Sambilila Icumfwila pa Kupokelela Ukusalapula

ELENGANYA ukwiminina pa nsunsu ya cilibwe casansama ica mu lupili no kuyumfwa kwa kuba pa nsunsu ya cine cine iya calo. Mwandi litontonkanyo lya buseko ilya buntungwa!

Nalyo line ubuntungwa bobe bwalipelela apakalamba nga nshi mu cine cine. Ifunde lya maka yatiinta aye sonde lilabinda ukusela kobe ukuli konse; ukupusa ulutampulo kumo kuti kwaletako akayofi. Pa lubali lumbi, fintu cili ica buseko ukwishiba ukuti ifunde limo line ilya maka yatiinta lilakucilikila ukufuma ku kusensenunwa ukwabula ukwafwilishiwa mu lwelele lwa ku nse. E ico ifunde ukwabula ukutwishika lyaba lya ku busuma bobe bwine. Ukupokelela imipaka intu lipeela pa kusela kobe pa mulu palya pa nsunsu ya lulya lupili kwaliba ukwa kunonsha, nelyo fye ukwa kupususha ubumi.

Ee, pa nshita shimo amafunde ne cumfwila kuli yene kuti pambi yapelesha ubuntungwa, lelo bushe ici cilalenga icumfwila ukuba icishifwaikwa?

Fintu Lesa Amona Icumfwila

Nga “Kabumba Mukalamba,” Yehova “kamfukumfuku ka mweo.” Pali uyu mulandu ifibumbwa fyakwe fyonse mu kulungama fyalilya imisha ya cumfwila kuli wene. Ukulangisha imibele yalinga, kemba wa malumbo alembele ukuti: “Natushinshimune no kukontama, natufukame ku cinso ca kwa Yehova uwatulenga; pantu wene ni Lesa wesu, na ifwe tuli bantu ba bucemi bwakwe, kabili mukuni wa mu kuboko kwakwe.”—Lukala Milandu 12:1, NW; Ilumbo 36:9; 95:6, 7.

Ukufuma pa kutendeka Yehova alifwaya icumfwila ukufuma ku fibumbwa fyakwe. Ukubako kwatwalilila ukwa kwa Adamu na Efa mu Paradise kwashintilile pa cumfwila. (Ukutendeka 2:16, 17) Icumfwila mu kupalako calyenekelwe kuli bamalaika, nangu cingati baba aba musango wa bumi bwacilapo ukusumbuka pa bantunse. Pa mulandu wa kuti fimo ifya ifi fibumbwa fya ku mupashi ‘babulile icumfwila ku kale, ilyo ukutekanya kwa kwa Lesa kwalelolela mu nshiku sha kwa Noa,’ balikandilwe pa kupooselwa mu “filindi umwafiita . . . no kubapeelo kulindilwo kulimunwa.”—1 Petro 3:19, 20; 2 Petro 2:4.

Ukucilondolola mu kulengama, Lesa amona icumfwila nge cifwaikwa pa kunonka ukusuminisha kwakwe. Tubelenga ukuti: “Bushe Yehova abekelwa mu fya kuninika na malambo, nga mu kuumfwa kwi shiwi lya kwa Yehova? Mona, ukunakila kwawamo ukucile lambo, kabili ukuumfwa kwawamo ukucila amafuta ya basukusuku.”—1 Samwele 15:22.

Cifwile Ukusambililwa—Umulandu na Fintu Cingasambililwa

Icumfwila citungulula ku kwiminina kwalungama na Lesa, e co fintu cili ice pamfya ukuti tusambilile cene! Ukupala ukusambilila ululimi lwa cilendo, icibelesho ca cumfwila kuti casambililwa lintu tuli abaice. E mulandu wine Baibolo ikomaila pa kukansha abana ukufuma ku bwaice.—Yoshua 8:35.

Abantu ba ndakai bamo bapilika imimwene ya Baibolo, ukusosa ukuti ukufwaya icumfwila ukufuma ku bana kwalingana no kucenda kwa muntontonkanya wabo. Bapaasha ukuti abana bafwile ukusuminishiwa ukulundulula imfundo sha pa lwabo abene ne fipimo ifya kwikalilamo ukwabula ukucilima ukwa ku nse ukwa bakalamba.

Lelo muli ba 1960 lintu abafyashi abengi bakwete iyi mimwene, Wilhelm Hansen, kafundisha, kalemba, kabili profesa wa fya mitontonkanishishe, tasumine. Alembele ukuti: “Ku mwana mu ciimo cakwe ica kutendekelako, pa nshita lintu ukwampana kwakwe ku bafyashi bakwe kucili ukwakosa, ‘icabipa’ e co abafyashi bakwe bakaanya ne ‘cisuma’ e co batasha nelyo ukulumbanya. Icumfwila ceka fye, muli ifyo, citungulula umwana mu nshila ya mibele isuma ne mibele ya cifyalilwa iyabako iyo intu ukwampana kwakwe ku muyano wa mibele isuma kwashintililapo.”—Linganyeniko Amapinda 22:15.

Icebo ca kwa Lesa cikomaila pa kukabila kwa kusambilila icumfwila. Tubelenga ukuti: “Ninjishiba, MWE SHIKULU, ukuti inshila sha muntu te sha kuisalila umwine; kabili te ca muntu ukupima inshila yakwe iya bumi.” (Yeremia 10:23, The New English Bible) Ilyashi lya kale lyaisulamo ne fya kuponako umo abantu batantika inshila ya bumi iya pa lwabo ukulingana ne fipimo fya pa lwabo kabili balingila mu mafya yabipisha pa kuba nabacita ifyo. Mulandu nshi ici cicitikila ilingi line ifyo? Pantu abantunse balibulisha ukwishiba, amano, no kumfwikisha ku kutantika inshila yabo ukwabula ukwaafwiwa. Icabipa ukucilapo, balikwata ukukongama kwapyanwa ku kucita ukupingulapo kwalubana. Mu kwangufyanya pa numa ya Lyeshi, Yehova asosele ulwa muntu ukuti: “Ukulinga kwa mutima wa muntu kubi ukufuma ku bwaice bwakwe.”—Ukutendeka 8:21.

E ico, takwabako uuli onse uupyana ukukongama kwa kumfwila Yehova. Tufwile ukucifundisha abana besu no kutwalilila ukusambilila cene ukupulinkana ubumi bwesu. Umo umo uwa ifwe alekabila ukulundulula imibele ya mutima iya Mfumu Davidi, iyalembele ukuti: “Inshila shenu munenge ukushiishiba, mwe Yehova; no mwa kuya mwenu munsambilishe. Munyenseshe mu cishinka cenu, no kunsambilisha; pantu ni mwe Lesa ipusukilo lyandi.”—Ilumbo 25:4, 5.

Sambilisha Icumfwila pa Kuba uwa Cumfwila

Nyina wa kwa Yesu na wishi umuleshi balishibe bwino imibele yashingulwike ukufyalwa kwa kwa Yesu. Muli fyo balimwensekeshe ukuti aali no kubomba ulubali lwacindama mu kufikilishiwa kwa mifwaile ya kwa Yehova. (Linganyeniko Luka 1:35, 46, 47.) Mu mulandu wabo amashiwi “Moneni, abana baume cikwatwa icafuma kuli Yehova” yalikwete ubupilibulo bwaibela. (Ilumbo 127:3) Mu kukumanina balishibe icishingamo cabo icikalamba nga nshi kabili muli ifyo balicincishiwe ukumfwila ukutungulula kwa bulesa, pamo nga lintu baebelwe ukubutukila ku Egupti nelyo pa numa ukuya ku Galili.—Mateo 2:1-23.

Abafyashi ba kwa Yesu na kabili balishibe icishingamo cabo ukukuma ku kusalapula. Ca cine, mu kati ka kubako kwakwe ukwa pa ntanshi ya buntunse, Yesu lyonse aali uwa cumfwila. Lelo ilintu aali pano isonde, asambilile ukuba uwa cumfwila pe samba lya mibele ipya umupwilapo. Ku cintu cimo, aali no kumfwila abafyashi bakwe abashapwililika pantu no mwana wapwililika wine alakabila ukusalapula mu musango wa makambisho na masomo. Abafyashi bakwe balipayenye ici. Ukusalapula mu musango wa kukanda, ku lubali lumbi, takwali ukwakabilwa. Yesu lyonse aleumfwila; tabalile ebwa imiku ibili. Tubelenga ukuti: “Lyene aliile ku ŋanda na bene [abafyashi bakwe] ku Nasarete kabili aali uwa cumfwila kuli bene.”—Luke 2:51, Phillips.

Yosefe na Maria na kabili balishibe ifya kusambilisha Yesu ukupitila mu nshila ya ca kumwenako. Ku ca kumwenako, tubelenga, ukuti “abafyashi bakwe baleya umwaka no mwaka ku Yerusalemu ku mutebeto wa ca kucilila.” (Luka 2:41) Pa kutantika ukuya no lupwa lwakwe capamo, Yosefe alangile ukuti aali uwasekelela mu butuntulu bwabo ubwa ku mupashi kabili ukuti akatamike nga nshi ukupepa kwa kwa Yehova. Mu nshila shapalako, abafyashi ukupitila mu cumfwila cabo cine mu milandu ya kupepa kuti basambilisha icumfwila ku bana babo ilelo.

Pa mulandu wa kusalapula kusuma mu bulungami kuli Yosefe na Maria, “Yesu alakula ku mano ne fumbi, na ku bubile kuli Lesa na ku bantu.” Mwandi ca kumwenako cisuma ku bafyashi ba Bwina Kristu ukukonka ilelo!—Luka 2:52.

‘Ukunakila . . . Muli Fyonse’

“Mwe bana, nakileni abafyashi benu muli fyonse, pantu ici e citemuna Shikulu.” (Abena Kolose 3:20) Yesu abele uwa cumfwila ku bafyashi bakwe muli fyonse pantu icumfwila cabo kuli Yehova cacilikile ukupinda kwabo ukwa kwa Yesu—nelyo ukwa bamunyina citika na bankashi yakwe—icili conse icapusene no kufwaya kwa kwa Yehova.

Abafyashi abengi ilelo nabo bene mu kutunguluka balesambilisha abana babo ukuba aba cumfwila muli fyonse. Kutika kuli bashibo batatu, abo, mu kuba ne nshiku shabo isha kukusha abana ishapita nomba, balebomba mu musambo wa Watch Tower Society pali ino nshita.

Theo alanda pa lwa fintu wene no mukashi wakwe bakushishe abana basano. Asosa ukuti: “Caliba icacindama ukulenga abana ukwishiba ukufuma pa kutendeka pene ukuti na ifwe bene fwe bakalamba tulapanga ifilubo. Ku ca bulanda, tulabwekeshapo ifilubo kabili lyonse tulepusha Shifwe wa mu mulu ku kulekelela no kwaafwa. Mu kuitemenwa twasuminishe abana besu ukumona ukuti nga fintu fye baleshomboka na masakamika ya bwaice, twaleshomboka na masakamika ya bakalamba.”

Nga ca kuti umwana ali no kusambilila icumfwila, ukwampana kwabamo ukutemwa pa kati kakwe na bafyashi bakwe kwalikatama. Hermann asosa ulwa mukashi wakwe ukuti: “Taali fye ni nyina wa bakalume lelo na kabili cibusa wabo. Balitesekeshe ici, e co tacali icayafya kuli bene ukuba aba cumfwila.” Lyene ukulundako ukupanda amano kubomba pa kuwamyako ukwampana kwa mufyashi no mwana, asosa ukuti: “Mu kuifwaila twasamfishe imbale ukwabula mashini ya kusamfishako pa myaka iingi, ica kuti imbale shingasamfiwa no kumika shene ku maboko. Abana besu abaume balipeelwe umulimo wa kuumika, ukulakomboshanya. Takwali inshita yawaminako iya kumfwana kushili kwa lyonse.”

Ukwampana kwabamo ukutemwa ukwa mufyashi no mwana kubomba nge cipasho ca kwampana uko Umwina Kristu afwile ukukwata na Yehova. Rudolf alondolola fintu wene no mukashi wakwe babombele ku kwaafwa abana babo bakalume babili ukwimika ukwampana kwa musango uyo: “Icishinte cesu caali lisambililo lya lupwa ilya lyonse. Twapeele abana amalyashi yalinga aya kusapika. Na kabili twacitile ukubelenga kwesu ukwa Baibolo capamo kabili lyene twalanshenye ifyebo. Abana besu abaume balimwene ukuti Yehova alenekela icumfwila ukufuma ku bafyashi, te kufuma fye ku bana.”

Abafyashi ba Bwina Kristu balamwensekesha ukuti ilembo lyapuutwamo ilitila “Ukwebaula kwa kusalapula ni nshila ya ku mweo” libomba kuli bene na ku bana babo bene. E co ilintu abana bakwata ukukakililwako kwa kuba aba cumfwila ku bafyashi babo muli fyonse, abafyashi nabo bene bafwile ukuba aba cumfwila muli fyonse ifyo Yehova afwaya kuli bene. Pa mbali ya kukosha ukwampana kwa mufyashi no mwana, abafyashi na bana bakafwaya ukukosha ukwampana kwabo na Lesa.—Amapinda 6:23.

Mona Icumfwila mu Kulengama

Fintu tulingile ukuba aba nsansa ukuti Icebo ca kwa Lesa cilapayanya ukufunda kubomba ukwa musango uyo pa lwa kukusha abana! (Moneni umukululo.) Abana abasambilila icumfwila ukufuma ku bafyashi ababasalapula mu bulungami baba ni ntulo ine ine iya buseko kuli bumunyina bwa Bwina Kristu.

Apantu icumfwila kuli Lesa cipilibula ubumi, tulingile ukusengauka ukutekelesha itontonkanyo lya kufumyapo ifibindo ifyo amafunde ya kwa Lesa yabika pa buntungwa bwa pa lwesu—nelyo fye pa kashita kanono. Elenganya, ku ca kumwenako, nga ca kuti twalifumishepo ifunde lya maka yatiinta. Fintu twingabimbuka ku kucincimushiwa kwa kulela ukufuma pa nsunsu ya lupili ukuya mwi ulu ukwabula icili conse ica kucilikila ubuntungwa bwesu! Lelo cinshi cingacitika nga ca kuti ifintu fyonse fyabwelele mu mibele ya lyonse? Tontonkanya ulwa kufubuka kwingalatulolela!

Ukusambilila icumfwila pa kupokelela ukusalapula kulasangwilako ku kulunduluka kwa buntu bwashikatala kabili kutwaafwa ukwishiba ukupelebela kwesu. Kutwaafwa ukusengauka ukuba abapinda no kukanaankulako ku nsambu no kukabila kwa bambi. Kutwaafwa ukusengauka utushita tushashininkishiwa. Mu kwipifya, kufumamo insansa.

E ico nampo nga uli mukalamba atemwa umwana, sambilila icumfwila pa kupokelela ukusalapula pa kuti “kuwame kuli iwe” no kuti “ube wa nshiku ishingi pano nse.” (Abena Efese 6:1-3) Ni ani alefwaya ukubika mu busanso icilolelo ca kwikala kuli pe na pe pa kufilwa ukusambilila icumfwila pa kukanapokelela ukusalapula?—Yohane 11:26.

[Akabokoshi pe bula 29]

MWE BAFYASHI, SAMBILISHENI ICUMFWILA PA KUSALAPWILA MU BULUNGAMI

1. Salapuleni pa citendekelo ca mafunde ya mu Malembo ne fishinte.

2. Salapuleni te pa kupinda fye icumfwila lelo ukupitila mu kulondolola umulandu icumfwila cabela e nshila ya mano.—Mateo 11:19b.

3. Salapuleni te mu bukali atemwa mu kotoka.—Abena Efese 4:31, 32.

4. Salapuleni mu kati na nkati ka cikabilila ca kwampana kwa kutemwa ne ca kusakamana.—Abena Kolose 3:21; 1 Abena Tesalonika 2:7, 8; AbaHebere 12:5-8.

5. Salapuleni abana ukufuma ku bwaice.—2 Timote 3:14, 15.

6. Salapuleni mu kubwekeshabwekeshapo kabili mu kuba no kukanaaluka.—Amalango 6:6-9; 1 Abena Tesalonika 2:11, 12.

7. Isalapule we mwine intanshi na muli ifyo sambilisha ukupitila mu ca kumwenako.—Yohane 13:15; linganyeniko Mateo 23:2, 3.

8. Salapuleni mu kuba no kushintilila kwakumanina pali Yehova, ukupaapaatila ukwaafwa kwakwe mwi pepo.—Abapingushi 13:8-10.

[Icikope pe bula 28]

“Ukwebaula kwa kusalapula ni nshila ya ku mweo”