Yesu “mu Calo ca BaYuda”

ILYO ashimikile Korneli, umutumwa Petro alandile pa fyo Yesu acitile “mu calo ca baYuda na mu Yerusalemu.” (Imi 10:39) Bushe muletontonkanya fifulo nshi fyali pa fifulo Yesu abombelemo ubutumikishi bwa lulumbi?

“Icalo ca baYuda” casanshishemo, Yudea, kuntu Yesu abombele umulimo wa kwa Lesa. (Luk 4:44) Ilyo abatishiwe, Yesu apoosele inshiku 40 mu matololo ya Yuda (nelyo, Yudea), incende yali iyauma sana kabili umushali bantu, umwalesangwa sana ifipondo. (Luk 10:30) Pa numa, Yesu afumine ku Yudea alungama ku kapinda ka ku kuso ilyo ashimikile umwanakashi umwina Samaria mupepi na Sukari.—Yoh 4:3-7.

Nga mwapituluka mu Malandwe mukasanga ukuti Yesu ashimikile sana mu Galili. Nangu line aleya ku kapinda ka kulyo ku Yerusalemu ku mitebeto ya cila mwaka, apoosele mupepi ne myaka ibili iya kubalilapo iya butumikishi bwakwe ku kapinda ka kuso aka Calo Calaiwe. (Yoh 7:2-10; 10:22, 23) Ku ca kumwenako, alandile pa masambililo yacindama ayengi no kucita ifisungusho fishaiwamina lwa mupepi na Bemba wa Galili e lyo na pali bemba pene. Ibukisheni ukuti atalaalike icikuuku ca mwela kabili aendele na pali ulya bemba. Aleshimikila mu mato ku mabumba yaleba ku lulamba lwa mabwe ulwa ulya bemba. Abakonshi bakwe aba kubalilapo bafumine mu fifulo fya mupepi umwali sana ubulondo no bulimi.—Marko 3:7-12; 4:35-41; Luk 5:1-11; Yoh 6:16-21; 21:1-19.

Mu butumikishi bwakwe mu Galili, Yesu aleikala ku lulamba lwa Kapernahumu, “umusumba wa ku mwabo.” (Mt 9:1) Ali pa lupili lwa mupepi ilyo alandile Ilyashi lyakwe Ilya pa Lupili ilyalumbuka. Limo aleya no bwato ukufuma ku Kapernahumu ukuya ku Magadan, Betsaida, nelyo mu fifulo fya mupepi.

Moneni ukuti “umusumba wa ku mwabo” Yesu tawali ukutali sana na ku Nasarete, uko akuliile; ku Kana, uko asangwile amenshi ukuba umwangashi; ku Naini, uko abuushishe umwana wa kwa mukamfwilwa; na ku Betsaida, uko aliishishe abantu 5,000 mu cisungusho no kushibula amenso ya mwaume impofu.

Pa numa ya ca Kucilila ca mu 32 C.E., Yesu aile ku kapinda ka ku kuso lwa ku Turi na Sidone, ku fyabu fya mu Foinike. Lyene alundulwile ubutumikishi bwakwe ukufika ku misumba imo pali ilya 10 iya-ambukilwe no buGriki iyaleitwa Dekapoli. Yesu ali mupepi na Kaisarea Filipi (F2) ilyo Petro asumine ukuti wene ali e Mesia, kabili ilyo papitile inshita inono alyalwike, napamo ici cacitikile pa Lupili lwa Hermone. Pa numa, Yesu ashimikile mu citungu ca Perea bushilya bwa Yordani.—Marko 7:24-37; 8:27–9:2; 10:1; Luk 13:22, 33.

Umulungu wa kulekeshako ukuba pe sonde, Yesu aikele na basambi bakwe mu Yerusalemu “umusumba wa Mfumu nkalamba,” e lyo na lwa mupepi. (Mt 5:35) Pali uno mapu kuti mwasanga ififulo fya mupepi ifyo mwabelengapo mu Malandwe, pamo nga Emao, Betani, Betfage, na Betlehemu.—Luk 2:4; 19:29; 24:13; moneni “Icifulo ca Yerusalemu,” mu ca mu kati pe bula 18.

[Mapu pe bula 29]

(Nga mulefwaya ukumona mapu, moneni muli broshuwa)

Icalo Calaiwe (pa nshita Yesu ali pa calo)

Icalo mu Nshiku sha kwa Yesu

Imisumba ya Dekapoli

E5 Hippo(s)

E6 Pela

E6 Scythopolis

F5 Gadara

F7 Gerasa

G5 Dion

G9 Filadelfia

H1 Damaseke

H4 Rafana

I1 Canatha

Imisebo Ikalamba (Moneni muli broshuwa)

Inshila Abengi Balepita ukufuma mu Galili ukufika mu Yerusalemu (Moneni muli broshuwa)

Inshila Imbi ukufuma mu Galili ukufika mu Yerusalemu, Ukupita mu Perea (Moneni muli broshuwa)

A11 Gasa

B6 Kaisarea

B9 Yopa

B9 Luda

B12 Beere-sheba

C4 Tolemai

C8 SAMARIA

C8 Antipatri

C8 Arimatea

C9 Emao

C10 YUDEA

C11 Hebrone

C12 IDUMEA

D1 Sidone

D2 Turi

D3 FOINIKE

D4 GALILI

D5 Kana

D5 Sepphoris

D5 Nasarete

D5 Naini

D7 Samaria

D7 Sukari

D9 Efraimu

D9 Betfage

D9 Yerusalemu

D9 Betani

D10 Betlehemu

D10 Herodium

D10 AMATOLOLO YA YUDEA

D12 Masada

E4 Korasini

E4 Betsaida

E4 Kapernahumu

E4 Magadani

E5 Tiberi

E5 Hippo(s)

E6 Betani? (kwishilya lya Yordani

E6 Scythopolis

E6 Pela

E6 Salimu

E6 Ainone

E9 Yeriko

F1 ABILENE

F2 Kaisarea Filipi

F4 Gamala

F5 Abila?

F5 Gadara

F7 PEREA

F7 Gerasa

G3 ITUREA

G5 Dion

G6 DEKAPOLI

G9 Filadelfia

H1 Damaseke

H3 TRAKONITI

H4 Rafana

H12 ARABIA

I1 Canatha

[Impili]

D7 Ulupili lwa Ebali

D7 Ulupili lwa Gerisimu

F2 Ulupili lwa Hermone

[Babemba]

B6 Bemba wa Mediterranean (Bemba Mukalamba)

E4 Bemba wa Galili

E10 Bemba wa Mucele (Bemba Wafwa)

[Imimana]

E7 Umumana wa Yordani

[Utumfukumfuku ne fishima]

D7 Icishima ca kwa Yakobo

[Icikope pe bula 28]

Bemba wa Galili. Umusumba wa Kapernahumu uli ku kuso pa ntanshi. Ulemonekela pa kati ka kapinda ka kulyo na kabanga bushilya bwa Mawanga ya Genesarete

[Icikope pe bula 28]

Abena Samaria balepepela pa Lupili lwa Gerisimu. Ulupili lwa Ebali lulemoneka ku numa