Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w91 12/15 amabu. 3-4
  • Krisimasi—Mulandu nshi yalumbukila ifyo mu Japan?

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Krisimasi—Mulandu nshi yalumbukila ifyo mu Japan?
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—1991
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Krisimasi Yaba Kusefya kwa Bani?
  • Mulandu Nshi Abena Kabanga na bo Bene Basefeshako Krisimasi?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1999
  • Ukwatuntuka Krisimasi ya Muno Nshiku
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1997
  • Cinshi Cintu Krisimasi Ipilibula Kuli Iwe?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1994
  • Cinshi Abantu Bafwaila Ukusefesha Krisimasi?
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2012
Ulupungu lwa kwa Kalinda—1991
w91 12/15 amabu. 3-4

Krisimasi—Mulandu nshi yalumbukila ifyo mu Japan?

UKUSUMINA muli Wishi wa Krisimasi kwalyanana pa kati ka bana mu calo ca baBuddha na baShinto ica Japan. Mu 1989, abana abena Japan balembele amakalata 160,000 ku Calo ca kwa Santa mu Sweden. Takuli icalo cimbi icatumine ayacililepo. Balembele amakalata mwi subilo lya kwikusha ukufwaisha kwa mitima yabo, nampo nga ni “Kompyuta ya Fikope” iilangisha ifilubi iya ma yen 18,000 ($136, U.S.) nelyo ubwangalo bwa video ingasendwa iya ma yen 12,500 ($95, U.S.).

Ku bakashana abena Japan, ukwishishanya Icungulo Bushiku pa Ntanshi ya Krisimasi kwalikwata ubupilibulo bwaibela. “Ukulingana no kufwailisha mu banakashi bacaice,” e fisosa Mainichi Daily News, “38 peresenti basosele ukuti balipangile amapekanyo ya Cungulo Bushiku ca pa Ntanshi ya Krisimasi umweshi umo ku ntanshi.” Bakalume balikwata inkuntu shabelama mu kufwaya ukuba pamo na banabo abakashana pa Cungulo Bushiku ca pa Ntanshi ya Krisimasi. “Imfundo isuma yaba kupepela capamo mu mutalalila mu kuba no munobe umukashana,” e fyatubulwile magazini ya bakalume. “Cita cene ku cifulo cimbi icalinga. Ukwampana kobe mu kwangufyanya kukaba ukwe senge.”

Abalume abena Japan nabo bene basubila ukubalamuna amaka ya buŋanga ne fishilano fyabo ifya Krisimasi ifya kushita “keke ya kuyemfya” mu nshila lintu balefuma ku ncito ukuya ku ŋanda. Ukuleta keke ku Santa Claus kwatunganishiwa ukufuta ukulekelesha kwa lupwa inshita yashala iya mwaka.

Mu cine cine, Krisimasi yalilimbe mishila pa kati ka bena Japan bashili Bena Kristu. Na kuba, 78 peresenti uwa abo bafwailishiwe ku matuuka yakalamba ayakonkana basosele ukuti balacita icintu cimo icaibela ica Krisimasi. Icipimo cili icikalamba mu calo umo 1 peresenti fye uwa bwingi bwa bantu e batunga ukusumina mu buKristu. Ilintu batunga ukuba abaBuddha nelyo abaShinto, balayumfwa abaangukilwa ukuipakisha amaholide ya “Bwina Kristu.” Mu citabo ca iko ica nshiku, capamo ne mitebeto ya cina Japan, ulufuba lwa Ise ya ciShinto iyalumbuka itantika December 25 nga “ubushiku bwa kufyalwa kwa kwa Kristu.” Ukumoneka kwa bashili Bena Kristu kwashikinine mu kusamwa mu kati ka Krisimasi, nangu cibe fyo, kulemya icipusho:

Krisimasi Yaba Kusefya kwa Bani?

Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary ilondolola Krisimasi nga “umutebeto wa Bwina Kristu pa December 25 . . . uyo wibukisha ukufyalwa kwa kwa Kristu.” Wamonwa nga inshita ya “Bena Kristu” ku “kwikatana mu kuyumfwa kwabo ukwa buseko pa bushiku bwa kufyalwa kwa kwa Kristu.”

Abo abasefya Krisimasi nga umutebeto wa butotelo uwasanguluka pambi kuti basanga abo abasengauka ubo bushiku mu kuba no kusamwa no kupeela ifya bupe ukuba abakukalifya nangu fye aba miponto. “Mu Japan twalikwata icishinka capulamo mu busulwishi bwa bupumbu: takwaba Kristu,” e fyalembele umwina America uwikala mu Japan. “Mu mimwene ya ku Masamba,” e fyalembele na umbi ukukuma kuli Krisimasi ya cina Japan, “tacili ni kalukuluku [uyo mu kuseeka ashisangwa mu mishiika ya cina Japan] uushabapo, lelo icakatamisha pa fya kutumbinkanya, umupashi.”

Cinshi, lyene, caba umupashi wa Krisimasi? Bushe waba mibele ya mapepo ye calici mu kuba ne nyimbo sha liko, holly, na bakandulo, ifyo ku bengi fibomfiwa ku nyendo shabo isha butotelo ukuya kwi calici cila mwaka? Nelyo bushe caba kutemwa, ukusangalala, no kupeela ifya bupe ifyo fisesha abengi ukuba aba bukapekape? Bushe caba kunakilila uko kwaanana pa cibansa ca bulwi ilintu abashilika balebaka inshiku shinono isha “mutende pe sonde”?

Ku ca kupapusha, umupashi wa Krisimasi ilingi line ulafilwa ukuleta umutende nelyo ku bantu bashileya ku bulwi. Ukulingana no kufwailisha kwa mu 1987 mu England, catunganishiwe ukuti ‘inkondo ya bana calo’ yali no kupuuka muli 70 peresenti wa mayanda ya bena Britain mu kati ka Krisimasi ulya mwaka. Ukulwila pa ndalama kwali no kuba ica kulenga icikalamba. Ukunwesha no kukanafikilisha ulubali lwa umo mu lupwa na ko kwine kwatungulwile ku kuumana.

“Ndasunguka nga ca kuti tatulepusa icintu cimo pa lwa bupilibulo bwa cine ubwa Krisimasi,” e fyalembele uwafuma ku Masamba uwikala mu Japan uwatandalile icifulo cakwe mu kati ka nshita ya Krisimasi mu nshita ya nomba line. “Dec. 25 iili yonse, ndafuluka mu nshila imo ine ukubwelela kuli ulya musango wa kale uwa Krisimasi uwa nshita yalepa iyapitapo—ukusefya kwa cisenshi uko kwasefeshe winter solstice (inshita ya bushiku yalepesha mu mwaka) pa kupepa ifimuti no kukwata amaparte yapumbusa. Tucili natukwata ifya kuyemfya fyonse ifya cisenshi—umupulampako, holly, ifimuti fyapala imilemu na fimbipo—lelo mu nshila imo Krisimasi tayabala aiba imo ine ukutula apo yapokelelwe ku Bena Kristu no kwalwilwa mu mutebeto wa butotelo.”

Mu kumfwika, Krisimasi yaba ni holide ya cisenshi. Abena Kristu ba mu kubangilila tabasefeshe yene “pantu balangulwike ukusefya ukufyalwa kwa umo ukuba umwata wa cisenshi,” e fisosa The World Book Encyclopedia. Imitebeto ya cisenshi iya Saturnalia no Mwaka Upya fyaba ni ntulo ya kusamwa no kukabushanya kwa fya bupe.

Nga ca kuti Krisimasi mu cine cine ya cisenshi, Abena Kristu bene bene bafwile ukuipusha icipusho, Bushe Krisimasi ya Bena Kristu? Natumone cintu Baibolo isosa ukukuma ku kusefya kwa bushiku bwa kufyalwa kwa kwa Kristu.

[Akabokoshi pe bula 4]

Intuntuko ya Kusefya kwa Krisimasi

Nangu cingati ifyebo fyalungikwa fyaliluba mu kupita kwa nshita ikalamba, ukulangilila kuli kwa kuti ukufika mu 336 C.E., umusango wa Krisimasi walesefiwa kwi calici lya ciRoma. “Ubushiku bwa Krisimasi mu kutunganishiwa bwapampamikwe pa December 25,” e filondolola The New Encyclopædia Britannica, “ku kusunkila ku numa umutebeto ukalamba uwa kwa lesa wa kasuba.” Ico cali e lintu abasenshi bayobeke mu maparte yapumbusa mu kati ka mitebeto ya fyonse Saturnalia ya ciRoma no mutebeto wa baCelt na baGerman uwa winter solstice. The New Caxton Encyclopedia isoso kuti “Icalici lyabulile ishuko lya mu nshita ku kupanga iyi mitebeto ukuba iya Bwina Kristu.”

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi