Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • g05 April amabu. 3-4
  • Amafya Abafyashi Banakashi Bakwata

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Amafya Abafyashi Banakashi Bakwata
  • Loleni!—2005
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Mafya Nshi Abafyashi Banakashi Bakwata?
  • Amafya Banacifyashi Bakwata
    Loleni!—2002
  • Umulimo Uulenga Banyinefwe Ukuba Sana ne Nsansa
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2008
  • Imilimo Yacindama Abafyashi Banakashi Babomba
    Loleni!—2005
  • Indupwa sha Bafyashi Abashimbe Shilefulilako
    Loleni!—2003
Moneni na Fimbi
Loleni!—2005
g05 April amabu. 3-4

Amafya Abafyashi Banakashi Bakwata

“Imilimo ya pa ng’anda e milimo yacindama sana mu buntunse. . . . Nga ca kutila nyina talebombe milimo ya pa ng’anda, te kuti kube abakaibomba nelyo nga bakabako, tabakaishibe nangu panono.”—Kateka wa ku United States uwalenga 26, Theodore Roosevelt.

CINE CINE tulakabila abafyashi banakashi, lelo imilimo yabo yalicila pa kufyala fye abana. Ukulosha ku milimo abafyashi banakashi babomba, kalemba umo atile: “Abafyashi banakashi e basakamana sana ubumi bwa mwana, ukumufwaila isukulu, ukwaafwa umwana ukucenjela, ukusambilisha umwana imibele ya kwikalilamo e lyo no kwaafwa umwana ukuba uwashikatala.”

Umulimo umo uo abafyashi banakashi babomba kusambilisha abana. Apo amashiwi ya kubalilapo ayo umwana alanda asambilila kuli banyina, ululimi abalilapo ukulanda ilingi line ninshi e mutundu wa banyina. Banyina e bapoosa sana inshita na bana cila bushiku ukucila inshita bawishi bapoosa na bana, kanshi kuti twatila banyina e basambilisha sana abana no kubalungika. Kanshi ipinda lya ku Mexico ilitila, “Amasambililo mukaka uwa kwi bele” likomaila fye pa mulimo wacindama uwa bafyashi banakashi.

Yehova Lesa, Kalenga wesu, na o alacindika abafyashi banakashi. Na kuba ifunde limo pa Mafunde Ikumi ayalembelwe pa mabwe ku “munwe wa kwa Lesa” litila: “Ulecindika wiso na noko.” (Ukufuma 20:12; 31:18; Amalango 9:10) Ipinda lya mu Baibolo na lyo lilanda pa “amalango ya kwa noko.” (Amapinda 1:8) Abantu abengi ino nshita nabamona ubucindami bwa kusambilisha abana mu myaka ya kubalilapo itatu. Iyi ni nshita ilyo banyina bapoosa sana amano ku bana.

Mafya Nshi Abafyashi Banakashi Bakwata?

Abafyashi banakashi abengi ubwafya bakwata mu kusambilisha abana babo mu myaka yayafya iya mu kubangilila bwaba kubomba pa kuti basange umwa kusungila aba pa ng’anda. Ba United Nations basanga ukuti mu fyalo ifingi ifikankaala, abafyashi banakashi abengi abakwata abana abacepeleko pa myaka itatu balabomba.

Ubwafya bumbi ubo abafyashi banakashi bakwata kukusha abana beka fye pantu abalume babo balifuma pa ng’anda ukuya mu kubombela ku musumba umbi nelyo baliya ku calo cimbi. Ica kumwenako tukwete fitungu fyabela ku Armenia. Bashimika ukuti impendwa ikalamba iya baume baliya ku fyalo fya kutali mu kufwaya incito. Bambi abafyashi banakashi bashala fye beka na bana babo pantu abalume babo balibasha nelyo balifwa.

Mu fyalo fimbi ubwafya abafyashi banakashi abengi bakwata bwa kukanasambilila. Akabungwe ka UN Department of Economic and Social Affairs katunganya ukuti impendwa iikalamba iya banakashi mu calo conse tabasambilila. Na kuba akabungwe ka UNESCO katila impendwa ikalamba iya banakashi abashasambilila yaba mu Afrika, na mu fyalo fya balungwana, ku kabanga na ku kapinda ka ku kulyo aka Asia. Ukulundapo, abaume abengi basumina ukuti tacalinga ukusambilisha abanakashi pantu kuti kwalenga baba abashalinga ku mulimo wa kufyala abana.

Magazini ya Outlook itila, mu citungu cimo ica mu musumba wa Kerala mu India caliseeka sana ku bakashana abashilakumanya imyaka 15 ukuba abafyashi ilyo bacili abaice. Abaume ba mu citungu ici tabafwaya ukuupa umwanakashi uwasambilila. Mu Pakistan mwena, abana baume e bo bapoosako sana amano. Ifyo abana baume bakushiwa filenga basanga incito ya malipilo yasuma pa kuti bakasakamane abafyashi babo nga bakota. Lelo icitabo ca Women’s Education in Developing Countries citila, “abafyashi tabafwaya ukupoosa indalama mu kusambilisha abana babo abanakashi pantu tabenekela abana banakashi ukusunga ulupwa.”

Ubwafya bumbi ni ntambi. Mu fyalo fimo ku ca kumwenako, bafwaya abafyashi banakashi ukukonka intambi isha kushitisha abana banakashi ku fyupo e lyo no kukonka intambi sha kusembululwa kwa banakashi. Ulutambi lumbi lwa kuti banyina tabafwile ukusambilisha abana babo abaume nelyo ukubasalapula. Bushe abafyashi banakashi bakakonka ulo lutambi no kulekela umulimo wa kusambilisha abana babo abaume ku bantu bambi?

Mu fipande fikonkelepo twalamona ifyo abafyashi banakashi balekumanisha ukubomba te mulandu na ya mafya. Twalasambilila ne fya kucindika sana abafyashi banakashi ne fya kumona bwino imilimo babomba iya kusambilisha abana.

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 4]

“Umufyashi mwanakashi e ubombesha sana mu kusambilisha umwana ukucenjela, no kumwaafwa ukuitendekelako ukwishiba imilimo yapusanapusana.”—Aya mashiwi yalandilwe pa Regional Summit on Children’s Rights, ku Burkina Faso, mu 1997.

[Ifikope pe bula 3]

Abafyashi banakashi e basakamana sana ubumi bwa mwana, ukumufwaila isukulu, ukwafwa umwana ukucenjela, ukusambilisha umwana imibele ya kwikalilamo e lyo no kwafwa umwana ukuba uwashikatala

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi