anong paagi iyan guminikan sa pito?
8 An anghel padagos na nagpaliwanag ki Juan: “Asin an mabangis na hayop na iyo kaidto alagad ngonyan bako na, iyan man mismo ikawalong hade, alagad guminikan sa pito, asin iyan naholog sa kalaglagan.” (Kapahayagan 17:11) An simbolikong mapulang mabangis na hayop “guminikan” sa pitong payo; an boot sabihon, iyan namundag, o nag-eksister huli, sa mga payo kan orihinal na “mabangis na hayop . . . na hale sa dagat,” na an mapulang mabangis na hayop an ladawan kaiyan. Sa paanong paagi? Bueno, kan 1919 an Anglo-Amerikanong kapangyarihan iyo an nakalataw na payo. An enot na anom na payo naholog na, asin an posisyon nin nangengenot na kapangyarihan sa kinaban itinao na sa magkasurog na payong ini asin nakasentro ngonyan digdi. An ikapitong payong ini, bilang an presenteng representante kan linya nin mga kapangyarihan sa kinaban, iyo an puwersang nagpapahiro sa Liga de Naciones asin iyo pa giraray an mayor na promotor asin pinansial na suporta kan Naciones Unidas. Kaya, bilang simbolo, an mapulang mabangis na hayop—an ikawalong payo—“guminikan” sa orihinal na pitong payo. Sa pagmansay sa paaging ini, an pagtaram na iyan guminikan sa pito kaoyon nanggad kan mas enot na kapahayagan na an mabangis na hayop na may duwang sungay na siring sa kordero (an Anglo-Amerikanong Kapangyarihan Pankinaban, an ikapitong payo kan orihinal na mabangis na hayop) nagdagka sa paggibo kan ladawan asin nagtaong buhay dian.—Kapahayagan 13:1, 11, 14, 15.
9 Dugang pa, kabilang sa orihinal na mga miembro kan Liga de Naciones, kairiba an Gran Britania, an mga gobyerno na namahala sa sentro kan ibang dating payo, siring kan Grecia, Iran (Persia), asin Italia (Roma). Dai nahaloy, an mga gobyerno na namamahala sa teritoryong kontolado kan dating anom na kapangyarihan pankinaban nagin matinabang na mga miembro kan ladawan kan mabangis na hayop. Sa sentido man na ini, masasabi na ining mapulang mabangis na hayop guminikan sa pitong kapangyarihan pankinaban.
10. (a) Paano masasabing an mapulang mabangis na hayop “iyan man mismo ikawalong hade”? (b) Paano ipinahayag nin sarong lider na Sobyet an suporta sa Naciones Unidas?
10 Mangnohon na an mapulang mabangis na hayop “iyan man mismo ikawalong hade.” Kaya, an Naciones Unidas ngonyan dinesenyong magin siring sa sarong gobyerno sa kinaban kun helingon. Kun minsan iyan naghiro pa ngani na siring sa saro, na nagpadara nin mga hukbo sa labanan tanganing maresolberan an internasyonal na iriwal, siring kan sa Korea, sa Sinai Peninsula, ibang nasyon sa Aprika, asin sa Lebanon. Alagad iyan ladawan sana nin sarong hade. Arog nin relihiyosong ladawan, mayo iyan nin tunay na impluwensia o kapangyarihan apuwera sa itinao diyan kan mga nagpangyari kan pag-eksister kaiyan asin nagsaramba dian. Kun minsan, an simbolikong mabangis na hayop na ini garo maluya; alagad dai pa iyan nakaeksperyensia kan klase nin lubos na pagpabaya kan sa-diktador na mga miembro na nagpangyaring maholog sa bungaw an Liga de Naciones. (Kapahayagan 17:8) Minsan ngani may pundamental na nalalaen na mga opinyon sa ibang bagay, an prominenteng lider sa Sobyet kan 1987 nakiiba sa mga papa nin Roma sa pagpahayag nin suporta para sa NU. Nag-apod pa ngani sia para sa “komprehensibong sistema nin internasyonal na seguridad” na basado sa NU. Siring kan dai nahaloy nanodan ni Juan, madatong an panahon na an NU mahiro na may dakulang autoridad. Dangan iyan, sa panahon kaiyan, “naholog sa kalaglagan.”
Sampulong Hade sa Sarong Oras
11. Ano an sinabi kan anghel ni Jehova manongod sa sampulong sungay kan simbolikong mapulang mabangis na hayop?
11 Sa nakaaging kapitulo kan Kapahayagan, an ikaanom asin ikapitong anghel nag-ula kan mga mangko kan kaanggotan nin Dios. Kaya pinaaram kita na an mga hade sa daga tinitipon sa ralaban nin Dios sa Armagedon asin na an ‘Dakulang Babilonya gigirumdomon sa pagheling nin Dios.’ (Kapahayagan 16:1, 14, 19) Ngonyan maaaraman niato sa orog na detalye kun paano isasagibo an mga paghokom nin Dios sa mga ini. Dangoga liwat an anghel ni Jehova mantang nagtataram ki Juan: “Asin an sampulong sungay na saimong naheling nangangahulogan nin sampulong hade, na dai pa nag-aako nin kahadean, alagad sinda mag-aako nin autoridad bilang mga hade sa sarong oras kaibanan kan mabangis na hayop. An mga ini may sarong kaisipan, kaya itinatao ninda an saindang kapangyarihan asin autoridad sa mabangis na hayop. An mga ini makikipaglaban sa Kordero, alagad, huli ta sia Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade, dadaogon sinda kan Kordero. Siring man, arog man kaiyan an gigibohon kaidtong mga inapod asin pinili asin maimbod sa kaibanan nia.”—Kapahayagan 17:12-14.
12. (a) Ano an ilinaladawan kan sampulong sungay? (b) Paanong an simbolikong sampulong sungay ‘dai pa nag-aako nin kahadean’? (c) Paanong an simbolikong sampulong sungay may “kahadean” na ngonyan, asin gurano kahaloy?
12 An sampulong sungay naglaladawan sa gabos na politikal na kapangyarihan na namamahala ngonyan sa eksena kan kinaban asin nagsusuportar sa mabangis na hayop. Kakadikit sa mga nasyon ngonyan an aram kan panahon ni Juan. Asin an mga aram, siring kan Egipto asin Persia (Iran), may laen nanggad na politikal na palakaw ngonyan. Kaya, kan enot na siglo, an ‘sampulong sungay dai pa nag-ako nin kahadean.’ Alagad ngonyan sa panahon nin Kagurangnan, igwa na sinda nin “kahadean,” o politikal na kapangyarihan. Sa pagbagsak kan darakulang kolonyal na imperyo, nangorogna magpoon kan ikaduwang guerra mundial, dakol na bagong nasyon an namundag. An mga ini, siring man an mas haloy na establisadong mga kapangyarihan, maghahade kairiba kan mabangis na hayop sa halipot na panahon—“sarong oras” sana—bago laglagon ni Jehova an gabos na politikal na kapangyarihan sa kinaban sa Armagedon.
13. Sa anong paagi an sampulong sungay may “sarong kaisipan,” asin anong kaisipan sa Kordero an siniseguro kaini?
13 Ngonyan, an nasyonalismo an saro sa pinakamakosog na puwersa na nagpapahiro sa sampulong sungay na ini. Sinda may “sarong kaisipan” sa pagmawot nindang mapagdanay an saindang nasyonal na soberaniya imbes na akoon an Kahadean nin Dios. Ini mismo an katuyohan ninda sa pagsuportar sa Liga de Naciones asin sa Naciones Unidas—sa pagpadanay kan katoninongan sa kinaban asin sa siring maingatan an sainda mismong pag-eksister. An siring na kaisipan nagsisierto na an mga sungay matumang sa Kordero, an “Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade,” huli ta katuyohan ni Jehova na an saiyang Kahadean sa irarom ni Jesu-Cristo an magribay sa mga kahadean na ini sa dai na mahahaloy.—Daniel 7:13, 14; Mateo 24:30; 25:31-33, 46.
14. Paano posible para sa mga namamahala sa kinaban na makipaglaban sa Kordero, asin ano an magigin resulta?
14 Siyempre, mayong magigibo an mga namamahala sa kinaban na ini tumang ki Jesus mismo. Nasa langit sia, harayong gayo tanganing maabot ninda. Alagad an mga tugang ni Jesus, an mga natatada sa banhi kan babae, yaon pa sa daga asin garo madaling mabiktima. (Kapahayagan 12:17) An dakol sa sungay nagpaheling na nin mapait na pagtumang sainda, asin sa paaging ini nakipaglaban sinda sa Kordero. (Mateo 25:40, 45) Alagad, dai na mahahaloy, madatong an panahon na an Kahadean nin Dios “maronot asin matapos kan gabos na ining kahadean.” (Daniel 2:44) Dangan, an mga hade sa daga lubos na makikilaban sa Kordero, siring kan maheheling niato. (Kapahayagan 19:11-21) Alagad digdi igo na an satong nanodan tanganing marealisar na an mga nasyon dai manggagana. Maski sinda asin an mapulang mabangis na hayop na NU may “sarong kaisipan,” dai ninda madadaog an dakulang “Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade,” ni madadaog ninda an “mga inapod asin pinili asin maimbod sa kaibanan nia,” na kabilang an saiyang linahidan na mga parasunod na anion pa sa daga. An mga ini man makadadaog paagi sa pagdadanay nin integridad bilang simbag sa maraot na mga sahot ni Satanas.—Roma 8:37-39; Kapahayagan 12:10, 11.
Paglaglag sa Patotot
15. Ano an sinabi kan anghel manongod sa patotot asin sa kaisipan patin paghiro kan sampulong sungay asin kan mabangis na hayop manongod sa saiya?
15 Bako sana an banwaan nin Dios an punteriya kan kaanggotan kan sampulong sungay. Dinara liwat kan anghel an atension ni Juan sa patotot: “Asin sia nagsabi sako: ‘An katubigan na saimong naheling, na dian nakatukaw an patotot, nangangahulogan nin mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga tataramon. Asin an sampulong sungay na naheling mo, asin an mabangis na hayop, an mga ini maoongis sa patotot asin lulugadon asin huhubaan sia, asin kakakanon an saiyang laman asin lubos siang sosoloon sa kalayo.’”—Kapahayagan 17:15, 16.
16. Taano an Dakulang Babilonya ta dai makasasarig sa saiyang katubigan para sa nagpoprotehir na suporta kun bumirik na tumang saiya an politikal na mga gobyerno?
16 Kun paanong an suanoy na Babilonya nanarig sa depensa kan saiyang mga katubigan, an Dakulang Babilonya ngonyan nananarig sa dakulang bilang kan saiyang mga miembro na “mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga tataramon.” Angay nanggad na dinara kan anghel an satong atension sa mga ini bago sabihon an nakabibiglang pangyayari: An politikal na mga gobyerno sa dagang ini madahas na mabirik sa Dakulang Babilonya. Ano kun siring an gigibohon kan “mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga tataramon”? An banwaan nin Dios nagpapatanid na sa Dakulang Babilonya na an tubig kan salog nin Eufrates mamamara. (Kapahayagan 16:12) An mga tubig na iyan sa katapustapusi mamamara nin lubos. Dai ninda matatawan nin ano man na suporta an nakababaldeng gurang nang patotot sa oras kan saiyang pinakadakulang pangangaipo.—Isaias 44:27; Jeremias 50:38; 51:36, 37.
17. (a) Taano an kayamanan kan Dakulang Babilonya ta dai makaliligtas sa saiya? (b) Paano an katapusan kan Dakulang Babilonya dai nanggad magigin kagalanggalang? (c) Apuwera sa sampulong sungay, o indibiduwal na mga nasyon, ano pa an nakiiba sa pagsalakay tumang sa Dakulang Babilonya?
17 Sierto nanggad, an dakulang gayong kayamanan kan Dakulang Babilonya dai makaliligtas saiya. Iyan puwede pa nganing magpadali kan saiyang kalaglagan, huli ta an bisyon nagpapaheling na kun an mabangis na hayop asin an sampulong sungay maongis na sa saiya saindang huhubaan sia kan sa-hadeng mga gubing asin gabos niang alahas. Sasamsamon ninda an saiyang kayamanan. Saindang “huhubaan sia,” na ihinahayag sa makasosopog na paagi an saiyang tunay na kamugtakan. Kanigoan na kalaglagan! An katapusan nia bako man na kagalanggalang. Saindang linaglag sia, “kakakanon an saiyang laman,” na ginigibo siang daing buhay na kalabera. Sa katapustapusi, saindang “lubos siang sosoloon sa kalayo.” Sinolo siang siring sa paradara nin damat, na dai maski nin desenteng paglobong! Bako sanang an mga nasyon, na irinirepresentar kan sampulong sungay, an malaglag sa dakulang patotot, kundi “an mabangis na hayop,” na nangangahulogan an NU mismo, makikiiba sa pagsalakay na ini. Iyan magtatao kan pagtogot kaiyan sa paglaglag sa falsong relihiyon. An mayoriya sa labing 150 nasyon sa NU nagpaheling na, paagi sa arogan nin pagboto ninda, nin pagtumang sa relihiyon, nangorogna sa Kakristianohan.
18. (a) Anong potensial na an mga nasyon mabirik tumang sa Babilonikong relihiyon an naheheling na? (b) Ano an magigin pangenot na rason para sa lubos na pag-atake sa dakulang patotot?
18 Taano an mga nasyon ta tatrataron an dati nindang sambay sa madahas na gayong paagi? Naheling niato dai pa nahahaloy na kasaysayan an potensial sa siring na pagbirik tumang sa Babilonikong relihiyon. An opisyal na pagtumang nin gobyerno nakainang gayo sa impluwensia nin relihiyon sa mga kadagaan siring sa Unyon Sobyet asin Tsina. Sa Protestanteng sektor sa Europa, an lakop na pagkaindeperente asin pagduwaduwa nagbakante kan mga simbahan, kaya an relihiyon sa praktikal gadan na. An dakulang imperyong Katoliko nababanga huli sa rebeliyon asin dai pagkasinabotan, na dai napatoninong kan biyaherong papa. Alagad, dai niato paglingawan an katotoohan na ining pangultimo, lubos na pag-atake sa Dakulang Babilonya nagdatong bilang kapahayagan kan dai maliliwat na paghokom nin Dios sa dakulang patotot.
Pagsagibo kan Kaisipan nin Dios
19. (a) Paano an pagsagibo kan paghokom ni Jehova tumang sa dakulang patotot iinilustrar kan saiyang paghokom sa apostatang Jerusalem kan 607 B.C.E.? (b) Ano an ilinadawan sa satong panahon kan gaba, daing nag-eerok na kamugtakan kan Jerusalem pakatapos kan 607 B.C.E.?
19 Paano isasagibo ni Jehova an paghokom na ini? Ikaiilustrar ini paagi kan paghiro ni Jehova tumang sa saiyang apostatang banwaan kan suanoy na panahon, na manongod sainda sinabi nia: “Asin sa mga propeta nin Jerusalem nakaheling ako nin labi-labi karaot na mga bagay, na nagsasagibo nin pagsambay asin naglalakaw sa kaputikan; asin pinakosog ninda an mga kamot kan mga paragibo nin maraot tanganing dai sinda magbakle, an lambang saro sa saiyang karatan. Para sa sako sinda gabos nagin garo an Sodoma, asin an mga nag-eerok sa saiya garo Gomorra.” (Jeremias 23:14) Kan 607 B.C.E., ginamit ni Jehova si Nabucodonosor tanganing ‘hubaon an mga gubing, haleon an magagayon na mga bagay, asin bayaan na daing gubing asin huba,’ an parasambay sa espirituwal na siudad na iyan. (Ezequiel 23:4, 26, 29) An Jerusalem kan panahon na iyan an arogan kan Kakristianohan ngonyan, asin siring kan naheling ni Juan sa mas naenot na bisyon, pangyayarihon ni Jehova sa Kakristianohan asin sa natatada sa falsong relihiyon an kaagid na padusa. An gaba, daing nag-eerok na kamugtakan kan Jerusalem pakatapos kan 607 B.C.E. nagpapaheling kun ano an magigin kamugtakan kan relihiyosong Kakristianohan pakatapos na kuanon an saiyang kayamanan asin ibuyagyag sia sa makasosopog na paagi. Asin an natatada sa Dakulang Babilonya bako man mas marhay an kaaabtan.
20. (a) Paano ipinaheling ni Juan na gagamiton giraray ni Jehova an mga namamahalang tawo sa pagsagibo nin paghokom? (b) Ano an “kaisipan” ni Jehova? (c) Sa anong paagi isasagibo kan mga nasyon an saindang “sarong kaisipan,” alagad kiisay na kaisipan an tunay na isasagibo?
20 Sa giraray ginagamit ni Jehova an mga namamahalang tawo sa pagsagibo nin paghokom. “Huli ta ibinugtak nin Dios sa saindang puso na otobon an saiyang kaisipan, kun paanong ootobon ninda an saindang sarong kaisipan sa pagtao kan saindang kahadean sa mabangis na hayop, sagkod na maotob an mga tataramon nin Dios.” (Kapahayagan 17:17) Ano an “kaisipan” nin Dios? An pag-areglo na an mga maglalaglag sa Dakulang Babilonya magkasararo, tanganing lubos siang laglagon. Siyempre, an motibo kan mga namamahala sa pag-atake saiya tanganing isagibo an saindang “sarong kaisipan.” Hohonaon ninda na para sa saindang nasyonalistikong mga interes an pagbirik sa dakulang patotot. Tibaad mansayon ninda an padagos na pag-eksister kan organisadong relihiyon sa laog kan saindang mga linderos bilang huma sa saindang soberaniya. Alagad si Jehova an aktuwal na magmamaniobra kan mga bagay; isasagibo ninda an saiyang kaisipan paagi sa paglaglag sa saiyang suanoy, parasambay na kaiwal nin biglaan!—Ikomparar an Jeremias 7:8-11, 34.
21. Mantang an mapulang mabangis na hayop gagamiton sa paglaglag sa Dakulang Babilonya, ano an maliwanag na gigibohon kan mga nasyon sa Naciones Unidas?
21 Iyo, gagamiton kan mga nasyon an mapulang mabangis na hayop, an Naciones Unidas, sa paglaglag sa Dakulang Babilonya. Dai sinda mahiro sa sadiri nindang inisyatiba, huli ta ibubugtak ni Jehova sa saindang puso na “otobon ninda an saindang sarong kaisipan sa pagtao kan saindang kahadean sa mabangis na hayop.” Sa pag-abot kan panahon, malinaw na maheheling kan mga nasyon an pangangaipo na pakosogon an Naciones Unidas. Tatawan ninda iyan nin mga ngipon, sabi ngani, na tinatawan iyan nin ano man na autoridad asin kapangyarihan ninda tanganing makabirik iyan sa falsong relihiyon asin mapangganang makilaban tumang saiya “sagkod na maotob an mga tataramon nin Dios.” Kaya, an suanoy na patotot magkakaigwa kan saiyang lubos na katapusan. Asin kanigoan karahay na makaligtas sa saiya!
22. (a) Sa Kapahayagan 17:18, ano an ilinaladawan kan paagi nin pagtapos kan anghel sa saiyang patotoo? (b) Paano an mga Saksi ni Jehova naghihimate sa paglinaw kan misteryo?
22 Garo sa pagdoon kan kasegurohan kan pagsagibo ni Jehova nin paghokom sa pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon, tinapos kan anghel an saiyang patotoo sa pagsabing: “Asin an babae na saimong naheling nangangahulogan kan dakulang siudad na igwa nin kahadean sa mga hade sa daga.” (Kapahayagan 17:18) Siring sa Babilonya kan panahon ni Belsasar, an Dakulang Babilonya “tinimbang sa timbangan asin nakua na kulang.” (Daniel 5:27, The New English Bible) An paglaglag sa saiya magigin marikas asin pinal. Asin paano an mga Saksi ni Jehova naghihimate sa paglinaw kan misteryo kan dakulang patotot asin kan mapulang mabangis na hayop? Nagpapaheling sinda nin kaigotan sa pagbalangibog kan aldaw ni Jehova nin paghokom, mantang nagsisimbag na “may kabootan” sa mga sinserong naghahanap nin katotoohan. (Colosas 4:5, 6; Kapahayagan 17:3, 7) Siring kan ipaheheling kan masunod niatong kapitulo, an gabos na nagmamawot na makaligtas kun laglagon na an dakulang patotot maninigong humiro, asin humiro tolos!