Ni Kwi Ibumba Likalamba Ilya Bakapepa ba Cine Bafuma?

“Moneni, kwali ibumba likalamba . . . abafuma ku luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na ’bantu na ’ba ndimi, nabeminina ku menso ya cipuna ca bufumu, na ku menso ya Mwana wa mpaanga.”—UKUSOKOLOLA 7:9.

1. Mulandu nshi ifimonwa fya busesemo ifya mu Ukusokolola fyabela ifya buseko bukalamba kuli ifwe ilelo?

UKULOLA ku kupwa kwa mwanda wa myaka uwa kubalilapo C.E., umutumwa Yohane amwene ifimonwa fya fya kuponako fya kusungusha mu kulundana ne mifwaile ya kwa Yehova. Fimo ifya fintu amwene mu cimonwa filefikilishiwa pali nomba line. Fimbi fili no kufikilishiwa mu kwangufyanya. Fyonse ifi fishinguluka pa kufika pa kalume ka kukumbamo ukwa mifwaile ya kwa Yehova iya kushisha ishina lyakwe pa ntanshi ya bubumbo bonse. (Esekiele 38:23; Ukusokolola 4:11; 5:13) Mu kulundapo, fibimbamo ifilolelo fya bumi ifya umo umo uwa ifwe. Mulandu nshi cabele fyo?

2. (a) Cinshi cintu umutumwa Yohane amwene mu cimonwa cakwe icalenga bune? (b) Fipusho nshi twalalanguluka ukukuma kuli ici cimonwa?

² Mu calenga bune mu kukonkana kwa fimonwa fya mu Ukusokolola, Yohane amwene bamalaika nabekate myela ya bonaushi ukufikila “abasha ba kwa Lesa wesu” bakakatikwa pa mpumi shabo. Lyene amwene ica kucitika cacilapo kucincimusha—“ibumba likalamba ilishingapendwa ku muntu nangu umo, abafuma ku luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na ’bantu na ’ba ndimi,” nabekatana mu kupepa Yehova no kucindiko Mwana wakwe. Yohane aebelwe ukuti aba, bali bantu abali no kufuma mu bucushi bukalamba. (Ukusokolola 7:1-17) Ni bani abalondololwa nga “abasha ba kwa Lesa wesu”? Kabili ni bani bakapanga “ibumba likalamba” ilya bakapusunsuka ba bucushi bukalamba? Bushe ukaba umo uwa bene?

Ni Bani Baba “Abasha ba kwa Lesa Wesu”?

3. (a) Pali Yohane 10:1-18, ni shani fintu Yesu alangilile ukwampana kwakwe na bakonshi bakwe? (b) Cinshi cintu Yesu alengele ukucitikako ku mpaanga shakwe ukupitila mu mfwa yakwe iya bulilambo?

³ Mupepi ne myeshi ine pa ntanshi ya mfwa yakwe, Yesu alandile ulwa mwine wine ngo “mucemi musuma” na bakonshi bakwe pamo nge “mpaanga” isho aali no kutuulila ubumi bwakwe. Alumbwile mu kuibela impaanga ishasangilwe na wene mu kati ke cinka lya cimpashanya na pa numa ya ico isho asakamene mu kuibela. (Yohane 10:1-18)a Mu kubamo kutemwa, Yesu atuulile umweo wakwe pa mpaanga shakwe, ukupayanya umutengo wa cilubula uwalekabilwa pa kuti shingalubuka ku lubembu ne mfwa.

4. Ni bani aba kubalilapo abalonganikwa nge mpaanga mu kumfwana na cintu Yesu alandile pano?

⁴ Pa ntanshi talacite co, nangu cibe fyo, Yesu pamo ngo Mucemi Musuma pa lwakwe alongenye abasambi. Aba kubalilapo baletelwe kuli wene na Yohane Kabatisha, “uwa pa mwinshi” uwa mu cilangililo ca kwa Yesu. Yesu alefwaya abantu abengankula kwi shuko lya kuba ulubali lwa ‘lubuto lwa kwa Abrahamu’ ulwabamo abengi. (Ukutendeka 22:18; Abena Galatia 3:16, 29) Alundulwile ukutesekesha kwa Bufumu bwa mu myulu mu mitima yabo, kabili abebekeshe ukuti aleya ku kubapekanishisho bwikalo mu ŋanda ya kwa Wishi wa ku muulu. (Mateo 13:44-46; Yohane 14:2, 3) Mu kulingisha atile: “Ukufuma pa nshiku sha kwa Yohane Kabatisha ukufika pali nomba, ubufumu bwa mu muulu bwapatikishiwa, aba mupatikisha babupoka ku maka.” (Mateo 11:12) Aba abamukonkele pa kuti bengafika pali bulya buyo bashininkishe ukuba mu kati na nkati ke cinka ilyo Yesu alandilepo.

5. (a) Ni bani baba “abasha ba kwa Lesa wesu” abaloshiwako pa Ukusokolola 7:3-8? (b) Cinshi cilangilila ukuti abafulilako baali no kuilunda mu kupepa pamo na bena Israele ba ku mupashi?

⁵ Pa Ukusokolola 7:3-8, abo mu kutunguluka baipatikisha ukuya ku ntanshi ukulola kuli bulya buyo bwa ku muulu na kabili baloshiwako nga “abasha ba kwa Lesa wesu.” (Mona 1 Petro 2:9, 16.) Bushe ba 144,000 abalumbulwa pano baYuda ba cifyalilwa fye beka? Bushe abo ababa mwi cinka lya cimpashanya ilya mu cilangililo ca kwa Yesu baYuda fye beka? Mu kushininkisha iyo; baba filundwa fya kwa Israele wa ku mupashi uwa kwa Lesa, bonse bene baba abakubishanya na Kristu mu lubuto lwa ku mupashi ulwa kwa Abrahamu. (Abena Galatia 3:28, 29; 6:16; Ukusokolola 14:1, 3) Inshita mu kupelako yali no kwisa, kwena, lintu impendwa yaimikwa yali no kukumanina. Lyene cinshi cali no kubako? Nga fintu Baibolo yali naisobela, bambi—abe bumba likalamba—baali no kuilunda kuli aba abena Israele ba ku mupashi mu kupepa Yehova.—Sekaria 8:23.

“Impaanga Shimbi”—Bushe Bena Kristu Abena Fyalo?

6. Ni ku ca kucitika nshi kuntu Yohane 10:16 asonta?

⁶ Pa numa ya kulumbula icinka limo pali Yohane 10:7-15, Yesu alandilepo ibumba na limbi, ukusoso kuti: “Impaanga shimbi ndi na sho, ishishili sha mwi cinka ili; na sho ndi no kushileta, kabili shikomfwe shiwi lyandi; e lyo kukabo mukuni umo, umucemi umo.” (Yohane 10:16) Ni bani abo “impaanga shimbi”?

7, 8. (a) Mulandu nshi imfundo ya kuti ibumba likalamba baba Bena Kristu Abena fyalo yashimpilwa pa kutontonkanya kwalubana? (b) Fishinka nshi ukukuma ku mifwaile ya kwa Lesa iye sonde ifilingile ukwambukila ukumfwikisha kwesu ukwa baba impaanga shimbi?

⁷ Abalandapo aba mu Kristendomu mu cinkumbawile bakwata imimwene ya kuti ishi mpaanga shimbi baba Bena Kristu Abena fyalo no kuti abo aba mwi cinka abaloshiwako mu kubangilila baba ba ciYuda, abo abaali pe samba lya cipingo ce Funde, no kuti amabumba yonse yabili yalaya ku muulu. Lelo Yesu aali muYuda ku kufyalwa na muli fyo aali pe samba lya cipingo ce Funde. (Abena Galatia 4:4) Mu kulundapo, abo abamone mpaanga shimbi nga Abena Kristu Abena fyalo abakalambulwa no bumi bwa ku muulu balafilwa ukulanguluka ulubali lwacindama ulwa mifwaile ya kwa Lesa. Lintu Yehova abumbile abantunse ba kubalilapo no kubabika mwi bala lya Edene, alicilengele ukumfwika ukuti imifwaile yakwe yali ya kuti isonde likesulemo abantu, ukuti lyonse liine likabe paradise, no kuti bakabaka ba liko aba buntunse bakaipakishe ubumi kuli pe na pe—kulila fye bacindika no kumfwila Kalenga wabo.—Ukutendeka 1:26-28; 2:15-17; Esaya 45:18.

⁸ Lintu Adamu abembwike, imifwaile ya kwa Yehova tayafulunganishiwe. Mu kubamo kutemwa Lesa apayanishishe ubufyashi bwa kwa Adamu ishuko lya kuipakisha cintu Adamu afililwe ukutesekesha. Yehova asobele ukuti ali no kwimya kalubula, ulubuto, ukupitila muli uyo amapaalo yali no kwishilamo ku nko shonse. (Ukutendeka 3:15; 22:18) Bulya bulayo tabwapilibwile ukuti abantu abasuma bonse pe sonde baali no kusendwa ku muulu. Yesu asambilishe abakonshi bakwe ukupepa ukuti: “Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano nse nga mu muulu.” (Mateo 6:9, 10) Tapalepele sana pa ntanshi talalanda umulumbe uwalembwa pali Yohane 10:1-16, Yesu ali naeba abasambi bakwe ukuti wali fye “mukuni unono” e o Wishi abekelwe ukupeela Ubufumu bwa ku muulu. (Luka 12:32, 33) E co lintu twabelenga umulumbe wa kwa Yesu uulanda pali wene ngo Mucemi Musuma uutuulile mpaanga shakwe umweo wakwe, kuti caba cilubo ukufumyako icinabwingi ca abo bantu Yesu abika mu ceni cakwe mu kubamo kutemwa, abo basanguka abatekwa ba pe sonde aba Bufumu bwakwe ubwa ku muulu.—Yohane 3:16.

9. Nelyo fye ku numa mu 1884, cinshi cintu Abasambi ba Baibolo baishibe ukuba e mpaanga shimbi?

⁹ Nelyo fye ku numa mu 1884, Watch Tower yaishibishe impaanga shimbi pamo nga bantu abali no kupeelwa ishuko lya kwikala pali lino isonde mu mibele iyo ili no kufikilisha imifwaile ya kwa Lesa iya pa kutendeka. Balya Basambi ba Baibolo aba kubangilila bailwike ukuti bamo muli ishi mpaanga shimbi bali no kuba bantu baikeleko abomi kabili abafwile pa ntanshi ya butumikishi bwa kwa Yesu ubwa pe sonde. Kwaliko, nangu cibe fyo, ifyebo fya kulonsha fimo fintu bashaumfwikishe mu kulungama. Ku ca kumwenako, batontonkenye ukuti ukulonganikwa kwa mpaanga shimbi kwali no kucitikako pa numa abasubwa bonse babe nabapokelela icilambu cabo ica mu muulu. Nalyo line, balilwike mu kushininkisha ukuti impaanga shimbi tabali fye Bena Kristu Abena fyalo. Ishuko lya mu nshita ilya kuba umo uwa mpaanga shimbi lyalisuka ku baYuda na Bena fyalo, ku bantu aba nko shonse ne mishobo.—Linganyako Imilimo 10:34, 35.

10. Pa kuti ifwe twingaba abo Yesu mu cine cine amona nge mpaanga shimbi ishakwe, cinshi cifwile ukumonwa muli ifwe?

¹⁰ Pa kulinga mu bulondoloshi bwapeelwe na Yesu, impaanga shimbi bafwile ukuba bantu abo bapokelela Yesu Kristu pamo nga Kacema Musuma, te mulandu ne cikulilo cabo ica mushobo nelyo umutundu. Cinshi cintu ici cisanshamo? Bafwile ukulangisha ubufuke no kuitemenwa kwa kutungululwa, imibele iyo ishibisha impaanga. (Ilumbo 37:11) Nga fintu caba ku mukuni unono, bafwile ‘ukwishibe shiwi lya kwa kacema musuma’ no kukanaisuminisha ukupumbulwa na bambi abo pambi bengafwaya ukubasonga. (Yohane 10:4; 2 Yohane 9, 10) Bafwile ukutesekesha ubucindami bwa cintu Yesu acitile mu kutuulila impaanga shakwe umweo wakwe no kubelesha icitetekelo muli kulya kupayanya. (Imilimo 4:12) Bafwile ‘ukumfwe’ shiwi lya kwa Kacema Musuma lintu abacincisha ukupeela umulimo washila kuli Yehova kweka, ukutwalilila ukufwaye ntanshi Ubufumu, ukupaatukako ku calo, no kulanga ukutemwa kwa kuipeela bulilambo kuli umo no munankwe. (Mateo 4:10; 6:31-33; Yohane 15:12, 13, 19) Bushe ulalinga muli ubo bulondoloshi bwa abo bantu Yesu amona nge mpaanga shimbi shakwe? Bushe ulefwaya ukulingamo? Mwandi kwampana kwaumo mutengo ukwisako kuli bonse abo mu cine cine basanguka impaanga shimbi isha kwa Yesu!

Umucinshi ku Bulashi bwa Bufumu

11. (a) Mu cishibilo ca kubapo kwakwe, cinshi cintu Yesu asosele pa lwa mpaanga ne mbushi? (b) Bamunyina baba ni bani bantu Yesu aloshako?

¹¹ Imyeshi yafulilako pa numa ya kupeela umulumbe uli pa muulu, Yesu na kabili aali mu Yerusalemu. Lintu aikele pa lupili lwa Miolife ukulolesha pe samba pa ncende ye tempele, apayanishishe abasambi bakwe ifyebo fya kulonsha ifya ‘cishibilo ca [kubapo NW] kwakwe ne ca kupwa kwa pano isonde.’ (Mateo 24:3) Alandile na kabili ulwa kulonganika impaanga. Pa kati ka fintu fimbi, atile: “Ilyo Umwana wa muntu akesa mu bukata bwakwe, na bamalaika bonse pamo nankwe, e lyo akekala pa cipuna ca bukata bwakwe, ne nko shonse shikalonganikwa ku cinso cakwe; kabili akabapaatukanya, ifyo umucemi apaatukanye mpaanga ku mbushi, no kubike mpaanga ku kulyo ne mbushi ku kuso.” Muli uyu mulumbe, Yesu alangilile ukuti abo abakapeelwa ukusakamana muli yo nshila ku Mfumu bali no kupingwilwa pa cishinte ca fintu babombele na ‘bamunyina.’ (Mateo 25:31-46) Ni bani aba bamunyina? Bena Kristu basubwa no mupashi ababa muli fyo “bana ba kwa Lesa.” Yesu Mwana mwaume ibeli lya kwa Lesa. Muli fyo, bene ni bamunyina ba kwa Kristu. E “basha ba kwa Lesa wesu” abalumbulwa pa Ukusokolola 7:3, abasalwa ukufuma ku mutundu wa buntunse ku kwakana na Kristu mu Bufumu bwakwe ubwa mu muulu.—Abena Roma 8:14-17.

12. Mulandu nshi inshila intu abantu babombelamo na bamunyina ba kwa Kristu yabela iya bucindami bukalamba?

¹² Inshila intu abantunse bambi babombelamo ne shi mpyani sha Bufumu yalicindama apakalamba. Bushe ubamona nga fintu Yesu Kristu abamona na fintu Yehova abamona? (Mateo 24:45-47; 2 Abena Tesalonika 2:13) Imibele ya mutima iya muntu ukulola kuli aba basubwa ibelebesha imibele yakwe ukulola kuli Yesu Kristu umwine wine no kulola kuli Wishi, Mulopwe wa Kubumbwa konse.—Mateo 10:40; 25:34-46.

13. Kufika ku cipimo nshi Abasambi ba Baibolo mu 1884 baumfwikishe umulumbe wa mpaanga ne mbushi?

¹³ Mu wafumine uwa August 1884, Watch Tower mu kulungika alondolwele ukuti “impaanga” muli uyu mulumbe ni abo abakwata icilolelo ca bumi bwapwililika pe sonde ukubikwa pa ntanshi yabo. Calyumfwike na kabili ukuti umulumbe ufwile ukubomba lintu Kristu aleteka ukufuma ku cipuna cakwe ica bufumu ica bukata ica ku muulu. Lelo, pali ilya nshita tabamwene mu kulengama lintu aali no kutendeka umulimo wa kupaatukanya uwalondolwelwe mulya nelyo ubutali wali no kusenda.

14. Ni shani fintu ilyashi lya pe bungano mu 1923 lyayafwile Abasambi ba Baibolo ukutesekesha lintu umulumbe wa mu busesemo uwa kwa Yesu wali no kufikilishiwa?

¹⁴ Nangu cibe fyo, mu 1923, mu lyashi lya pe bungano, J. F. Rutherford, uwali pali iyo nshita presidenti wa Watch Tower Society, alondolwele mu kumfwika inshita ya kufikilishiwa kwa mulumbe wa mpaanga ne mbushi. Mulandu nshi? Ku lubali lumo, ni pa mulandu wa kuti umulumbe ulanga ukuti bamunyina ba Mfumu—bamo aba bene—bali no kuba bacili pe sonde. Pa kati ka bantunse, bakonshi bakwe beka fye abafyalwa ku mupashi e bengetwa mu cine cine bamunyina. (AbaHebere 2:10-12) Aba tabali na kuba pe sonde ukupulinkane Myaka Ikana, ukupeela ishuko ku bantu ilya kucito busuma kuli bene mu nshila shintu Yesu alondolwele.—Ukusokolola 20:6.

15. (a) Fya kucitika nshi fyayafwile Abasambi ba Baibolo ukwishiba mu kulungika impaanga sha mu mulumbe wa kwa Yesu? (b) Ni shani fintu impaanga shapeela ubushininkisho bwa kuti shilatesekesha Ubufumu?

¹⁵ Muli lilya lyashi mu 1923, ukubombesha kwalicitilwe ku kwishibisha abo abalinga ubulondoloshi bwa kwa Shikulu ubwa mpaanga ne mbushi, lelo imilandu imbi yakabile ukumfwika intanshi ubupilibulo bwakumanina tabulaumfwika. Mu kati ka myaka yakonkelepo, Yehova panono panono aletele ifi fyebo fyacindama ku kusakamana kwa babomfi bakwe. Ifi fyasanshishemo ukumfwikisha mu kulengama, mu 1927, ukuti “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” lyaba libumba lyonse ilya Bena Kristu basubwa no mupashi pe sonde; no kutesekesha, mu 1932, ukukabila kwa kubishanya ukwabulo mwenso na babomfi basubwa aba kwa Yehova, nga fintu Yonadabu ailundile kuli Yehu. (Mateo 24:45; 2 Ishamfumu 10:15) Pali ilya nshita, pa cishinte ca Ukusokolola 22:17, aba bapale mpaanga bakoseleshiwe mu kulungatika ukwakana mu kutwala ubukombe bwa Bufumu kuli bambi. Ukutesekesha kwabo ukwa Bufumu bwa buMesia kwali no kubasesha te ku kutambulula fye icikuuku ca buntu mu kwafwilisha abasubwa ba kwa Shikulu lelo ku kupeela ubumi bwabo kuli Yehova ukupitila muli Kristu no kulabishanya mu kupalamisha na basubwa bakwe, ukwakana mu kupimpa mu mulimo uo balecita. Bushe ulecite co? Kuli abo abalecite co, Imfumu ikatila: “Iseni, mwe bapaalwa ba kwa Tata, kwateni ubufumu ubwateyanishiwe imwe ukufuma pa kulengwa kwa pano isonde.” Pa ntanshi yabo pakaba icilolelo cikalamba ica bumi bwa muyayaya mu kupwililika mu bwikalo bwa pe sonde ubwa Bufumu.—Mateo 25:34, 46.

“Ibumba Likalamba”—Ni Kwi Baleya?

16. (a) Ni mfundo nshi ishalubana isho Abasambi ba Baibolo aba mu kubangilila bakwete ukukuma ku cali e bumba likalamba, ilya mu Ukusokolola 7:9? (b) Imimwene yabo yalungikwe lilali kabili pa cishinte nshi?

¹⁶ Pa nshita imo ababomfi ba kwa Yehova basumine ukuti ibumba likalamba ilya mu Ukusokolola 7:9, 10 lyalipusanako ku mpaanga shimbi isha pali Yohane 10:16 na ku mpaanga sha pali Mateo 25:33. Pa mulandu wa kuti Baibolo isosa ukuti “[beminine] ku menso ya cipuna ca bufumu,” catontonkanishiwe ukuti bali no kuba mu muulu, te pa fipuna, ukuteka nga impyani shinankwe na Kristu, lelo mu cifulo ca bubili pa ntanshi ya cipuna ca bufumu. Bamwenwe nga Abena Kristu ba busumino bwacepako, abo bashalangishe umupashi wa kuipeela bulilambo ukwa cine cine. Mu 1935 iyo mimwene yalilungikwe.b Ukubebeta Ukusokolola 7:9 mu kulanguluka na malembo pamo nga Mateo 25:31, 32 kwacilengele ukumfwika ukuti abantu pano isonde kuti baba “ku menso ya cipuna ca bufumu.” Na kabili calilondolwelwe ukuti Lesa takwata ifipimo fibili ifya busumino. Bonse abali no kukwata ukusuminisha kwakwe bafwile ukusungilila bumpomfu kuli wene.—Mateo 22:37, 38; Luka 16:10.

17, 18. (a) Cinshi calenga ukwingilishiwako kukalamba, ukutula 1935, ukwa mpendwa ya abo abalolesha ku ntanshi ku bumi bwa ciyayaya pe sonde? (b) Ni mu mulimo nshi wakatama uo abe bumba likalamba baleakanamo mu kupimpa?

¹⁷ Pa myaka iingi abantu ba kwa Yehova bali nabalanda pa lwa malayo ya kwa Lesa ukukuma kwi sonde. Pa mulandu wa cintu baenekele ukucitika ku numa muli ba 1920, babilishe ukuti “Amamilioni Abali Aba Mweo Nomba Tabakabale Abafwa.” Lelo tabali mamilioni abafukatile ukupayanya kwa kwa Lesa ukwa ku bumi pali ilya nshita. Icinabwingi abapokelele icine, umupashi wa mushilo wababikilemo isubilo lya bumi bwa ku muulu. Ukucilisha pa numa ya 1935, nangu cibe fyo, ukwaluka kukalamba kwalicitike. Tacali ukuti The Watchtower yalisuulileko isubilo lya bumi bwa ciyayaya pe sonde. Pa makumi ya myaka ababomfi ba kwa Yehova bali nabalanda pa lwa lyene kabili bafwaile abo abalingile mu bulondoloshi bwa Baibolo. Mu nshita yalinga iya kwa Yehova, nangu ni fyo, ashininkishe ukuti aba bantu bamoneka.

¹⁸ Ifyalembwa ifilipo filanga ukuti pa myake ingi icinabwingi abalesangwa ku Cibukisho balelyako ifimpashanya. Lelo mu kati ka myaka 25 pa numa ya 1935, impendwa ya balesangwa pa Cibukisho ca pa mwaka ica mfwa ya kwa Kristu yalingilishiweko nga nshi imiku umwanda ukucila pa mpendwa ya balelyako. Aba bambi bali ni bani? Filundwa fyenekelwa ifye bumba likalamba. Mu kulengama, inshita ya kwa Yehova yalishile iya kubalonganika no kubapekanishisha ukupusunsuka ubucushi bukalamba ubwali lwa pa ntanshi. Nga fintu casobelwe, bafuma “ku luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na ’bantu na ’ba ndimi.” (Ukusokolola 7:9) Mu kupimpa baleakana mu mulimo uo Yesu asobele lintu atile: “Ne mbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.”—Mateo 24:14.

[Futunoti]

Uletipo Shani?

◻ Mulandu nshi icimonwa ca mu Ukusokolola icipandwa 7 cabela ica buseko bwaibela?

◻ Mulandu nshi impaanga shimbi isha pali Yohane 10:16 shishapeleshiwa fye ku Bena Kristu Abena fyalo?

◻ Cinshi cifwile ukumoneka muli abo abalinga ubulondoloshi bwa Baibolo ubwa mpaanga shimbi?

◻ Ni shani fintu umulumbe wa mpaanga ne mbushi webekesha umucinshi ku bulashi bwa Bufumu?

◻ Cinshi cilangilila lintu inshita ya kwa Yehova yaishile iya kulonganya ibumba likalamba ilya pa Ukusokolola 7:9?