Ifilenga Bamakanta Belapunkana pa Kupupuka

BAMAKANTA nga balekuukila ku cifulo cimbi balaba abengi sana. Limo balafika na “mamilioni 80 pa ncende iilepele fye kilomita imo.” Na lyo line, tabapunkana. Cinshi cilenga belapunkana?

Tontonkanyeni pali ici: Ku numa ya menso yabili aya kwa makanta, kwaliba insandesande ishilenga makanta aishiba bwangu sana ukuti alapunkana na makanta umbi. E ico, nga ca kuti bamakanta bafwaya ukupunkana, ishi insandesande shilalenga amapindo na molu ukucitapo fimo bwangu bwangu pa kuti makanta asele, bepunkana. Na kuba, makanta alangufyanya sana ukusela ica kuti mu kashita ilinso lya muntu lisenda pa kukapa umuku umo, ena kuti aselamo imiku 5.

Basayantisti balikopa filya insandesande shaba ku numa ya menso ya kwa makanta shibomba. E ico balipanga fimashini ifibomba imilimo yalekanalekana no kubikamo ifilenga fileishiba bwangu nga kuli icileisa ku ntanshi no kucileuka mu kwangufyanya. Bamo abafwailishapo pali ishi insandesande balitampa no kubika tumo ku myotoka utubomba nge shi insandesande utwafwa namutekenya ukwishiba bwangu nga kwaba icingapunkana na motoka pa kuti aleuka ico cintu mu kwangufyanya. Ba Shigang Yue abasambilisha pa Yuniversiti ya mu Lincoln ku United Kingdom batile: “Na ku tuntu utunono pamo nga makanta, kuti twasambililako ifintu ifingi.”

Muletipo shani? Bushe bamakanta na filya bapupuka bwino ukwabula ukupunkana, filanga ukuti basangwike fye? Nelyo bapangilwe fye?