Isambililo 27

Ukwebekesha Umutwe wa Lyashi ne Fishinka Fikalamba

1-4. Londolola icapilibulwa ku mutwe wa lyashi.

¹ Ilyashi lyonse likabilo mutwe pa kulipeele ntunga no kukakanye mbali sha liko shonse capamo mu nshila ya kutemuna. Te mulandu na fintu mutwe obe uwa lyashi wingaba, ufwile ukwandatila ilyashi lyonse. E cishinka cikalamba ica lyashi lyobe; kuti walumbulwa nakalimo mwi sentensi limo kabili nalyo line kuti wasanshamo ulubali lumo lumo ulwa fyebo filepeelwa. Umutwe wa lyashi ulingile ukwishibikwa ku uli onse mwi bumba, kabili kuti waishibikwa nga ca kuti wakomailwapo mu kulinga.

² Umutwe wa lyashi tawaba fye lisambililo lyasaalala, pamo nga “icitetekelo”; waba lubali lulelangulukwapo ulwa ilyo isambililo. Ku ca kumwenako, umutwe wa lyashi limbi kuti waba “Ni kwi Icitetekelo Cobe Capela?” Nelyo kuti waba “Icitetekelo Cilakabilwa ku Kutemuna Lesa” nelyo “Icitendekelo ca Citetekelo Cobe” nelyo “Twalilila Ukulakula mu Citetekelo.” Nangu cingati iyi mitwe ya malyashi yonse ishimpilwe pa citetekelo, umo umo ulelanda pe sambililo mu nshila yapusanako kabili ufwaikwa ukulundululwa mu nshila shapusana umupwilapo.

³ Mu nshita shimo limbi kuti wakabila ukulonganye fyebo ilyo umutwe obe uwa lyashi taulasoobolwa. Lelo umutwe wa lyashi ufwile ukwimikwa mu kumfwika ilyo ukupekanya takulatendeka pali autulaini wa lyashi nelyo ilyo ifishinka fikalamba tafilasoobolwa. Ku ca kumwenako, ukukonka pe sambililo lya Baibolo limo na limo ilya mu ŋanda limbi kuti wafwayo kulanda pa lwa kuteyanya kwa Nte sha kwa Yehova. Ili lisambililo lyasaalala. Pa kupingulapo cintu uli no kusosa pali ili sambililo, ufwile ukulanguluke bumba lyobe ne mifwaile ya lyashi lyobe. Ifi e fyo ukashintililapo pa kusoobola umutwe obe uwa lyashi. Nga uleesho kulengo mupya ukutendeka ukuya mu mulimo, limbi kuti wapingulapo ukulange fyo Inte sha kwa Yehova shipashanya Yesu Kristu pa kushimikilo kufuma ku ŋanda ne ŋanda. Uyo kuti waba e mutwe obe wa lyashi. Icili conse wingasosa kuti caba ku kulundulula ulo lubali lwe sambililo lyasaalala, Inte sha kwa Yehova.

⁴ Ni shani fintu wingakomaila pa mutwe mu lyashi lyobe? Intanshi, ufwile ukusoobola umutwe wa lyashi walinga, uyo ulelinga imifwaile yobe. Ici cifwayo kupekanya mu kubangilila. Lintu umutwe wasoobolwa kabili ilyashi lyobe lyalundululwo kushinguluka wene, mu kushininkisha ukakomailwapo nga ulelanda ukufuma pali autulaini untu wapekanya. Nangu cibe fyo, mu mipeelele ya cine cine, ukubwekeshapo amashiwi ya mpikwe nelyo imfundo ikalamba iya mu mutwe wa lyashi ku nshita ne nshita mu kwanguka kuti kwashininkisha ukumfwikwa kwa mutwe wa lyashi.

5, 6. Ni shani wingapima nampo nga umutwe uli uwalinga?

⁵ Umutwe walinga. Mwi Sukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi ilingi line tacaba ni mpika ukukwato mutwe wa lyashi walinga, pantu ilingi ulapayanishiwa. Lelo ici tacibe fyo ku lyashi ilili lyonse lintu waipushiwo kupeela. E co calibe ca mano ukupeelo kulanguluka kwabamo kusakamana ku mutwe wa lyashi.

⁶ Cinshi cipima nampo ngo mutwe uli uwalinga? Fingi. Ufwile ukulanguluke bumba lyobe, ubuyo bobe, ne fyebo ifyo upeelwe ukulandapo, nga ca kuti e fyo cili. Nga wasango kuti ulapeela malyashi umo umutwe ushikomailwapo, limbi kuti cabe fyo taulelundulula lyashi lyobe ukushinguluke mfundo ikalamba iili yonse. Limbi kuti ulesansha mu lyashi ifishinka fyafulisha ifyo mu cituntulu ifishilesangwilako ku mutwe wa lyashi.

7, 8. Lange nshila isho umo engeshibishishamo umutwe wa lyashi.

⁷ Amashiwi ya mutwe nelyo imfundo fyabwekeshiwapo. Inshila imo intu imbali shonse isha lyashi shingalengwo kwebekesha umutwe wa lyashi kubwekeshapo amashiwi ya mpikwe yalondolwelwe mu mutwe wa lyashi nelyo ukubwekeshapo imfundo ikalamba iya mutwe wa lyashi. Mu nyimbo, umutwe uba e cishinte cibwekeshiwapo ilingi ku kwishibisha ulwimbo lonse. Na kuba, ilingi line amashiwi yanono yalakumanina ku kulengo lwimbo ukwishibikwa. Icishinte tacimoneka lyonse mu musango umo wine. Inshita shimo lilongo lya mashiwi limo nelyo yabili aya cishinte e yamoneka, limo limo amashiwi yapusana aya cishinte e yengabomfiwa, lelo, mu nshila imo nelyo iinankwe, mu kucenjela kashika alakakanya icishinte cakwe mu kushika ukufikila caandatila ulwimbo lonse no kulwishibisha.

⁸ E fyo cilingile ukuba na ku mutwe wa lyashi. Amashiwi ya mpikwe nelyo imfundo ya mutwe wa lyashi yabwekeshiwapo yapala icishinte cibwekeshiwapo ica lwimbo. Amashiwi yapalanako ne mfundo ikalamba iya mutwe ifilumbulwa mu mashiwi yambi fibomba nga mashiwi yapusana pa mutwe wa lyashi. Inshila sha musango yo nga shabomfiwa mu kushilimuka kwalinga ukukanaba isha kutendusha kuti shalengo mutwe wa lyashi ukuba ni numbwilo ya kwishibisha iya lyashi lyonse kabili kuti caba e tontonkanyo likalamba ibumba lyobe lingasenda.

**********

9-13. Londolola ico ifishinka fikalamba mu lyashi fyaba. Langilila.

⁹ Pa numa ya kupampamiko mutwe wa lyashi lyobe, ulutampulo lukonkapo mu kupekanya kusoobolamo ifishinka fikalamba ifyo ulepekanya ukubomfya mu kulilundulula. Pali slipi obe wa Ukufunda kwa Milandile ici catantikwa nga “Ifishinka fikalamba nafisobolwamo.”

¹⁰ Finshi fyaba e fishinka fikalamba mu lyashi? Tafili fye ni mfundo sha kulengo buseko epela nelyo ifishinka ifilumbulwa fye mu lupita. Fiba ni mbali shikalamba isha lyashi, imfundo isho shilundululwa mu kupelako. Shaba pamo nge filangililo fya pa mashelufu nelyo ifishibisho fya mu matuuka ifyo fyafwilisha umo ukwishiba fintu ulubali lwa mashelufu lukwetemo, kabili fipingula ifingalundwamo muli ulo lubali ne filingile ukufumishiwamo. Pe samba lya cishibisho ca IMBUTO, kuti calubana ukubikapo umucele na masamba pantu kuti fyapelenganya fye abantu. Pe samba lya cishibisho ca AMACUNGWA NE NDIMU, umupunga te kuti ubepo. Nga ca kuti ifilangililo fya pa mashelufu fyafisama pa mulandu wa kufulishapo ifipe nelyo kupampa kwacishamo, lyene cibe cayafya ukusange cili conse. Lelo nga ca kuti ifishibilo fyatwalilila ukumoneka mu kulengama, umuntu mu kwangufyanya kuti aishiba icili pa ntanshi yakwe. E fyo caba na ku fishinka fikalamba ifya lyashi lyobe. Ilyo lyonse fingelukwa no kwibukishiwa, ibumba lyobe likakabila ifyebo fyalembwa finono nga nshi ku kukukonka ukufika na ku kusondwelela kobe.

¹¹ Ica kusangwilako na cimbi ni ci. Ukusoobola no kubomfya ifishinka fikalamba kukaba ukwalekanalekana ukulingana ne bumba ne mifwaile ya lyashi. Pali uyu mulandu, kangalila we sukulu alingile ukupimununa ukusala kwa musambi ukwa fishinka fikalamba pa cishinte ca fintu umusambi afibomfeshe, te pa kusoobola kwapampamikwa kumo ukwa fishinka uko kafunda limbi engakwatila calimo.

¹² Mu kusoobola kobe sala fye ifili fyakatama. E co, ipusha auti, cinshi cilenge cishinka ukube cakatama? Cibe cakatama nga ca kuti te kuti upwishishishe mifwaile ya lyashi lyobe ukwabula cene. Ku ca kumwenako, mu kulanda pa lwa cilubula ku muntu uushabeleshanya ne co cifundisho, cabe cakatama ukwimika ubuntu bwa kwa Yesu pano isonde, nga te ifyo te kuti cicitike ukulinganye mibele yalinganako iye lambo lyakwe. E co kuti walanguluke ci ukuba cimo ica fishinka fyobe fikalamba ifya lyashi. Lelo nga walishinina kale uyu muntu ukuti Bulesa Butatu cisumino ca bufi, lyene ukulanda kobe pa cifulo cintu Yesu alipo pamo ngo muntunse limbi kuti caba fye ca pa numa pantu cili kale icapokelelwa. Kabili pa mulandu wa ici lyene mu kulinganyako kuti cabe cayanguka ukwimika umutengo walinganako uwa cilubula ca kwa Yesu. Muli uyo mulandu ukulanguluka ubuntu bwa kwa Yesu te kuti cibe e cikalamba.

¹³ E co ipushe we mwine ukuti, Cinshi ico ibumba lyandi lyaishiba kale kale? Cinshi ico ningile ukwimika pa kupwilikishe mifwaile yandi? Nga wingeshiba icasuko kuli ici cipusho citendekeleko, kuti wayasuke ca cibili ku kulonganike fyebo fyobe, pa kashita kanono ukubika pa mbali imilandu yonse iyaishibikwa no kutantika ifishinka fyonse fyashala mu mabumba ya mashiwi ayanono nga nshi. Aya mabumba ya mashiwi yasanguke fishibilo fyobe fya kwishibisha ica kulya ca ku mupashi ico ulepeela kwi bumba. Ifi filangililo nelyo ifishinka fikalamba tafilingile ukufimbilikishiwa nelyo ukufiswa. Fili e fishinka fyobe fikalamba, ifilingile ukusoobokamo.

14-17. Peele milandu tushifwile ukukwatile fishinka fikalamba ifyacishamo kufula.

¹⁴ Ifishinka fikalamba tafilingile ukucishamo ukufula. Kubako fye ifishinka fikalamba finono mwi sambililo ilili lyonse. Mu milandu iingi kuti fyaba fya kupenda fye. Ici cabe ca cine te mulandu ne nshita ukwete iya kufipelelamo. Wiponena mu citeyo caseeka ica kwesho kupange fishinka fyafulisha ukusoobokamo. Lintu ituuka lyacishamo kukula kabili kwabako ifiputulwa fyacishamo kufula, umo kuti aipusho ukuti atungululweko. Ibumba lyobe mu kubamo kupelulula kuti lyaumfwikisha fye mu kulinga imfundo shapusanapusana ishafula ukufika ku cipimo cimo pa nshita imo. Kabili lintu ilyashi lyobe lyalepelako, e lyo lilingile no kuba ilyayanguka kabili e fyo ifishinka fyobe fya mpikwe filingile ukulondololwa mu kulungatika. E co wilaesho kulenga ibumba lyobe ukwibukishe fintu ifingi. Soobolamo ifishinka ifyo uleyumfwa ifyo mu kushininkisha kuti baya na fyo kabili lyene poose nshita yobe yonse ukulanda pali ifi.

¹⁵ Cinshi cipima nampo nga ifishinka naficishamo ukufula nelyo iyo? Ukulondolola mu kwanguka, nga imfundo iili yonse kuti yashiwa nalyo line imifwaile ya lyashi yapwishishiwa, ico cishinka tacili cishinka ca mpikwe. Pa kupwishishisha ilyashi pambi kuti wapingulapo ukusanshamo icishinka pamo nge ca kulundanya nelyo ica kucinkulako, lelo tacilingile ukusoobokamo mu kumonekesha ukulingana ne fyo nakalimo ifishingashala.

¹⁶ Icintu na cimbi ni ci, ufwile ukukwata inshita yakumanina ku kulundulula icishinka cimo cimo mu kutunguluka, umupwilapo. Nga kuli ifingi ifili no kusoswa mu nshita iinono, lenga ifyebo fyaishibikwa kwi bumba ficepe. Fumyamo imbali shonse ishishaishibikwa no kulenga shene ukumfwika nga nshi ica kuti ibumba liikashilaba.

¹⁷ Ica kulekelesha, ilyashi lyobe lifwile ukuba ilyayanguka. Ici tacishintilila lyonse pa bwingi bwa fyebo filepeelwa. Kuti pambi caba fye ni nshila intu ifishinka filonganikilwemo capamo. Ku ca kumwenako, nga ca kuti wali no kwingila mwi tuuka umo ifintu fyonse fyatuulikwe pamo, kuti fyamoneke fyatitikana kabili icacilapo kupelenganya. Kuti wakwato bwafya bwa kusanga icili conse. Lelo, lintu icili conse catantikwa bwino kabili ifipe ifyayampana fyabikwa capamo no kwishibishiwa ku cishibilo ca iyo ncende, ica kufumamo cikaleto buseko kabili icipe icili conse kuti casangwa mu kwanguka. Lenga ilyashi lyobe ukube lyayanguka pa kubika capamo amatontonkanyo yobe pe samba lya mfundo shapulamo ishinono fye.

18. Ni shani fintu ifishinka fikalamba filingile ukulundululwa?

¹⁸ Imfundo shikalamba shalundululwa pale pale. Itontonkanyo likalamba limo na limo lifwile ukwiminina lyeka. Limo na limo lifwile ukulundululwa pale pale. Ici tacicilikila autulaini mwipi nelyo ukusupawila imitwe ikalamba mu mitendekele nelyo mu kusondwelela kwa lyashi lyobe. Lelo mu mubili wa lyashi ulingile ukulanda pa mfundo ikalamba imo fye pa kashita kamo, ukusuminishako fye ukwingishamo fimbi ukwa musango yo nelyo ukubwelela ku numa uko cingakabilwa ku kulundanya nelyo ukukomailapo. Ukusambililo kupanga autulaini wa kulemba fye ifishinka fikalamba kuti kwayafwa apakalamba mu kupima nampo nga ifishinka fikalamba nafilundululwa pale pale.

19-21. Ni shani fintu ifishinka finono filingile ukubomfiwa?

¹⁹ Ifishinka finono fyatonta pa mfundo shikalamba. Ifishinka fya bushinino, amalembo, nelyo ifyebo fimbi fyapeelwa filingile ukutonta ukusakamana pa mfundo ikalamba no kuitanununa.

²⁰ Pa kupekanya, pimununa ifishinka finono fyonse no kusungamo fye ifilesangwilako mu kulungatana kuli ico cishinka cikalamba, atemwa ukucilenga ukumfwika, ukushinina nelyo ukutanunune cishinka. Icili conse icishampeneko cilingile ukufumishiwamo. Kuti cafundawila fye umulandu.

²¹ Icishinka icili conse icampene ne mfundo ikalamba cilingile ukulundanishiwa mu kulungatika kuli ilyo itontonkanyo ku cintu ulesosa. Wilekele bumba ukuti e lyo lifwaye ifyo cingabomba. Lenga ukulundanya ukubo kwaumfwika. Sosa ifyo filundene. Icishilandilwe ilingi line te kuti cumfwike. Ici kuti capwishishiwa pa kubwekeshapo amashiwi ya mpikwe ayalumbulule tontonkanyo likalamba nelyo pa kubwekeshapo imfundo ya cishinka cikalamba ukufuma ku nshita ne nshita. Lintu wabelesha ukulamuka kwa kutonte fishinka fyobe ifinono pa fishinka fikalamba ifya lyashi, no kukakanye cishinka cikalamba cimo na cimo no mutwe wa lyashi, amalyashi yobe yakaba ayaanguka apakalamba icikalenga yene ukuba ayayanguka ukuyapeela kabili ayashingalabwa.