Isambililo 17

Ifya Kulemba Bakalata

1, 2. Mifwaile nshi isuma intu bakalata bapwilikisha?

¹ Mu cilonganino ca Bwina Kristu ica mu kubangilila bakalata balibomfiwe bwino mu nshile shingi. Yali e nshila ya kumfwaninamo ne filonganino. (Fil. 1:1) Yalebomba ku kukoselesha abakwete ifishingamo fyaibela. (2 Tim. 1:1, 2, 6) Bakalata bakuulilile abasumine abapya nelyo abalolenkene no bwafya. (1 Tes. 1:1-7; 3:1-7) Kabili Abena Kristu ba kubangilila babomfeshe bakalata mu kumfwana na babishenye na bo mu kupalamisha mu mulimo wa kwa Shikulu.—3 Yoh. 1, 14.

² Abatumikishi ba teokrasi ilelo nabo balikwate milandu iingi iya kulembela bakalata, kabili aba bakalata kuti bapwilikisha ubusuma ubwingi. Bakalata ba ncito limbi kuti bafwaikwo kulembwe nshita shimo. Abalashi ba cintubwingi limbi kuti balembelwa ukukuma ku mulimo wa Bufumu. Abekala mu mayanda ya busambashi ayacingililwa, pamo pene na bo abekala mu ncende shabela akatalamukila, ilingi line kuti bafikwapo ne “mbila nsuma” ukupitila fye muli bakalata. Bakasabankanya bamo mu cilonganino cenu kuti pambi baselelo kutali, nelyo ba lupwa kuti pambi bekala ukwalepa, kabili kuti pambi wafwayo kulango kwangwako kobe kwabamo kutemwa kuli bene pa kulemba kalata. Na kabili, kulabako inshita lintu utuma kalata wa kulumbululo kutasha nelyo icililishi.

3. Pa kuwaminwo butumikishi bwesu, cinshi cilingile ukwishibisha bakalata besu?

³ Bakalata besu balingile ukuwaminwo butumikishi bwesu bwapeelwa na Lesa. Balingile ukuba aba bucibusa, ababamo kucenjela kabili abalangisho kulangulukilako kwabamo kutemwa ku bengababelenga. Balingile ukuba abasuma kabili aba kukuulilila, ukucilo kuba aba kufuupula no kulumbululo mupashi wa kuilishanya, uubongolola icitetekelo no kubongoteka ku ulebelenga. “Ukutemwa kulakuula,” e fisosa Icebo ca kwa Lesa. (1 Kor. 8:1) Languluka, na kabili, imimonekele no kwebekesha ifyo kalata ikapeela. Pa kuti ipempenkane, cisuma ukukwato lubali lushalembwapo mu lutwe lwe pepala ukushinguluka ipepala na pe samba lya kalata. Ifikantikanti filenga kalata ukukanamoneka bwino. Na kabili, insopelo shisuma ne mipangilwe ya masentensi fyalingo kusakamanwa. Nangu cibe fyo, nga tawakampuka muli fi, wileka ukuti cikufuupule ku kulembele fibusa. Icikabilila, ubuseko no kucincimuka ilingi filacilapo kufimba pa filubo mu nsopelo ne mipangilwe ya masentensi. Lelo insopelo kuti shawamishiwa pa kubomfya dikishonari, kabili imipangilwe ya masentensi kuti yawamako lintu tuleumfwa ifyo bambi balumbula amashiwi capamo ne longo lya mashiwi. Mu kuba ne fi fishinka mu muntontonkanya, natuloleshe nomba mu kupalamisha pa misango yalekanalekana iya bakalata abo pambi twingakwata akashita ka kulemba mu kulundana no butumikishi bwesu.

4. Tantika imibele yalungama iya kalata wa ncito.

⁴ Bakalata ba ncito. Lintu ulelemba kalata wa ncito, calibe ca mano ukulembe shina lyobe, akeyala no bushiku pa mulu wa kalata. Ici ciitwa umutwe kabili cimonekela ku lubali lwa ku kulyo kwe pepala. (Muli bakalata batumwa ku Watch Tower Society, uyu mutwe ulingile na kabili ukukwate shina lya cilonganino ca utumine, nga alebomba ne milandu ya cilonganino.) “Akeyala ka mu kati” kabela ku lubali lwa ku kuso ulwe pepala lelo lwa pe samba panonoko ukucila umutwe. Pano lembapo ishina na keyala ka kampani nelyo umuntu ulelembela. Icisa mu kukonkapo lishiwi lya kucelela. Lintu ulelembela ku makampani nelyo abantu abashalundana ne nte sha kwa Yehova, ishiwi lya kucelela pamo nga “Mwe Bakalamba,” “Ba kanabesa,” “Kuli ba—” ne fyapalako fili fyalinga. Lintu ulelembela ku Sosaite na kuli bambi abali Nte sha kwa Yehova, caba cibelesho ukubomfye ntendekelo pamo nga “Bamunyina Batemwikwa” nelyo “Munyina Watemwikwa——.” Mu kulekelesha kwabako insoso ya kusondwelela pamo nge ya kuti “Naleka nine” nelyo “Napwisha nine.” Lintu ulelembela ku baba mu kuteyanya kwa kwa Yehova inumbwilo sha kusondwelela pamo nga “Nine munonko [nelyo munyinenwe]” atemwa “Nine mubomfi munobe [nelyo umubomfi munenu] shabe shalinga. Ishi shitendeka mupepi na pa kati ke bula ku mpela ya kalata kabili shikonkwapo na koma. Mu kukonkapo pe samba, lembe shina lyobe. Lintu kalata alembelwa ku Sosaite mu kwimininako icilonganino nelyo umuputule, uulembele limbi kuti alangisha ne cishingamo cakwe, pamo nga “kangalila wa kutangilila” nelyo “kangalila wa muputule,” pe samba fye lye shina lyakwe.

5, 6. Cinshi cilingile ukusakamanwe ntanshi muli kalata, kabili cinshi ilingi cafwilisho kuleta ukwankulako kwawama?

⁵ Ku kutendeka kwine fye kwa kalata obe, londolole mifwaile ya uko. Lyene uwapokelela akeshiba mu kwangufyanya umulandu ulembele. Nga kalata ali wa kubwesha kalata untu wapokelele, kuti cawamo kulumbululamo uyo kalata wabalileko ne lyashi lintu alandilemo. Kabili lintu ulelembeshanya na kampani akakalamba akakwata amadipartimenti ayengi, cabe ca kwafwilisha na kabili ukulangishe fishibilo fyamoneke pali kalata washalikisheko untu wapokelele ukufuma kuli ako kampani. Ukulosha ku mubili wa kalata, ukasanga ukuti ifya kufumamo fisuma fiisa ukufuma ku kubomfya paragrafu waibela ku mulandu umo umo nelyo itontonkanyo. Ici cafwilisho kupange fishinka fyalekanalekana muli kalata obe ukupulamo mu kumonekesha kabili ilingi cifumamo umulimo wawaminako. Nga ca kuti kalata ali lubali uwa ncito na lubali uwa cinkumbawile, calicishapo kuwama ukutendekelapo ne milandu ya ncito intanshi.

⁶ Ukwipifyo kulumbulula ilingi kwaliwamisha mu kulemba kalata, nalyo line ifyebo ulefwayo kutuma filingile ukube fyaumfwika ne fyakumanina. Lelo nga ca kuti amashiwi ayashilefwaikwa nelyo amatontonkanyo yabwekeshiwabwekeshiwapo yafumishiwamo, kalata obe kuti acishapo kufumamo cimo. Ici cafwilisho kulenge mifwaile ya kalata obe ukumfwika nga wafumyamo ifyebo ifishikumine ku co ulelandapo. Na kabili, ukulumbulula kwafumaluka ukwa kutasha ukubombesha kwa bambi ilingi kwaba ukwalinga. Nangu fye ni kuli kalata wa ncito uulelonsha pa bwafya bumo, ukwankulako ilingi kulawaminako lintu wabomfyo kulumbulula pamo nga, “ndetasha apakalamba pa fintu mulencitila (nelyo ifyo mwingancitila) muli uyu mulandu.”

7-9. Cinshi limbi cingalandwa muli kalata iilembelwe ku kucitilo bunte?

⁷ Ukucitilo bunte. Ukulemba bakalata na kabili kwashininkisho kubo kwacindama mu kushimikilo bukombe bwa Bufumu. Mu ncende shimo mwabamo ifikuulwa fya ntunti ifya mayanda umushaba buntungwa bwa kubombelamo nelyo amahotela, lelo kuti twalemba bakalata ku bekalamo. Lyene, kabili, abantu bamo ilingi line tabasangwa pa ŋanda lintu tuli mu mulimo wa ku ŋanda ne ŋanda, lelo balapoka bakalata babo. Kabili, kuli kasabankanya wakakililwa pa ŋanda yakwe, ukulemba bakalata kuli aba bantu limbi kuti kwaba e nshila yeka fye engakaninamo bukombe bwa Bufumu na bambi.

⁸ Lintu ulelemba kalata wa kucitilo bunte ukukuma ku bufumu bwa kwa Lesa, cisuma ukuishibisha we mwine intanshi. Limbi kuti kabili wafwayo kulondolola umulandu walembela kalata mu cifulo ca kuyako we mwine. Kuti caebekesho wapokelela pa lwa mukoosha obe. Lyene londolola ifyo walefwayo kumweba nga ca kuti walileko we mwine. Tacakosa ukucita nga ca kuti wabomfya ifishinte usambilila mwi sukulu lya butumikishi. Limbi kuti wabomfya imipeelele ye Lembo ukufuma muli kope wa nomba line uwa Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu nelyo ukubika mu mashiwi yobe yene icipande ukufuma mu lwafuma ulwa nomba line Ulupungu lwa kwa Kalinda nelyo Loleni! nelyo icitabo Ukwishiba Uko Kutungulula ku Mweo wa Muyayaya. Limbi kuti wabikamo na trakiti, magazini nelyo akatabo no kukoselesha uyo muntu ukubelenga yene. Londolola umulandu ifi fyebo fibelele ifyakatama. Nga fintu ucita mu mulimo wa ku ŋanda ne ŋanda, limbi kuti watubululo kuti akafwaye amalembo muli Baibolo wakwe. Lyene, mu kuba ne cilolwa ca kulundululo buseko ubo limbi bwingabimbulwa, mwebe ifya kumonana na iwe no kumulaliko kucite fyo. Peele shina lyobe mu kumonekesha na keyala mu kuti nga engafwayo kukutootela nelyo ukulembesha Ulupungu lwa kwa Kalinda nelyo Loleni!, kuti aishibo kwa kulembela.

⁹ Ku nse ya enifulupu, lyonse langisha akeyala kobe aka kubweseshako. Bebeta mu kushininkisha ukuti naubomfya amasitampa yakumanina, ukucilisha nga naubikamo impapulo. Nga amasitampa tayakumanine, mwine ŋanda limbi kuti bamulipilisha ishibulilepo, kabili ici kuti caonaulo kubombesha kobe ukwa kupeela ubunte busuma.

10, 11. Mulandu nshi bakalata ku filundwa fya lupwa ne fibusa babela aba kunonsha, kabili finshi ifyo limbi bengasanshamo?

¹⁰ Ku filundwa fya lupwa na ku fibusa fyapalamisha. Mu bumi bwa cila kasuba tulapeelako inshita yesu no kusakamana kuli iyo mibombele intu tulanguluko kube yacishapo kukatama. Lelo bushe tulabuulako inshita ya kulembeshanya na bantu besu batemwikwa ne fibusa fyapalamisha muli bakalata? Abafyashi balatasha nga nshi bakalata bafuma ku bana babo, na bana balanonkelamo muli bakalata balembwa na bafyashi babo. Ukukabushanya kwa “kulanshanya” ukupitila muli bakalata kucite fyafula mu kusungilile filundwa fya lupwa pamo, nelyo bengaba abatalukana ku mubili. Ifibusa fyobe na bantu bobe mu kushininkisha kuti bakuulwa pa kupokelela ubushininkisho bwa kuti uli umutende, kalata wabamo kusangalasha, uwabamo ilyashi ukufuma ku kalembelo kobe nelyo taipi. Bushe ulacitwishika? Lyene tontonkanya fye pa ca kukumanya cobe cine. Finono ifipokelelwa mu kucankwa nga kalata musuma. Kulabako ilingi ukucincimuka kwabamo buseko pali yene. Cikulengo kubo wa nsansa ukwishibo kuti umuntu umo nakutontonkanyapo, bushe te fyo? Ibukisha, imibele yapulamo iya Bena Kristu ya kuti balitemwana; kabili inshila imo iya kulange ci yaba ni ku kulembeshanya nelyo bengatalukana.

¹¹ Lelo finshi wingalemba? Bushe ulaipakishe fya kukumanya fya buseko? Bambi ilingi line kuti baipakisha ifyo fikuletele nsansa. Kuti pambi caba ca kukumanya ca pa lobe wakwete mu butumikishi, nelyo ica kukumanya waumfwile ukufuma kuli bambi. (Lelo tacaba ca mano ukutume fyebo ifiletwishikwa.) Pa nshita shimo kuti limbi wafwayo kwibulula ifya kukumanya fisuma ifyo wakwete na untu ulelembelako. Ici cilete fibusa pamo. Na kabili kuti walemba pa lwa fintu fipya ifyo wasambilila. Kabili ni shani ku lwa fintu ifyo pa lobe walecita inshita yapitako, napamo ififulo ifyo watandeleko? Ifyebo fya musango yo lyonse filabamo buseko ku fibusa. Bushe untu ulelembelako mulwele? Payanyako ukukoselesha kumo. Lango kwangwako no kulumbululo kuti ulesubila akapola mu kwangufyanya. Limbi kuti na kabili walumbule cintu cimo ica buseko bwaibela icacitike pa kulongana mu cilonganino, icintu cimo icali ica kukoselesha kabili icingafwilisho ukusansamusha umulwele. Kabili mu kulundana ne fintu fya kulemba, nga walikwato bwafya bwa kwibukisha ifishinka ifya cacitike nomba line nelyo fintu waletontonkanyapo, mulandu nshi te kulembele fyo fintu pe pepala lintu fileisa ku muntontonkanya? Lyene lintu waikala ku kulemba, kuti wakwate fyebo mu kwanguka.

12, 13. Ni shani fintu bakalata besu limbi bengakoselesha bambi mu nshila ya cine?

¹² Na kabili mu kulundana ne fya kulemba, bushe kuti watontonkanya icili conse icingacindamo kucila pa kukoselesha uulepokelela kalata mu nshila ya cine? Napamo uo mwalesambilila nankwe Baibolo aliselela kwi tauni limbi. Nga walemba kalata wa kulumbululo buseko bwa pa lobe no kupeelo kukoselesha, bushe ici te kuti cafwilishe ukusungililo kusekelela kwakwe mu cine? Lyene, kabili, tontonkanya ifyo abafyashi bayumfwa lintu umwana wabo umwaume nelyo umwanakashi uwaba ukutali alemba no kulumbululo kutasha pa lwa busumino bwa bafyashi ubwa kuli Yehova pa myaka yafula na pa kukusha abana mu kutesekeshe nshila sha kwa Yehova. Na kabili, ni shani ku lwa abo baselela uko ukukabila kwa Nte kuli ukucilisho kukalamba, nelyo abatendeko mulimo wa bumishonari nelyo mu mayanda ya Bethel? Ifyo ciba kukoselesha kuli bene ukupokelela bakalata ba kubatasha pa mulimo wa busumino kuli Yehova! (Abapi. 11:40) Kabili kuti batasha nga wingasansha muli bakalata bobe ifyebo pa lwa filecitika mu cilonganino ico baalimo.

¹³ Ukulundako imibele isuma ya kalata obe pa kukanatonta ukusakamana pali we mwine. Langisho buseko muli uyo ulelembelako mu kusanshamo ifipusho pa lwa butuntulu bwakwe ubwa bumi, amapange yakwe, ifyo ifintu alembele akatanshi fyaishileba, ifibusa ifyo mwaishiba capamo babili, no kulunduluka kwa bantu asambilila na bo Baibolo. Ubuseko bwa musango yo mu muntu umbi bwaba no kusonga kusuma, ukukuulilila kabili bulabimbula ukukabushanya kwalundwapo kwa malyashi.

14, 15. Cinshi cingacitwa ku kupango kusondwelela kwa kalata obe ukubamo bupilibulo?

¹⁴ Lintu wapwisho mubili wa kalata obe, ni shani fintu wingesalila wene? Ukusondwelela kwabamo bupilibulo kulafwaikwa mu cine cine. Nga twasosa fye atuti, “Calinga mpwishe nomba apo incende yancepela,” tacibelebesha bwino pa ulembele. Mulandu nshi te kutontonkanishishapo cimo icingabamo bupilibulo? Umutumwa Paulo alebomfye nshila shalekanalekana ishisuma sha kusondwelelamo bakalata bakwe. Ku ca kumwenako: “Ukusenamina kwa kwa Shikulwifwe Yesu Kristu kube pamo ne mitima yenu, mwe bamunyinane.” (Gal. 6:18; 2 Kor. 13:14) Umutumwa Yohane asondwelele umo uwa bakalata bakwe muli iyi nshila: “Umutende ube kuli iwe. Ifibusa fyakucelela: celele fibusa mwi shina ne shina.” (3 Yoh. 14) Bomfyo kusondwelela mu kwikatana ne cilandilwepo muli kalata obe na mu kulingana no kwampana kobe no yo muntu.

¹⁵ Ukulemba kalata takwakosa nga ulemone fintu filecitika ukukushinguluka ubushiku no bushiku. Fingi filecitikako mu kufikilisho busesemo bwa Baibolo. Ino micitile ikote ya fintu, ukusanshako no lubali lwa iko lwa mipepele, filebongoloka lubilo lubilo. Lelo, umulimo wa kwa Yehova ulelunduluka mu kusungusha pa mulandu we paalo lyakwe ilyaba pali wene. Bamunonko basekelela mu kumfwe lyashi lisuma lya kutanunuka kwa teokrasi mu ncende yenu. Te mulandu na untu waba, kwalibako abantu bambi abengasekelelo kupokelela muli kalata obe ukulumbulula kwa buseko ukwakaba. Kabili ukulangisho ku kwangwako kwa kuli bambi mu cituntulu lubali lwa butumikishi bwesu, pantu ukutemwa kwesu ukwa bumunyina takulingile kupwa pa mulandu fye wa kuti twapaatukanishiwa ne ntamfu. Mu cine cine, kuti kwatwalwa pa ntanshi ku kulemba kalata.