Yehova Alalekelela Apakalamba

“Imbifi ileke imibele ya iko, ne ncitatubi amapange ya iko; babwelele na kuli Yehova, . . . pantu akabalekelela apakalamba.”—ESAYA 55:7.

1. Ni mu kuba na finshi bakapokelela ba kulekelela kwa kwa Yehova bapaalwa nomba?

YEHOVA alalekelela bakacita wa fibi balapila kabili nomba alabalenga ukuipakisha umutende wa muntontonkanya muli paradise wa ku mupashi. Ici caba ifyo pa mulandu wa kuti balakumanya ifi ififwaikwa: “Fwayeni Yehova ilyo engasangwa, mulilileni ilyo ali mupepi. Imbifi ileke imibele ya iko, ne ncitatubi amapange ya iko; babwelele na kuli Yehova, na o akabacite nkumbu, babwelele na kuli Lesa wesu, pantu akabalekelela apakalamba.”—Esaya 55:6, 7.

2. (a) Cinshi capilibulwa ku ‘kufwaya Yehova’ no ‘kubwelela kuli wene,’ nga fintu calumbulwa pali Esaya 55:6, 7? (b) Mulandu nshi bankole ba ciYuda mu Babiloni bakabile ukubwelela kuli Yehova, kabili cinshi cacitike kuli bamo aba bene?

² Pa ‘kufwaya Yehova’ no kulilila kuli wene mu kuba no kupokelelwa, imbifi ili no kusha inshila ya iko iyalubana ne tontonkanyo ilili lyonse ilya kucena bambi. Ukukabila kwa ‘kubwelela kuli Yehova’ kulangilila ukuti kacita wa fibi alishiile Lesa, uyo pa nshita imo akwete ukwampana kwe senge na wene. Uyo wali e mulandu ku bekashi ba Yuda, abo ukubulwa kwabo ubusumino kuli Lesa mu kupelako kwatungulwile mu kululwa bunkole mu Babiloni. Bankole ba ciYuda bakabile ukubwelela kuli Yehova ukupitila mu kulapila ku filubo ifyo fyafuminemo ukusendwa bunkole ku Babiloni no kupomonwa kwasobelwe ukwa myaka 70 ukwa mushi wa ku mwabo. Mu 537 B.C.E., cilya calo calikelwemo cipya cipya ku baYuda bashalapo abatiina Lesa abakakwilwe ukufuma mu Babiloni ku cipope ca kamfulumende. (Esra 1:1-8; Daniele 9:1-4) Ukusonga kwa kulya kupuupuutulwa kwali ukwakulisha ica kuti icalo ca Yuda calinganishiwe kuli Paradise wa mu Edene.—Ezekiele 36:33-36.

3. Ni shani fintu abashalapo ba kwa Israele wa ku mupashi bakwete ica kukumanya ukupala ico ica bankole batiina Lesa ababwelele ku Yuda?

³ Abena Israele ba ku mupashi balikwatako ica kukumanya capala ico ica baYuda baletiina Lesa ababwelele ku Yuda pa numa ya bunkole bwa cina Babiloni. (Abena Galatia 6:16) Abashalapo aba Israele wa ku mupashi balicitile ukwaluka kumo mu mapange yabo pa numa fye ya Nkondo ya Calo iya I. Umwaka wa 1919 waishibishe ukupwa kwa bunkole bwabo ukufuma ku kusenamina kwakumanina ukwa kwa Lesa mu bufumu bwa Babiloni Mukalamba, ubuteko bwa calo ubwa butotelo bwa bufi. Pa mulandu wa kuti balilapile ku membu ishabimbilemo ukutiina umuntu no kukanabomba mu mulimo wa kwa Yehova, alibalubwile ukufuma muli Babiloni Mukalamba, alibabweseshe ku mibele yabo iya ku mupashi iyabalinga, kabili alitendeke cipya cipya ukubabomfya ku kushimikila ubukombe bwa Bufumu. Paradise ya ku mupashi yalitemfuma pa kati ka bantu ba kwa Lesa ukutula ilyo, ku mucinshi we shina lyakwe ilya mushilo. (Esaya 55:8-13) Mu cimpashanya ca pa kale ica kubalilapo ne cimpanshanya ca muno nshiku, lyene, natukwata ubushininkisho bwalengama ubwa kuti amapaalo yalakonkapo pa kulekelela kwa bulesa no kuti Yehova mu cine cine alalekelela abalapila apakalamba.

4. Mwenso nshi untu ababomfi ba kwa Yehova bamo bakwata?

⁴ Ababomfi ba kwa Yehova aba ndakai kanshi kuti bacetekela mu kulekelela kwakwe. Nalyo line, bamo aba bene balifuupulwa pa filubo fyapita, kabili ukuyumfwa aba mulandu kwaba mupepi no kubacimfya. Tabaimona abene nga bawaminwa ukwikala muli paradise ya ku mupashi. Na kuba, bamo balatiina ukuti balicita ulubembu lushingalekelelwa kabili ukuti tabakabale abapokelela ukulekelela kwa kwa Yehova. Bushe ico cili icapalako?

Imembu Shimo te Kuti Shilekelelwe

5. Mulandu nshi cingasoselwa ukuti imembu shimo te kuti shilekelelwe?

⁵ Imembu shimo te kuti shilekelelwe. Yesu Kristu asosele ukuti: “Ulubembu lonse ne miponto fikalekelelwa ku bantu; lelo ukupontelo mupashi wa mushilo takwakalekelelwe.” (Mateo 12:31) E co, lyene, ukupontelo mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa, nelyo amaka yabomba, takwakalekelelwe. Umutumwa Paulo aloseshe ku lubembu lwa musango uyo lintu alembele ukuti: “Pantu abakupulukwa kale . . . kabili bafutukako, ninshi cifilwafilwa ukubalenga bapya kabili ku kulapila, pa kuti babwekeshapo [ukupopela, NW] Umwana wa kwa Lesa, no kumuseebanya pa mbilibili.”—AbaHebere 6:4-6.

6. Cinshi cipima nampo nga ulubembu kuti lwalekelelwa nelyo iyo?

⁶ Ni Lesa fye e wishiba nga ca kuti umuntu nacita ulubembu lushingalekelelwa. Nangu cibe fyo, Paulo alengamike uyu mulandu lintu alembele ukuti: “Nga twaba ababembuka itolo apo twapokelelo kwishibe Cine, takwashala na kabili ilambo lya pa membu, lelo kwashala fye ukulolela kwa kulengo mwenso kwa bupingushi.” (AbaHebere 10:26, 27) Umuntu wa mufulo abomba ku mumbo, nelyo aba “mano kuikwatila mu kutalama kabili ilingi line mu kupaasuka.” (Webster’s New Collegiate Dictionary) Uuli onse utwalilila ukubelesha ulubembu ku mufulo kabili mu kutalama pa numa ya kwishiba icine talekelelwa. E co, te lubembu ulwine ulupendelwako sana lelo imibele ya mutima, icipimo ca mufulo icibimbilwemo, e fyambukila nampo nga ulubembu kuti lwalekelelwa nelyo iyo. Pa lubali lumbi, cinshi mu kupalishako ciba umulandu lintu Umwina Kristu wa cilubo abipilwa mu kushika pa lwa cilubo cakwe? Ukusakamikwa kwakwe ukukalamba nakalimo kulangilila ukuti, mu cishinka, tacitile ulubembu ulushingalekelelwa.

Imembu Shabo Shali Ishishingalekelelwa

7. Mulandu nshi twingasosela ukuti bamo aba bakakaanya ba kwa Yesu bacitile ulubembu lushingalekelelwa?

⁷ Intungulushi sha butotelo isha ciYuda shimo ishakeenye Yesu shacitile ulubembu lwa ku mufulo, kabili muli ifyo ulushingalekelelwa. Nangu cingati shamwene umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa mu kubomba ukupitila muli Yesu ilyo alebomba ifintu fisuma no kucita ifipesha amano, balya bashibutotelo bapeele amaka ya kwa Yesu kuli Beelsebuli, nelyo Satana Ciwa. Balibembwike mu kuba no kwishiba kwakumanina ukwa mibombele iishingakaanwa iya mupashi wa kwa Lesa. Muli ifyo, bacitile ulubembu lushingalekelelwa, pantu Yesu asosele ukuti: “Onse uwasoselo mupashi wa mushilo icebo icibi takalekelelwe nakalya, nangu ni mu bwikashi bwa nomba nangu ni muli ubo ubukesa.”—Mateo 12:22-32.

8. Mulandu nshi ulubembu lwa kwa Yuda Iskariote lwabele ulushingalekelelwa?

⁸ Ulubembu lwa kwa Yuda Iskariote nalo lwine lwali ulushingalekelelwa. Ukufutuka kwakwe ukwa kwa Yesu kwali kufika pa kalume ukwabamo umufulo, ukwa ku mumbo ukwa nshila ya bumbimunda kabili iyabulwa ubufumacumi. Ku ca kumwenako, lintu Yuda amwene Maria alesuba Yesu na mafuta ya mutengo, aipwishe ukuti: “Nga cinshi ico amafuta aya tayashitilwemo indalama imyanda itatu, no kupeela ababusu?” Umutumwa Yohane alundilepo ukuti: “Lelo [Yuda] tasosele ici pantu asakamana ababusu; lelo asosele pantu ali mupupu, kabili pa kuba na kacipao ka ndalama, alebuulamo ifyalepooswamo.” Mu kwangufyanya pa numa ya ico, Yuda afutwike Yesu pa sha silfere 30. (Yohane 12:1-6; Mateo 26:6-16) Ca cine, Yuda ayumfwile uwabipilwa kabili aliipeye. (Mateo 27:1-5) Lelo talekelelwe, apantu inshila yakwe iya ku mufulo, iya mukosela iya kaso ne ncitilo yakwe iya kufutika yabelebeshe ukubembukila kwakwe umupashi wa mushilo. Fintu cili icalinga ukuti Yesu alingile ukwita Yuda “umwana wa boni”!—Yohane 17:12; Marko 3:29; 14:21.

Imembu Shabo Shalilekelelwe

9. Mulandu nshi Lesa alekelele ulubembu lwa kwa Davidi mu kulundana na Bati-sheba?

⁹ Imembu sha ku mufulo shaba ishacilana nga nshi ku filubo fya abo balekelelwa kuli Lesa. Buula Imfumu Davidi iya Israele nge ca kumwenako. Yalicitile ubucende na Bati-sheba, umukashi wa kwa Uria, kabili pa numa akwete Yoabu ukulenga imfwa ya kwa Uria mu bulwi. (2 Samwele 11:1-27) Mulandu nshi Lesa alangile Davidi inkumbu? Ukucilisha pa mulandu wa cipingo ca Bufumu lelo na kabili pa mulandu wa nkumbu sha kwa Davidi no kulapila kwakwe ukwa cine cine.—1 Samwele 24:4-7; 2 Samwele 7:12; 12:13.

10. Nangu cingati Petro alibembwike icabipisha, mulandu nshi Lesa amulekelele?

¹⁰ Languluka, na kabili, umutumwa Petro. Alibembwike icabipisha pa kukaana Yesu mu kubwekeshabwekeshapo. Mulandu nshi Lesa alekelele Petro? Ukukanapala Yuda Iskariote, Petro aali umufumacumi mu mulimo wa kwa Lesa na Kristu. Ulubembu lwa uyu mutumwa lwali pa mulandu wa bunake bwa ku mubili, kabili aali uwalapila mu cine cine kabili ‘alilishe akalanda’—Mateo 26:69-75.

11. Ni shani fintu wingalondolola “ukulapila,” kabili cinshi umuntu alingile ukucita nga ca kuti nalapila mu cine cine?

¹¹ Ifya kumwenako fili pa mulu filelangilila ukuti nelyo fye muntu uwabembuka icabipisha kuti apokelela ukulekelela kwa kwa Yehova Lesa. Lelo mibele nshi iya mutima ikabilwa pa kuti umo alekelelwe? Ukulapila kwa cine kwaliba ukwakatama nga ca kuti Umwina Kristu wa cilubo ali no kulekelelwa kuli Lesa. Ukulapila cipilibula “ukutaluka ku lubembu pa kuyumfwa uwa bulanda pa filubo fyapita” nelyo “ukuyumfwa uwabipilwa nelyo uwakalipwa pa cintu umo acita nelyo afilwa ukucita.” (Webster’s Third New International Dictionary) Umuntu walapila mu cine cine kuti alanga ukubipilwa pa museebanya uuli onse, ubulanda, nelyo impika isho ulubembu lwakwe lwaletele pe shina lya kwa Yehova no kuteyanya. Kacita wa fibi walapila na kabili kuti aletako ifisabo fyaumfwanako, ukubomba imilimo yayana ku kulapila. (Mateo 3:8; Imilimo 26:20) Ku ca kumwenako, nga ca kuti alifinshishe umo, kuti abuula intampulo shalinga ku kufuta. (Luka 19:8) Umwina Kristu walapila uwa musango uyo alakwata imilandu ya mano iya mu Malembo iya kubela uwacetekela ukuti Yehova akamulekelela apakalamba. Milandu nshi iyi?

Imilandu ya Kubela Abacetekela mu Kulekelela kwa kwa Lesa

12. Ni pa cishinte ca cinshi apo Ilumbo 25:11 lilangilila ukuti umuntu walapila kuti apepela ukulekelelwa?

¹² Kacita wa fibi walapila mu kucetekela kuti apepela ukulekelelwa pa cishinte ce shina lya kwa Yehova. Davidi apaapete ukuti: “Pa mulandu we shina lyenu, mwe Yehova, ndekeleleni ku mampuulu yandi, pantu yalifula.” (Ilumbo 25:11) Ipepo lya musango uyo, ilyasuntinkanishiwa no kulapila pa museebanya uuli onse kacita wa fibi aletele pe shina lya kwa Lesa, lilingile na kabili ukubomba nge ca kucilikila ulubembu lwabipisha ku nshita ya ku ntanshi.

13. Lubali nshi ipepo libomba mu kulekelela kwa bulesa?

¹³ Yehova Lesa alaasuka amapepo ya kuyumfwa kwa ku mutima aya babomfi bakwe abacita ifilubo lelo abalapila. Ku ca kumwenako, Yehova tasuulileko kuli Davidi, uwapepele ukufuma ku mutima pa numa ya kumwensekesha ubukalamba bwa membu shakwe mu kulundana na Bati-sheba. Na kuba, amashiwi ya kwa Davidi mwi Ilumbo 51 yalumbulula ukulilishika kwa ba kupaapaata abengi. Apaapete ukuti: “Mumbelele uluse, mwe Lesa, umwabele cikuku cenu; umwabelo bwingi bwa nkumbu shenu, paseni ifya bupulumushi fyandi. Nsambeni bwino bwino ku mampuulu yandi, na ku lubembu lwandi nsangululeniko. Amalambo ya kwa Lesa mutima uwalopota, umutima uwalopota uwafunshika tamwakausuule, mwe Lesa.”—Ilumbo 51:1, 2, 17.

14. Ni shani fintu Amalembo yapayanya ukwebekesha ukuti Lesa alalekelela abo ababelesha icitetekelo mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu?

¹⁴ Lesa alekelela abo ababelesha icitetekelo mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu. E fyalembele Paulo ukuti: “Muli uyo twabela no kulubuka mu mulopa wakwe, ukulekelelwa kwa mampuulu yesu.” (Abena Efese 1:7) Mu kuba no bupilibulo bumo bwine, umutumwa Yohane alembele ukuti: “Mwe twana twandi, ndelembe fi fintu kuli imwe ukuti mwibembuka; lelo ngo muntu abembuka, natukwato Bukota kuli Shifwe, Yesu Kristu umulungami: kabili wene e cikonsolwelo ca pa membu shesu; kabili te ca pa shesu sheka, lelo ne ca pa membu sha ba pano isonde bonse.”—1 Yohane 2:1, 2.

15. Pa kutwalilila ukuipakisha inkumbu sha kwa Lesa, cinshi cintu umubembu walapila afwile ukucita?

¹⁵ Inkumbu sha kwa Yehova shipeela kacita wa fibi uwalapila icishinte ca kucetekela ukuti kuti alekelelwa. Nehemia asosele ukuti: “Imwe muli Lesa wa kubelelo luse ukwingi, mulasenamina kabili muli ba nkumbu, mukokolo kukalipa, kabili mwafulo luse.” (Nehemia 9:17; linganyeniko Ukufuma 34:6, 7.) Kwena, pa kutwalilila ukuipakisha inkumbu sha bulesa, umubembu afwile ukutukuta ukusunga amafunde ya kwa Lesa. Nga fintu kemba wa malumbo asosele, “lekeni shiise kuli ine inkumbu shenu, ukuti ndeba no mweo, pantu amalango yenu e kupekwa kwandi. Ifya luse fyenu fyalifula, mwe Yehova; nengeni ukuba no mweo umwabele fya bupingushi fyenu.”—Ilumbo 119:77, 156.

16. Cisansamushi nshi cabako mu cishinka ca kuti Yehova alalangulukilako imibele yesu iya lubembu?

¹⁶ Icishinka ca kuti Yehova alalangulukilako imibele yesu iya lubembu na co cine cipeela kacita wa fibi uwalapila icisansamushi no mulandu wa kupepa mu kuba no kucetekela kwa kuti Lesa akamulekelela. (Ilumbo 51:5; Abena Roma 5:12) Kemba wa malumbo Davidi apeele ukwebekesha kwa kusansamusha lintu abilishe ukuti: “[Yehova Lesa] tacita kuli ifwe umwabele membu shesu, tatupeelo mwabela amampuulu yesu; pantu ifyo yasansama imyulu ukufuma pano isonde, e fyo lwakulo luse lwakwe ku bamutiina; ifyo akabanga katalukana na masamba, e fyo atalusha kuli ifwe ifya bupulumushi fyesu. Ifyo shibo acite nkumbu ku bana bakwe, e fyo Yehova acite nkumbu ku bamutiina; pantu wene aliishibe mibumbilwe yesu, aibukisho kuti tuli lukungu.” (Ilumbo 103:10-14) Ee, Shifwe wa mu mulu aliba uwacilapo ukukwata inkumbu kabili uwa cililishi ukucila umufyashi wa buntunse.

17. Kwambukila nshi uko icalembwa ca umo icapita ica mulimo wa busumino kuli Lesa kwakwata pa kulekelela?

¹⁷ Umubembu walapila kuti apepela ukulekelelwa mu kuba no kucetekela kwa kuti Yehova takasuule icalembwa cakwe icapita ica mulimo wa busumino. Nehemia talepaapaatila ukulekelelwa pa lubembu lwakwe, lelo asosele ukuti: “Mwe Lesa wandi, munjibukishishepo ku busuma!” (Nehemia 13:31) Umwina Kristu walapila kuti asanga icisansamushi mu mashiwi ya kuti: “Lesa tali uushalungama; takalabe umulimo wenu, no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe.”—AbaHebere 6:10.

Ukwaafwa Ukufuma ku Bakalamba

18. Cinshi cilingile ukucitwa nga ca kuti ulubembu lwa Mwina Kristu lwamulenga uwalwala lwa ku mupashi?

¹⁸ Ni shani nga ca kuti Umwina Kristu ayumfwa uushalinga ukutwalilila ukuba muli paradise ya ku mupashi nelyo nga ca kuti tali na maka ya kupepa pa mulandu wa kuti ulubembu lwakwe nalumulenga umulwele lwa ku mupashi? “Ete abakalamba ba lukuta bese, na bo bapepe pali wene, no kumusubila amafuta mwi shina lya kwa [Yehova, NW],” e fyalembele umusambi Yakobo. “Ne pepo lya citetekelo likapususho mulwele, na [Yehova, NW] akamubuusha; kabili imembu isho acita shikalekelelwa kuli wene.” Ee, baeluda ba cilonganino mu kufumamo cimo kuti bapepa no wasumina munabo kacita wa fibi kabili ukumupepelako mu masubilo ya kumutuutubwila ku butuntulu busuma ubwa ku mupashi.—Yakobo 5:14-16.

19. Nga ca kuti umuntu natamfiwa, cinshi afwile ukucita pa kuti alekelelwe no kubweshiwa?

¹⁹ Nelyo fye nga ca kuti komiti ya bupingushi yatamfya umubembu ushalapila, tacilepilibula ukuti nacita ulubembu lushingalekelelwa. Pa kulekelelwa no kubweshiwa, nangu cibe fyo, afwile ukumfwila amafunde ya kwa Lesa mu kuicefya, ukuletako ifisabo fyayana ku kulapila, no kulembela baeluda ku kubweshiwa. Pa numa uwa bulalelale atamfiwe ukufuma mu cilonganino mu Korinti wa pa kale, Paulo alembele ukuti: “Ku wabe fi kwayana ukusuusha uku ukwafuma ku cinabwingi; e ico kabili camuwamino kumubelelo luse no kumusansamusha, epali uwabe fi afwa ku cikonko. E ico ndemupaapaato kuti mukushe ukutemwa kwenu kuli wene.”—2 Abena Korinti 2:6-8; 1 Abena Korinti 5:1-13.

Lesa Alapeela Ubukose

20, 21. Cinshi pambi icingaafwa umuntu uulekumanya ukusakamikwa pa lwa kucitikako kwa kucita ulubembu lushingalekelelwa?

²⁰ Nga ca kuti ifya kusangwilako fya musango uyo pamo ngo butuntulu bwa bumi ubwabipa nelyo ukukanshika filelenga amasakamika pa lwa kucita ulubembu lushingalekelelwa, ukutuusha kwakumanina no kusendama kuti pambi fyaba ifya kwaafwa. Ukucilisha, nangu cibe fyo, ulingile ukwibukisha amashiwi ya kwa Petro aya kuti: “Amasakamika yenu yonse bikeni pali [Lesa], pa kuti asakamana imwe.” Kabili wikabala auleka Satana ukukufuupula, pantu Petro alundilepo ukuti: “Tekanyeni, loleni. Icibambe cenu, Kaseebanya wine, endauka nge nkalamo iilelila, ukufwaya uuntu engalya. Mukaanyeni; iminineni abakosa ndi mu citetekelo, pa kwishibo kuti bamunyinenwe ba pano isonde batuulo mutuulo uyo wine wa kucula. Awe Lesa wa kusenamina konse . . . ilyo mukacula inshita inono, wene akamulengo kuti mube abapwililila, akamwikasha, akamukosha.”—1 Petro 5:6-10.

²¹ E co nga ca kuti uli uwa bulanda lelo wali uwa mwenso ukuti uli no mulandu wa lubembu lushingalekelelwa, ibukisha ukuti inshila sha kwa Lesa sha mano, isha bulungi, kabili isha kutemwa. Muli ifyo, pepa kuli wene mu citetekelo. Twalilila ukulya ica kulya ca ku mupashi ico apayanya ukupitila mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) Bishanya na basumina banobe kabili akana mu butumikishi bwa Bwina Kristu lyonse. Ici cikakosha icitetekelo cobe no kukulubula ukufuma mu mwenso uuli onse uwa kuti Lesa pambi talekelela ulubembu lobe.

22. Cinshi tukalanguluka mu kukonkapo?

²² Abekashi ba paradise wa ku mupashi kuti basansamuka mu kwishiba ukuti Yehova alalekelela apakalamba. Nalyo line, ubumi bwabo tabwaba ubwabula ifya kwesha ilelo. Nakalimo balaba abapopomenwa pa mulandu wa kuti umutemwikwa nafwa nelyo umunabo watemwikwa nalwala ubwa mfwa. Nga fintu tukamona, muli iyi ne mibele imbi, Yehova alaafwa kabili alatungulula abantu bakwe ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo.

Finshi Fili Ifyasuko Fyobe?

◻ Bushininkisho nshi bwabako ubwa kuti Yehova ‘alalekelela apakalamba’?

◻ Ni ku lubembu nshi ukushaba ukulekelelwa?

◻ Ni pe samba lya mibele nshi apo imembu sha umo shilekelelwa?

◻ Mulandu nshi bakacita wa fibi balapila bengabela abacetekela mu kulekelela kwa kwa Lesa?

◻ Kwaafwa nshi kwabako kuli bakacita wa fibi balapila?

[Icikope pe bula 10]

Bushe walishiba umulandu Davidi na Petro balekelelwe lelo Yuda Iskariote talekelelwe?

[Icikope pe bula 12]

Ukwaafwa kuli baeluda ba cilonganino kuti kwacita ifingi ku kwaafwa Umwina Kristu lwa ku mupashi