Umulungu Uwayalwile Calo

“Apaalwe uuleishila mwi shina lya kwa [Yehova, “NW”]!”—MATEO 21:9.

1. Mabumba nshi yabili ayacilana yaambukilweko ne fya kuponako mu August yapwile?

“INSHIKU SHITATU ISHA KUMANAMA KWACILISHAMO ISHATENSESHE CALO.” Mu August 1991, imitwe ya malyashi ikalamba iya fya kusabankanishishamo ifyebo pamo ngo yu yakomaile pa cishinka ca kuti icalo kuti caba mu cimfulumfulu mu nshiku fye. Mu cine cine, inshiku sha kwisalila isha August shali sha fya kuponako fyacilishapo te ku calo ceka lelo na kabili kwi bumba lintu Yesu atile: “Tabali ba pano isonde.” Ili bumba lyaishibikwa ilelo nge Nte sha kwa Yehova.—Yohane 17:14.

2, 3. (a) Ni shani fintu ubuntungwa bwaebekeshiwe mu Zagreb te mulandu na makumbi ya nkondo? (b) Ni shani fintu icitetekelo cakosa calambwilwe mu Odessa?

² Ibungano lya kubalilapo ilya pa kati ka nko ilya Nte sha kwa Yehova ilyabala alipekanishiwa mu Yugoslavia lyatantikwe ukufuma pa August 16 ukufika ku 18. Nga fintu caishileba, lyali no kuba na kabili ibungano likalamba ilya bantu ba kwa Yehova mu kati na nkati ka luko lwali pa nembenembe ya nkondo ya bana calo. Inte sha cikaya, capamo na ba kuitemenwa ukufuma mu fyalo fya bwina mupalamano, bali nababomba pa myeshi ibili mu kupeela icibansa ca mupila ica HAŠK Građanski mu Zagreb imimonekele yawamishiwa. Cali ica kwipukisha, icifulo calinga kwi Bungano lya “Bakatemwa ba Buntungwa bwa Bukapepa.” Amakana ya makombe ya pa kati ka nko bapekenye ukusangwako, ukusanshako 600 ukufuma ku United States. Ilyo amakumbi ya nkondo ya bana calo yatiinishe, calyumfwike ukuti: “Abena America tabakabale abesa.” Lelo ukwisa balishile, capamo na makombe ukufuma mu fyalo fimbi ifingi. Ubwingi bwa ba kusangwako ubwa 10,000 bwalyenekelwe, lelo 14,684 baali mu cibansa pa bushiku bwa kupelako! Bonse balipaalilwe mu kufumba pantu ‘tabalekele ukulongana pamo.’—AbaHebere 10:25.

³ Mu kati ka nshiku shitatu ukukonka pe bungano lya Zagreb, ukutaasho buteko kushatunguluka kwalicitilwe mu Soviet Union. Pali iyo nshita, bakatemwa ba buntungwa bwa bukapepa balecita amapekanyo ya kupelako aye bungano lyabo mu Odessa mu Ukraine. Bushe ibungano lyali no kucitwa? Mu kuba ne citetekelo cakosa bamunyina bacitile utwa kupwishishisha tunono pa kupwilikisha ukuwaminisha kwa cibansa, kabili amakombe yalitwalilile ukulaisa. Kwati ni ku cipesha amano, ukutaasho buteko kwalipwile. Ibungano lya kucankilwamo lyalicitilwe pa August 24, 25, mu kuba na 12,115 ukusangwako kabili 1,943—16 peresenti ya cipimo ca pa mulu ica basangilweko—ukubatishiwa! Ishi Nte shipya, capamo na bakasunga ba bumpomfu aba pa nshita yalepa, basekelele pa kuti balishile kuli lilye bungano mu kuba no kucetekela kwakumanina muli Yehova.—Amapinda 3:5, 6.

4. Inte muli Europe ya ku Kabanga balekonka cipasho nshi icaimikwe na Yesu?

⁴ Ishi Nte sha busumino shalekonka icipasho caimikwe ne ca Kumwenako cesu, Yesu Kristu. Tabalile alekelesha ukusangwa ku mitebeto iyakambishiwe na Yehova, nelyo fye lintu abaYuda balefwaya ukumwipaya. Ilyo aninine ukuya ku Yerusalemu ku ca Kucilila cakwe ica kulekelesha, aba baiminine ukushinguluka mwi tempele, baleipusho kuti: “Muleti shani? Bushe muleti takese ku mutebeto?” (Yohane 11:56) Lelo ukwisa alishile! Ici capekenye inshila ku mulungu wafikile pa kalume mu kwaluluka kwa nshila ya lyashi lya kale ilya buntunse. Bushe kuti nomba twapituluka muli fimo ifya fishinka fikalamba ifya ulya mulungu—Nisani 8 ukufika ku 14 pali kalenda ya ciYuda?

Nisani 8

5. Ni pa lwa cinshi Yesu aali uwaibukila ilyo aendele ukuya ku Betani pa Nisani 8, 33 C.E.?

⁵ Pali ubu bushiku Yesu na basambi bakwe bafika mu Betani. Kuno, Yesu akapoosa inshiku mutanda pa ŋanda ya kwa cibusa wakwe uwatemwikwa Lasaro, untu emishe ukufuma ku bafwa mu nshita ya nomba line. Betani ali mupepi na Yerusalemu. Pa mbali, Yesu kale kale naeba abasambi bakwe ukuti: “Moneni, tulenina ku Yerusalemu, no Mwana wa muntu akafutukilwa kuli bashimapepo bakalamba na bakalemba; na bo bakamupingwilo kufwa, no kumupeela ku Bena fyalo ku kumupumya no kumufopaula no [kumupopela, NW]; na pa bushiku ubwalenga shitatu akabuushiwa.” (Mateo 20:18, 19) Yesu ali uwaibukila mu kukumanina ukuti afwile nomba ukulolenkana na mesho ya kulungulusha. Nangu cibe fyo, ilyo ilya nshita ya kwesha kwapulamo ilepalamina, acita ukubombesha ukuli konse mu kubombela bamunyina. Shi lyonse muli ifwe na mube “ukwangwa ukwali na muli Kristu Yesu.”—Abena Filipi 2:1-5; 1 Yohane 3:16.

Nisani 9

6. Mu cungulo bushiku ca Nisani 9, cinshi cintu Maria acitile, kabili cinshi cintu Yesu asosele kuli Yuda?

⁶ Ukukonka pa kuwa kwa kasuba, ilyo Nisani 9 yatendeka, Yesu aipakisha ica kulya pa ŋanda ya wali kale uwa fibashi Simone. Ni kuno e ko nkashi ya kwa Lasaro Maria aitulwila amafuta ya cena cisuma ayaumo mutengo pa mutwe wa kwa Yesu na makasa kabili mu kuicefya afuuta amakasa yakwe ku mushishi wakwe. Lintu Yuda akaanya, Yesu atila: “Muleke, leka acibakile ubushiku bwa kunshiika.” Pa kumfwo kuti abengi aba mu baYuda baleya ku Betani no kubike citetekelo muli Yesu, bashimapepo bakalamba bapanga ukwipaya wene na Lasaro.—Yohane 12:1-7.

7. Pa lucelo lwa Nisani 9, ni shani fintu ishina lya kwa Yehova lyacindikwe, kabili cinshi Yesu asobele?

⁷ Lucelocelo, Yesu aima ukuya ku Yerusalemu. Amabumba yafuma ku kumukumanya, balepeepeesha imisambo ya tuncindu no kubilikisho kuti: “Hosana! Apaalwe uuleishila mwi shina lya kwa [Yehova, NW], Imfumu ya kwa Israele!” Yesu lyene afikilisha ubusesemo bwa kwa Sekaria 9:9 pa kunina pa mpunda ukuya ku musumba. Ilyo apalamina ku Yerusalemu, auliilila, ukusobela ukuti abena Roma bakaushinga icamba no kuonaula umupwilapo—ubusesemo ubwali no kukwata ukufikilisha kwamonekesha imyaka 37 pa numa. (Ici na kabili cilangilila ubwafya kuli Kristendomu, uwaaluka umusangu ukukonka icipasho ca Yerusalemu wa pa kale.) Bakateka ba ciYuda tabalefwaya Yesu nge mfumu yabo. Mu bukali bapunda ukuti: “Moneni, aba pano isonde bonse balemukonka.”—Yohane 12:13, 19.

Nisani 10

8. Pa Nisani 10, ni shani fintu Yesu alangile umucinshi washika ku ŋanda ya kwa Yehova iya mapepo, kabili cinshi cakonkelepo?

⁸ Yesu na kabili atandalila itempele. Pa muku walenga ibili, atamfisha pa nse aba makwebo bafunuka na ba kukabule ndalama. Ubukwebo—“ukutemwe ndalama”—takulingile ukucandilila mu ŋanda ya kwa Yehova iya mapepo! (1 Timote 6:9, 10) Yesu ali apepi no kufwa. Alanda ulwa kubyala kwa lubuto ku kulangilila ici. Ulubuto lwa kutendekelako lwafwa, lelo lwamena ku kuletako umusonga uwatwala uluseke lwapaka. Mu musango wapalako, imfwa ya kwa Yesu ikafumamo ubumi bwa muyayaya kuli bacinkupiti ababeleshe citetekelo muli wene. Uwacushiwa pe tontonkanyo lya mfwa yakwe iilepalamina, Yesu apepa ukuti ishina lya kwa Wishi muli iyo nshila likacindikwa. Mu kwankulako, ishiwi lya kwa Lesa lyabulukuta mu mulu pa kuti bonse abalipo bomfwe aliti: “Nindicindika, na kabili nkalicindika.”—Yohane 12:27, 28.

Nisani 11—Ubushiku bwa Mibombele

9. (a) Mu kubangilila akasuba pa Nisani 11, ni shani fintu Yesu abomfeshe ifilangililo mu kusenuka abaYuda ba busangu? (b) Mu kumfwana no mulumbe wa kwa Yesu, ni bani bapuse shuko lya mu nshita ilyakulisha?

⁹ Yesu na basambi bakwe na kabili basha Betani ukulolenkana no bushiku bonse ubwa mibombele. Yesu abomfya ifilangililo fitatu ku kulanga umulandu ubwikashi bwa ciYuda ubwa busangu bwasenukilwa. Atipwila umukunyu uushitwala ifisabo kabili nomba imibele ya uko iyauma yalangilila uluko lwa ciYuda ulwabule citetekelo, ulushitwale fisabo. Ukwingila mwi tempele, alondolola ifyo abalimi bashawaminwa aba kwa shikulu we bala lya myangashi mu kupelako baipeye nelyo fye umwana mwaume wa kwa shikulu kabili impyani—ukucite cikope ukufutuka kwa baYuda ukwa kucetekela kwabo ukufuma kuli Yehova, ukuli no kufika pa kalume pa kwipaya kwabo Yesu. Alondolola umutebeto wa bwinga ubwapekanishiwa ne mfumu—Yehova—untu abeni bakwe abaitwa (abaYuda) mu kaso baipeela ubwelelo abene beka ubwa kukanasangilwako. E ico, ubwite bwaya ku ba ku nse—Abena fyalo—abo bamo aba bene bayankulako. Lelo umuntu uwasangwa uwabula ilaya lya bwinga apooswa pa nse. Emininako Abena Kristu ba cimbepa aba Kristendomu. AbaYuda abengi aba kasuba ka kwa Yesu balilaalikwe “lelo abasalwa banono” ku kuba pa kati ka ba 144,000 abakakatikwa abapyana Ubufumu bwa mu mulu.—Mateo 22:14; Ukusokolola 7:4.

10-12. (a) Mulandu nshi Yesu akalipile bashibutotelo ba ciYuda, kabili cipyu nshi ica kushimaula atulike pali balya aba bumbimunda? (b) Ni shani fintu ubupingushi bwaputunkanishiwe mu kupelako pa bwikashi bwa ciYuda ubwa busangu?

¹⁰ Bashibutotelo ba ciYuda aba bumbimunda bafwaya akashita ka kwikata Yesu, lelo ayasuka ubwingi bwa fipusho fyabo ifya mucenjelo kabili abapelenganya ku cinso ca bantu. Iye, balya abaYuda ba butotelo abafutatuka! Ifyo Yesu abakalipila mu kulandikisha! Balafuluka ukulumbuka, imikansu yaibela, na malumbo ya kumfwika kwa pa mulu, pamo nga “Rabi” na “Tata,” ukupala bashibutotelo abengi mu kasuba kesu. Yesu alondolola ifunde ukuti: “Uuntu aisansabika akacendwa, no untu aicenda akasansabikwa.”—Mateo 23:12.

¹¹ Yesu mu kushimaula asuusha shilya ntungulushi sha butotelo. Imiku cinelubali apunda ukuti: “Kalanda kuli imwe,” Ukubeta intungulushi mpofu kabili aba bumbimunda. Kabili inshita imo imo apeela umulandu waumfwika uwa kubasenukila. Balecilikila inshila ya kwingila mu Bufumu bwa mu myulu. Lintu bateya iciteyo uwaalulwa, aba uwakongamina ku Gehena imiku ibili, mu kupalako kale kale ukuba mu mutande wa konaulwa pa mulandu wa lubembu lwabipisha ulwa ku numa nelyo bumbulwa mano. “Muli abatumpa kabili impofu!” e fyabilisha Yesu, pantu abaFarise batontomesha pali golde wa mwi tempele ukucila pa kusungilila ukupepa kwasanguluka mulya. Basuulako ubulungi, inkumbu, ne cishinka ilyo balepeela ica pe kumi ca minte, anise, na kumini ifyafinukilwa, lelo ukusuulako imilandu yafina iya Malango. Ukusamba kwa kusefya kwa ntambi takwakabale akufumyapo ukukowela kwabo ukwa lwa nkati—kano fye umutima wasangululwa ukupitila mu citetekelo mwi lambo lya kwa Yesu ililepalamina e kwingapwishishisha ico. Ubumbimunda bwabo ubwa lwa nkati no bupulumushi fikaana ukumoneka kwa ku nse ‘ukwashingulwako impemba.’—Mateo 23:13-29.

¹² Ee, cili kalanda mu cine cine ku baFarise, mu cine cine “abana ba baipeye bakasesema” ba pa kale! Insoka, bali bufyashi bwa mafwafwa, abashamina ukuya ku Gehena, pantu bakepaya te Yesu eka lelo na bo bantu atuma. Ubu buli bupingushi ubuli no kuputunkanishiwa pa “nkulo iyi.” Mu kufikilishiwa, Yerusalemu alyonawilwe umupwilapo imyaka 37 pa numa.—Mateo 23:30-36.

13. Ukulandapo kwa kwa Yesu pa misangulo ya mwi tempele kumoneka mu mibele nshi ilelo?

¹³ Pa ntanshi ya kufuma mwi tempele, Yesu alanda mu kutasha mukamfwilwa mubusu uwapoosa mu cipao utunyampuku tubili twa ndalama—“fyonse ifya maliila ifyo akwete.” Mwandi kucilana mu cine cine na ba fyuma bafunuka, abalepoosamo imisangulo ya cipamanso! Ukupala ulya mukamfwilwa mubusu, Inte sha kwa Yehova ilelo mu kuitemenwa balapeele lambo inshita, ulupikwe, ne ndalama pa kwafwilisha no kutanununa umulimo wa Bufumu uwa mu kusaalala kwa calo. Fintu bali abapusanako ukufuma kuli abo bakashimikila ba pa TV aba bucisenene abafinsha inkuta shabo no kukuula amabuteko ya cuma ca pa lwabo!—Luka 20:45–21:4.

Ilyo Nisani 11 Ilepalamina ku Mpela

14. Bulanda nshi Yesu alumbulwile, kabili ni shani fintu ayaswike ukwipushisha kwalundwako ukwa basambi bakwe?

¹⁴ Yesu aliilila Yerusalemu na bantu ba uko no kubilisho kuti: “Tamwakamone ine kabili iyo, mukasuke amutila, Alipaalwa uuleishila mwi shina lya kwa [Yehova, NW].” (Mateo 23:37-39) Pa numa, lintu bekele pa lupili lwa Miolife, abasambi ba kwa Yesu abapalamisha baipusha pa lwa ici, kabili mu kwasuka Yesu alondolola icishibilo icikeshibisha ukubapo kwakwe mu maka ya Bufumu no kusondwelela kwa micitile ibifi iya fintu iya kwa Satana.—Mateo 24:1–25:46; Marko 13:1-37; Luka 21:5-36.

15. Cishibilo nshi Yesu apeele ukukuma ku kubapo kwakwe ku bupingushi, kabili ukutula lilali cilefikilishiwa?

¹⁵ Ukulosha ku bupingushi bwa kwa Yehova ubuli apepi no kuputunkanishiwa pe tempele, Yesu alangilila ukuti ici cimininako ifya kuponako fyabamo akayofi ifya nshita ya ku ntanshi pa kusondwelela kwa micitile yonse iya fintu. Ilya nshita iya kubapo kwakwe ikeshibikilwa ku kubalamuka kwa bulwi pa cipimo icishabala acibako, pamo pene na ku fipowe, ifinkukuma, ne fikuko, capamo no kubulwo kutemwa no bupulumushi. Fintu ici cabe ca cine ku calo cesu ica mu mwanda wa myaka walenga 20 ukutula 1914!

16, 17. Fya kucitikako nshi ifya calo Yesu alondolwele, kabili ni shani fintu Abena Kristu balingile ukwankulako ku busesemo?

¹⁶ Akalume kakafikwapo mu “bucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano isonde ukufika kuli nomba, nangu takwakabeko.” Apantu ubu bukaba ubwa kupomona nge fyali Ilyeshi lya mu kasuba ka kwa Noa, Yesu asoka ukukanaibila mu fikonkelelo fya ku calo. “E ico loleni, pa kuti tamwaishibo bushiku Shikulwinwe akesamo.” Fintu twingaba aba nsansa pa kuti Shikulu alisonta “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” uwasubwa ku kubilisha ukusoka no kupayanya ica kulya ca ku mupashi icapaka ica kano kasuba aka kubapo kwakwe!—Mateo 24:21, 42, 45-47.

¹⁷ Mu mwanda wa myaka wesu uwalenga 20, twalimona “pano nse . . . nkumbabulili ku nko ishili mu kupelelwa . . . abantu [ukuleko] mweo ku mwenso, na ku kulolele fikesapona pa ba pano nse.” Lelo Yesu atweba ukuti: “Pa kutendeko kubako ifi fintu, inukeni, inuneni imitwe; pantu ukulubuka kwenu nakupalama.” Kabili atusoka ukuti: “Muyangwe, epali imitima yenu yalemenenwa ku buliili no kukolwakolwa na masakamika ya bwikashi buno, no bushiku bulya bwaisa pali imwe no kupumikisha kwati citeyo.” Ni ku kutwalilila abalola kweka twingeminina abasuminishiwa ku menso ya kwa Yesu, “Umwana wa muntu,” pa kubapo kwakwe.—Luka 21:25-28, 34-36.

18. Kukoselesha nshi twingafumya ku filangililo fya kwa Yesu ifya bakashana ikumi na matalanti?

¹⁸ Mu kusondwelela ukumwena libela kwakwe ukwalamuka ukwa fya kuponako fya kasuba ka lelo, Yesu apeela ifilangililo fitatu. Ica ntanshi, mu mulumbe wa bakashana ikumi, na kabili akomaila pa kukabila kwa ‘kulola.’ Lyene, mu cilangililo ca basha na matalanti, alanga ifyo ukupikintika kulalambulwa ku kulaalikwa ‘ukwingila mu buseko bwa kwa Shikulu.’ Abena Kristu basubwa, abacitilwako icinshingwa muli iyi milumbe, pamo pene ne mpaanga shimbi kuti basanga ukukoselesha ukwingi ukufuma kuli ubu bulondoloshi bwamwenekesha.—Mateo 25:1-30.

19, 20. Kwampana nshi ukwa kubekelwamo ukwa mu kasuba ka lelo kwalangishiwa mu cilangililo ca kwa Yesu ica mpaanga ne mbushi?

¹⁹ Icilangililo calenga butatu cilosha ku kubapo kwa kwa Yesu mu maka ya Bufumu pa numa afika ku kwikala pa cipuna cakwe ica bufumu ica bukata ica mu mulu. Ili ni nshita ya kupingula inko no kupaatukanya abantu na bantu ba pe sonde mu mabumba yabili, limo ukubamo abantu bafuuka abapale mpaanga kabili limbi, ilya bomankonso abapale mbushi. Impaanga shilacita ukubombesha kwalundwako ku kuilanga abene ukuba aba kwafwilisha kuli bamunyina ba Mfumu—abasubwa abashalapo pe sonde pali ino nshita ya mpela ya calo. Ishi mpaanga shilalambulwa mu kuba no bumi, ilyo imbushi shabulo kutasha shiya ku bonaushi bwa muyayaya.—Mateo 25:31-46.

²⁰ Mwandi kwampana kwa kupapusha kuntu tumona pa kati ka mpaanga shimbi na bamunyina ba Mfumu pali kuno kusondwelela kwa micitile ya fintu! Nangu cingati abashalapo basubwa basendele icishingamo ca mulimo pa kutendeka kwa kubapo kwa Mfumu, amamilioni ya mpaanga shimbi ishapimpa nomba bapanga 99.8 peresenti ya babomfi ba kwa Lesa pe sonde. (Yohane 10:16) Kabili nabo bene baliilangisha abene ukutemwa ukushipikisha ‘insala, icilaka, ubwamba, ukulwala, ne cifungo’ nge fibusa fya basubwa abasunga bumpomfu.a

Nisani 12

21. Cinshi casumbene pa Nisani 12, kabili shani?

²¹ Ipange lya kwipaya Yesu lyasumbana. Yuda atandalila bashimapepo bakalamba pe tempele, ukusuminishanya ukufutuka Yesu pa sha silfere 30. Nelyo fye ni ci calisesemwe.—Sekaria 11:12.

Nisani 13

22. Kupekanya nshi kwacitilwe pa Nisani 13?

²² Yesu, uwaikala mu Betani, mu kupalishako ku kupepa no kwetetula, atuma abasambi bakwe ukwingila mu Yerusalemu ku kusanga “ntweno.” Mu ŋanda ya uyu muntu, mu muputule wa pa mulu uukalamba, bapekanya ica Kucilila. (Mateo 26:17-19) Ilyo akasuba kawa pa Nisani 13, Yesu ailunda kuli bene kulya ku kusefya kwabamo ifya kuponako fyacilishapo mu lyashi lya kale lyonse. Cinshi nomba cilelolela pa Nisani 14? Icipande cesu icakonkapo cikalanda.

[Futunoti]

Kuti Wasupawila Shani?

◻ Cileela nshi no kusengela bamo bapeele Yesu mu kati ka Nisani 8 ukupulinkana ukufika ku Nisani 10?

◻ Ni shani fintu Yesu asansalike bashibutotelo ba bumbimunda pa Nisani 11?

◻ Busesemo nshi ubukalamba Yesu apeele, kabili ni shani fintu bulefikilishiwa ilelo?

◻ Ni shani ifintu ifya kuponako fyaselele ukulola ku kalume pa Nisani 12 na 13?

[Icikope pe bula 12]

Yesu atasha mukamfwilwa mubusu uwasangwilileko utunyampuku tubili utwa ndalama—conse cintu akwete