UKWIPUSHA | BA RACQUEL HALL
Umwanakashi UmuYuda Alondolola ico Ayalwilile Ifyo Asuminemo
Banyina baba Racquel Hall bali baYuda ba ku Israel e lyo bawishi bali bena Austria lelo bali mu mipepele ya baYuda. Abafyashi baba Racquel bali pa baYuda abakuukile ku Israel mu 1948 ilyo icalo ca Israel capokele ubuntungwa. Abalemba Loleni! balipwishe ba Racquel icalengele baaluke mu fyo basumine.
Tulondolweleniko pa nkulilo yenu.
Nafyalilwe ku United States of America mu 1979. Ilyo nali ne myaka itatu, abafyashi bandi balilekene. Bamayo bankushishe ukulingana ne ntambi sha baYuda kabili balentwala ku yeshivas nelyo amasukulu ya baYuda. Ilyo nali ne myaka 7, twakuukile ku Israel uko twaikele pa mwaka umo kabili naleya kwi sukulu mu mushi uo beta ukuti kibbutz. Lyena ine na bamayo twakuukile ku Mexico.
Nangu ca kuti ku ncende twaleikalila takwali isunagoge, nalitwalilile ukulakonka intambi sha baYuda. Naleasha amakandulo pe Sabata, nalebelenga ifyalembwa fya mushilo ifya baYuda, kabili nalepepa ukubomfya icitabo ca mapepo ico beta ukuti siddur. Nga ndi ku sukulu nalitemenwe ukweba abo nalesambilila nabo ukuti ukupepa kwesu e kwali ukupepa kwa cine. Nshatalile mbelengapo amabuuku ya mu Baibolo ayo beta ukuti Icipingo Cipya, ayalanda sana pa mulimo Yesu Kristu abombele e lyo ne fyo alesambilisha. Na kuba, bamayo balindeseshe ukubelenga aya mabuuku pantu baletiina ukuti ifyalembwamo kuti fyalenga nasumina mu fyo fwe ba Yuda tushasuminamo.
Cinshi calengele mutendeke ukubelenga amabuuku ya Cipingo Cipya?
Ilyo nali ne myaka 17, nalibwelelemo ku United States of America ku kupwisha amasambililo yandi. Ilyo nali kulya nalishibeneko no mwaume umo uwatile ali Mwina Kristu kabili anjebele ukuti pa kuba ne nsansa nalingile ukwishiba Yesu.
Namwaswike ukuti: “Abantu abasumina muli Yesu baliluba.”
Lyena anjipwishe ati: “Bushe walibelengapo Icipingo Cipya?”
Natile: “Awe.”
E lyo anjebele ukuti: “Nomba bushe kuti walalanda shani pa fintu ifyo ushaishibapo nangu cimo?”
Amashiwi alandile yalimfikile sana pa mutima pantu lyonse fye naletontonkanya ukuti umuntu talingile ukulandapo icili conse pe lyashi ilyo ashishibepo nangu cimo. E ico nalipokele Baibolo yakwe kabili nalitendeke ukubelenga Icipingo Cipya.
Bushe mwaumfwile shani pa fyo mwalebelenga?
Nalipapile sana ilyo naishileishiba ukuti abalembele amabuuku ya Cipingo Cipya bali baYuda. Kabili ilyo nalebelenga naishiletendeka ukumona ukutila Yesu ali muntu uwa cikuuku kabili ali mu Yuda uwaicefya uwalefwaya ukwafwa abantu te kubaliila amasuku pa mutwe. Naliile na mu cikuulwa basungila ifitabo no kuya ashimako ifitabo ifilanda pali Yesu. Nomba nangu nalebelenga ifi fitabo, tapaali icitabo icalengele nsumine ukuti Yesu ali e Mesia. Mu fitabo fimo balemwita no kuti Lesa, lelo ici calemfulunganya fye. Pantu nga ca kuti Yesu ni Lesa, ninshi alepepa kuli nani? Na kabili Yesu alifwile. Nomba Baibolo ilanda pali Lesa ukuti: ‘Tafwa.’a
Nomba mwaishileishiba shani icine pali Yesu?
Icine taci-ipilika, kanshi nalefwaisha ukusanga icine. Nalipepele ukufuma pa nshi ya mutima pa muku wa kubalilapo ukwabula ukubomfya akatabo ka mapepo ninshi ndelila no kulila. Ilyo napwishishe fye ukupepa, naumfwile abantu bakonkonsha ku ciibi. Bali banakashi babili Inte sha kwa Yehova. Balimpeele broshuwa balebomfya pa kusambilisha abantu Baibolo. Ifyo nabelengele muli iyi broshuwa e lyo ne fyo twalelanshanya nabo fyalengele nshininkishe ukuti ifyo ba Nte basuminamo fyafuma mu Baibolo. Ku ca kumwenako, Inte sha kwa Yehova tabatila Yesu aba muli balesa batatu, lelo batila “Mwana wa kwa Lesa”b kabili ‘e o Lesa abalilepo ukupanga.’c
Tapakokwele nalibwelelemo ku Mexico uko nailetwalilila ukusambilila pa masesemo ayalanda pali Mesia ne Nte sha kwa Yehova. Nalipapile ilyo namwene ukuti kwaliba amasesemo ayengi ayalanda pali Mesia! Na lyo line, kwali ifyo naletwishika. Ku ca kumwenako naletontonkanya ukuti: ‘Bushe Yesu e wafikilishe aya amasesemo yonse eka fye?’ ‘Bushe nalimo ali fye muntu uwacenjela uwalelenga ifyalembwa mu Baibolo fimucitikile?’
Cinshi calengele mushininkishe ifyo mwalesambilila?
Ba Nte balinangile amasesemo ayengi ayo umuntu ashingakwatapo amaka pa kuti yafikilishiwe. Ku ca kumwenako, imyaka nalimo 700 ninshi Yesu talafyalwa, kasesema Mika aliseseme ukuti Mesia ali no kufyalilwa mu Betelehemu ya mu Yudea kabili takwali umuntu uwali no kwalula uko ali no kufyalilwa.d Esaya nankwe alembele pali Mesia ati ali no kufwa kwati cipondo, lelo ali no kushiikwa pamo na bakankaala.e Aya masesemo yonse ayalelanda pali Yesu yalifikilishiwe.
Ica kulekelesha icalengele nshininkishe, lupwa umo Yesu afyalilwe. Baibolo yaseseme ukuti Mesia ali no kufyalilwa mu lupwa lwa Mfumu Davidif. Apo abaYuda balesunga ifyalembwa fya ndupwa sha bantu, nga ca kuti Yesu tafyalilwe mu lupwa lwa kwa Davidi abalwani bakwe nga balishibe kabili nga e co balelandapo fye. Nomba tabalelandapo pantu nabo bene balishininkishe ukuti Yesu afyalilwe mu lupwa lwa kwa Davidi. E calengele na bantu balemwita no kuti “Mwana Davidi.”g
Mu mwaka wa 70 ilyo papitile imyaka 37 ukutula apo Yesu afwilile, abashilika abena Roma balyonawile umusumba wa Yerusalemu kabili ne fyalembwa fya ndupwa fimo fyalilubile fimbi na fyo balifyonawile. Kanshi pa kuti abantu beshibe ulupwa Mesia ali no kufyalilwamo alingile ukumoneka ilyo umwaka wa 70 ushilafika.
Finshi mwacitile ilyo mwaishibe ifi fyonse?
Pa Amalango 18:18, 19 Baibolo yasobele ukuti Lesa ali no kwimya kasesema mu Israele uwaba nga Mose. Lesa atile: “Umuntu uushakomfwile amashiwi yandi ayo akasosela mwi shina lyandi, nkamulubulwisha.” Ifyo nasambilile muli Baibolo yonse fyalilengele nashininkisha ukuti Yesu umwina Nasarete e kasesema balandapo muli ili lembo.
f Esaya 9:6, 7; Luka 1:30-32. Mateo icipandwa 1 cilanda pa lupwa lwa kwa Yosefe umo Yesu afyalilwe, e lyo Luka icipandwa 3 cilanda pa lupwa lwa kwa Maria umo Yesu afyalilwe.