Ukusumina Ukuti Umutemwikwa Wenu Alifwa

“Ilyo naumfwile ukuti batata nabafwa calimpeseshe amano kabili nali no bulanda sana. Nalyumfwile sana ububi pantu nshaliko ilyo balefwa. Takwaba icikalipa nge mfwa ya muntu uo watemwa. Ala ndafuluka sana batata!”—E fyalandile ba Sara.

ABENGI cilabafya sana ukulanda pa mfwa te mulandu ne nkulilo yabo nelyo uko bapepa. Mu ndimi shimo, nga balefwaya ukulanda ati umuntu alifwa balabomfya amashiwi ya kusemfya pa kuti belaumfwa ububi sana. Mu nshita ya kulanda ati “balifwa,” mu Cibemba batila “balitusha” nelyo “baliyalala.”

Lelo nangu babomfye shani amashiwi ya kusemfya, tayalenga ubulanda ukucepako nga bafwilwa. Bamo balaba sana no bulanda ica kuti balafilwa ukusumina ukuti ca cine uo batemwa naafwa.

Nga mwalifwilwapo na imwe kuti camukosela sana ukusumina ukuti umuntu wenu alifwa. Nalimo tamulanga ukuti mwaliba no bulanda, nangu ca kuti mwe bene mwalipwa no kwishiba ukuti mwaliba sana no bulanda. Kwena, ifyo abantu baloosha filapusanapusana, e co nga tamumoneka ukuti muli no bulanda te kutila ninshi tamuli no bulanda.a Lelo kuti mwaba mu bwafya nga ca kutila muleyumfwa ukuti, mufwile fye ukushipa pa kuti musansamushe bambi mu lupwa abaleloosha.

“Nshakwete Aba Kwebako Ifyo Naleyumfwa”

Natulande pali Nathaniel, umulumendo uo banyina bafwile ilyo aali ne myaka 24. Atile: “Pa kubalilapo fye nalipelenganishiwe, naleyumfwa ukuti mfwile fye ukushipa pa kuti ndesansamusha abali no bulanda sana pamo nga batata e lyo ne fibusa fya bamayo. Nshakwete aba kwebako ifyo naleyumfwa.”

Pa numa ya mwaka umo, Nathaniel asangile ukuti taleshininkisha ati banyina balifwa. Atile: “Limo batata nga baumfwa icikonko, besa kuli ine mu kulila no kunjeba ifyo baleyumfwa. Balacita bwino sana pantu nalishiba ukuti balakabila ukulalandapo kabili na ine ndomfwa bwino ukubasansamusha. Lelo imona kwati ine nshakwata abo ningebako ifyo ndeyumfwa.”

Abasakamana abalwele na babomba mu fipatala abasangwapo ilyo umuntu alefwa, nalimo kuti bayumfwa ukuti bafwile fye ukukosa. E fyo cali na kuli ba Heloisa ababomba incito ya budokota pa myaka 20. Baleumfwana sana nabo baleundapa. Batile, “Ilyo abengi balefwa nalesangwapo, kabili bamo twali ifibusa sana.”

Ba Heloisa bailwike ukuti, ca cifyalilwa fye ukulila nga uli no bulanda pa kuti fye umfweko bwino. Batile: “Calenkosela ukulila nalebika sana amano kuli bambi ica kuti nalemona kwati nshifwile ukulila, mfwile fye ukukosa. Naletontonkanya ukuti bambi bale-enekela ukuti mfwile fye ukukosa.”

“Pa Ng’anda Tapalewama Ukwabula Bamayo”

Abafwilwa ilingi line balatalalilwa sana. Ku ca kumwenako, Ashley uwali ne myaka 19 ilyo banyina bafwile, ku bulwele bwa kansa atile: “Ilyo bamayo bafwile nalitalalilwe sana kabili naleyumfwa ukupelelwa. Twaleumfwana sana na bamayo kabili twalecitila ifintu pamo!”

Ukwabula no kutwishika, Ashley calemukosela sana nga abwela pa ng’anda cila bushiku ukusanga ukuti banyina tabalipo. Atile: “Pa ng’anda tapalewama ukwabula bamayo. Ilingi line naleya fye ku muputule wandi no kulila ninshi ndetamba ne fikope fyabo kabili naletontonkanya na pa fintu ifyo twalecitila pamo.”

Nga mwalifwilwapo aba mu lupwa nelyo abanenu, mufwile ukwishiba ukuti kwaliba na bambi abaleloosha nga imwe. Abengi balisanga ifingabafwa ilyo bali no bulanda nge fyo twalamona mu cipande icikonkelepo.

[Futunoti]

[Amashiwi pe bula 5]

“Ilyo bamayo bafwile, nalitalalilwe sana kabili naleyumfwa ukupelelwa. Twaleumfwana sana bamayo”—E fyalandile Ashley