Ndatootela Yehova pa Bana Baume Basano

NGA FINTU CASHIMIKWA NA HELEN SAULSBERY

Ubushiku bwa pa March 2, 1997, bwali bwa bulanda nga nshi mu bumi bwandi. Abantu 600, ifibusa capamo na balupwa balilongene ku cililo ca mwina mwandi watemwikwa Dean, ku Wilmington, Delaware, U.S.A. Ali ni eluda wa Bwina Kristu kabili kangalila wa kutangilila mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova. Nga naibukisha imyaka 40 iya nsansa mu cupo cesu, fingi nga nshi ifinenga ukutootela. Ninjishiba ukuti Dean nomba aba fye mu mutalalila, aba mu cibukisho ca kwa Lesa Wa maka yonse, Yehova, kabili ku ntanshi tukamonana na Dean.

DEAN atendeke ukubomba mu mulalo wa fita uwa kulwila mu ndeke lintu apwile isukulu lya ku sekondari mu 1950. Talepepa kabili alemoneka kwati alesuula fintu twalesambilila ku calici lya Katolika ilyo natemenwe nga nshi lilya. Lelo twalisuminishenye ukukushisha abana besu muli buKatolika. Cila cungulo bushiku twalefukama no kupepa mu mutalalila. Nalepepa amapepo ya ciKatolika ayo nasungile ku mutwe, Dean na o alelanda ifili fyonse ifyali mu mutima. Imyaka yakonkelepo, twafyele abana abaume basano Bill, Jim, Dean, mashina kwa wishi, Joe, na Charlie.

Nali no mute wa kuya ku calici, na balumendo lyonse nalebasenda. Lelo nalisuulile icalici, maka maka pa mulandu wa kulwako inkondo ya ku Vietnam. Lintu bamo baleipusha nga icalo ca United States calilungike ukulwa inkondo, uwali pali buKardinala lilya Spellman atile: “Nshifutuka icalo candi, atemwa naciluba nelyo iyo.” Nshasuminishe abana bandi ukuya ku nkondo, nangu line aba mwi calici lyesu balelwako. Nalyo line, nalepepa ukuti pa bana bandi pakabepo fye nangu umo umupatili kabili abena mwandi na bo ukuti bakabe baKatolika.

Nayalula Ukutontonkanya Kwandi

Icungulo bushiku cimo pa Cibelushi naleisha na banandi twalepepa na bo ku Katolika, capamo no mupatili. Twalenwa no kusangalala lintu umwanakashi umo aipwishe umupatili ukuti: “Bushe ifi fine tulesangalala, kuti lyaba lisambi lya kufwilapo, nga umuntu mailo alalilila afilwa no kuya ku Minsa?”

Ayaswike ukuti, “Awe, awe, apo tapali ubwafya. Kulaba Iminsa pali Cibili ubushiku iibela ku ng’anda ya bapatili. Nga walalilila kuti waya ku Minsa ya pali Cibili.”

Ukufuma ku bwaice nasambilishiwe ukuti nangu cibe shani umuntu tafwile kushala ku Minsa pa Mulungu. Ilyo nakeene filya alandile, alintiipile no kunkalipila ati umwanakashi tafwile ukukaanya ifyalanda umupatili.

Mu mutima nati, ‘Bushe ubu e bupatili mpepela abana bandi ukubomba?’ Nangu line nalishibe ukuti te bonse abapatili ababa nga ulya, calinangulwishe.

Pa kati ka ba 1960, Inte sha kwa Yehova shalitutandalile mu Philadelphia, Pennsylvania, kabili inshita imbi mu Newark, Delaware. Nangu nalekumbwa ukupimpa kwabo ukwa Bwina Kristu, lyonse fye naletila: “Nshilefwaya ukulanda na imwe pantu nine Katolika.”

Lyene, ulucelo lumo ulwatalala mu November 1970, Inte shalishile na kabili. Baipwishe icipusho pa lwa Baibolo no kubelenga Ilumbo 119:105 ilitila: “Icebo cenu ni nyali ku makasa yandi, kabili lubuuto ku nshila yandi.” Ayo mashiwi yalimpitile ku mutima. Ndebukisha lintu natontonkenye ukuti, ‘Baibolo! Napamo e mwingaba icasuko, nomba na Baibolo wine nshakwata.’ Nasambilishiwe ukuti baKatolika tabakabila Baibolo, baletila kuti yatufulunganya, no kuti abapatili beka e bafwile ukubelenga Baibolo no kuilondolola. Naishibe ukuti ukukanakwata Baibolo e kuba Katolika wa cishinka.

Bulya bushiku nalipokele ku Nte sha kwa Yehova icitabo ca kwaafwa ukusambilila Baibolo ica Icine Icitungulula ku Bumi bwa Ciyayaya. Ulya wine mulungu nalicibelengele no kwishiba ukuti nalisangile icine! Inte shalibwelele na baBaibolo babili, umo uwa ciKatolika. Nalisungwike pa kumona amalembo bayambula mu citabo e malembo yaba na muli Baibolo wa ciKatolika. Lilya line balitendeke ukuntungulula isambililo lya Baibolo ilyalelunduluka, kabili nalibatishiwe mu August 1972, pamo no mukalamba wandi Sally, na o uwatendeke ukusambilila Baibolo.

Umwina mwandi, Dean, talenkaanya, lelo alipapushiwe pa kumona nafuma ku Katolika no kutampa ukupepa kumbi. Lyonse alekutika no kulolekesha imibele yandi. Kale nali uwa ciwowo ku bana pa kuti bang’umfwile. Lelo nalisambilile ukuti Baibolo yalisokapo pa ‘bukali, iciwowo ne miponto.’ (Abena Efese 4:31, 32) Ukulundapo, tatufwile ukukanshisha abana ku ciwowo. Inshita imo, nalyumfwile abena mwandi baleshimikila banyinabo pa lwa Nte sha kwa Yehova ukuti: “Aba bantu mayo, balakonka fintu bashimikila!” Tapakokwele, Dean alisumine ukusambilila Baibolo. Abele Inte yabatishiwa mu January 1975.

Ukukansha Abana Besu Basano

Lintu natendeke ukuya ku Ng’anda ya Bufumu, nalemona kwati ukulongana kulakokola sana, abana te kuti bakumanishe. Kanshi nalebasha na shibo ku ng’anda. Naleangukilwa no kumfwa bwino ukuya neka. Lelo, pa kulanda pa butali bwa nshita ya kulongana kwa Bwina Kristu, kalanda umo ku kulongana aipwishe ukuti: “Bushe mwalitontonkanyapo pa nshita abana benu bapoosa ku kutamba televishoni?” Lilya aleipushe fi, abana bandi ninshi baletamba televishoni ku ng’anda! E co mu mutima natile, ‘Nomba capwa nshakulabasha! Nkalaisa na bo!’ Umwina mwandi alisumine ukuti ndebasenda, kabili ilyo papitile inshita na o wine alitendeke ukusangwako.

Ukusangwa lyonse ku kulongana kwalimumungile no kukosha ulupwa lwesu. Lelo kwali na fimbi. Ine na Dean lyonse twaleesha ukulundulula ukulamuka kwa bufyashi, ukusumina lintu twaluba, no kupoosako amano ukukonka ubutungulushi bwa Baibolo. Tatwaleba na bumyalumyalu. Icalungama ku mwina mwandi na kuli ine, na ku bana kwine ninshi nacilungama. Lyonse fye twaleya mu mulimo wa kushimikila ku cintubwingi.

Kumfwa ku fya kusekesha, tatwaletamba amafilimu ya lukaakala na ya bucisenene. Lyonse twaleipakisha ukwangala kusuma capamo, ifyangalo ifili nga ukushelela ne nsapato sha mawilo, ubwangalo bwa bowling, ukuteya golf pa ng’anda, ukuya ku kwangala ku maparka, ukwenda inyendo sha kukokoloka, no kulya pizza pali Cisano ubushiku. Kabili Dean ali umutwe wa kutemwa uwa lupwa lwesu. Imyaka yonse twaikele mu cupo, twaishibe ukuti ifi e fifwile ukwikala ulupwa.—Abena Efese 5:22, 23.

Lintu natendeke ukusambilila ne Nte sha kwa Yehova mu 1970, Billy ali ne myaka 12, Jimmy ali na 11, Dean mashina kwa wishi ali na 9, Joe ali na 7, e lyo Charlie ali na ibili. Babeleshe fye ukuya ku calici, lelo batendeke ukusambilila Baibolo. Twalesangalala icine cine. Limo nalebeba ukuti: “Iseni kuno mumone! moneni apa!” Baleisa kabili mu nsansa twalelanshanya pali fimo ifipya kuli ifwe. Lintu twalesambilila icitabo cakwatisha amaka pano isonde, Baibolo, abalumendo balesambilila ukutemwa Yehova ukuimona abene ukuti bafwile ukulubulula kuli Lesa, kabili Kabumba wabo, te kuli shibo na nyinabo fye iyo.

Libe tatulasambilila icine, twali ne nkongole ishingi nga nshi. Pa kulipilako shimo, twashitishe ing’anda yesu no kutendeka ukusonkela. Twashitishe na motoka wesu umupya no kushita uwa kale. Twalyeseshe ukwangusha nga nshi imikalile yesu. Ici calinshilileko inshita ya kwikala na bana pa ng’anda mu cifulo ca kulaya ku ncito. Twamwene ukuti abana balekabila nyinabo pa ng’anda. Ici na kabili canengele ukubako ne nshita iikalamba iya kuya mu butumikishi bwa Bwina Kristu mu nshita abalumendo baleba ku sukulu. Nasukile natendeka na bupainiya (bukashimikila bwa nshita yonse) mu September 1983. Kwena cishinka ukuti abana besu tabalekwata ifyawamisha lwa ku mubili, lelo tabalemona ukuti twalebapusula. Bonse balipwishishe isukulu lya ku sekondari no kwishiba imilimo, ifili nga ubulimi, bukabaasa, ukulungisha bamotoka, ne fya kulengalenga. E kutila balikanshiwe ifya kuisunga abene mu mikalile.

Ilingi line naletontonkanya pa mikalile ya lupwa lwesu no kuisosha ukuti, ‘Ulupwa lwesu lwaba pa ndupwa shakwatisha insansa pano isonde, te mulandu no kuba ne fya ku mubili ifinono.’ Bwangu bwangu Dean atendeke ukutinamina imilimo ya mu cilonganino, kumo na balumendo bene. Mu 1982, Dean alisontelwe ukuba eluda wa Bwina Kristu. Imyaka 8 pa numa, mu 1990, ibeli lyesu, Bill, alisontelwe ukuba eluda. Umwaka umo wine Joe na o alisontelwe bueluda, Dean mashina kwa wishi abele eluda mu 1991, Charlie mu 1992, lyene Jim mu 1993.

Nalishiba ukuti kwali fimo ifyo fwe bafyashi twalelufyanya, kabili tacayanguka lyonse ukwibukisha ifyo twalelungika. Umunabo umo alipwishe abana bandi ifyo bebukishapo ku bwaice ilyo balesambilila fye icine, maka maka pa fishinte fya mu Baibolo fintu basambilile ilyo balekanshiwa ku bwaice, ifyabaafwa ukutinamina umulimo ukufika na ku kuba baeluda ba Bwina Kristu. Ukulandapo kwabo nalikutemwa icine cine.

Ifyo Abana Bandi Balandapo

Bill: “Nshakatale ndaba fintu twasambilile pa Abena Roma 12:9-12. Amashiwi yamo ayabapo yatila: ‘Ku kutemwa aba bwananyina mube aba kutemwanisha; ku mucinshi mube abatangishanya; . . . ku mitima mube ababilima; . . . ku kucetekela mube abasamwa.’ Abafyashi bandi balebombesha ukutulanga umwalola ukutemwa abantu. Naleimwena ukuti ukutemwa abantu kwalebaletela insansa. Imikalile ya kutemwa iya musango yo mu ng’anda e yalengele icine ca mu Baibolo ukulimba imishila mu mintontonkanya yesu. E kwatulengele ukwikatilila icine. Abafyashi bandi balitemenwe nga nshi icine ca mu Baibolo. E mulandu wine tacayafishe na kuli ine ukutemwa icine, kabili tacangafya ukwikatilila cene.”

Jim: “Icishinte cimo icapulamo ico njibukisha nga nshi ni Mateo 5:37 apatila: ‘Lelo leka icebo cobe cibe Ee, ee, napamo Iyo, iyo; icacila pali ifi ca mu Mbifi.’ Ine na bamunyinane lyonse twalishibe fintu abafyashi besu baleenekela kuli ifwe, kabili e baletusambilisha fintu imikalile ya Bwina Kristu ilingile ukuba. Batata na bamayo baleumfwana lyonse. Tabalekansana. Nga kwali ilyo balepusana, fwe bana tatwaleishiba. Bali abaikatana, kuli ico na ko twalisambilileko ifingi nga nshi. Tatwalefwaya ukulenga batata na bamayo insoni, pali bufi Yehova.”

Dean: “Amapinda 15:1 yatila: ‘Ukwasuka ukwafuuka kubweshe cipyu, lelo icebo ca kulungulusha ciimyo bukali.’ Batata bali abafuuka. Nshatalaibukishapo lintu nabikenepo na bo ifikansa, nangu fye ni lintu nali umupungwe. Lyonse bali abafuuka icine cine, nangu fye lintu bafulwa. Inshita shimo balenjeba ukuya ku muputule wesu, nelyo ukuntanapo fimo, lelo tabatalile ababubukapo mu bukali. Tabali fye ni batata. Bali ni bacibusa wesu, kabili tatwalefwaya ukubalenga insoni.”

Joe: “Pali 2 Abena Korinti 10:5 Baibolo ilanda pa kutwala ‘amapange yonse muli bunkole ku cumfwila ca kuli Kristu.’ Pa mwesu, twalisambilishiwe ukuba abacumfwila ku fipimo fya kwa Yehova na mafunde. Icine cali e bumi bwesu. Ukusangwa ku kulongana yali e mikalile yesu. Ukufika fye ne lelo nshatalantontonkanyapo ukubomba fimbi pa bushiku bwa kulongana. Ukuya mu butumikishi bwa Bwina Kristu lyonse na ko kwine yali e mikalile yesu, lyonse twaleya. Ifibusa fyesu twalefisanga ku Ng’anda ya Bufumu. Tatwalekabila ifibusa ukufuma kumbi. Takwaba cimbi ico wishi engacitila abana icingacila pa kubalanga inshila ya ku mweo!”

Charlie: “Nshilaba amashiwi yaba pa Amapinda 1:7, ayatila: ‘Akatiina ka kuli Yehova e kutendeka kwa kwishiba. Lelo amano no kusalapula, abawelewele balifisuula.’ Abafyashi bandi balitwaafwile ukumona ukuti Yehova wa cine cine no bucindami bwa kulundulula akatiina no kutemwa Yehova. Balepelulushanya na ifwe abati: ‘Mwilacitila ifi pa mulandu wa kuti ni fwe tulemweba. Nga imwe muletipo shani? Bushe kuti mwatila Yehova omfwa shani lintu amone fi? Kuti mwatila Satana omfwa shani?’

“Ukutwipushe fi kwaletulenga ukwishiba umulolele umulandu. Batata na bamayo tabaleba na ifwe lyonse. Ico fye bengatucitila cali kufundisha icine ca mu Baibolo mu mitima ne mintontonkanya. Twaleba fweka ku sukulu, ku ncito, ne fibusa fyesu. Akatiina ka kuli Yehova e kaletulenga ukuba ne cumfwila, e ko twaba na ko na nomba.

“Kabili bamayo lyonse baletushimikilako imibombele yabo muli bupainiya ne fya kukumanya ifisuma nga nshi fintu balekumanya. Lyonse balelanda ifisuma nga nshi pali bupainiya, kabili ico calitwaafwile icine cine. Twalilundulwile ukutemwa abantu nge fyali bamayo, kabili twalitesekeshe ukuti umulimo wa ku ng’anda ne ng’anda kuti waba uwa kuipakisha icine cine.”

Umulandu Nabela uwa Kutasha

Abana bandi abaume bonse nomba balyupa, kabili ndi na bamayo fyala abo natemwa sana basano, bonse balebombela Yehova mu busumino. Nalikwata abana baume na bambi basano, e kuti aba nomba beshikulu bandi basano! Bonse balebakusha ku kuba abatemwa Yehova no kutangishako Ubufumu bwakwe mu mikalile yabo. Tulesubila kasuba kamo na bo bakaba baeluda, nga filya fyaba bashibo ne fyali shikulwibo.

Lintu papitile akashita kanono apo Dean afwilile, umwana wandi umo alembele ukuti: “Nkalafuluka batata icine cine pantu nomba basendama. Tabalekalipwa na kabili. Tabalecula. Tabalebalepula, tabalebalasa inshindano, nelyo ukubabika imipila ya kupisha ifilyo, nomba bali umutalalila. Nshabalaile na kubalaya ilyo tabalafwa. Ilingi line ifintu tafibomba ukulingana na fintu amapange yesu yaba. Ndetila nkapampamina pa kwikala imikalile isuma ica kuti nkabeko pa kusengela batata lintu bakabuuka!”

Mwandi ndatootela nga nshi kuli Yehova pa mwina mwandi uwatemwikwa na pe subilo lyashininkishiwa ilya kubuuka! (Yohane 5:28, 29) Kabili ndamutootela nga nshi na pa bana bandi abaume basano!

[Icikope pe bula 15]

Helen Saulsbery no lupwa lwakwe ilelo