Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w92 12/1 amabu. 21-25
  • Ubuseko Ubo Ukubombela Yehova Kwandetela

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Ubuseko Ubo Ukubombela Yehova Kwandetela
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—1992
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Ukukulila mu United States
  • Ukufuma ku Mulimo wa Kulungisha AmaRadio Ukuya ku Cifungo
  • Ubutumikishi bwa Nshita Yonse
  • Ubufyashi no Kushimikila pe Samba lya Cibindo
  • Ukukusha Abana Besu mu United States
  • Ukubombela mu Peru
  • Ecuador Yaita
  • Ubumi Bwafumba, Ubwa Kulambula
  • Ukufwaya Ubufumu Intanshi Kuleta Umutelelwe ne Nsansa
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2003
  • Ukutwalilila Ukutonta Amenso no Mutima pa Cilambu
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1996
  • Ukusupila Ubuyo Bwaimikwe pa Mushinku wa Myaka Mutanda
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1992
  • “Uluse Lwenu Lwawamo Kucilo Mweo”
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1998
Moneni na Fimbi
Ulupungu lwa kwa Kalinda—1992
w92 12/1 amabu. 21-25

Ubuseko Ubo Ukubombela Yehova Kwandetela

NGA FINTU CASHIMIKWA NA GEORGE BRUMLEY

E lintu fye napwishishe ukusambilisha ikalasi lya kulungisha amaradio ku balekanshiwa ukuba bakapokola bacaice aba kwa Kateka Haile Selassie lintu umo uwa aba anjebele pa mbali ukuti alishibe ukuti nali mishonari wa Nte sha kwa Yehova. “Bushe kuti wasambilila Baibolo na ine?” e fintu aipwishe mu kufwaisha.

APANTU umulimo wesu wali uwabindwa pali iyo nshita mu Ethiopia, nga nalitamfiwe mu calo, nga fintu Inte shimbi batamfiwe, nga ca kuti abalashi balishibe pa lwa ine. Nalitwishike nga ca kuti uyu musambi aali uwafumaluka nelyo nga ca kuti aali ni ntumi ya kamfulumende uwatuminwe ku kumbika mu citeyo. Pamo ngo mutwe wa lupwa mu kuba na bana banono batatu aba kukusha, itontonkanyo lya kulufya incito yandi no kupatikishiwa ukusha icalo ne fibusa ifyo naishiletemwa lyalintiinishe.

‘Lelo,’ e fintu pambi wingepusha, ‘ni shani fintu umwina America mu kuba no lupwa lwa kwafwilisha aishile ku kusalapo ukwikala mu kapinda ka ku kuso aka Africa, ukutali ukufuma ku mwabo na bantu bakwe?’ Nsuminisheni ukulondolola.

Ukukulila mu United States

Muli ba 1920, lintu nali ncili pa sukulu lya ku praimari, tata alilembeshe magazini ya Ulupungu lwa kwa Kalinda kabili apokele seti ya Studies in the Scriptures. Tata aipakishe ukubelenga, kabili alebelenga ifitabo mu kuswangana. Alikwete ubuntu bwacenjela kabili ubwapusauka, nga fintu camwenwe ku nshila ateyele abatandashi abo alaalike pa nshiku sha pa Mulungu. Alikwete icitabo icayemba icakupwa ne mpapa mu kuba ne filembo “Holy Bible” (Baibolo wa Mushilo) mu makalata ya golde ukulembwa pa ntanshi na pa lubunda lwa ciko. Aali no kutendeka ukulanshanya pa kusoso kuti, “Cisuma, ni pa Mulungu. Bushe kuti watubelengelako ifikomo finono?”

Umutandashi lyonse alesumina, lelo lintu aiswile icitabo, tapali ibuula ilili lyonse ilyakwetepo ifilembo ukupulintwa pali lyene! Kwena, uyo muntu alipapile. Tata lyene aali no kusoso kuti ‘bakashimikila tabaishiba nangu cimo pa lwa Baibolo,’ kabili lyene aali no kubuula kope no kubelenga Ukutendeka 2:7. Palya, ukulondolola ukubumbwa kwa muntunse wa kubalilapo, Baibolo isoso kuti: “Umuntu abele icibumbwa ca mweo.”—Ukutendeka 2:7, King James Version.

Tata aali no kulondolola ukuti umuntu takwata umweo lelo aba e mweo, ukuti icilambu ca lubembu ni mfwa, no kuti lintu umuntu afwa, alafwa mu cine cine, ukukanaishiba nangu cimo. (Lukala Milandu 9:5, 10; Esekiele 18:4; Abena Roma 6:23) Nelyo fye ilyo nshilaba na maka ya kubelenga bwino, nalisungile ku mutwe Ukutendeka 2:7. Ifi e fibukisho fya kubalilapo ifyo nakwata ifya fintu caba buseko bwine bwine ukwishiba icine ca Baibolo no kwakana cene na bambi.

Apantu pali iyo nshita twalepokelela Ulupungu lwa kwa Kalinda mu ŋanda mu mwesu, ulupwa lonse lwatendeke ukuipakisha uku kuliishiwa kwa ku mupashi. Mama, nyina wa kwa mayo aleikala na ifwe, kabili abele kasabankanya wa kubalilapo uwa mbila nsuma mu lupwa lwesu. Tamwali icilonganino mu Carbondale, Illinois, umo twaleikala, lelo ukulongana kwa kulanshanya fye kwalecitwa. Mayo aali no kusenda ifwe fwe bana basano ku lubali lumbi ulwe tauni uko banamayo ba cikoloci baletungulula isambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda. Na kabili twatendeke ukwakana mu butumikishi bwa mwi bala.

Ukufuma ku Mulimo wa Kulungisha AmaRadio Ukuya ku Cifungo

Nalyupile mu 1937 lintu nali fye ne myaka ya bukulu 17. Nalyeseshe ukusanga imikalile mu kulungisha amaradio na kabili nasambilishe uyu mulimo. Pa numa ya kufyalwa kwa bana babili, Peggy na Hank, icupo candi calipwile. Ukulekana kwali mulandu wandi; nshaleikala ubumi bwa Bwina Kristu. Icishinka ca kuti nshakushishe abana bandi abakalamba babili caba ca kukalifya umutima ica nshita yonse iya bumi kuli ine.

Inkondo ya Calo iya II yalishile kabili yanengele ukutendeka ukutontonkanya pa lwa fintu ifingi. Amabumba ya bashilika yantambike ishuko lya mu nshita ku kuba lefitenanti kabili ukusambilisha ifya kulungisha amaradio ku bashilika bapya, lelo ukwangwako kwandi pa lwa fintu Yehova aletontonkanya pa lwa nkondo kwancincishe ukutampa ukupepa cila bushiku. Ukulembesha kwandi ukwa Ulupungu lwa kwa Kalinda kwali nakupwa, kabili Lucille Haworth apokelele icishibisho ca kupwa kwa kulembesha kabili alintandalile. Perry Haworth, uwali wishi wa kwa Lucille, no bwingi bwa lupwa lwakwe ulukalamba baali Inte ukutula muli ba 1930. Lucille na ine twalitemwene, kabili twalyupene mu December 1943.

Mu 1944, nalibatishiwe kabili nailundile ku mukashi wandi mu butumikishi bwa nshita yonse nga painiya. Mu kwangufyanya nalitilwe ku kutendeka incito ya bushilika lelo nalikeene ukwingila. Nge ca kufumamo, napokelele ukupingulwa kwa myaka itatu mu cifungo ca buteko ica kupindulula mu El Reno, Oklahoma. Cali buseko ukuculila Yehova. Cila lucelo lintu nashibwike no kwishiba uko nali no mulandu nabeleleko, nayumfwile ukwikushiwa kukalamba kabili natootele Yehova. Pa numa ya nkondo abo aba ifwe abacilile myaka ya bukulu 25 batendeke ukulekelwako. Nakakwilwe mu February 1946.

Ubutumikishi bwa Nshita Yonse

Lintu nailundile cipya cipya kuli Lucille, alecita bupainiya mwi tauni linono ilya Wagoner, Oklahoma. Tatwakwete motoka, e ico twaendele mpanga yonse, ukufimba itauni lyonse. Pa numa twaselele ku Wewoka, Oklahoma. Mu kwangufyanya nalisangile incito pa mulabasa wa radio uwali mupepi kabili natampile ukubomba mu kusabankanya pa mulabasa. Ukubomba amaawala mutanda cila bushiku no kufisha amaawala ya bupainiya tacali icayanguka, lelo twalisekelele pe shuko twakwete ilya kubombela Yehova. Twalikumanishe ukushita motoka ya kale mu nshita fye yalinga iye bungano mu Los Angeles mu 1947. Kulya twatendeke ukutontonkanya pa lwa kwipusha ukuya kwi sukulu lya Watchtower Bible School of Gilead ilya kukansha kwa bumishonari.

Twamwensekeshe ukuti ulu lwali no kuba ulutampulo lukalamba, kabili tatwafwaile ukupupumina mu kupanga ukupingulapo kwa kufuma mu United States. Nali ncili uwa nkumbabulili pa kulufya abana bandi, e ico twaeseshe na kabili ukupoka insambu sha kubasunga. Pa mulandu wa mibele yandi iya bumi iya ku numa ne calembwa ca mu cifungo, tacabombele. E ico twapingwilepo ukwesha ukuba bamishonari. Twalilaalikwe kwi kalasi lyalenga 12 ilya Gileadi.

Twapwishishe isukulu mu 1949, lelo pa kubalilapo twapeelwe umulimo wa kutandalila ifilonganino mu Tennessee. Pa numa ya myaka itatu mu mulimo wa kwenda mu United States, twapokelele kalata ukufuma kwi ofesi lya kwa presidenti wa Watch Tower Society ukwipusha nga ca kuti twingaba abaitemenwa ukusambilisha pa sukulu mu Ethiopia ukulunda ku kubomba umulimo wesu uwa kushimikila. Cimo ica fifwaikwa fya ilya kamfulumende cali ca kuti bamishonari bafwile ukusambilisha. Twalisumine, kabili mu lusuba lwa 1952, twalimine ukuya ku Ethiopia.

Lintu twafikile ku Ethiopia, twasambilishe amakalasi ye sukulu lya ku praimari ulucelo kabili twatungulwile amakalasi ya Baibolo aya pa fye icungulo kasuba. Mu kwangufyanya abengi batendeke ukwisa ku masambililo ya Baibolo ica kuti ilingi line twalesambilisha Baibolo amaawala yatatu nelyo yane cila bushiku. Bamo aba basambi baali bakapokola; bambi baali bakafundisha nelyo badikone mu masukulu ya bumishonari na masukulu ya Orthodox ya ku Ethiopia. Pa nshita shimo kwalebako abantu 20 nelyo ukucilapo mwi kalasi limo limo lya kusambilila Baibolo! Abengi aba basambi balishile ubutotelo bwa bufi kabili batendeke ukubombela Yehova. Twali abacankwa. Na kabili, lintu nashibwike ulucelo lumo lumo, nalepeela ukutasha kuli Yehova.

Ubufyashi no Kushimikila pe Samba lya Cibindo

Mu 1954 twaishibe ukuti twali no kuba abafyashi, e co twali no kupingulapo atemwa ukubwelelamo ku United States nelyo ukutwalilila ukwikala mu Ethiopia. Ukutwalilila ukwikala, kwena, kwali no kushintilila pa kusanga kwandi incito ya ku mubili. Nalisangile incito nga injiniya wa mulabasa, ukubomba pa mulabasa wa radio uwa kwa Kateka Haile Selassie. E ico twalikele.

Pa September 8, 1954, umwana mwanakashi wesu Judith alifyelwe. Natontonkenye ukuti nalikwete ukucingililwa kwa ncito pa mulandu wa kubombela kateka, lelo pa numa ya myaka ibili nalilufishe iyo ncito. Nangu cibe fyo, mu kucepako pa mweshi umo, nalingishiwe ncito na Dipartimenti ya Bakapokola—kabili pa malipilo yafulilako—ku kusambilisha ikalasi lya balumendo ukulungisha amaradio ya kutuminapo no kupokelela ubukombe. Mu kati ka myaka itatu iyakonkelepo, abana baume besu Philip na Leslie balifyelwe.

Pali iyo nshita ubuntungwa bwesu bwa kuibimba mu mulimo wa kushimikila bwalealuka. Icalici lya ciOrthodox ilya mu Ethiopia lyanashaneshe kamfulumende ukutamfya bamishonari bonse aba Nte sha kwa Yehova. Pa kupanda amano kwa Sosaite, nalyalwile ipasu lyandi ukufuma ku mulimo wa bumishonari ukuya ku ncito ya ku mubili. Umulimo wesu uwa bumishonari walibindilwe, kabili twali no kuba abacenjela kabili abashilimuka. Ukulongana konse ukwa cilonganino kwalitwalilile, lelo twalekumanina mu mabumba yanono aye sambililo.

Bakapokola basokwete amayanda ayalekanalekana aya baletunganishiwa ukuba Inte. Nangu cibe fyo, ukwabulo kwishibikwa kuli bene, lefitenanti wa bakapokola uwali kapepa wa kwa Yehova lyonse aletwishibisha lintu ukusansa kwatantikwe. Nge ca kufumamo, takuli ifitabo ifili fyonse ifyapokelwe muli iyo myaka. Twalekwata Amasambililo yesu aya Ulupungu lwa kwa Kalinda pa nshiku sha pa Mulungu pa kuya ku fikuulwa fya kuliilamo ku mpela ye tauni uko kwali amatebulo ya kuliilapo mu lubansa.

Cali ni mu kati ka iyi nshita, ilintu nalesambilisha ukulungisha amaradio ku balekanshiwa ukuba bakapokola, e lyo umusambi nacilumbula pa kutendeka anjipwishe isambililo lya Baibolo. Natungile ukuti aali uwafumaluka, e ico twalitendeke. Pa numa fye ya kusambilila imiku ibili, umusambi wa cibili alishile pamo nankwe, lyene uwa citatu. Nalibasokele ukukanatala abeba uuli onse ukuti balesambilila na ine, kabili tabatalile abacite co.

Mu 1958 Ukulongana kwa pa Kati ka Nko ukwa Ukufwaya kwa Bulesa kwalicitilwe mu fibansa fya mu New York ifya Yankee Stadium na Polo Grounds. Pali iyo nshita Peggy na Hank, pamo pene ne filundwa fimbi ifingi ifya lupwa lwandi ulukalamba, babele Inte shacincila. Fintu nali uwa buseko ukusangwako! Nshaipakishe fye ukwikatana cipya cipya na bana bandi abakalamba babili ne filundwa fimbi ifya lupwa lelo na kabili nali uwacincimushiwa ukumona lulya lukuta lukalamba ulwa bantu ukucila pali kota ya milioni nabalongana pa bushiku bwa kulekelesha ubwe bungano!

Umwaka wakonkelepo presidenti wa Sosaite, Nathan H. Knorr, alishile mu kututandalila mu Ethiopia. Alikwete imitubululo ishaiwamina iya kubombelamo umulimo pe samba lya cibindo na kabili aali uwasekelela mu lupwa lwesu na fintu twalecita lwa ku mupashi. Nalilondolwele ukuti twalesambilisha abana ukupepa. Nalipwishe nga engatemwa ukumfwa Judith ukupepa. Asosele ukuti ee, kabili pa numa amwebele ukuti: “Cawama sana, Judith.” Lyene pa nshita ya ca kulya naipwishe Munyina Knorr nga engapepa, kabili lintu apwile, Judith asosele ukuti: “Cawama sana, Munyina Knorr!”

Ukukusha Abana Besu mu United States

Icipangano candi ica ncito na Dipartimenti ya Bakapokola capwile mu 1959. Twalefwaya ukwikala, lelo kamfulumende tayali na kunsuminisha ifipangano fya ncito fipya ifili fyonse. E co ni kwi twali no kuya? Nalyeseshe ukwingila mu fyalo fimbi umwali ukukabila kukalamba kuli bamunyina lelo nshali na maka ya kucite fyo. Abalengwa ubulanda mu nshila imo, twalibwelele ku United States. Tushifika fye, twalikwete ukwikatana cipya cipya ukwa lupwa ukwa buseko; abana bandi bonse basano balibeleshenye no kutemwana ilyo fye bamonene. Baliba abapalamana ukutule lyo.

Twaikele mu Wichita, Kansas, uko nasangile incito nga injiniya wa radio kabili nga kabilisha wa kubikapo inyimbo pa mulabasa. Lucille ateulukile ku mulimo wa pa ŋanda, kabili abana balesangwa kwi sukulu ilyapalamine ku ŋanda. Naletungulula isambililo lya lupwa ilya Ulupungu lwa kwa Kalinda lyonse pali Cimo icungulo bushiku, lyonse ukwesha ukulilenga ukuba ilya kucincimusha kabili ilya kulengo buseko. Twalebebeta cila bushiku ku kumona nga ca kuti kwaliko impika ku sukulu.

Ilyo abana umo umo bailundile kwi Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki, uku kukansha kwalibaafwile mu kusambilila kwabo. Twalibakanshishe ukufuma ku bwaice mu mulimo wa mwi bala. Balisambilile ukutambika ifitabo fya Baibolo pa minshi, kabili baleya na ifwe ku masambililo ya Baibolo.

Na kabili twaeseshe ukusambilisha abana ifintu fya kutendekelako pa lwa bumi, ukulondolola ukuti umo umo uwa bene te kuti lyonse abe na maka ya kukwata ico umo uwa bambi akwete. Ku ca kumwenako, ica bupe cimo cine te lyonse calebako kuli bonse. “Nga ca kuti munonko nelyo nkashi yobe apokelela ica kwangasha,” e fintu twalepelulushanya nabo, “kabili iwe taukwete, bushe cili bwino ukuilishanya?” Pa nshita shimbi, kwena, abana bambi bapokelele icintu cimo, e ico takwali uwalekeleshiwe. Lyonse twalitemenwe bonse bene, ukukanabisha umo ukucila pali bambi babili.

Abana bambi inshita shimo balesuminishiwa ukucita ifintu ifyo abana besu bashasuminishiwe ukucita. Libili libili naleumfwa ukuti, “Kantwa alacita cene, mulandu nshi ifwe te kuti tucicitile?” Naleesha ukulondolola, lelo limo limo icasuko caleba fye ca kuti, “Tawaba muli lulya lupwa; iwe uli Brumley. Twakwata amafunde yapusana.”

Ukubombela mu Peru

Ukutula apo twafumine ku Ethiopia, Lucille na ine twalefuluka ukwakana mu mulimo wa bumishonari na kabili. Mu kupelako, mu 1972, ishuko lya mu nshita lyalishile ilya kuya ku Peru, South America. Cali e cifulo cawamisha ica kukushishako abana besu mu kati ka myaka yabo iya bupungwe. Ukubishanya baleipakisha na bamishonari, bapainiya baibela, na bambi abaishile ku Peru ku kubomba kwabaafwile ukuimwena ifyo baba aba buseko abo mu cine cine abafwaya amabuseko ya Bufumu intanshi. Philip aitile ukubishanya kwakwe ukutitikisha kwa banensu kusuma.

Pa numa ya kashita ifibusa fimo ifya kale ukufuma ku Kansas baishibe ifyo twaletunguluka mu butumikishi bwa Bufumu, kabili bailundile kuli ifwe mu Peru. Naliteyenye iŋanda yesu pamo nge ŋanda ya bamishonari. Umo umo alikwete umulimo wapeelwa pa kuti bonse bengakwata inshita ya kuipakisha ubutumikishi bwa mwi bala. Twalekwata ukulanshanya kwe lembo lya Baibolo pa tebulo cila lucelo. Yali ni nshita ya nsansa nga nshi kuli bonse aba ifwe. Na kabili, ilyo naleshibuka cila lucelo no kwishiba uko nali no mulandu nabelele kulya, mu mutalalila nalepeela ukutootela kwashika kuli Yehova.

Mu kupita kwa nshita Judith alyupilwe no kubwelela ku United States, uko atwalilile mu butumikishi bwa nshita yonse. Pa numa ya myaka itatu iya mulimo wa bupainiya bwaibela, Philip alipwishe kabili alipokelelwe ku mulimo wa pa Bethel mu Brooklyn, New York. Mu kupelako, Leslie na o wine alibwelele ku United States. Babwelelemo ne nkuntu shasakana kabili ilingi line balitweba ukuti ukubatwala ku Peru cali e cintu cawamisha ico twabalile atubacitila.

Ilyo ifya bunonshi fya Peru fyabipileko, twailwike ukuti na ifwe bene twali no kuya. Tushibwela fye ku Wichita mu 1978, twasangile ibumba lya Nte abalelanda iciSpanish. Balitwipwishe ukwikala no kubaafwa, kabili mu buseko twalicitile co. Icilonganino calipangilwe, kabili mu kwangufyanya cabele icatemwikwa kuli ifwe kwati fye fintu twatemenwe ifyo twabombele inshita sha ku numa.

Ecuador Yaita

Te mulandu no lupumo ulo lwanshile uwa bulebe panono, nasubile mu kuba na malangulusha ukuti Lucille na ine kuti na kabili twaba na maka ya kubomba mu calo na cimbi. Mu 1984 kangalila wenda atwebele pa lwa kukula mu Ecuador no kukabila kwa baeluda ba Bwina Kristu kulya. Nalondolwele ifyo nali na maka ya kubomba panono mu butumikishi bwa mwi bala pa mulandu wa bulema bwandi, lelo alinjebekeshe ukuti nelyo fye ni eluda wa myaka ya bukulu 65, uwalwala ubulebe panono kuti aba wa kwaafwa.

Pa numa aile tatwalele ubushiku bonse, twalelanda pa kucitikako kwa kuya ku Ecuador. Lucille akwete ubuseko bwabilima bumo bwine ubwa kuya ubo nakwete. E co twalisabankenye ukushitisha ubukwebo bwesu ubunono ubwa miti ya fishishi kabili twalishitishe bwene mu milungu ibili. Twalishitishe iŋanda yesu mu nshiku fye ikumi. Muli ifyo, mu myaka yesu iya bukoloci, na kabili twalibwelele ku buseko bwesu ubwakulisha, ubo ubwa mulimo wa bumishonari mu calo ca cilendo.

Twaikele mu Quito, kabili umulimo wa mwi bala wali wa kucankilwamo, mu kuba no bushiku bumo na bumo ukuletako ifya kukumanya fipya nelyo ulwendo lwabamo ubusanso. Lelo lyene, mu 1987, nalipiminwe ngo wakwete kansa ya ku bula; nalekabila ukulepulwa kwa mu kwangufyanya. Twalibwelele ku Wichita ku kulepulwa, uko ukwali ukwatunguluka. Twabwelelemo ku Quito pa myaka fye ibili lintu kansa na kabili yasangilwe, kabili twali no kubwelela ku United States mu kwikalilila. Twaikele mu North Carolina, umo twikala pali ino nshita.

Ubumi Bwafumba, Ubwa Kulambula

Inshita yandi iya ku ntanshi iya bumi bwa ku mubili taili iyashininkishiwa. Napatikishiwe ukukwata ukulepulwa kwa kupanga apa kufumisha ubusali mu 1989. Nalyo line, ncili na maka ya kubomba nga eluda no kutungulula amasambililo ya Baibolo ayengi na abo abesa ku ŋanda ku mwandi. Ukucila pa myaka, twalyaafwa imyanda mu cine cine ukupitila mu kubyala, ukutapilila, nelyo ukulima imbuto sha cine. Ubo buli buseko ubo bushifumuka, te mulandu miku inga bwingabwekeshiwapo.

Mu kulundapo, nalikwata ubuseko ubukalamba mu kumona abana bandi bonse balabombela Yehova. Peggy pa myaka 30 nomba alyenda no mulume wakwe, Paul Moske, mu mulimo wa kwenda mu United States. Philip no mukashi wakwe, Elizabeth, capamo na Judith, baletwalilila mu mulimo wa nshita yonse uwaibela mu New York. Hank na Leslie na bena mwabo bali ni Nte shacincila, kabili bamunyinane bane ne nkashi ne ndupwa shabo, ukusanshako ba lupwa lwandi aba ku mubili 80, bonse balebombela Yehova. Kabili Lucille aliba umukashi wa Bwina Kristu uwa ca kumwenako pa myaka mupepi na 50 iya cupo cesu. Mu myaka ya nomba line alibomba mu kukanailishanya imilimo iingi iishili isuma mu kunjafwa ukusakamana umubili wandi uulebotelela.

Mu cituntulu, ubumi bwandi bwaliba ubwa buseko. Bwabesha ubwa nsansa ukucila pa fintu amashiwi yengalondolola. Ukubombela Yehova kwaliba ukwa buseko nga nshi ica kuti cili kufwaisha kwandi ukwa kufuma ku mutima ukumupepa kuli pe na pe pali lino isonde. Lyonse ndebukisha Ilumbo 59:16, ilisoso kuti: “Lelo ine ndeimbilo bukose bwenu, awe ndeikatisho kwawilo luse lwenu ulucelo; pantu mwabe camba candi icasansuka, ica kufulumukilamo mu bushiku bwa kumanama kwandi.”

[Icikope pe bula 23]

George Brumley na kateka wa Ethiopia Haile Selassie

[Icikope pe bula 25]

George Brumley no mukashi wakwe, Lucille

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi