Lintu Kwabako Amasanso ya mu Fyabumbwa
Accra, Ghana, July 4, 1995: Imfula yakosesha iishatala ailokapo pa myaka mupepi na 60 yalengele ukuti icalo citululwe. Mupepi na bantu 200,000 balilufishe fyonse, 500,000 balufishe amayanda yabo, na 22 balufishe imyeo yabo.
San Angelo, Texas, U.S.A., May 28, 1995: Bakalulumpunga ne mfula ya mabwe fyapumpuntile uyu musumba wa bekashi 90,000, ukonaula ifipe fyatunganishiwa ukupooswapo amadola (ya ku United States) amamilioni 120.
Kobe, Japan, January 17, 1995: Icinkukuma icasendele fye basekondi 20 caipeye amakana na makana, cacenene amakana amakumi na makumi, kabili cashile amakana imyanda ne myanda ababula amayanda.
TULEIKALA mu cingetwa inshita ya masanso. Lipoti wa ba United Nations asokolola ukuti mu ciputulwa ca nshita ica myaka 30 ukufuma mu 1963-92, impendwa ya bantu baipaiwe, abacenenwe, nelyo ukupaswa ku masanso yalingilishiweko pali avareji wa baperesenti 6 cila mwaka. Iyi mibele ya kalanda yalenga United Nations ukwinika ba 1990 ati “Imyaka 10 iya Kucefyamo Amasanso ya mu Fyabumbwa.”
Kwena, ifintu fyabumbwa ifyakwatisha amaka—pamo nga inkuuka, ukupuuka kwa lupili, nelyo icinkukuma—te lyonse filetako ubusanso. Imyanda ne myanda filabako cila mwaka ukwabula ukucena abantunse nakalya. Lelo lintu mwaipaiwa cipipya wa bantu no konaulwa kwa fipe fishaifulila, ciitwa bwino bwino ukuti ubusanso.
Cilemoneke fyo te kuti tufyukeko ku kwingilishiwako kwa masanso ya mu fyabumbwa. Icitabo ciitwa Natural Disasters—Acts of God or Acts of Man? [Amasanso ya mu Fyabumbwa—Bushe Filengwa na Lesa Nelyo Muntu Alenga?] cisoso kuti: “Abantu balealula ififulo fyabo ukufilenga ukusansalikwa nga nshi ku masanso yamo, kabili baleikala mu nshila iibabika mu busanso nga nshi kuli ayo masanso.” Ici citabo cilapeelako ica kumwenako cimo ica kwelenganya fye aciti: “Akacinkukuma fye akanono mwi komboni lya mayanda yashaifulila ayakuulwa na matafwali mupepi fye no mukonko washika kuti kaba busanso ubwine bwine pa mulandu wa bwingi bwa mfwa sha bantu no bucushi. Lelo bushe ubu busanso bwaletwako pa mulandu wa fyabumbwa nelyo ni pa mulandu wa kuti abantu bekala mu mayanda ya busanso nga nshi kabili pa ncende na yo iya busanso?”
Ku basambi ba Baibolo, kwalibako umulandu na umbi uo ukwingilishiwako kwa masanso ya mu fyabumbwa kushilesungushisha. Imyaka mupepi na 2,000 iyapitapo, Yesu Kristu asobele ukuti “ukupwa kwa pano isonde” kwali no kwishibikilwa ku “fipowe ne finkukuma mumo mumo,” ukusansha pa fintu fimbi. (Mateo 24:3, 6-8) Baibolo na kabili yasobele ukuti mu “nshiku sha kulekelesha,” abantu baali no kuba abaitemwa, abatemwa indalama, abaumalala, kabili abashatemwa busuma.a (2 Timote 3:1-5) Iyi mibele ilingi line ilenga umuntu ukonaula ifilengwa na Lesa, ukusansalika nga nshi abantunse ku masanso ya mu fyabumbwa. Amasanso yacitwa na bantu na yo yaba lubali lwa buno bwikashi bwabula ukutemwa umwikala abengi.
Ilyo planeti wesu alecililako kwisula, ilyo imikalile ya bantu ilecililako kubika abantu mu busanso, kabili ilyo ifilengwa na Lesa fya pano isonde filecililako ukonaulwa, amasanso yakatwalilila ukupama abantu. Ukupayanya ifya kukumbusuka kulaba ukwayafya nga nshi, nga fintu icipande cikonkelepo calalondolola.
[Futunoti]
a Ku fyebo fyalundwako pa lwa cishibilo ca nshiku sha kulekelesha, moneni icitabo Ukwishiba Uko Kutungulula ku Mweo wa Muyayaya, amabula 98-107, icasabankanishiwa na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]
Pa muulu: Information Services Department, Ghana; right: San Angelo Standard-Times
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 2]
PA NKUPO: Maxie Roberts/Courtesy of THE STATEc