Icipandwa 12
Umwalola Ulubatisho Lwenu
1. Mulandu nshi ifwe umo umo tufwile ukwangilwa ulubatisho lwa mu menshi?
MU MWAKA wa 29 C.E., Yesu alibatishiwe ilyo Yohane Kabatisha amwibiishe mu mumana wa Yordani. Yehova alemona icalecitika kabili alandile amashiwi ya kusenamina. (Mateo 3:16, 17) Ico Yesu acitile cali ca kumwenako ico abasambi bakwe bonse baali no kulakonka. Ilyo papitile imyaka itatu na hafu, Yesu aebele abasambi bakwe ifi fyebo ati: “Kuli ine kwapeelwa amaka yonse mu muulu na pano isonde; e ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo.” (Mateo 28:18, 19) Bushe mwalibatishiwa ukulingana ne cipope Yesu apeele palya? Nga tamwabatishiwa, bushe mulepekanya ukucite co?
2. Mepusho nshi yakuma ulubatisho ayalekabila ukwasukwa?
2 Nampo nga mwalibatishiwa atemwa e lyo muleipekanya ukubatishiwa, ukumfwikisha bwino umwalola ulubatisho kwalicindama kuli onse uufwaya ukubombela Yehova no kwisaikala mu calo cakwe icipya kabili icalungama. Yamo pa mepusho yawaminwa ukwasuka ni aya: Bushe umwalolele ulubatisho lwa kwa Yesu e mo no lubatisho lwa Bena Kristu pali lelo lwalola? Calola mwi ukubatishiwilwa “mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo”? Finshi fyasanshiwa mu kwikala imikalile iyumfwana no mwalola ulubatisho lwa mu menshi ulwa Bwina Kristu?
Imbatisho sha kwa Yohane
3. Ni bani beka balebatishiwa ulubatisho lwa kwa Yohane?
3 Imyeshi nalimo 6 ilyo Yesu ashilabatishiwa, Yohane Kabatisha aile aleshimikila mu matololo ya Yudea, aleti: “Lapileni; pantu ubufumu bwa mu muulu nabupalama.” (Mateo 3:1, 2) Abantu balyumfwile ico Yohane asosele kabili balicitilepo cimo. Bayebelele imembu shabo pa lwalaala, balilapiile, e lyo baishile kuli Yohane ukuti ababatishe mu mumana wa Yordani. Abalebatishiwa ulu lubatisho baYuda fye.—Luka 1:13-16; Imilimo 13:23, 24.
4. Mulandu nshi abaYuda ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo bakabile ukulapila mu kwangufyanya?
4 Balya baYuda balekabila ukulapila mu kwangufyanya. Pa Lupili lwa Sinai mu mwaka wa 1513 B.C.E., bashibo bacitile icipingo ca luko—icali cipangano ca mulapo wa mwi funde ico bacitile na Yehova Lesa. Lelo pa mulandu wa membu shabo ishabipisha, bafililwe ukucita ifyo cilya cipingo calekabila, e co balisenwikwe kuli ici cipingo. Mu nshiku sha kwa Yesu e lyo bacilile no kubipa. “Ubushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya” ubwasobelwe na Malaki bwalipaleme. Mu 70 C.E., bulya “bushiku” bwalishile ilyo ifita fya bena Roma fyaonawile umusumba wa Yerusalemu, itempele lya uko, na baYuda ukucila pali milioni umo. Yohane Kabatisha, uwapimpiile ukupepa kwa cine, alituminwe ilyo bulya bonaushi bushilacitika, “ku kupekanishisha Shikulu abantu abateyanishiwa.” Balekabila ukulapila ku membu shabo isha kufilwa ukukonka icipingo ce Funde lya kwa Mose pa kuti bengaipekanya ukupokelela Umwana wa kwa Lesa, Yesu, uo Yehova ali no kutuma kuli bene.—Malaki 4:4-6; Luka 1:17; Imilimo 19:4.
5. (a) Ilyo Yesu aishile ku kubatishiwa, mulandu nshi ici cakoseele Yohane? (b) Cinshi ulubatisho lwa kwa Yesu lwaleimininako?
5 Pa baishile kuli Yohane ku kubatishiwa paali na Yesu. Nga cinshi ailiile ku kubatishiwa? Pa kwishibo kuti Yesu takwete membu sha kuti ayebelele, Yohane atile: “Ine ndekabilo kubatishiwa kuli imwe, na imwe bushe mwaisa kuli ine?” Lelo ulubatisho lwa kwa Yesu lwali no kwimininako icintu icaibela. E co Yesu ayaswike ati: “Leka cibe ifi nomba; pantu e fyo catuyano kufisho bulungami bonse.” (Mateo 3:13-15) Apo Yesu takwete lubembu, ulubatisho lwakwe talwaiminineko ukulapila kwa pa membu, kabili taalekabila kuipeela kuli Lesa, pantu ali wa mu luko ulwaipeele kale kuli Yehova. Lelo, ulubatisho abatishiwe ilyo ali ne myaka 30 lwali ulwaibela kuli wene, kabili lwaleimininako ukuti aituula kuli Wishi wa ku muulu ku kucito kufwaya Kwakwe na kumbi.
6. Yesu akatamike shani ukucita ico Lesa alefwaya wene ukucita?
6 Umulimo Lesa alefwaya Kristu Yesu ukubomba wasanshishemo no mulimo wa Bufumu. (Luka 8:1) Kabili wasanshishemo no kupeelo bumi bwakwe ubwapwililika ubwa buntunse ukube lambo lya cilubula kabili pali ili line lambo e pashimpilwe icipingo cipya. (Mateo 20:28; 26:26-28; AbaHebere 10:5-10) Yesu alikatamike nga nshi umwalolele ulubatisho lwakwe ulwa mu menshi. Taalefwaya kupuulaukila ku kwangwe fintu fimbi. Atwalilile ukucito kufwaya kwa kwa Lesa uwa busumino, mpaka ne mfwa, kabili alengele ukushimikilo Bufumu bwa kwa Lesa ukuba umulimo wakwe uwacindamisha.—Yohane 4:34.
Ulubatisho lwa mu Menshi Ulwa Basambi ba Bwina Kristu
7. Ukutula pa Pentekoste wa mu 33 C.E., cinshi Abena Kristu baebelwe ukucita icakumine ulubatisho?
7 Abasambi ba kwa Yesu aba kubalilapo babatishiwe mu menshi kuli Yohane na pa numa baletumwa kuli Yesu ukuti bengaba pali abo abaleenekela ukuba mu Bufumu bwa mu muulu. (Yohane 3:25-30) Aba basambi na bo baalebatisha bambi ilyo Yesu abeba ukucite co, no mwalolele ulubatisho baalebatisha e mwalolele no lubatisho lwa kwa Yohane. (Yohane 4:1, 2) Lelo, ukutendeka pa Pentekoste wa mu 33 C.E., batendeke ukucita umulimo wa kubatishisha “mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo.” (Mateo 28:19) Mwalamwenamo nga nshi ukupituluka umo ico calola.
8. Calola mwi ukubatishiwilwa “mwi shina lya kwa Tata”?
8 Bushe ukubatishiwilwa “mwi shina lya kwa Tata” e kuti shani? Kwishiba ishina lyakwe, icifulo cakwe, amaka yakwe, ubufwayo bwakwe, na mafunde yakwe. Bebeteni ifyasanshiwa muli ici. (1) Ukukuma kwi shina lyakwe, Amalumbo 83:18 yatila: “Imwe mweka, ishina lyenu Yehova, mwapulamo pano isonde ponse.” (2) Ukukuma ku cifulo cakwe, 2 Ishamfumu 19:15 itila: “Mwe Yehova . . . , ni mwe Lesa, imwe mweka fye.” (3) Ukukuma ku maka yakwe, Ukusokolola 4:11 kutwebo kuti: “Mwaliwamina, mwe [Yehova] Lesa wesu, ukupokelelo bukata no mucinshi na maka; pantu ni mwe mwalengele ifintu fyonse: kabili mulandu wa kufwaya kwenu fyabeleleko no kulengwa.” (4) Tufwile no kusumino kuti Yehova e Kapeela wa Bumi, uufwayo kutupususha ku lubembu ne mfwa: “Ukupususha kwa kwa Yehova.” (Amalumbo 3:8; 36:9) (5) Tukabila ukusumino kuti Yehova e Kapeela we Funde Uwapulamo: “Yehova e kapingula wesu, Yehova e wa kutupeele fipope, Yehova e mfumu yesu.” (Esaya 33:22) Apo aba ifi fintu fyonse twalandapo, twacincishiwa ukuti: “Uletemwa [Yehova] Lesa ku mutima obe onse, na ku mweo obe onse, na ku kutontonkanya kobe konse.”—Mateo 22:37.
9. Bushe ukubatishiwilwa “mwi shina . . . lya Mwana” e kutila shani?
9 Bushe ukubatishiwilwa “mwi shina . . . lya Mwana” e kutila shani? Kwishiba ishina lyakwe, icifulo cakwe, na maka ya kwa Yesu Kristu. Ishina lyakwe, Yesu, lyalola mu kuti “Yehova e Pusukilo.” Apeelwa ici cifulo pa mulandu wa kuti Mwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka, libeli lya ku cibumbwa ca kwa Lesa. (Mateo 16:16; Abena Kolose 1:15, 16) Yohane 3:16 atweba pa lwa uyu Mwana ati: “Lesa atemenwe aba pano isonde [abantu abalubulwa] ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya.” Pa mulandu wa kuti Yesu afwile uwa busumino, Lesa amubuushishe ku bafwa no kumupeela amaka na yambi. Ukulingana na mashiwi ya mutumwa Paulo, Lesa ‘asansabike [Yesu]’ mu bubumbo bonse, ukumucito wa cibili kuli Yehova. E mulandu wine calembelwa ukuti “kwi shina lya kwa Yesu ikufi lyonse likafukame . . . no lulimi lonse lukasose, ukuti, Yesu Kristu e Shikulu; kube ubukata kuli Lesa Shifwe.” (Abena Filipi 2:9-11) Uku e kutila ukumfwila amafunde ya kwa Yesu, ayafuma kuli Yehova umwine.—Yohane 15:10.
10. Bushe ukubatishiwilwa “mwi shina . . . lya Mupashi wa mushilo” e kuti shani?
10 Bushe ukubatishiwilwa “mwi shina . . . lya Mupashi wa mushilo” e kuti shani? Kwishiba umulimo umupashi wa mushilo ubomba. Ngo mupashi wa mushilo cinshi? Maka ya kwa Yehova, ayo abomfya ku kupwishishisha ubufwayo bwakwe bonse. Yesu aebele abakonshi bakwe ati: “Nkalomba kuli Tata, na o akamupo Bukota bumbi, ukuti bwikale na imwe umuyayaya, Umupashi wa cine.” (Yohane 14:16, 17) Cinshi uyu mupashi wali no kubalenga ukucita? Yesu akonkeshepo ukubebo kuti: “Mukapokelela amaka ilyo ukeso Mupashi wa mushilo pali imwe; kabili mukabe nte shandi mu Yerusalemu, na monse mu Yudea na Samaria, no kufika ku mpela ya pano nse.” (Imilimo 1:8) Yehova abomfeshe umupashi wa mushilo na pa kupuutamo ukulembwa kwa Baibolo: “Pantu ku kufwaya kwa buntu takwaletwa kusesema nangu limo, lelo ni pa kobelwa ku Mupashi wa mushilo e po abantu ba mushilo balandile.” (2 Petro 1:21) E co nga tulebelenga Baibolo ninshi twaliiluka umulimo umupashi wa mushilo ubomba. Inshila imbi iilango kuti twaliiluka ukuti umupashi wa mushilo e ko waba kulomba Yehova ukutwafwa ukukusha “ifisabo fya Mupashi,” ifyaba “kutemwa, ukusekelela, umutende, ukutekanya, icongwe, ubusuma, icishinka, ukunakilila, ukuteko mutima.”—Abena Galatia 5:22, 23.
11. (a) Ni mwi cine cine mwalola ulubatisho pali lelo? (b) Bushe ulubatisho lwaba shani ngo kufwa no kwima?
11 Aba ntanshi ukubatishiwa umwabelele ifyebo fya kwa Yesu bali baYuda ne nsangu sha ciYuda, ukutendeka mu 33 C.E. Ilyo papitile fye inshita iinono, ishuko lya kubo musambi wa Bwina Kristu lyapeelwe ku bena Samaria. Lyene, mu 36 C.E., ubu bwite bwalifikile apatali ukusanshamo na Bena fyalo bashasembululwa. Ilyo bashilabatishiwa, abena Samaria na Bena fyalo balekabila ukuipeela kuli Yehova ku kumubombela no kuba abasambi ba Mwana wakwe. Ukufika na kuli buno bushiku umu e mwalola ulubatisho lwa mu menshi ulwa Bwina Kristu. Ukwibishiwa onse mu menshi cilangililo calinga ica uku kuipeela kwa muntu, pantu ulubatisho lwaba cipasho ca kushiikwa. Ukwibishiwa kwenu mu menshi ya lubatisho kwimininako ukuti mwafwa ku micitile yenu iya kale. Ukutumpulwa kwenu mu menshi kwimininako ukuti mwalengwa aba mweo ku kucito kufwaya kwa kwa Lesa. Ulu “ulubatisho lumo” lwakuma fye bonse abasanguka Abena Kristu ba cine. Pa kubatishiwa basanguka Inte sha Bwina Kristu isha kwa Yehova, abatumikishi basontwa aba kwa Lesa.—Abena Efese 4:5; 2 Abena Korinti 6:3, 4.
12. Ni kuli cinshi ulubatisho lwa Bwina Kristu ulwa mu menshi lwalingana, kabili lwalingana shani?
12 Kuli Lesa ulubatisho lwa musango yo lwaba na maka yene yene aya kupususha. Ku ca kumwenako, pa numa ya kulumbula ifyo Noa akuulile icibwato, umo wene no lupwa lwakwe babakilwe aba mweo ukupula mu Lyeshi, umutumwa Petro alembele ati: “Icalingana ne ci e cilemupususha nomba, e kutila, ulubatisho, (te kusamba ifiko ku mubili, lelo ukulomba kampingu musuma kuli Lesa) ukupitila mu kubuushiwa kwa kwa Yesu Kristu.” (1 Petro 3:21, NW) Icibwato cali bushininkisho bwine bwine ubwa kuti Noa abombele muli bucishinka umulimo Lesa amupeele. Ilyo umulimo wa kukuula icibwato wapwile, “pano isonde apalipo lilya, pa kuponenwe lyeshi, palyonaike.” (2 Petro 3:6) Lelo Noa no lupwa lwakwe, “e kutila cinekonsekonse [8], bapuswike ku menshi.”—1 Petro 3:20.
13. Ni kuli cinshi Umwina Kristu apusushiwa pa kubatishiwa ulubatisho lwa mu menshi?
13 Pali lelo, abaipeela kuli Yehova pa mulandu wa kutetekela Kristu wabuushiwa babatishiwa pa kuti balange uko kuipeela. Batwalilila ukucite co Lesa afwaya ukuti cicitwe muli shino nshiku kabili balapusushiwa kuli cino calo cibifi. (Abena Galatia 1:3, 4) Tabakonawilwe pamo na buno bwikashi bubifi ubuleya ku konaulwa. Balipusushiwa kuli ubu bonaushi kabili Lesa alibapeela kampingu musuma. Umutumwa Yohane alaya ababomfi ba kwa Lesa ati: “Pano isonde paleya, no lunkumbwa lwa pako; lelo uucito kufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.”—1 Yohane 2:17.
Ukwikala Umwabele Milimo Twashingamwa Ukubomba
14. Mulandu ulubatisho lweka fye lushabela cilayo ca kuti ninshi calala capwa ipusukilo lyamoneka?
14 Kuti caba cilubo ukutontonkanya ukuti ulubatisho lweka fye cilayo ca kuti ninshi calala capwa ipusukilo lyamoneka. Ulubatisho kuti lwayafwa fye umuntu nga ca kutila cine cine aliipeela kuli Yehova ukupitila muli Yesu Kristu na pa numa atwalilila ukucito kufwaya kwa kwa Lesa, no kuba na bucishinka ukufika na ku mpela. “Uwashipikisha ukufika ku mpela, wene akapusuka.”—Mateo 24:13.
15. (a) Cinshi Lesa afwaya Abena Kristu babatishiwa ukucita pali lelo? (b) Bushe ukubo musambi wa Bwina Kristu kufwile ukucindama shani mu mikalile yesu?
15 Ico Lesa aalefwaya Yesu ukucita casanshishemo ifyo abomfeshe ubumi bwakwe ilyo ali umuntunse. Ubumi bwakwe bwali no kupeelwa mu mfwa ku kube lambo. Lelo ifwe, imibili yesu ifwile ukupeelwa kuli Lesa, kabili tufwile ukutwalilila ukwikala ubumi bwa kuipeela bulilambo pa kucito kufwaya kwa kwa Lesa. (Abena Roma 12:1, 2) Ukwabulo kutwishika te kuti cibe kucito kufwaya kwa kwa Lesa nga ca kuti nangu fye ni limo limo twalapashanya ificita aba ku calo ku mufulo fye nelyo nga twakatamika ukukonkelela ifya bukaitemwe, no kulabombela Lesa mu kabepekesho fye. (1 Petro 4:1-3; 1 Yohane 2:15, 16) Ilyo umuYuda umo aipwishe ico ali no kucita pa kuti abe no mweo wa muyayaya, Yesu alisumine ukuti calicindama ukuba uwasanguluka mu mibele. Lelo alandile na pa cintu cimo icacilapo ukucindama: ica kuba umusambi wa Bwina Kristu, umukonshi wa kwa Yesu. Ico e cifwile ukube ca ntanshi mu bumi. Tacifwile ukube ca bubili e lyo ukukonkelela ifikwatwa ukubo kwa ntanshi.—Mateo 19:16-21.
16. (a) Mulimo nshi Abena Kristu bonse bashingamwa ukubomba uwakuma ku Bufumu? (b) Nge fyo ifikope filelanga pa mabula 116 na 117, ni nshila nshi shimo ishibomba bwino isha kushimikilamo umulimo wa Bufumu? (c) Ukubomba umulimo wa kucitilo bunte no mweo onse kulangilila cinshi?
16 Na kabili cifwile ukukomailwapo ukuti ico Lesa aalefwaya Yesu ukucita casanshishemo umulimo wacindamisha uwakumine Ubufumu bwa kwa Lesa. Yesu wine e wasubilwe ukuba Imfumu. Lelo ilyo ali pe sonde na o wine ali uwapimpa ukushimikila pali ubu Bufumu. Na lelo line twaba no mulimo wa kushimikila umo wine, kabili twaliba ne fingi ififwile ukutulenga ukulabombako uyu mulimo no mweo onse. Mu kucite co, tulanga ukutasha kwesu pali bumulopwe bwa kwa Yehova no kutemwa twatemwa abantunse banensu. (Mateo 22:36-40) Tulanga no kuti twalikatana na bakapepa banensu mu calo conse, kabili bonse bene ni bakabila ba Bufumu. Bonse, pa kuba abaikatana mwi sonde lyonse tulola ku buyo bwa mweo wa muyayaya mwi sonde ilikatekwa na bulya Bufumu.
Ukulanshanya kwa Kupitulukamo
• Kupalana nshi no kupusana kwaba pa lubatisho lwa kwa Yesu no lubatisho lwa mu menshi pali lelo?
• Bushe ukubatishiwilwa “mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo” e kuti shani?
• Finshi fyasanshiwa mu kwikala umwabela ifyo ulubatisho lwa Bwina Kristu ulwa mu menshi lufwaya?
[Ifikope pe bula 116, 117]
INSHILA SHIMO ISHA KUBILISHISHAMO BUFUMU
Ku ng’anda ne ng’anda
Kuli ba lupwa
Ku bo mubomba na bo
Ku bo musambilila na bo
Mu misebo
Pa kubwelela ku balefwaya ukusambilila
Ku masambililo ya Baibolo aya mu ng’anda