SEKARIA
1 Mu mweshi walenga 8 mu mwaka walenga ibili ukutula apo Dariusi+ atendekeele ukuteka, e mo Yehova aebele kasesema Sekaria*+ umwana wa kwa Berekia, umwana wa kwa Ido ati: 2 “Yehova alifuliilwe nga nshi bashinwe.+
3 “Bebe auti, ‘Yehova wa mabumba atila: “‘Bweleleni kuli ine,’ e fyo Yehova wa mabumba alanda, ‘na ine nkabwelela kuli imwe,’+ e fyo Yehova wa mabumba alanda.”’
4 “‘Mwiba nga bashinwe abo bakasesema ba kale babilileko abati: “Yehova wa mabumba atila, ‘Fumeni mu nshila shenu ishabipa, kabili lekeni ukucita ifyabipa ifyo mucita.’”’+
“‘Lelo tabaumfwile, kabili tababikileko amano,’+ e fyo Yehova alanda.
5 “‘Bushe bashinwe bali kwi pali ino nshita? Kabili, bushe bakasesema balikele umuyayaya? 6 Nalyebele bashinwe ifipope fyandi ifyo balingile ukulakonka. Nalitumine ababomfi bandi bakasesema aba kubasoka pa fyali no kubacitikila nga tabalekonka ifipope fyandi. Bushe ifi fyonse tafyabacitikiile?’+ E ico balibwelele kuli ine no kulanda abati: ‘Ifyo Yehova atucitile filingene fye ne nshila shesu, kabili nafilingana ne fyo twalecita nga fintu alandile ukuti e fyo ali no kutucita.’”+
7 Pa bushiku bwalenga 24 mu mweshi walenga 11, e kutila umweshi wa Shibati,* mu mwaka walenga bubili ukutula apo Dariusi+ atendekeele ukuteka, e po Yehova aebele kasesema Sekaria, umwana wa kwa Berekia umwana wa kwa Ido ukuti: 8 “Nalimwene icimonwa ubushiku. Kwali umuntu uwaninine pali kabalwe uwakashika, lyena aiminine shilili mu miti ya mihadasi iyali mu mikonko; kabili ku numa yakwe kwali bakabalwe abakashika, abakashikila na babuuta.”
9 Na ine naipwishe nati: “Ni bani aba bali pali bakabalwe, mwe shikulu?”
Lyena malaika uwalelanda na ine anjaswike ati: “Nalalenga ubeshibe.”
10 E lyo umuntu uwaiminine shilili mu miti ya mihadasi ayaswike ati: “Aba e bo Yehova atuma ukwendauka pe sonde.” 11 Nabo baebele malaika wa kwa Yehova uwaiminine mu miti ya mihadasi abati: “Natwendauka pe sonde, kabili mona! mwi sonde lyonse muli tondolo kabili tamuli icimfulunganya.”+
12 E ico malaika wa kwa Yehova atile: “Mwe Yehova Lesa wa mabumba, ni lilali mukabelela Yerusalemu ne misumba ya kwa Yuda uluse,+ iyo mwafulilwa pali iyi myaka 70?”+
13 Yehova ayaswike malaika uwalelanda na ine, mu mashiwi ya cikuuku kabili aya kusansamusha. 14 Lyena malaika uwalelanda na ine anjebele ukuti: “Bilikisha auti, ‘Yehova wa mabumba atila: “Ndi no kucincila pa kucitila Yerusalemu na Sione ifintu ifisuma. Ndi no kucincila nga nshi.+ 15 Nimfulilwa nga nshi inko ishikala mu mutende;+ pantu ine nafuliilwe fye abantu bandi panono,+ lelo shena shalibakandile ukucila mu cipimo.”’+
16 “E ico Yehova atila, ‘“Nkomfwila Yerusalemu uluse na kabili,+ kabili ing’anda yandi bakaikuula muli uyu musumba,+ bakapisha ne ntambo ya kupiminako pali Yerusalemu.”’+ E fyo Yehova wa mabumba alanda.
17 “Bilikisha na kabili auti, ‘Yehova wa mabumba atila: “Ifintu fikawama nga nshi* mu misumba yandi na kabili. Yehova akasansamusha Sione+ no kusala Yerusalemu+ na kabili.”’”
18 Lyena nainwine amenso kabili namwene insengo 4.+ 19 E ico naipwishe malaika uwalelanda na ine nati: “Finshi ifi?” Na o anjaswike ati: “Ni nsengo ishasalangenye Yuda,+ Israele+ na Yerusalemu.”+
20 Lyena Yehova anangile abantu 4 abaishiba ukupanga ifintu. 21 Naipwishe nati: “Cinshi aba baisa mu kucita?”
Na o atile: “Ishi e nsengo ishasalangenye Yuda ica kuti takwali nangu umo uwaleinuna umutwe. Aba bambi bakesa mu kutiinya inko, mu kupoosa insengo sha shiko panshi, isho shaimiishe abaYuda pa kubatiinya pa kuti shibasalanganye.”
2 Kabili nalinwine amenso no kumona umuntu ali ne ntambo ya kupiminako+ mu minwe yakwe. 2 E ico namwipwishe nati: “Uleya kwi?”
Na o anjaswike ati: “Ndeya mu kupima Yerusalemu, pa kuti njishibe ifyo yalepa mu butali+ na mu bwipi.”
3 Kabili moneni! malaika uwalelanda na ine alifuminepo, lyena malaika umbi aliile mu kumukumanya. 4 Lyena amwebele ati: “Butukila ulya mulumendo, kabili umwebe auti, ‘“Yerusalemu ikaba nge mishi+ iyabula amalinga, pantu mukalaikala abantu abengi nga nshi ne fitekwa.+ 5 Kabili nkaba kuli wena ilinga lya mulilo ukushinguluka umusumba onse,+ na mu musumba mukaba ubukata bwandi.”’”+ E fyo Yehova alanda.
6 Yehova atila, “Iseni! Iseni! Fulumukenimo mu calo ca ku kapinda ka ku kuso.”+
“Pantu nalimusalanganishisha mu fyalo ifyaba mu ntunga shonse,”*+ e fyo Yehova alanda.
7 “Isa, Sione! Fyuka, we wikala no mwana mwanakashi Babiloni.+ 8 Pa numa Yehova wa mabumba alumbanishiwa,* antumine ku nko ishalemupokolola ifintu, atile:+ ‘Uwamukumya ninshi akumya pa mboni ya linso lyandi.+ 9 Pantu nkemisha inko ukuboko kabili bakalashipoka ifintu ku basha ba shiko.’+ Kabili mukashininkisha ukuti Yehova wa mabumba e wantuma.
10 “Aula akapundu we mwana mwanakashi Sione;+ pantu ndeisa+ kabili ndeikala muli iwe,”+ e fyo Yehova alanda. 11 “Muli bulya bushiku inko ishingi shikailunda kuli Yehova,+ na bantu ba muli isho inko bakaba abantu bandi; kabili nkekala muli imwe.” Lyena mukeshiba ukuti Yehova wa mabumba nantuma kuli imwe. 12 Yehova akasenda Yuda akabe uwakwe pa ncende ya mushilo kabili akasala Yerusalemu na kabili.+ 13 Ikaleni tondolo, mwe bantu bonse pa cinso ca kwa Yehova, pantu alefuma ukwa mushilo uko ekala pa kuti acitepo cimo.
3 Kabili anangile Yoshua+ shimapepo mukalamba uwaiminine pa ntanshi ya kwa malaika wa kwa Yehova, na Satana+ aiminine ku kulyo kwa kwa Yoshua pa kuti amukaanye. 2 Lyena malaika wa kwa Yehova aebele Satana+ ati: “Yehova nakukalipile we Satana, Yehova uwasala Yerusalemu+ nakukalipile! Bushe ici te cishiki ico basompola mu mulilo?”
3 Nomba Yoshua afwele ifya kufwala ifyalamba kabili aiminine pa ntanshi ya kwa malaika. 4 Malaika aebele abaiminine pa ntanshi yakwe ati: “Fuuleni Yoshua ifya kufwala ifyalamba.” Lyena aebele Yoshua ati, “Mona, ninkwelela icilubo cobe, kabili balakufwika ifya kufwala ifisuma.”*+
5 E ico natile: “Nabamupombe icitambala ku mutwe+ ica busaka.” Kabili balimupombele icitambala ku mutwe ica busaka, bamufwika ne fya kufwala ifipya; na malaika wa kwa Yehova aiminine mupepi. 6 Lyena malaika wa kwa Yehova aebele Yoshua ati: 7 “Yehova wa mabumba atila, ‘Nga wakulaenda mu nshila shandi, no kucita fyonse ifyo nakweba, ninshi niwe ukaba kapingula mu ng’anda yandi+ kabili ukalasakamana* imansa shandi; kabili nkakusuminisha ukulaisa ku cinso candi pamo na ba abeminine apa.’
8 “‘Shi umfwa, we Shimapepo Mukalamba Yoshua, iwe pamo na banobe abekele pa ntanshi yobe, pantu aba baume e cishibilo; pantu mona! Ndeleta umubomfi wandi+ uwakwata ishina lya kuti Ukupuuka!+ 9 Mona ilibwe ilyo mbikile pa ntanshi ya kwa Yoshua! Pali ili libwe pali amenso 7; kabili ndelembapo ifilembo pali ili libwe, nkafumyapo ne cilubo ca cilya calo mu bushiku bumo,’+ e fyo Yehova wa mabumba alanda.
10 Yehova wa mabumba atila, “Muli bulya bushiku, cila muntu aketa umwina mupalamano wakwe mwi samba lya cimenwa cakwe ica mwangashi na mwi samba lya mukunyu wakwe.”+
4 Malaika uwalelanda na ine alibwelele no kunshibusha, nga filya bashibusha umuntu uuleele. 2 Lyena anjipwishe ati: “Cinshi ulemona?”
Na ine namwaswike nati: “Ndemona ica kutekapo inyali ica golde yeka yeka,+ kabili pa muulu wa ciko pali imbale iyafonka. Pa ca kutekapo inyali pali inyali 7, ishili 7. Kuli ishi inyali 7+ ishili pa muulu wa ca kutekapo inyali kuli ne mipaipi iili 7. 3 Kabili mupepi na co kuli imiolife ibili,+ umo ku lubali lwa ku kulyo ukwa mbale yafonka na umbi ku lubali lwa ku kuso.”
4 Lyena naipwishe malaika uwalelanda na ine nati: “Mwe shikulu, bushe ifi filolele mwi?” 5 E ico malaika uwalelanda na ine anjipwishe ati: “Bushe tawishibe umo ifi filolele?”
Na ine natile: “Awe mwe shikulu.”
6 Lyena anjebele ati: “Aya e mashiwi ayo Yehova atumiine Serubabele, ‘“Te kwi bumba lya bashilika, nangu ku maka,+ lelo ni ku mupashi wandi,”+ e fyo Yehova wa mabumba alanda. 7 Finshi uli, we lupili ulukalamba? Ukabatama*+ pa ntanshi ya kwa Serubabele.+ Kabili abantu bakawelesha ilyo akabalanga ilibwe lya pa muulu. Bakatila: “Ala lyawama! Ala lyamoneka bwino!”’”
8 Yehova na kabili anjebele ati: 9 “Serubabele e watendeka umufula wa iyi ng’anda+ ku minwe yakwe, kabili akaipwisha ku minwe yakwe.+ Kabili mukeshiba ukuti Yehova wa mabumba nantuma kuli imwe. 10 Pantu nani uwasuula ubushiku bwa ntendekelo iinono?*+ Pantu bakasekelela nga bamona Serubabele naikata intambo ya kupiminako pa kukuula.* Ishi inyali 7, menso ya kwa Yehova ayo aloleseshako pano isonde ponse.”+
11 Lyena namwipwishe nati: “Bushe iyi miolife ibili iili ku kulyo e lyo na ku kuso kwa ca kutekapo inyali, finshi ilepilibula?”+ 12 Namwipwishe umuku walenga bubili nati: “Bushe ifi ifipo fibili ifya tumisambo* twa miolife, ifilesuumisha amafuta ayalemoneka aya golde mu tumipaipi tubili utwa golde, filepilibula finshi?”
13 E ico anjipwishe ati: “Bushe tawishibe umo ifi filolele?”
Na ine namwaswike nati: “Awe mwe shikulu.”
14 Lyena anjebele ati: “Ifi fintu fibili fileimininako abasubwa babili abeminina pamo na Shikulu we sonde lyonse.”+
5 Ilyo nainwine amenso na kabili, namwene icimfungwa cilepupuka. 2 Malaika anjipwishe ati: “Cinshi ulemona?”
Na ine namwaswike nati: “Ndemona icimfungwa icalepa imikono* 20 mu butali ne mikono 10 mu bwipi, cilepupuka.”
3 Lyena anjebele ati: “Ici e citiipu icileya pe sonde ponse, pantu onse uwiba+ tabamukanda ukulingana ne fyo balingile ukumukanda nga fintu icimfungwa cilanda ku lubali lumo; na onse uulapa umulapo+ tabamukanda ukulingana ne fyo balingile ukumukanda nga fintu icimfungwa cilanda ku lubali lumbi. 4 Yehova wa mabumba atila, ‘Nincituma kabili cikayaingila mu ng’anda ya mupuupu na mu ng’anda ya ulapa umulapo uwa bufi mwi shina lyandi; cikekala muli ayo mayanda kabili cikayonaula no konaula imbao sha yako na mabwe ya yako.’”
5 Lyena malaika uwalelanda na ine aishile kuli ine na kabili e lyo anjeba ati: “Inuna amenso yobe, umone icileya.”
6 E ico namwipwishe nati: “Cinshi ici?”
Na o anjaswike ati: “Litepe* ilileya.” Lyena atile: “Ifi e fyo aba bantu bamoneka mwi sonde lyonse.” 7 Kabili namwene umo akupukulapo inkupiko ya mutofwe, kabili mu kati ke tepe mwali umwanakashi uwaikele. 8 E ico atile: “Uyu mwanakashi aleimininako ifyabipa.” Lyena amusunkiile mwi tepe mwine umo aali, akupikapo ne nkupiko ya mutofwe uwafina.
9 Lyena ilyo nainwine amenso namwene abanakashi babili baleisa, balepupuka mu mwela. Bakwete amapindo kwati ya kwa kabaso. Kabili baimishe itepe no kulisenda mu lwelele.* 10 E ico naipwishe malaika uwalelanda na ine nati: “Baletwala kwi itepe?”
11 Na o anjaswike ati: “Ku calo ca Shinari*+ pa kuti bamukuulile ing’anda kulya; kabili nga yapwa, bakamubikemo pantu e ko alingile ukuba.”
6 Lyena nalinwine amenso na kabili, no kumona amaceleta 4 yalefuma pa kati ka mpili shibili isha mukuba. 2 Kwi celeta lya kubalilapo kwali bakabalwe abakashika, na kwi celeta lya bubili kwali bakabalwe abafiita.+ 3 Kwi celeta lya butatu kwali bakabalwe ababuuta, na kwi celeta lyalenga 4 kwali bakabalwe aba mabala na ba fisemba.*+
4 Naipwishe malaika uwalelanda na ine nati: “Finshi ifi mwe shikulu?”
5 Na malaika anjaswike ati: “Iyi mipashi 4+ iya mu myulu iileya, pa numa ya kwiminina pa cinso ca kwa Shikulu we sonde lyonse.+ 6 Iceleta ukuli bakabalwe abafiita lileya ku calo ca ku kapinda ka ku kuso;+ bakabalwe ababuuta bena baleya ku masamba;* kabili bakabalwe aba mabala baleya ku calo ca ku kapinda ka ku kulyo. 7 Kabili aba fisemba balefwaisha ukuya mu kwendauka pe sonde.” Lyena abebele ati: “Kabiyeni mu kwendauka pe sonde.” Nabo batampile ukwendauka pe sonde.
8 Lyena ambilikiishe ati: “Mona, bakabalwe abaleya ku calo ca ku kapinda ka ku kuso e balenga ukuti umupashi wa kwa Yehova utuushishe mu calo ca ku kapinda ka ku kuso.”
9 Na kabili naumfwile amashiwi ya kwa Yehova aya kuti: 10 “Pokako umutuulo umo kuli Heldai, kuli Tobiya na kuli Yedaya, pa mituulo iyo bapokele kuli bankole. Pali bulya bushiku iwe na ba bafumine ku Babiloni mukaye ku ng’anda ya kwa Yoshia umwana wa kwa Sefania. 11 Ukasende silfere na golde kabili ukapangemo icilongwe* no kufwika Yoshua+ umwana wa kwa Yehosadaki shimapepo mukalamba. 12 Kabili ukamwebe auti,
“‘Yehova wa mabumba atila: “Uyu e mwaume we shina lya kuti Ukupuuka.+ Akapuuka mu cifulo cakwe, kabili akakuula itempele lya kwa Yehova.+ 13 E ukakuula itempele lya kwa Yehova kabili e o bakapeela ubucindami bwa bufumu. Akekala pa cipuna cakwe ica bufumu no kuteka, kabili akaba shimapepo pa cipuna cakwe ica bufumu.+ Pali ifi fifulo* fibili pakaba umutende. 14 Kabili icilongwe* cikatwalilila ukuba mwi tempele lya kwa Yehova pa kuti cikabe ica kwibukishishako Helemu, Tobiya, Yedaya+ na Hene umwana wa kwa Sefania. 15 Kabili ababa ukutali bakesa mu kukuulako itempele lya kwa Yehova.” Na imwe mukeshiba ukuti Yehova wa mabumba alintuma kuli imwe. Ifi fikacitika nga mukalaumfwa ifyo Yehova Lesa wenu akulamweba.’”
7 Kabili mu mwaka walenga 4 ukutula apo Imfumu Dariusi yatendekeele ukuteka, Yehova atumiine Sekaria+ amashiwi, pa bushiku bwalenga 4 ubwa mweshi walenga 9, e kutila umweshi wa Kislevu.* 2 Abaleikala mu Betele balitumine Sharesere na Regemu-meleke na bantu bakwe ukuyalomba Yehova pa kuti alebapaala.* 3 Babebele ukuyaipusha bashimapepo ba mu ng’anda* ya kwa Yehova wa mabumba na bakasesema abati: “Bushe nkaleloosha mu mweshi uwalenga 5+ kabili nkalefunga nga fintu nacita pa myaka iingi?”
4 Na kabili Yehova wa mabumba antumiine amashiwi aya kuti: 5 “Eba abantu bonse aba mu calo na bashimapepo auti, ‘Ilyo mwalefunga no kupumapo imisowa mu mweshi walenga 5 na mu mweshi walenga 7,+ pa myaka 70,+ bushe cine cine nine mwalefungila? 6 Kabili ilyo mwalelya no kunwa, bushe tamwalefwaya fye ukuisekesha mwe bene? 7 Bushe tamufwile ukukonka ifyo Yehova alemweba ukupitila muli bakasesema ba kale,+ ilyo mu Yerusalemu na mu misumba iyaba mupepi na Yerusalemu mwaleikala abantu, kabili ilyo mwali umutende, na lintu mu Negebu na mu Shefela mwaleikala abantu?’”
8 Yehova na kabili atumiine Sekaria amashiwi ya kutila: 9 “Yehova wa mabumba atila, ‘Muleba no mulinganya wa cine cine pa kupingula;+ kabili muleba no kutemwa ukushipwa+ e lyo no luse ku banenu. 10 Mwilacenjesha bamukamfwilwa, abana abashakwata bashibo,*+ abalebeshi+ nelyo abapiina+ kabili mwilapangilana ifyabipa mu mitima yenu.’+ 11 Lelo tabalebikako amano,+ balitaleme*+ kabili balikomeke amatwi yabo pa kuti belaumfwa.+ 12 Balengele imitima yabo yaba nge libwe ilyakosa icine cine,+ ica kuti tabalekonka amafunde* na mashiwi ayo Yehova wa mabumba alebeba ukupitila muli bakasesema ba kale+ abo aletumina umupashi wakwe. E ico Yehova wa mabumba alikalipe nga nshi.”+
13 Yehova wa mabumba atila, “‘Nga filya fine bashalekonka ifyo nalebeba,*+ e fyo na ine nshaleumfwa nga balomba ukuti imbafwe.+ 14 Kabili nabomfeshe icikuuku ca mwela pa kubasalanganishisha mu nko isho bashaishibe+ kabili icalo cashele icibolya, takwali nangu umo uwapitilemo nelyo uwabwelelemo.+ Pantu balengele icalo icali icisuma caba ica kupapa.’”
8 Yehova wa mabumba antumiine amashiwi yakwe na kabili aya kuti: 2 “Yehova wa mabumba atila, ‘Nkaba uwacincila sana ilyo nkalacingilila Sione,+ kabili nkaba ne cipyu icikalamba pa kumucingilila.’”
3 “Yehova atila, ‘Nkabwelela ku Sione+ kabili nkalaikala mu Yerusalemu;+ no musumba wa Yerusalemu bakalawita ukuti umusumba wa cishinka,+ kabili ulupili lwa kwa Yehova wa mabumba bakalalwita ukuti, ulupili lwa mushilo.’”+
4 “Yehova wa mabumba atila, ‘Abaume abakote na banakashi abakote bakalaikala mu mansa sha mu Yerusalemu na kabili. Cila muntu akakwata inkoto mu minwe yakwe pa mulandu wa kukota sana.*+ 5 Kabili mu mansa sha mu musumba mukala-angala utulumendo no tukashana utwingi.’”+
6 “Yehova wa mabumba atila, ‘Nangu aba bantu abakashalapo bengamona kwati nacikosa sana, bushe na ine kuti namona kwati nacikosa sana?’ e fyo Yehova wa mabumba alanda.”
7 “Yehova wa mabumba atila, ‘Nkalubula abantu bandi kabili nkabafumya ku fyalo fya ku kabanga na ku fyalo fya ku masamba.*+ 8 Kabili nkabaleta mu Yerusalemu+ nabo bakalaikala mulya mwine, bakaba abantu bandi na ine nkaba Lesa wabo+ uwa cishinka kabili uwa bulungami.’”
9 “Yehova wa mabumba atila, ‘Kosheni amaboko yenu,*+ mwe baleumfwa amashiwi ya bakasesema,+ amashiwi yamo yene ayo balandile pa bushiku umufula wa ng’anda ya kwa Yehova wa mabumba wapangilwe, pa kuti itempele likuulwe. 10 Pantu ilyo ilya nshita tailafika, abantu tabalebalipila kabili tabalebalipila na pa fitekwa fyabo.+ Takwali no walefuma nelyo uwaleingila mu mutende pa mulandu wa mulwani, pantu nalengele abantu balalwishanya.’
11 “Yehova wa mabumba atila, ‘Nshakacite abashalapo pali aba bantu nge fyo nacitile aba kale.+ 12 Pantu bakatanda imbuto sha mutende; umwangashi ukatwala ifisabo fya uko, ne sonde likafumya ifimenwa fya liko,+ umuulu na o ukaponya umume wa uko; kabili nkalenga abashalapo pali aba bantu bakapyane ifi fyonse.+ 13 Kabili mwe ba mu ng’anda ya kwa Yuda na mwe ba mu ng’anda ya kwa Israele, nga filya fine inko shalelumbula amashina yenu pa kutiipa,+ e fyo shikalalumbula amashina yenu pa kupaala pantu nkamupususha.+ Mwitiina!+ Kosheni amaboko yenu.’*+
14 “Pantu Yehova wa mabumba atila, ‘“Filya fine napangile ukumukanda pa mulandu wa kuti ifikolwe fyenu fyalilengele nakalipa, kabili nsha-alwile ifyo napangile,”+ e fyo Yehova wa mabumba alanda, 15 “e fyo ndefwaya ukucitila aba mu Yerusalemu na ba mu ng’anda ya kwa Yuda ifisuma.+ Mwitiina!”’+
16 “‘Ifi e fyo mufwile ukulacita: Ilyo mulelanshanya lyonse mulelanda icishinka,+ ilyo mulepingula pa mpongolo shenu, mulelungika kabili mulelenga paba umutende.+ 17 Mwilapangilana ifyabipa mu mitima yenu,+ kabili mwilatemwa imilapo ya bufi;+ pantu fyonse ifi nalifipata,’+ e fyo Yehova alanda.”
18 Na kabili Yehova wa mabumba antumiine amashiwi ya kuti: 19 “Yehova wa mabumba atila, ‘Inshita mufunga mu mweshi walenga 4,+ inshita mufunga mu mweshi walenga 5,+ inshita mufunga mu mweshi walenga 7+ ne nshita mufunga mu mweshi walenga 10+ shikalaba ni nshita sha kwanga no kusekelela ku ba mu ng’anda ya kwa Yuda—ikalaba mitebeto ya kusekelela.+ E ico temweni icine no mutende.’
20 “Yehova wa mabumba atila, ‘Abantu ba mu nko ishingi na bekala mu misumba iingi bakesa; 21 kabili abekala mu musumba umo bakaya mu kweba abekala mu musumba umbi abati: “Natuleya, natuleya mu kupaapaata* Yehova pa kuti aletupaala na mu kubombela Yehova wa mabumba. Na ifwe bene tuleya.”+ 22 Kabili abantu ba mu nko ishingi ne nko sha maka bakesa ku Yerusalemu+ mu kubombela Yehova wa mabumba na mu kupaapaata* Yehova ukuti alebapaala.’
23 “Yehova wa mabumba atila, ‘Muli isho nshiku, abantu 10 aba mu ndimi shonse isha nko,+ bakekatisha ku mwingila* wa muYuda* umo, kabili bakalati: “Tuleya na imwe,+ pantu twalyumfwa ukuti Lesa aba na imwe.”’”+
9 Imbila:
“Ifi e fyo Yehova alanda pa calo ca Hadraki,
Kabili aya amashiwi ayatumine ku Damaseke*+
—Pantu amenso ya kwa Yehova yalamona abantunse bonse+
Ne mikowa yonse iya kwa Israele—
3 Turi ali-ikuuliile ilinga.
Silfere alonganike yafulile ngo lukungu
Kabili golde alonganike yafulile nga matipa ya mu misebo.+
4 Moneni! Yehova akamupoka ifyo akwata,
Kabili abashilika bakwe akabapoosa muli bemba;*+
Kabili akapya mu mulilo.+
5 Ashkelone akamona ifikacitika kabili akomfwa umwenso;
Gasa akashikitika nga nshi,
Na Ekrone wine, pantu ifyo ale-enekela tafyakacitike.
Imfumu ya mu Gasa ikaloba,
Kabili mu Ashkelone tamwakaleikala abantu.+
7 Nkafumya ifyakantaikwako umulopa mu kanwa kakwe
Kabili nkafumya ifya bunani mu meno yakwe,
Na bakashalapo bakaba ba kwa Lesa wesu;
Kabili bakaba nge mfumu* mu Yuda;+
Na bena Ekrone bakaba nga bena Yebusi.+
8 Pa kulinda ing’anda yandi nkapanga inkambi,*+
Pa kuti kwikaba nangu umo uwakupitapo nangu uwa kubwelelapo;
Kabili takwakabe kapitao* uukapitapo na kabili,+
Pantu nomba ninjimwena* na menso.
9 Sekelela nga nshi, we mwana mwanakashi Sione.
Welesha ukuwelesha kwa kucimfya, we mwana mwanakashi Yerusalemu.
Mona! Imfumu yobe ileisa kuli iwe.+
10 Nkapoka Efraimu iceleta lya nkondo
Kabili nkapoka Yerusalemu kabalwe.
Nkabapoka ubuta.
Kabili akabilisha umutende mu nko;+
Akateka ukufuma kuli bemba imo ukufika kuli bemba imbi
11 Lelo iwe we mwanakashi, pa mulandu wa mulopa wa cipangano napanga nobe,
Nkatuma abafungwa bobe ukufuma mu cilindi umushaba amenshi.+
12 Mwe bafungwa ababa ne subilo, bweleleni ku ncende iyacingililwa.+
Nde-eba iwe we mwanakashi lelo nati,
‘Nkakubwesesha ifiputulwa fibili.+
13 Nkapeteka* Yuda ngo buta bwandi.
Nkabika Efraimu mu buta ngo mufwi,
Kabili nkabuusha abana bobe we Sione,
Pa kuti bakemine abana ba kwa Grisi,
Kabili nkalenga ukabe ngo lupanga lwa mwaume uwaishibisha ukulwa.’
14 Yehova akalanga ukuti ali na bantu bakwe,
Kabili umufwi wakwe ukafuma nge nkuba.
Shikulu Mulopwe Yehova akalisha intandala,+
Kabili akaya ne cikuuku ca mwela ica ku kapinda ka ku kulyo.
15 Yehova wa mabumba akabacingilila,
Kabili bakacimfya abakabasansa no konaula amabwe ya mu fisukushilo fyabo.+
Bakanwa kabili bakasamwa kwati bantu banwene umwangashi;
Bakekuta nga filya imbale iyafonka isula,
Nga filya umulopa ukumana mu makona ya ciipailo.+
16 Pali bulya bushiku Yehova Lesa wabo akabapususha
Nga filya kacema apususha impaanga shakwe;+
Pantu bakaba ngo tumabwe twa mutengo utuba ku cilongwe* utulebengeshima pa mushili.+
Ingano shikalenga abalumendo bakalekula bwino,
No mwangashi uupya ukalenga banacisungu bakaleba abayemba.”+
10 “Lombeni Yehova ukuti amupeele imfula mu nshita kuba imfula ya kulekelesha.
Yehova e ulenga kwaba amakumbi ya mfula iikalamba,
E ulosesha abantu imfula,+
Kabili e umesesha abantu bonse ifimenwa mu mpanga.
Balanda pa filoto fya fye,
Kabili ukusansamusha kwabo kwa fye.
E co bakalalulumbila nge mpaanga.
Bakacula pantu tabakwata kacema.
3 Nkafulilwa sana bakacema,
Kabili nkalubulwisha intungulushi ishititikisha abantu;*
Pantu nomba Yehova abikile amano ku mpaanga shakwe,+ aba mu ng’anda ya kwa Yuda,
Kabili alilenga baba nga kabalwe wakwe uwa nkondo uwacindama.
4 Intungulushi* ifuma kuli ena,
Kateka uutungilila* afuma kuli ena,
Ubuta bwa kubomfya mu nkondo bufuma kuli ena;
Bakangalila* bonse bafuma kuli ena, bonse pamo.
5 Kabili bakaba nga bantu abaishibisha ukulwa inkondo,
Abanyantaula amatipa mu misebo ilyo kuli inkondo.
6 Nkalenga ing’anda ya kwa Yuda ikacile amayanda yonse,
Kabili nkapususha aba mu ng’anda ya kwa Yosefe.+
Nkababwesesha ku calo cabo,
Pantu nkababelela uluse;+
Kabili bakaba kwati nshabalabatamfyapo;+
Nkabasuka, pantu nine Yehova Lesa wabo.
7 Abantu ba kwa Efraimu bakaba nga bantu abaishibisha ukulwa inkondo,
Kabili bakalasekelela nga abanwene umwangashi.+
Abana babo bakamona ifi kabili bakalasekelela;
Imitima yabo ikalasekelela muli Yehova.+
9 Nangu ca kuti nalibasalanganishisha mu nko nge mbuto,
Bakanjibukisha mu fyalo fya kutali;
Bena na bana babo bakaba na maka na kabili, kabili bakabwela.
10 Nkababwesha ukufuma ku calo ca Egupti
Kabili nkabalonganya ukufuma ku Asiria;+
Nkababwesesha ku Gileadi+ na ku Lebanone,
Ne ncende ya kwikalamo ikacepa.+
11 Akapita pali bemba ninshi ali no bulanda;
Kabili akoma amabimbi ninshi ali pali bemba;+
Amenshi ya mu mumana wa Naelo yonse yakakama.
Akapwisha icilumba ca bena Asiria,
Kabili Egupti bakamupoka inkonto ya bufumu.+
12 Ine ne Yehova nkalenga bakabe na maka,+
Kabili bakalaendela mwi shina lyandi,’+ e fyo Yehova alanda.”
11 “Isula ifiibi fyobe we Lebanone,
Pa kuti umulilo oce imikedari yobe.
Pumenipo imisowa, mwe fimuti ifikalamba ifya mu Bashani,
Pantu umutengo uwafunda nabaonaula!
3 Kutikeni! Bakacema baleloosha,
Pantu ululumbi lwabo nalupwa.
Kutikeni! Inkalamo ishana* shilebuluma,
Pantu impanga iyafunda iyaba mu lulamba lwa mumana wa Yordani nabayonaula.
4 “Yehova Lesa wandi atila, ‘Cema impaanga isho bafwile ukwipaya.+ 5 Abashita ishi impaanga balashipaya+ kabili tapaba uubapeela umulandu. Kabili abashishitisha+ batila: “Yehova nacindikwe, pantu nkaba umukankaala.” Bakacema ba shiko nabo tabashilangulukilako.’+
6 “Yehova atila, ‘Pantu nshakalangulukile abekala mu calo na kabili. E ico nkalenga cila muntu bakalemutitikisha ku mwina mupalamano wakwe na ku mfumu yakwe; kabili bakonaula icalo, na ine nshakabapokolole.’”
7 Kabili natendeke ukumucemenako impaanga isho bafwile ukwipaya, mwe mpaanga isho batitikisha.+ E ico nabulile inkonto shibili, imo nainike nati Ubusuma, e lyo imbi ati Ukulundanya,+ kabili natendeke ukucema impaanga. 8 Kabili nalitamfishe bakacema batatu mu mweshi umo, pantu balintendwishe* kabili na ine balemona fye* kwati ca bunani. 9 Kabili natile: “Ndeleka ukumucema. Abali no kufwa nabafwe, na bali no kuloba nabalobe. E lyo abakashalapo nabakalelya cila muntu umunofu wa munankwe.” 10 E ico nabuulile inkonto yandi iyo nainike ati Ubusuma+ no kuikontaula, pa kuti ntobe icipangano ico napangene na bantu bonse. 11 E ico calitobeke muli bulya bushiku, kabili impaanga isho baletitikisha ishamwene, shalishibe ukuti cebo ca kwa Yehova.
12 Lyena nabebele nati: “Nga mulemona ukuti cili fye bwino, mpeeleni amalipilo yandi; lelo nga mulemona ukuti tacili bwino, mwimpeela.” E lyo bampeele amalipilo yandi, indalama sha silfere 30.+
13 Lyena Yehova anjebele ati: “Shipoose mu cipao—pantu e mutengo balemona ukuti e waningile.”*+ Na ine nabuulile indalama sha silfere 30 no kushipoosa mu cipao ca pa ng’anda ya kwa Yehova.+
14 Lyena naputwile inkonto yandi iya bubili iyo nainike nati Ukulundanya,+ pa kuti ubwananyina bwa kwa Yuda na Israele bupwe.+
15 Kabili Yehova anjebele ati: “Nomba senda ifibombelo fya kwa kacema icinangwa.+ 16 Pantu nkalenga mu calo mukabe kacema. Takasakamane impaanga ishileloba;+ takaye mu kufwaya impaanga ishana ishaluba nelyo ukundapa ishacenekwa.+ Ishituntulu takashiliishe, lelo akalalya iminofu ya mpaanga ishaina+ kabili akalasotaula amabondo ya mpaanga.+
17 We bulanda kuli kacema wandi icinangwa,+ uulelekelesha impaanga!+
Bakamuputula ukuboko kwakwe ku lupanga kabili bakamulobola ilinso lyakwe ilya ku kulyo ku lupanga.
Ukuboko kwakwe kukooma fye konse,
Kabili ilinso lyakwe ilya ku kulyo likapofula.”*
12 Imbila:
“Aya e mashiwi ya kwa Yehova ayo alanda pali Israele,” e fyo Yehova alanda,
Uwayansa imyulu,+
Uwapangile umufula we sonde.+
Kabili uwabikile umupashi* mu bantu.
2 “Ndelenga umusumba wa Yerusalemu ube nga kapu* ya mwangashi uulenga abantu ba mu nko ishashinguluka uyu umusumba baletalantanta; Yuda bakaishinga na Yerusalemu ine bakaishinga.+ 3 Muli bulya bushiku nkalenga Yerusalemu ikabe icilibwe icafina* mu nko. Abantu bonse abakacimya bakaicena sana;+ kabili inko sha mwi sonde lyonse shikalongana no kwimina uyu musumba.+ 4 Kabili Yehova atila, “Muli bulya bushiku nkalenga bakabalwe bonse bakafulungane na bakaninapo bakapene. Nshakafumye amenso yandi pa ng’anda ya kwa Yuda, lelo nkalenga bakabalwe ba nko bakapofule. 5 Kabili bacilolo* ba mu Yuda bakalalanda mu mitima yabo abati, ‘Abekala mu Yerusalemu e maka yesu, pantu Yehova wa mabumba e Lesa wabo.’+ 6 Muli bulya bushiku nkalenga bacilolo ba mu Yuda bakabe nga malasha ayaleaka ayali mu fimuti ifyauma,+ kabili nge cenge icileaka icili mu myanshi* ya ngano isho basombola. Bakoca inko shonse ishaba ku kulyo kwabo na ku kuso kwabo;+ kabili abekala mu Yerusalemu bakalaikala mu musumba wabo* na kabili, mu Yerusalemu mwine.+
7 “Kabili Yehova akabalilapo ukupususha amatenti ya kwa Yuda, pa kuti aba mu ng’anda ya kwa Davidi na bekala mu Yerusalemu bekacindama ukucila Yuda. 8 Muli bulya bushiku Yehova akacingilila abekala mu Yerusalemu.+ Muli bulya bushiku uuipununa* pali bena akaba uwakosa nga Davidi, kabili aba mu ng’anda ya kwa Davidi bakakosa nga Lesa, bakakosa nga malaika wa kwa Yehova uubatangilila.+ 9 Kabili muli bulya bushiku nangu cikabe shani nkalofya abakemina Yerusalemu.+
10 “Nkapongolwela umupashi wandi pa ba mu ng’anda ya kwa Davidi na pa bekala mu Yerusalemu. Nkabatemwa kabili bakalampaapaata, bakalolesha uo balasa+ kabili bakamuloosha nge fyo baloosha umwana mwaume uwafyalwa eka; bakamuloosha nga nshi nga filya baloosha umwana umwaume ibeli. 11 Muli bulya bushiku abantu bakaloosha nga nshi mu Yerusalemu, bakaloosha nga filya abantu balooseshe pa Hadadrimone mu Mpanga Iyabatama iya Megido.+ 12 Kabili abantu mu calo bakaloosha, cila lupwa lukalaloosha lweka; ulupwa lwa ba mu ng’anda ya kwa Davidi lweka, na banakashi babo beka; ulupwa lwa ba mu ng’anda ya kwa Natani+ lweka, na banakashi babo beka; 13 ulupwa lwa ba mu ng’anda ya kwa Lebi+ lweka, na banakashi babo beka; ulupwa lwa bena Shimei+ lweka, na banakashi babo beka; 14 ne ndupwa shonse ishashala, cila lupwa lweka, na banakashi babo beka.
13 “Muli bulya bushiku aba mu ng’anda ya kwa Davidi na bekala mu Yerusalemu bakabembila icishima pa kuti bakabasangulule imembu no kukowela kwabo.+
2 Yehova wa mabumba atila, “Muli ubo bushiku nkalofya amashina ya tulubi mu calo,+ kabili tabakatale abatwibukisha; nkalofya na bakasesema+ pamo na balenga abantu balecita ifya bunani mu calo. 3 Kabili umuntu nga abwekeshapo ukusesema, wishi na nyina abamufyele bakamweba abati, ‘Walafwa, pantu naulanda ifya bufi mwi shina lya kwa Yehova.’ Lyena wishi na nyina abamufyele bakamulasa ulupanga pa mulandu wa fyo alesesema.+
4 “Muli bulya bushiku cila kasesema akomfwa insoni pa fimonwa ifyo amwene ilyo alesesema; kabili tabakalefwala ifya kufwala fya bukasesema ifya masako+ pa kuti balebepa abantu. 5 Kabili bakalati, ‘Te ine kasesema. Ndima fye, pantu umuntu e wanshitile ilyo nali umwaice.’ 6 Kabili nga kwaba uwaipusha umo pali bena ati, ‘Inga ifi filonda fili pa mubili obe?’* Na o akasuka ati, ‘Fintu bancenene ilyo nali mu ng’anda ya fibusa fyandi.’”*
8 Yehova atila, “Kabili mu calo conse,
Pa bantu batatu, babili bakafwa kabili bakaloba;
Lelo umo pa bantu batatu e ukatwalilila ukuba no mweo.
9 Uukashalapo pa bantu batatu, nkamupisha mu mulilo;
Kabili nkamulopolola nga filya balopolola silfere,
No kumulopolola nga filya balopolola golde.+
Bakalalilila mwi shina lyandi,
Na ine nkalabasuka.
Nkalatila, ‘Bantu bandi,’+
Nabo bakalatila, ‘Yehova e Lesa wesu.’”
14 “Mona! Ubushiku bwa kwa Yehova buleisa, ilyo bakaakana ifipe ifyo bakakupoka* ninshi na iwe ulemonako. 2 Nkalonganya inko shonse pa kuti shikalwe inkondo no musumba wa Yerusalemu kabili uyu musumba bakaupoka, bakapoka na mayanda kabili bakolungana na banakashi ku maka. Hafu ya bekala mu musumba bakabasenda bunkole, lelo abakashala bakatwalilila ukwikala mu musumba.
3 “Yehova akaya mu kulwa na shilya nko+ nga filya alwa mu bushiku bwakwe ubwa nkondo.+ 4 Kabili muli bulya bushiku akanyanta amakasa yakwe pa Lupili lwa Miolife,+ ulwaba pa ntanshi ya Yerusalemu ku kabanga; kabili Ulupili lwa Miolife lukalepuka pa kati, pakaba umupokapoka uukalamba ukufuma ku kabanga* ukuya ku masamba;* iciputulwa cimo ica lupili cikaba ku kapinda ka ku kulyo ne ciputulwa cimbi cikaba ku ka kapinda ka ku kuso. 5 Mukafulumukila ku mupokapoka wa mpili shandi, pantu umupokapoka ukafika fye na ku Asele. Mufwile mukafulumuke nga filya mwafulumwike ilyo kwali icinkukuma mu nshiku sha Mfumu Usia iya baYuda.+ Kabili Yehova Lesa wandi akesa pamo na ba mushilo bonse.+
6 “Muli bulya bushiku ulubuuto talwakasanike sana,+ e ico ifintu fikakosa pa mulandu wa kutalala.* 7 Kabili ubo bushiku bukeshibikwa ukuti bwa kwa Yehova.+ Takwakabe akasuba nelyo ubushiku; kabili nga bwaila kukaba ulubuuto. 8 Kabili muli bulya bushiku amenshi ya mweo+ yakafuma mu Yerusalemu,+ hafu yakaya kuli bemba ya ku kabanga,*+ na hafu imbi yakaya kuli bemba wa ku masamba.*+ Ifi fikacitika mu lusuba na mu nshita ya mpepo. 9 Yehova akaba imfumu pano isonde ponse.+ Muli bulya bushiku Yehova e ukaba Lesa eka,+ kabili ishina lyakwe e likabako fye.+
10 “Icalo conse cikesaba nga Araba,+ ukufuma ku Geba+ ukufika ku Rimone+ ku kapinda ka ku kulyo aka Yerusalemu; kabili Yerusalemu ikasumbulwa na bantu bakekalamo,+ ukufuma ku Mpongolo ya kwa Benjamini+ ukufika ku Mpongolo ya Kubalilapo, ukuyafika fye na ku Mpongolo ya pa Kona, kabili ukufuma pa Lupungu lwa kwa Hananele+ ukuyafika fye na ku fya kukaminamo umwangashi ifya mfumu. 11 Kabili abantu bakekalamo; tamwakatale amuba ifikonaika,+ kabili abakalaikala mu Yerusalemu bakalaikala mu mutende.+
12 “Kabili ici e cikuko ico Yehova akaleta pa bantu bonse abakemina Yerusalemu:+ Imibili yabo ikalabola ninshi nabeminina, kabili amenso yabo yakalabolela mu fipunda fya yako, ne ndimi shabo shikalabolela mu tunwa twabo.
13 “Muli bulya bushiku icimfulunganya icikafuma kuli Yehova cikaba fye pa bantu bonse; cila muntu akekata ukuboko kwa munankwe kabili bakalalwishanya.*+ 14 Yuda na o akalwako inkondo mu Yerusalemu; kabili abantu bakalonganika ifyuma fya nko ishaba mupepi, golde, silfere ne fya kufwala ifingi nga nshi.+
15 “Kabili icikuko icapala cilya e cikesa na pali bakabalwe, pa mfalashi, pa ngamila, pa mpunda na pa fitekwa fyonse ifya muli shilya nkambi.
16 “Bonse abakashalapo pa nko ishikesa mu kulwisha Yerusalemu, cila mwaka+ bakalaya mu kukontamina Imfumu, Yehova wa mabumba,+ na mu kusefya Umutebeto wa Nsakwe.+ 17 Lelo uuli onse mu ndupwa sha pano isonde uushakaleya ku Yerusalemu mu kukontamina* Imfumu, Yehova wa mabumba, imfula tayakaleloka pa mwakwe.+ 18 Kabili nga ca kuti abantu ba mu Egupti tabakaleisa, kabili tabakaleingila mu musumba, mu calo cabo tamwakaleba imfula. Lelo mukalaba icikuko nga cilya Yehova akatumina inko ishishakaleisa mu kusefya Umutebeto wa Nsakwe. 19 Ifi e fyo abena Egupti na bantu ba mu nko shonse abashakaleisa mu kusefya Umutebeto wa Nsakwe bakakandwa pa membu shabo.
20 “Muli bulya bushiku pa nyenjele sha bakabalwe bakalembapo amashiwi ya kuti ‘Yehova e mwine wa mushilo!’+ Ne mpoto sha kwipikilamo*+ mu ng’anda ya kwa Yehova shikaba nge mbale ishafonka+ pa ntanshi ya ciipailo. 21 Kabili impoto shonse isha kwipikilamo* mu Yerusalemu na mu Yuda shikaba isha mushilo kabili shikaba sha kwa Yehova wa mabumba, na bonse abakalaisa mu kutuula amalambo bakalaipikila muli shimo pali ishi impoto. Muli bulya bushiku mu ng’anda ya kwa Yehova wa mabumba+ tamwakabe umwina Kanaani.”*
Ilyalola mu kuti “Yehova Naibukisha.”
Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B15.
Mu ciHebere, ‘mukaba ubusuma,’ e kutila ubusuma bwa kwa Lesa.
Mu ciHebere, “mu myela 4 iya mu muulu.”
Mu ciHebere, “pa numa ya bukata.”
Nelyo “imingila iyacindama.”
Nelyo “ukalalinda.”
Nelyo “ukuba incende iyabatama.”
Nelyo “ifintu ifinono.”
Mu ciHebere, “ilibwe, icela.”
E kutila, utumisambo ukuli ifisabo ifingi.”
Umukono walelepa amasentimita ukucilako panono pali 44. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu ciHebere, “pali ili ilembo ishiwi lya kuti “itepe,” lipilibula icipe nelyo umuseke uo balebomfya pa kupiminako ifintu. Mwi tepe limo mwaleingila amalita 22. Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B14.
Mu ciHebere, “pa kati ke sonde ne myulu.”
E kutila, Babiloni.
E kutila, aba malangi ayapusanapusana.
Nelyo “ukucila kuli bemba.”
Nelyo “icilongwe icikalamba.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
E kutila, icifulo ca kuba kateka ne ca kuba shimapepo.
Nelyo “icilongwe icikalamba.” Moneni Amashiwi ya mu Baibo ne fyo Yapilibula.
Moneni Ifyebo Fyalundwako pa B15.
Nelyo “ukuyanasha icinso cakwe.”
Nelyo “itempele.”
Nelyo “abana banshiwa.”
Nelyo “balitaleme no kufutata.”
Nelyo “ifya kukonka.”
Mu ciHebere, “alebeba.”
Mu ciHebere, “pa mulandu wa kwikala inshiku ishingi.”
Nelyo “ku fyalo ifyaba ukutulila akasuba na ku fyalo ifyaba ukuwila akasuba.”
Nelyo “Shipeni.”
Nelyo “Shipeni.”
Nelyo “tunashe icinso ca kwa.”
Nelyo “mu kunasha icinso ca kwa.”
Nelyo “bakekata ku nsenkebele sha ca kufwala,”
Mu ciHebere, “umwaume umuYuda.”
Mu ciHebere, “ku cifulo ca kutushishako”
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “pali bemba.”
E kutila, imfumu ya mukowa.
Nelyo “inkambi ya bashilika.”
Nelyo “uutitikisha abantu.”
Nalimo ali-imwena amacushi ya bantu bakwe.
Nelyo “kabili yalicimfya; kabili yalipusuka.”
Nelyo “impunda iilume.”
E kutila, Yufrate.
Mu ciHebere, “nkanyantaula.”
Nelyo “tulesa twa mu ng’anda; utulubi.”
Nelyo “ifinjelengwe.”
Mu ciHebere, “imbushi ishilume.”
Mu ciHebere, “ulupungu lwa pa kona,” ulwimininako umuntu uwacindama; shimucindikwa.
Mu ciHebere, “ulupopo,” ulwimininako uutungilila; kateka.
Nelyo “Bakapitao.”
E kutila, imioke.
Nelyo “inkalamo ishana ishakwata amasense.”
Nelyo “balitendwishe umweo wandi.”
Nelyo “imyeo yabo yalemona fye.”
Mu ciHebere, “uo bampimiine.”
Mu ciHebere, “likaleka ukumwenekesha.”
Nelyo “umupu.”
Nelyo “imbale iyafonka.”
Nelyo “icisendo.”
Aba bacilolo bali ni mfumu sha mikowa.
Nelyo “imipo.”
Nelyo “mu cifulo umo balingile ukulaikala.”
Nelyo “uushakosa pali bonse.”
Mu ciHebere, “pa kati ka maboko yobe.” E kutila pa cifuba nelyo mu numa.
Nelyo “abantu abantemwa.”
Nelyo “impaanga.”
E kutila, umusumba uo balandilepo mu cikomo 2.
Nelyo “ukutulila akasuba.”
Mu ciHebere, “ukufika kuli bemba.”
Nelyo “fikaleka ukusela kwati fintu fikosele pa mulandu wa kutalala.”
E kutila, Bemba Wafwa.
E kutila, Bemba wa Mediterranean.
Nelyo “cila muntu akasansa umunankwe.”
Nelyo “mu kupepa.”
Nelyo “impoto sha kwipikilamo ishikalamba.”
Nelyo “impoto sha kwipikilamo ishikalamba.”
Nelyo kuti yapilibula no kuti, “uucita amakwebo.”