Ukumoneka Ukufuma ku Calo Ca Bulayo
Ukuya ku Shilo—Abana Abasuma na Babi
LINTU watontonkanya pa lwa misumba, amatauni, nelyo incende sha Calo ca Bulayo, bushe abaume bamo abalumbuka na banakashi balesa ku muntontonkanya obe? Napamo balesa, pantu ubulondoloshi bwa Baibolo ubwingi bubimbamo abakalamba. Lelo ni shani pa lwa bana ku numa lilya? Bushe ulabelenganya mu kumoneka?
Ukumoneka kuli pa mulu kuti kwatwaafwa ukutontomesha pa bulondoloshi bubimbamo imisepela, bamo abaali ifya kumwenako fishaiwamina ku Bena Kristu kabili bambi abali ifya kumwenako fya kusoka. Ulupili lwabulungana ululi pa kati mu kumonekesha ni Shilo.a
Mu kupalako uleibukisha lintu Israele aingile mu Calo ca Bulayo, pa kubalilapo babikile ihema lya kwa Lesa pa Gilgali mupepi na Yeriko. (Yoshua 4:19) Lelo lintu impanga yaleakanishiwa, ili itenti lyashila—icifulo ca pa kati ica kupepa kwa kwa Israele—lyaliletelwe ukwisa kuno ku Shilo. (Yoshua 18:1) Ici cali mupepi na makilomita 30 ku kapinda ka ku kuso aka Yerusalemu mu citungu ca mpili ica Efraimu. Abaume na banakashi ukufuma ku Israele onse baleya ku Shilo; amabumba yakalamba balekumana mu mukonko ku kapinda ka ku kulyo mu kupalishako apaiminine ihema. (Yoshua 22:12) Bushe kuti waelenganya abana ukwisa kuno?
Bamo baleisa. Ica kumwenako caishibikwa apakalamba ico tulingile ukwishiba ca kwa Samwele wacaice. Abafyashi bakwe, Elkana na Hana, baleikala mwi tauni ku numa ya mpili sha ku masamba. Cila mwaka baleisa kuno, napamo ukuleta abana bamo aba mukashi umbi uwa kwa Elkana. Mu kupelako Yehova apaalile Hana no mwana mwaume, uwainikwe Samwele. Mu kupita kwa nshita abafyashi bakwe bamuletele ku kwikala pa Shilo pa kuti engabomba pe hema na shimapepo mukalamba Eli.—1 Samwele 1:1–2:11.
Kalume alikwete utumilimo twa kubomba pa ŋanda ya kwa Lesa, kabili afwile alikwete amashuko ya mu nshita ayengi aya kwangala mu mpili shali lwa mupepi. (1 Samwele 3:1, 15) Shimo isha shene shalishiminwe kabili ishaisulamo ifimuti fya miolife, nga fintu cilemonwa mu cikope pe bula 9. Moneni ulupungu lwa kwa kalinda ulwa mabwe ulunono. Abalimi baba beka nelyo bakacema balelinda ukufuma pa lupungu lwa kwa kalinda ulwa musango yo, lelo kuti waelenganya Samwele wacaice ukunina ku kutamba na o wine. (Linganyeniko 2 Imilandu 20:24.) Ici kuti caba icifulo cishaiwamina icasansabala ica kupempwilapo inama mpanga.
Ku numa lilya, kwaliko ifimuti ifingi ukucila nomba, nelyo fye imitengo umo inama mpanga shalesabanta. (Yoshua 17:15, 18) Twishiba ici ukufuma ku cacitike lintu Elisha abele kasesema mukalamba uwa kwa Lesa. Elisha alenina ukufuma ku Yeriko ukulola ku Betele, e co aali muli iyi ncende, amakilomita yamo 16 ku kapinda ka ku kulyo aka Shilo. Kusengelwa nshi uko aali no kupokelela ukufuma ku bantu ba mu Betele, iyasangwike icifulo ca pa kati ica kupepa umutepa wa golde? (1 Ishamfumu 12:27-33; 2 Ishamfumu 10:29) Cimoneka ukuti abakalamba bali aba bulwani ukulola kuli kasesema wa kwa Yehova, kabili imibele yabo imoneka ukuti yalyambukile ubufyashi bwabo.
Ishamfumu wa Cibili 2:23, 24 itweba ukuti ibumba lya misepela bawelele kasesema wa kwa Lesa ukuti: “Nina, ube pala; nina, ube pala.” Mu kwankulako, Elisha “abatiipile mwi shina lya kwa Yehova; kabili babere babili abakota bafumine mu mutengo, no kutaakanyapo abalumendo amakumi yane na babili.” Babere bafitulukila aba ku Suria aba musango yo kuti baba abakalipisha lintu batulumushiwa nelyo lintu abana babo bamoneka ukutiinishiwa. (2 Samwele 17:8; Amapinda 17:12; 28:15) Lesa abomfeshe bene ukuputunkanya ubulungi bwa bulesa ukulwisha abo basuulile umwiminishi wakwe icabipisha na muli ifyo basuulile Yehova umwine.
Icishinka ca kuti umwana kuti akumanya inama mpanga sha musango yo mu mpili shashingulwike Shilo cilingile ukutwaafwa ukutesekesha apakalamba icitetekelo ico abafyashi ba kwa Samwele balangishe mu kumuleta ku kubomba pe hema.
Kapepa wa cine na umbi mu kubangilila alilangishe icitetekelo capalako no kuipeelesha—Umupingushi Yefta. Aleikala mu calo ca mpili ica Gileadi ku lubali lwa ku kabanga ka Yordani. Uwapimpila Yehova ukulwisha abena Amone ba bulwani, Yefta alilapile ukuti uwa kubalilapo pa ba mu ŋanda yakwe ukufuma ku kumukumanya ali no kupeelwa ilambo kuli Yehova. Umwana mwanakashi wakwe nacisungu ashininkishe ukuba e uyo. E ico aletele umwana wakwe eka fye umwashila mwa kwa Lesa pa Shilo, apo aikele no kubomba mu busumino pa myaka iingi.—Abapingushi 11:30-40.
Ukuipeelesha kwa busumino uko Samwele no mwana mwanakashi wa kwa Yefta balangishe mu ncende ya Shilo mu kushininkisha kuli kucilana kushaiwamina ku ca kumwenako cabipa ica baulungana 42 abasenteke kasesema wa kwa Yehova muli ici citungu cimo cine.—Linganyeniko 1 Abena Korinti 10:6, 11.
[Futunoti]
a Ku cikope cakulilako, moneni Kalenda ya Nte sha kwa Yehova iya 1992.
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 8]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 9]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 9]
Safari Zoo, Ramat-Gan, Tel Aviv