Cintu Ubufumu bwa kwa Lesa Bupilibula ku Bengi

YESU KRISTU ilingi line alandile pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa. Muli uku kuloshako kalemba wa lyashi lya kale H. G. Wells alembele ukuti: “Icamonekesha cili kupuulama kukalamba ukwapeelwe na Yesu ku cisambilisho cintu aitile Ubufumu bwa mu Mulu, no kusaaluka kwaampanako mu mibombele ne misambilishishe ya macalici yafulisha aya Bwina Kristu. Ici cifundisho ca Bufumu bwa mu Mulu, icali cisambilisho cikalamba ica kwa Yesu, kabili icibomba fye ulubali lunono nga nshi mu fisumino fya Bwina Kristu, mu kushininkisha ni cimo ica fifundisho fyapusanininako fye icabalile acikumbamo no kwalula itontonkanya lya buntunse.”

Mulandu nshi amacalici yakwatila ifinono nge fyo ifya kusosa pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa? Umulandu umo pambi kuti waba wa kuti takwabako ubushininkisho pa lwa Bufumu. Mimwene nshi yaikatililwako ukukuma kuli bwene?

Fintu Ubufumu Bwamonwa

Bamo baishibisha Ubufumu bwa kwa Lesa capamo ne Calici lya ciKatolika. Pa numa bashikofu bapokelele Kateka Konstantino nge ntungulushi yabo pa Cilye ca Nicaea mu mwaka wa 325 C.E., icalici lyaibimbile mu mapolitiki, kabili abantu baebelwe ukuti Ubufumu bwalishile kale kale. Encyclopædia Britannica ilondolola ukuti ukulingana ne mfundo sha fya butotelo isha kwa Augustine (354-430 C.E.), “Ubufumu bwa kwa Lesa bwalitendeka kale kale muli ici calo mu kuba no kwimikwa kwe calici” kabili “kale kale bwaba mu nsakalamenta she calici.”

Bambi bamona Ubufumu bwa kwa Lesa nge ca kupwishishisha ca buntunse. E fisosa encyclopedia imo ine ukuti: “Ukwaluka kwa macalici . . . mu kwangufyanya kwabele amacalici yaimikwa mu fitungu, ayo mu kukonkapo yacilikile impela ya nshita yaenekelwe” ukukuma ku kwisa kwa Bufumu bwa kwa Lesa. H. G. Wells alembele ukuti: “Abantu batamishe pa mbali ica kutontapo ca bumi bwabo ukufuma ku bufumu bwa kwa Lesa na kuli bumunyina bwa mutundu wa muntu ukuya kuli ubo mu kumonekesha bwabele ubwa cine cine mu mibombele, France na England, Russia wa Mushilo, Spain, Prussia . . . Yabele e balesa ba cine cine kabili aba mweo aba Europe.”

Mu nshita sha muno nshiku na mo mwine, Ubufumu bwacitwa ukubo bwa ku calo. Encyclopædia Britannica ilondolola ukuti: “Ica kwishibilako caba mibele ya kutendekelako iya kuti umuntu umwine ali no kupekanya sosaite yapwililika iya nshita ya ku ntanshi mu musango wa kulundulula no wa kuteyanya kabili ukuti ‘ukusubila’ no ‘kupembelela’ kwalipyanikwapo no kuitendekelako kwa buntunse.” Ukukuma kwi “landwe lya kwangalila pamo,” encyclopedia imo ine itwalilila ukuti: “Aka kabungwe kamwene ubukombe bwa Bwina Kristu ubwa Bufumu bwa kwa Lesa maka maka ngo mucincisho wa kuteyanya kwa cipya cipya ukwa mibele ishili ya butotelo iya sosaite mu mano ya fishinte fisuma ifya Bufumu bwa kwa Lesa.”

AbaYuda abengi nabo bene balimona Ubufumu nge ca kupwishishisha ca buntunse. Mu 1937 pa kukumana kwa barabi ba Bumwaluka mu Columbus, Ohio, U.S.A., casoselwe ukuti: “Tumona bwene ngo mulimo wesu uwa lyashi lya kale ku kubombela pamo na bantu bonse mu kwimikwa kwa bufumu bwa kwa Lesa, ukwa bumunyina bwa mu kubumbwa konse, ubulungi, icine no mutende pe sonde. Ubu e buyo bwesu ubwa bumesia.”

Imimwene na imbi iyaikatililwako mu kusaalala ya kuti Ubufumu bwa kwa Lesa mibele ya mutima wa umo. Mu United States, ku ca kumwenako, Southern Baptist Convention iya mu 1925 yabilishe ukuti: “Ubufumu bwa kwa Lesa kuteka kwa kwa Lesa mu mitima na mu bumi bwa muntu umo umo mu kwampana konse ukwa buntunse, na mu musango onse no kwimikwa kwa sosaite yateyanishiwa. . . . Ubufumu bwa kwa Lesa bukaba ubwakumanina lintu itontonkanyo lyonse no kufwaya kwa muntu fyaletwa muli bunkole ku kufwaya kwa kwa Kristu.”

E co, lyene, bushe icalici e Bufumu bwa kwa Lesa? Bushe bulya Bufumu bukaletwako ukupitila mu nshila sha ku calo? Bushe mibele ya mutima? Kabili cinshi cintu Ubufumu bwa kwa Lesa bwingapilibula kuli iwe?