Pembesula Abantu Bobe Na Menshi ya Cine
“ICA kuumfwa cisuma icafuma ku calo ca kutali caba nga menshi ayatalala ku cilaka,” e fyasosele Solomone. (Amapinda 25:24b, 25) We cakukumanya ca kucincimusha ku mweo wanaka ukukutika ku ca kuumfwa cisuma ica bumi bwa muyayaya muli Paradise! Muli iyi nshila, akanwa kobe kaba “kamfukumfuku ka mweo.”—Amapinda 10:11; Esaya 52:7.
Amenshi yalanana mu mushili kabili yalenga ukukula, ilyo mulamba kuti aba uwa busanso. Na kabili, amenshi mu musango wa ca kunwa catalalisha yaba aya kupembesula, lelo ni ani engatemwa ukwikatwa mu menshi makasa nelyo mu mfula ya citalawe? Apantu icipongoloka mu kanwa kesu calinganishiwa ku menshi, ukupeelako ukusakamana ku kusambilisha kwesu kuli ukwakabilwa. (1 Timote 4:16) Tulingile ukucilisha ukuba abaibukila pa lwa fya kufumamo fyapusanapusana ifya aya “menshi” lintu tuleshimikila ku bantu besu.
“Unwensha” Abantu Bakwe
Mu nshita sha pa kale, Rahabu aiswile nshila ku kupusunsuka kwa lupwa lwakwe, kabili Korneli apeele ubunte pa ntanshi ya bantu bakwe. (Yoshua 2:13; 6:23; Imilimo 10:24, 30-33) Munyina wa kwa Petro Andrea amwafwilishe ukuba umusambi wa kwa Yesu. (Yohane 1:40-42) Kabili ilelo abengi Inte sha kwa Yehova baleke cine ca Baibolo ukupongolokela ku bantu babo. Amapinda 11:25 yalayo kuti: “No unwensha akanwenshiwa umwine.”
Umwanakashi mu Europe afwaishe ukwakana icitetekelo cakwe icipya na bafyashi bakwe, bamunyina, ne nkashi shakwe abekala mu Philippines. Acita lipoti ukuti: “Nacitile co muli kalata yonse intu nabalembele. Pa ntanshi ya lubatisho lwandi, natumine na kabili ifitabo kuli bene no kwipusha nga ca kuti bafwaile ukutandalilwa ku Nte sha kwa Yehova.” Ku buseko bwakwe ubukalamba, balisumine ukutandalilwa, kabili nomba cinekonsekonse aba bene bapepa Yehova. Inte shimo balimona ifya kufumamo fisuma pa kutuma ubupe bwa kulembesha ubwa Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! ku bantu babo.
Lelo ni shani nga ca kuti ifilundwa fya lupwa tabalanga ukusekelela? Yesu alolenkene ne yi mibele, pantu pa kashita kamo “bamunyina na bo tabamutetekele.” Pa numa, nangu cibe fyo, no “mutima umo” bapepele mu mukoosha, capamo na batumwa. (Yohane 7:5; Imilimo 1:14) Mulandu nshi ukwalwila umutima? Yesu mu kumonekesha apeele ukwaafwa ku bantu bakwe pa ntanshi talanina ukuya ku mulu. Shani ifyo? Abaafwile ukunonka icitetekelo pa kumonekela kuli munyina citika Yakobo. (1 Abena Korinti 15:7) Muli ifyo, wiesha ukuleka ukwaafwa abantu bobe. Inte abengi baliba na maka ya kulanda na bantu babo abashasumina pa lwa cine ca Baibolo pa numa babe nabapembelela akashita kalinga.
“Unwensha” abantu bakwe tapilibula, nangu cibe fyo, ukubalenga ukunwena ku mashiwi. Abaupana abena Yugoslavia basosele ukuti: “Kwaliba lyonse ubusanso bwa kushimikila kuli bene mu kucishapo.” Kangalila wenda amona ukuti: “Bamunyina ilingi line balacishamo, ukulangisha ukupimpa kwalubana.” Ludwig ebukisha inshita lintu atendeke ukusambilila Baibolo ukuti: “Lyene pa nshita iitali nafumfumwine pali mayo ubulondoloshi ukwabulo kuleka mupepi ne cili conse cintu nasambilile ukufuma muli Baibolo, kabili ici ilingi line catungulwile ku kukansana, ukucilisha na tata.”
Ba “Akamfukumfuku ka Mano”
Tubelengo kuti “ululimi lwa ba mano lusoso kwishiba; lelo akanwa ka bawelewele kapongololo bupumbu,” kabili “umutima wa mulungami welenganye ca kwasuka.” (Amapinda 15:2, 28) Ukutekanya, amano, no kwiluka muli ifyo filafwaikwa pa kuti twingapeela amashiwi yesu icena ca kupembesula ica kukuulilila. Ni lilali, cinshi, kabili no bwingi tulanda fyaba ifyacindama.
Pa kasuba kakaba, ku ca kumwenako, ifyo inkomaki ya menshi yatalala iba iya kupembesula ku uli ne cilaka! (Mateo 10:42) Lelo takuli nangu umo uwingelenganya ukwitila imbekete yaisulamo amenshi pa mutwe wakwe! Kangalila wa muputule uwambwilwe pa mulu alandapo ukuti: “Ifya kufumamo fyawamisha filafikwapo kuli abo abacincimuna ukufwaisha mu bantu babo pa kushimikila mu fiputulwa fyapimwa.” Lintu umuntu wesu uukaanya aba ne cilaka, ukulandila muli iyo nshila, kabili atendeka ukwipusha ifipusho, ukulanshanya kwabamo ifisabo ukwa Baibolo ilingi line kulakonkapo.
Huriye, Nte umwina Turkey, afikile pali ci pa ŋanda pa kulasha impapulo sha Baibolo ishaisulwa pa fyebo ifyo pambi fingaba ifya buseko ku mulume wakwe uushatetekela. Abelengele amalyashi ya Baibolo ku bana, kabili—nga alekutika—apeele ubulondoloshi ubwali ubwa kunonsha ku mulume wakwe. Inshita shimo aipwishe fye ukuti: “Nacisambilila ifya musango uyu mwi sambililo lyandi ilelo. Cinshi uletontonkanya pa lwa cene?” Na kabili ebukisha amafunde ya myendele ayo asungile mu muntontonkanya ukuti: “Tekanya, kabili wikalifiwa nelyo ukupeelo mulandu. Wiba uuitunga ukwishiba fyonse. Uicefye fye no kuinasha.” Umulume wakwe mu kupelako apokelele icine ca Bufumu kabili nomba abomba ngo mutumikishi wa nshita yonse.
Marijan ayafwile abantu bakwe abafulilako ukupokelele citetekelo cakwe. “Wipatikisha lelo pembelela akashita kalinga,” e fintu apanda amano. “Tufwile ukucindika cene lintu batweba ukukanalanda na bene pa lwa cine. Tufwile ukuba abatekanya na bakwata ukutemwa.” Ukucilisha lintu abantu besu baba abakaanya Lukala Milandu 3:7 kuti abomba bwino. Asoso kuti kwalibako “inshita ya kutalala, ne nshita ya kusosa.” Ico citubulula ukuitemenwa kwa ku kutika mu kutekanya, te kupumfyanya, no kucindika amatontonkanyo yambi. “Tacipanga amano ukukalifiwa lintu ulelanshanya na bantu bobe,” e filondolola Petar, uyo uwali pa kashita kamo uwa kukaanya nga nshi lelo ayalwile imibele yakwe.
Leka Imyendele Isuma Ishimikile
Pa myaka umulume ushatetekela alengele ubwafya ku mukashi wakwe Umwina Kristu, inshita shimo ukumwisalila ku nse ya ŋanda. Pa kashita kamo alikalifiwe ica kuti alepwile icitabo ico umukashi wakwe alabile ukufisa. Cinshi caalwile imibele yakwe? Umulume alondolola ukuti: “Natwalilile ukuipusha umulandu umukashi wandi abele fyo uwashangila no kutwalilila ukushintilila pali Yehova. Nshali nakusanga umulandu muli wene, apantu asungile iŋanda iya busaka, kabili aali umukashi musuma na nyina ku bana besu.” Kasuba kamo umulume alefwaya ifyebo fisuma ifya kuyalanda pa kukumana mu maminiti yasano, e co umukashi wakwe amupeele ishafumine shibili isha Loleni! Mu kushimunuka apitulwike muli shene, kabili ku kupapushiwa kwakwe asangile icipande cingabomba pa lwa kusanga amapensulo. Muli iyi nshila ubuseko bwakwe muli aba bamagazini bwalibimbwilwe. Ilelo, ulu lupwa lwalikatana mu kupepa Yehova.
Ukufunda kwa kwa Petro ukwa kuti umukashi kuti anonka umulume uushatetekela ‘ukwabule cebo pa mulandu wa myendele yasanguluka capamo na katiina’ kubomba na ku filundwa fimbi ifya lupwa na ko kwine. (1 Petro 3:1, 2) Lintu abaupana bashile intambi sha kale ishishili sha mu baibolo no butotelo bwa bafyashi babo abena Romania, indupwa shabo shabele bakakaanya bakalipisha. Umukashi asanshilwe fye na kuli nafyala, uwaeseshe ukumwipaya. “Tatwasuminishe ici ukutufuupula nelyo ukutukalifya. Twapoosele amasakamika yesu yonse pali Yehova,” e ficita lipoti Nikolic. Imyaka ikumi na umo pa numa abafyashi bakwe, inkashi mbiye capamo, ne nkashi sha mulume wakwe ni Nte shabatishiwa. Cinshi cabafwile ukucimfya icipindami? “Ica kumwenako cisuma ne mibele ya Bwina Kristu. Mu mashiwi yambi, tatwapoosele inshita iikalamba ukulanda na bene pa lwa cine. Ukucila, twaeseshe ukucibika mu kubomba.”
Wilekelesha Isubilo!
Ilintu cilenga ukusekelela kukalamba ukumona uko abantu bobe batendeka ukupepa Lesa wa cine, ni shani nga ca kuti bamo batwalilila ukukaanya? Ni shani fintu ulingile ukwankulako? Yesu amwenene libela ukuti ukupepa kwa cine inshita imo kwali no kuletako ukupaatukana kwakosa pa kati ka bantu besu. (Mateo 10:34-37) Marica alishiilwe eka ku filundwa fyonse ifya lupwa lintu abele umo uwa Nte sha kwa Yehova. Ilintu tasuuswile ukupepa kwakwe, nalyo line aishibe ukuti “nelyo fye bantu bakwe balikwata insambu ku mimwene yabo na matontonkanyo.” Imibele yakwe yabaseseshe ku kumucindika nga fintu bacitile intanshi.
Ludwig aishibe ukuti alikakililweko ku kutemwa abafyashi bakwe nangula bengasala inshila yapusanako iya bumi. Aibukishe mu kubwekeshabwekeshapo ifipande fya mu Baibolo ifyalinga, pamo nga: “Cindika wiso na noko”; “ilyashi lyenu libe pe ilya kusenamina, ilyalungwamo umucele”; “mube abaiteyanya pe ku kuisosela . . . no bufuuke na katiina”; kabili, “umubomfi wa kwa Shikulu tafwile ukucito lubuli.” (Abena Efese 6:2; Abena Kolose 4:6; 1 Petro 3:15; 2 Timote 2:24) “Ilyo lyonse natumine lamya abafyashi bandi nelyo ukubatandalila, napepele kuli Yehova ku mano, kabili panono panono ukwampana kwesu kwabele ukwakakuka, ukwa bucibusa bwafulilako,” e fintu acita lipoti.
Wilufya isubilo ukuti imbuto sha cine mu kupelako shikapuuka mu mitima ya bantu bobe. Uwabatishiwe nga umo uwa Nte sha kwa Yehova imyaka 31 pa numa ya mukashi wakwe, umulume alandapo ukuti: “Ukulolesha ku numa, mfwile ukulumbulula ukuti umukashi wandi akwete ukutekanya ukwingi na ine. Nali uwaibukila bwino ukuti lyonse alimpepeleko kuli Yehova.”
Shi kuti amashiwi yalefuma mu kanwa kobe lyonse yaba aya kusekesha kabili ayengapwishe cilaka nga menshi yasuma! Ee, akana “imbila nsuma ya bukata iya kwa Lesa [wa nsansa, NW]” na bantu bonse, ukusanshako abantu bobe. (1 Timote 1:11; Ukusokolola 22:17) Lyene amashiwi ya kwa Yesu yakabomba aya kuti: “Uuntetekela, mu nda yakwe mukafume milonga ya menshi ya mweo, ifyo ilembo lyasosa.”—Yohane 7:38.