Ukupelulula

TULATASHA fintu Icebo ca kwa Lesa catwalula, kabili tufwaya na bambi banonkelemo. Kabinge, twalishiba ukuti ifyo abantu bankulako ku mbila nsuma e fikapima ifyo inshita yabo iya ku ntanshi ikaba. (Mat. 7:13, 14; Yoh. 12:48) Tulafwaya sana ukuti basumine icine. Lelo ukushininwa kwesu ukwakosa no kupimpa fifwile ukwendela pamo no kushilimuka nga twingabomba ifisuma ifingi.

Abantu ilingi line tabatemwa nga ca kuti ukwabula ukupita na mu mbali mwalanda icishinka icilesuusha icisumino ca bufi ico batemwa, nangu mukoshe ico cishinka ku Malembo ayengi shani. Ku ca kumwenako, nga mwasuusha fye ukusefya kwatemwikwa amuti kwafuma ku basenshi, tacakalenge abo bantu ukupata uko kusefya. Lelo ukupelulula e kwingabomba bwino. Bushe ukuba uupelulula e kutila shani?

Amalembo yatweba ati “amano ayafuma mu muulu . . . ya mutende, [tayaumina kumo, NW].” (Yako. 3:17) Ishiwi lya ciGriki pano ilyapilibulwa “tayaumina kumo” nga kulikonka fye lipilibula “ukunakila.” AmaBaibolo yambi yalipilibula ati “ukulangulukilako,” “umutembo,” nelyo “ukushipikisha.” Moneni ukuti ukukanaumina kumo kwayampanishiwa no mutende. Pali Tito 3:2 (NW), kwalumbwilwa pamo no kufuuka kabili bakucilanya no lubuli. Ilembo lya Abena Filipi 4:5 litucincisha ukwishibikwa ukuti ‘tatwaumina kumo.’ (NW) Umuntu ushaumina kumo alatontonkanya pa nkulilo, pa mibele, na pa fintu untu alelandako aletontonkanya. Alaitemenwa ukunakila nga cakabilwa. Ukucite fyo kulenga amano ya bantu ne mitima yabo ukufwaya ukumfwilapo na fimbi ilyo tulepelulushanya na bo ifya mu Malembo.

Apa Kutendekela. Kalemba wa lyashi lya kale Luka ashimika ukuti ilyo Paulo aali mu Tesalonika, abomfeshe Amalembo, “aleilula no kushininkisho kuti Kristu ali no kucula, no kwima ku bafwa.” (Imil. 17:2, 3) Moneni ukuti Paulo acitile ci mwi sunagoge lya baYuda. Balya alelandako balishibe ukuti Amalembo ya ciHebere ya cine. Calilingile kanshi ukutendekela pa cintu basuminemo.

Ilyo Paulo alelanda ku baGriki pa Areopagi mu Atena, tatendekele ku Malembo. Lelo, atendekele ku fintu baishibe kabili ifyo basuminemo, kabili alandile pali fi fintu ku kubalenga batontonkanye pali Kabumba no bufwayo Bwakwe.—Imil. 17:22-31.

Muno nshiku, kwaba imintapendwa ya bantu abashacetekela ukuti Baibolo ifwile ukubatungulula mu mikalile yabo. Nalyo line, imikalile ya bantu napamo bonse yalikumwako ku fibi ificitika muli buno bwikashi. Abantu bafuluka sana ukuti ifintu fikawameko. Nga ca kuti intanshi mwayangwa ku filebacusha e lyo mwabalanga ifyo Baibolo ilondolola, ukupelulula kwa musango yo napamo kuti kwalenga bakutike ku fyo Baibolo isosa pa fintu Lesa afwaya cikabe ku bantunse.

Napamo ubupyani abafyashi ba musambi wa Baibolo bamushiila bwaba fisumino fya mipepele fimo pamo ne fishilano. Nomba uyo musambi asambilila ati iyo mipepele ne fishilano tafisekesha Lesa, kabili afikaana pa mulandu wa fintu alesambilila muli Baibolo. Bushe uyo musambi kuti alondolwela shani abafyashi ico alecita? Kuti batila ukukaana imipepele bamushiila ninshi kukaanina kumo na bene. Uyo musambi kuti amona ukuti ilyo ashilaesha ukulondolwela abafyashi bakwe ifya mu Baibolo ifyalenga acite ifyo fine alecita, afwile ukulondolwela bwino bwino abafyashi bakwe ukuti acili alibatemwa kabili alibacindika.

Inshita ya Kunakila. Nangula Yehova umwine alikwata amaka yonse aya kutungulula, taumina kumo nangu panono. Ilyo bamalaika ba kwa Yehova balepususha Lote no lupwa lwakwe ukufuma mu Sodomu, bamucincishe abati: “Ku lupili e ko ubutukile, epali waonaulwa.” Lelo, Lote apaapeete ati: “Iyoo, napapata shikulu.” (Baibolo wa ba Diocese of Mbala) Apaapeete ukuti bamuleke afulumukile ku Soari. Yehova alilangulukileko Lote no kumuleka ukufulumukila uko kwine; e ico ilyo imisumba imbi yaonawilwe, umusumba wa Soari tawaonawilwe. Lelo ilyo papitile nshita, Lote aishilekonka ifyo Yehova amwebele pa kubala no kukuukila kuli cilya citungu ca mpili. (Ukute. 19:17-30) Yehova alishibe ukuti ukutungulula kwakwe kwalilungeme, lelo alitekenye no kulangulukilako Lote ukufikila aishileishiba ukuti Yehova alilungike.

Na ifwe nga tulefwaya bambi ukutuumfwa, tatulekabila ukuumina kumo. Napamo kuti natushininkisha ukuti uyo muntu naluba, kuti limbi natwishiba ne fishinka ifingamushinina. Lelo inshita shimo kuti twasuulako fye. Ukukanaumina kumo te kutila kusundula ifipimo fya kwa Yehova. Napamo kuti cawama ukutasha fye uyo muntu pa kulanda ifyo aletontonkanya nelyo ukusuulako fye ku filubo fili mu fintu alesosa pa kuti mulande fye pa cingamunonsha. Nelyo asuushe ifyo mwasumina, te kwesha ukusakaatuka. Kuti mwamwipusha umulandu atontonkanishishe fyo. Kutikisheni ilyo aleasuka. Ici cikamwafwa ukwishiba ifyo aletontonkanya. Na kabili kuti caba e ca kwisatampilapo ukulanshanya ku ntanshi.—Amapi. 16:23; 19:11.

Yehova alipeela abantu amaka ya kuisalila. Alabaleka balebomfya ayo maka, nangu ca kuti nalimo teti bayabomfye mano mano. Ilyo Yoshua aali icisoselo ca kwa Yehova, apitulwike mu mibombele ya kwa Lesa na bena Israele. Lelo atile: “Nga cabipa mu menso yenu ukubombela Yehova, saleni lelo untu mulebombela; atemwa imilungu iyabombele bashinwe abali kwi shilya lya Mulonga, atemwa imilungu ya bena Amore abo muleikala mu calo cabo; lelo ine na ba mu ng’anda yandi, tulebombela Yehova.” (Yosh. 24:15) Umulimo twapeelwa lelo wa kubilo “bunte,” kabili tulaishininkisha pa kulanda, lelo tatupatikisha abantu ukuti basumine. (Mat. 24:14) Bafwile ukuisalila, kabili tatubapokolola isho nsambu sha kuisalila.

Ipusheni Amepusho. Yesu apeele ica kumwenako cawamisha pa lwa kupelulushanya na bantu. Aleibukisha inkulilo yabo no kubomfya ifilangililo ifyo bengomfwa bwangu. Kabili alebomfya bwino amepusho. Ici calelenga bambi bailandile no kusokolola ifyali mu mitima yabo. Calebalenga no kutontonkanya pa mulandu walelandwapo.

Uwa Malango umo aipwishe Yesu ati: “Mwe Kasambilisha, ncite shani ukuti mpyane umweo wa muyayaya?” Yesu nga tacamwanshishe ukumwasuka. Lelo alekele uyo mwaume ailondolwele. “Mu Malango mwalembwa cinshi? Ubelengamo nshi?” Ulya muntu alilungike ukwasuka. Bushe pa kulungiko kwasuka e papelele kulya kulanshanya? Nakalya. Yesu alekele ulya mwaume ukuti akonkanyepo ukulanda, kabili icipusho ulya muntu aipwishe calangile ukuti alefwaya ukuilungamika. Aipwishe ati: “Ngo munandi nani?” Ukucila ukumulondolwela fye ati umubiyo ni wa kuti na wa kuti, ifyo napamo uyu mwaume ali no kusuusha pa mulandu wa fintu abaYuda balemona Abena fyalo na bena Samaria, Yesu afwaile ulya mwaume ukupelulula pa cilangililo cimo ifi. Cali pa lwa mwina Samaria musuma uwayafwile umuyendo waibilwe no kupumwa, untu shimapepo no mwina Lebi bashayafwile. Yesu aipwishe fye icipusho cayanguka pa kushininkisha ukuti ulya muntu alyumfwile umwalolele icilangililo. Ukupelulula kwa kwa Yesu kwalengele ishiwi lya kuti “umunandi” likwate ubupilibulo ubo uyu mwaume ashatalile eshiba kale. (Luka 10:25-37) Ici ca kumwenako cisuma ukupashanya! Ukucila ukulalanda fye mwe bene, icingaba kwati muletontonkanishishako mwine ng’anda, ishibeni ifya kwipusha amepusho mu kucenjela no kubomfye filangililo pa kuti uo mulelanda nankwe aletontonkanya.

Londololeni. Ilyo umutumwa Paulo ashimikile mwi sunagoge ku Tesalonika, tabelengele fye ifyo abalemuumfwa bacetekele. Luka ashimika ati Paulo aleilula, aleshininkisha, no kulondolola ifyo abelengele. Na “bamo ba muli bene balinashiwe, bawilile kuli Paulo na Sila.”—Imil. 17:1-4.

Ukupelulula kwa musango yo kuti kwaba bwino, te mulandu na bali mwi bumba mulelandako. E fyo cingaba ilyo muleshimikila kuli balupwa, ilyo mulelanda na bo mubomba na bo nelyo abo musambilila na bo, ilyo mulelanda na bo mushaishiba mu butumikishi bwa ku cintubwingi, ilyo muletungulula isambililo lya Baibolo, nelyo ilyo mulelanda ilyashi ku cilonganino. Nga mwabelenga ilembo, napamo imwe kuti camwangukila ukwishiba umo lilolele lelo bambi teti beshibe. Ilyo mwalondolola ubupilibulo nelyo ifyo twingalibomfya kuti caumfwika kwati mulemenene kumo. Bushe ukusalamo amashiwi yakulu yakulu no kuyalondolola kuti kwayafwa? Bushe kuti mwalandapo ubushininkisho bumbi ubwa kutungilila, napamo ukufuma ku mashiwi yali mwi lembo nelyo ukufuma kwi lembo limbi ililanda pa mulandu umo wine? Bushe napamo icilangililo e cingabomba bwino ku kulanga ukuti ifyo mulesosa fya mano? Bushe amepusho kuti yayafwa ibumba lyenu ukupelulula pali uyo mulandu? Ukupelulula kwa musango yo kulenga abantu baishiba ati twaliba fye bwino no kubashiila ifya kutontonkanyapo.