Incito ya Mwaume
“¡Ropa, zapato, casa, y comida!” Aya mashiwi yafuma ku lwimbo lwa kale ulwa ciSpanish ulo lutantika ifintu fya kutendekelako fine ifyo umwaume enekelwa ukupayanishisha ulupwa lwakwe: ifya kufwala, insapato, iŋanda, ne fya kulya. Kabili abaume abengi abacilishapo kushingamwa mu cilumba besha ukusunsa ico cisendo.
Nangu cibe fyo, nga ca kuti uli mwaume wa lupwa, bushe ulasakamana ukukabila kwacilapo ukucindama ukwa ku mupashi ukwa lupwa lobe? Nelyo bushe, ukupala abaume bambi, utontonkanya ukuti ukusakamana imilandu ya butotelo pa ŋanda tayaba mu cituntulu ni ncito ya mwaume? Mu ntambi shimo taciba fye ne cenekelwa ukuti abaume kuti bapoosa inshita ukusambilisha abana babo pa lwa kwa Lesa na Baibolo.
Icebo ca kwa Lesa cipeela icishingamo ukucilisha umwaume wa pa ŋanda ica kupampamika mu lupwa lwakwe ukutemwa kwa kuli Lesa no kutesekesha kwashika ukwa fipimo fya bulesa. Ku ca kumwenako, pa Abena Efese 6:4, Amalembo yakonkomesha abaume ba Bwina Kristu nge fyakonkapo: “Imwe, mwe bashibo, mwilenga abana benu ukufulwa; lelo mubalele mu kufunda no kukonkomesha kwa kwa [Yehova, NW].”
Bamo, nangu cingati balibeleshanya na aya mashiwi, te kuti batesekeshe mu kukumanina ukuti ilembo lyalungatikwa ukucilisha kuli shibo, umwaume wa pa ŋanda. Ku ca kumwenako, abantu umo umo abalanda iciSpanish ne ciPortuguese kuti pambi baumfwa amashiwi ya Abena Efese 6:4 ukulungatikwa kuli bonse babili shibo na nyinabo. Muli ishi ndimi ishiwi lya “bashibo” ne shiwi lya “bafyashi” lyaba limo line. Nangu cibe fyo, mu cikomo 1 ica Abena Efese icipandwa 6, umutumwa Paulo aloseshe kuli bonse babili shibo na nyinabo pa kubomfya ishiwi lya ciGreek go·neuʹsin, ukufuma kuli go·neusʹ, ilipilibula “umufyashi.” Lelo mu cikomo 4, ishiwi lya ciGreek ilyabomfiwe ni pa·teʹres, ilipilibula “bashibo.” Nalyo line, pa Abena Efese 6:4, Paulo alandile amashiwi yakwe mu kulungatika ku mwaume mu lupwa.
Kwena, nga ca kuti tamuli umwaume mu lupwa ku kubuula ubutungulushi, lyene umwanakashi afwile ukusenda ici cishingamo. Mu kuba no kwaafwa kwa kwa Yehova banyinabo abengi mu kutunguluka balikusha abana babo mu kufunda no kukonkomesha kwa kwa Yehova. Nangu cibe fyo, lintu umwaume wa Bwina Kristu alipo, alingile ukubuula ubutungulushi. Nga ca kuti alekelesha ici cishingamo, cili icacilapo kwafya ku lupwa lonse ukusungilila programu musuma uwa ca kulya ca ku mupashi. Kabili umwaume wa musango uyo ali no kulubulula kuli Yehova pa mulekelesha wakwe.
Ukuyumfwa kwa kwa Lesa muli uyu mulandu kwaliba ukwamonekesha mu milingo ya mu Malembo iyaimikilwa bakangalila na babomfi batumikila mu cilonganino ca Bwina Kristu. Baibolo ilanda mu kulungatika ukuti umo uwasalwa ku cifulo ca musango uyo alingile ukuba “uuteka bwino aba mu ŋanda yakwe iine pa kuba na bana bakwe mu kunakila kabili aba mucinshi muli fyonse (lelo umuntu nga taishibo kuteka aba mu ŋanda yakwe iine, bushe engabaka shani [icilonganino ca, NW] kwa Lesa?).”—1 Timote 3:4, 5, 12; Tito 1:6.
Umwaume wa lupwa alingile ukuba uwaitemenwa ukuipusula umusamwe ne fya kuipakisha fimo ifya pa lwakwe pa mulandu wa busuma bwa bumupashi bwa bana bakwe. Inshita shimo kuti pambi aputulako inshita ipeelwa ku mibombele imbi pa kuti engakwata inshita yalinga iya kupoosa na bana bakwe pa cishinte ca lyonse. (Amalango 6:6, 7) Nangu ni fyo, takapeele kuli bambi uyu mulimo wapeelwa na Lesa. Ukutemwa kwakwe no buseko mu bana bakwe fikafika ukwalepesha ukucila pa kupayanya ifya kufwala, insapato, iŋanda, ne fya kulya.
Cili kusonsomba kwena ukukusha abana “mu kufunda no kukonkomesha kwa kwa Yehova.” Uyu e mulandu ici cishingamo cikalamba caba ca mwaume. Lintu wishi wa Bwina Kristu abomba incito yakwe bwino, lyene kuti amona abana bakwe abatiina Lesa nga ipaalo lyafuma kuli Yehova. Kuti asosa na kemba wa malumbo ukuti: “Nge mifwi mu minwe ya mpalume, e fyaba abana baume aba ku bulumendo; alishuko muntu uwaisushako umucenje wakwe, tabakabe na nsoni, ilyo basosa na balwani mu mpongolo.”—Ilumbo 127:4, 5.