Isambililo pa fya Kubombela pa Mpika

BANONO abantu abapitapo mu mpika shonse isho Yobo apitilemo. Mu kashita kanononono fye, alibongolwelwe ku kulufya icuma no mwakusangila ubwikalo, imfwa yabipisha iya bana bakwe bonse, na mu kupelako ubulwele bwatapata nga nshi. Ukusuulwa ku fibusa fyakwe na balupwa, umukashi wakwe amucincishe ‘ukutuka Lesa, no kufwa.’—Yobo 2:9; 19:13, 14.

Nangu cibe fyo, Yobo aba ni ntulo yaibela iya kukoselesha ku uli onse uulepita mu fya kwesha fyapalako. Ifya kufumamo fisuma ifya ca kukumanya cakwe icabipa filangisha ukuti ukushipikisha mu kulolenkana na kalanda kulalenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa, lintu twakuntwa ku kuipeelesha kwine kwine ukwa bukapepa ukucila ukumwenamo kwa pa lwesu.—Yobo, ifipandwa 1, 2; Yobo 42:10-17; Amapinda 27:11.

Ubu bulondoloshi bwa Baibolo na kabili bwabamo amasambililo yawamisha pa fya kubombela pa mpika. Bupayanya ifya kumwenako fya kwebekesha ifya fintu tulingile ukusosa na fintu tushilingile ukusosa lintu tulefunda uulepita mu mpika. Mu kulundapo, ica kukumanya cine ca kwa Yobo kuti catwaafwa ukubomba mu kushikatala lintu twaisanga fwe bene natushingwana ne mibele yabipisha.

Isambililo mu Kufunda kwa Kufuupula

Inumbwilo ya kuti “kasansamusha wa kwa Yobo” yaisa nomba mu kulinganishiwa ku muntu uyo uulenga ifintu ukubipilako, mu cifulo ca kusansamusha pa nshita ya bulanda. Lelo te mulandu no kushimikwa kwabipa ukwa fibusa fitatu ifya kwa Yobo, tatulingile ukutunga ukuti inkuntu shabo shali fye ishabipa umupwilapo. Kuti pambi balefwaya nga nshi ukwaafwa Yobo, ukulingana ne mimwene yabo iyalubana. Mulandu nshi bafililwe? Ni shani fintu basangwike ifibombelo fya kwa Satana, uwaiminine pa kutoba bumpomfu bwa kwa Yobo?

Kwena, mupepi na konse ukufunda kwabo kwashimpilwe pa mutunganya walubana uwa kuti: ukucula kwisa fye pa babembuka. Mu kulandapo kwakwe ukwa kubalilapo, Elifashi atile: “Ni ani uwa kaele uwaloba? Nangu ni kwi abatambalala bafitwa? Nge fyo namona, abalima buncitatubi, no kutando kucululusha, balobolole fi fine.” (Yobo 4:7, 8) Mu kuluba Elifashi acetekele ukuti akayofi kuti katuna mu bakaele. Apelulwile ukuti apantu Yobo ali mu kushikitika kwatapata, afwile alibembukile Lesa.a Bonse babili Bildadi na Sofari na bo bene bapampamine pa kuti Yobo alapile pa membu shakwe.—Yobo 8:5, 6; 11:13-15.

Ifibusa fyakwe fitatu mu kulundapo fyasungulwile umutima wa kwa Yobo pa kulumbulula imfundo sha mu mutwe wabo ukucila ukulumbulula amano ya bulesa. Elifashi afikile fye no kwalepa ukusoso kuti ‘Lesa tatetekela babomfi bakwe’ no kuti kuli Yehova nampo nga Yobo aali umulungami nelyo iyo tacali icakatama. (Yobo 4:18; 22:2, 3) Ayo mashiwi ya kufuupula kabili ya bufi icine cine! E mulandu wine kanshi Yehova pa numa ashimawilile Elifashi ne fibusa fyakwe pa mulandu wa miponto. “Tamwasoseele ine iciyene,” e fintu asosele. (Yobo 42:7) Lelo ukutunga kwacilapo ukonaula kwali takulaisa.

Mu kupelako Elifashi alicishishe mu cipimo mu kupeelo mulandu mu kulungatika. Apantu alifililwe ukulenga Yobo ukusumino kuti ali uwa mulandu, ayalukile ku kumumunga imembu isho aletunganya ukuti Yobo afwile acitile. “Bushe ububi bobe te bukulu? bushe na mampuulu yobe te yantu ayabulwe mpela?” E fintu Elifashi aipwishe. “Pantu upoke fiikatilo kuli munonko apa fye, no kufuula aba misha ifya kufwala. Tawanwensha uwafwo monkela amenshi, kabili watano wa nsala icilyo.” (Yobo 22:5-7) Uku kupeelo mulandu kwali kwa bufi. Yehova umwine aali nalondolola Yobo ngo muntu “wa mpomfu kabili uwatambalala.”—Yobo 1:8.

Ni shani fintu Yobo ayankwileko kuli uku kusansa pali bumpomfu bwakwe? Mu kumfwika, kwamulengele ukukalifiwa kabili ukupopomenwa lelo aali uwacilanapo ukupampamina pa kushinina ukuti uku kupeele milandu kwali kwa bufi. Na kuba, ashikeme mu kuyebela umwine ica kuti, mu nshila imo, atendeke ukupeela Yehova umulandu pa camuponene. (Yobo 6:4; 9:16-18; 16:11, 12) Ifikansa fine fine ifyabimbilwemo tafyalangulwikwepo, kabili ukulanshanya kwasangwike fye ukupaashanya kwa fye ukwa nampo nga Yobo aali umulungami nelyo iyo. Lisambililo nshi Abena Kristu bengasambilila kuli uku kufunda kwabipa?

1. Umwina Kristu wakwato kutemwa tatunga pa kubalilapo fye ukuti impika sha kwa munyina mayobwele. Ukulengulula kwakaluka pa lwa filubo fyapita—nampo nga fya cine cine nelyo fya kwelenganya fye—kuti fyafuupula umupwilapo umo uuletulukusha ukutwalilila mu bukose. Umutima wapopomenwa ukabila ‘ukukoshiwa’ ukucila ukushimaulwa. (1 Abena Tesalonika 5:14) Yehova afwaya bakangalila ukuba “umwa kufisama ku mwela,” te kuba “bakasansamusha ba kutendusha” ukupala Elifashi, Bildadi, na Sofari.—Esaya 32:2; Yobo 16:2.

2. Tatulingile ukupeelo mulandu ukwabula ubushininkisho bwalengama. Amaŋumfuŋumfu nelyo umutunganya—ukupala uwa kwa Elifashi—te fishinte fisuma ifya kwebawilapo umo. Nga ca kuti eluda, ku ca kumwenako, apeela umo umulandu mu kuluba, mu kupalishako kuti baleko kumucetekela kabili kuti calenga ukukanshika kwa mu nkuntu. Ni shani fintu Yobo ayumfwile ukukutika ku kufunda kwa musango yo ukwalubana? Alifumishe inkumbabulili mu kuba no kupunda kwa kusenteka ukwa kuti: “Ifyo wayafwo ushaba na maka!” (Yobo 26:2) Kangalila wayangwako ‘akakosha amaboko ayalemba,’ te kulenge mpika ukubipilako.—AbaHebere 12:12.

3. Ukufunda kulingile ukushimpwa pa Cebo ca kwa Lesa, te pa mfundo sha mu mutwe. Imilandile ya kunashanasha iya fibusa fya kwa Yobo yali iyalubana kabili iya konaula. Mu cifulo ca kupalamika Yobo kuli Yehova, bamulengele ukutendeka ukutontonkanya ukuti pali icipindami icamutalwishe kuli Wishi wa ku muulu. (Yobo 19:2, 6, 8) Pa lubali lumbi, ukubomfya Baibolo mu nshila yalamuka, kuti kwalungamika ifintu, ukusumbamo bambi, no kupeela icisansamushi cine cine.—Luka 24:32; Abena Roma 15:4; 2 Timote 3:16; 4:2.

Ilintu ibuuku lya kwa Yobo lyaafwa Abena Kristu ukwishiba ifimfokonshi fimo fimo, na kabili lilapayanya isambililo libomba pa fya kupeela ukufunda mu kufumamo cimo.

Ifya Kupeelo Kufunda

Ifyali mu kufunda kwa kwa Elihu ne nshila abombelemo na Yobo fyali ifyapusanininako ku nshila ya fibusa fya kwa Yobo fitatu. Aleita Yobo mwi shina kabili alandile nankwe nge cibusa, te pamo nga kapingula. “Lelo, we Yobo, shi umfwa ukulanda kwandi, na ku fyebo fyandi fyonse kutika. Mona, ine ndi nga iwe kuli Lesa; na kwi loba e ko nasuninwe na ine.” (Yobo 33:1, 6) Elihu na kabili alyangufyenye ukutasha Yobo pa nshila yakwe iyatambalala. Aebekeshe Yobo ati: “Nabekelwa mu bulungami bobe.” (Yobo 33:32, NW) Kuli imilandu imbi iyalengele Elihu ukutunguluka mu kufunda kwakwe, pa mbali ya iyi nshila ya cikuuku.

Pa kuba napembelela mu kutekanya ukufikila bonse bambi bapwishishe ukulanda, Elihu alyumfwikishe bwino ifikansa pa ntanshi ya kupeela ukufunda. Nga ca cine ukuti Yobo aali muntu mulungami, bushe Yehova engamukanda? “Cibe ukutali kuli Lesa ukucito bubifi, ca butolo ku Wa maka yonse ukucito bupondamishi.” E fintu Elihu abilikishe. “Tabwesha menso yakwe ku walungama.”—Yobo 34:10; 36:7.

Bushe ubulungami bwa kwa Yobo mu cituntulu e fyali ifikansa fikalamba? Elihu aloseshe Yobo ku mimwene iishashikatala. “Bushe utila, Nalilungama ukucila Lesa?,” e fintu alondolwele. “Lolesho muulu no kumona, bebeta aya bungululu ayasansamo kucila iwe.” (Yobo 35:2, 5) Kwati fye fintu amakumbi yasansama ukucila ifwe, e fyo inshila sha kwa Yehova shasumbuka ukucila ishesu. Tatuli nangu cimo ku kupingula inshila acitilamo ifintu. “E co abantu bamubela na katiina; na bonse aba mano mu mitima balamucindika,” e fyasondwelele Elihu.—Yobo 37:24; Esaya 55:9.

Ukufunda kusuma ukwa kwa Elihu kwapekanishishe Yobo ukupokelela ukufunda kwalundwapo ukufuma kuli Yehova umwine. Mu cishinka, ukupituluka mu “fipesha amano fya kwa Lesa” ukwa kwa Elihu mu Yobo cipandwa 37, kwalipalana nga nshi na mashiwi ya kwa Yehova umwine kuli Yobo, ayalembwa mu Yobo fipandwa 38 ukufika ku 41. Mu kumonekesha, Elihu amwene imilandu nga fintu Yehova engaimona. (Yobo 37:14) Ni shani fintu Abena Kristu bengapashanya ica kumwenako cishaiwamina ica kwa Elihu?

Ukupala Elihu, bakangalila na kucilisha bafwaya ukuba abalangulukilako kabili aba cikuuku, ukwibukisha ukuti na bo bene tabapwililika. Balacita bwino ukukutika mu kusakamanisha pa kuti bengapokelela ifishinka fyonse no kumfwikisha imilandu pa ntanshi ya kupeela ukufunda. (Amapinda 18:13) Mu kulundapo, ukupitila mu kubomfya Baibolo ne mpapulo shashimpwa pa Malembo, kuti bashininkisha ukuti imimwene ya kwa Yehova e yapulamo.—Abena Roma 3:4.

Pa mbali ya kupayanishisha baeluda aya masambililo yabamo ukufunda, ibuuku lya kwa Yobo litusambilisha ifya kulolenkana ne mpika mu kushikatala.

Ifya Kukanayankulako ku Mibele Yabipisha

Pa kuba uwabongololwa ku kucululuka kwakwe kabili uwafulunganishiwa kuli bakasansamusha bakwe aba bufi, Yobo alikalifiwe kabili alipopomenwe. “Lekeni kalobe akasuba napaapilwemo . . . Ine ninkankamana ku mweo wandi,” e fintu atetele. (Yobo 3:3; 10:1) Pa kukanaishiba ukuti Satana e washingemwe, atungile ukuti Lesa e walemuletela utulanda. Camoneke ukuba ica lufyengo nga nshi ukuti wene—umulungami—alingile ukucula. (Yobo 23:10, 11; 27:2; 30:20, 21) Iyi mibele ya mutima yalengele Yobo ukukanalanguluka pali fimbi kabili yamutungulwile ku kulengulula imibombele ya kwa Lesa no mutundu wa muntu. Yehova aipwishe ati: “Bushe ulefulunganyo bupingushi bwandi? Bushe ulenseka ku kuleka iwe upeelwe insambu?”—Yobo 40:8.

Napamo ukwankulako kwesu ukwa kubalilapo fye lintu twalolenkana na kayofi kwaba kuyumfwa ifinakabupalu, nga fintu Yobo mu kumonekesha ayumfwile. Amashiwi yalandwa ilingi line ya kuti, ‘Mulandu nshi caponena ine? Mulandu nshi bambi—ababipapo ukucila ine—bengalaipakishisha ubumi ukwabula impika?’ Aya matontonkanyo ya kufuupula ayo twingacimfya ukupitila mu kwetetula pa Cebo ca kwa Lesa.

Mu kupusanako na Yobo, ifwe kuti twaumfwikisha ifikansa fikalamba ifyabimbwamo. Twalishiba ukuti Satana “endauka nge nkalamo iilelila, ukufwaya uuntu engalya.” (1 Petro 5:8) Nga fintu ibuuku lya kwa Yobo lisokolola, Ciwa kuti abekelwa mu kutoba bumpomfu bwesu ukupitila mu kuletako impika. Apampamina pa kushininkisha ukuti ukutunga kwakwe ukwa kuti tuba fye Nte sha kwa Yehova isha kaliilo kwa cine. (Yobo 1:9-11; 2:3-5) Bushe tukakwata ubukose bwa kusumbula bumulopwe bwa kwa Yehova na muli ifyo ukushinina Ciwa ukuba kabepa?

Ica kumwenako ca kwa Yesu, ne minshipendwa ya babomfi ba kwa Yehova aba busumino bambi, cilangisha ukuti imisango imo iya kucululuka yaba mupepi ne ishingasengaukwa muli ino micitile ya fintu. Yesu atile abasambi bakwe bafwile ukuba abaitemenwa ‘ukusende cimuti cabo ica kucushiwilwapo’ nga ca kuti balefwaya ukumukonka. (Luka 9:23, NW) “Icimuti ca kucushiwilwapo” ica pa lwesu kuti pambi caba kamo nelyo utwafulilako utwa tuyofi uto Yobo ashipikisheko—ukulwalilila, imfwa ya batemwikwa, ukupopomenwa, amafya ya fya bunonshi, nelyo ukukaanya ukufuma ku bashasumina. Te mulandu no musango wa mpika pambi twalolenkana na yo, yalikwatako ulubali lusuma. Kuti twalanguluka imibele yesu nge shuko lya mu nshita ilya kulangilila ukushipikisha kwesu na bucishinka bwabula ukupungaila kuli Yehova.—Yakobo 1:2, 3.

Iyo e nshila abatumwa ba kwa Yesu bayankwililemo. Mu kwangufyanya pa numa ya Pentekoste balifopawilwe pa mulandu wa kushimikila pa lwa kwa Yesu. Mu cifulo ca kuleka, balifuminepo “balesekelela.” Bali aba nsansa, te pa mulandu wa kucula mu kwine kweka, lelo pa mulandu wa kuti “balingilwe abawamino kucendelwa Ishina [lya kwa Kristu].”—Imilimo 5:40, 41.

Kwena, te yonse amafya yatuponena pa mulandu wa kubombela Yehova. Ku cipimo cimo kwena, impika shesu kuti pambi shaba sha kuiletelela fye. Nelyo napamo, pa mulandu ushili wesu, impika nayambukila ukushikatala kwesu ukwa ku mupashi. Te mulandu ne cilengele, imibele yapetama ukupala iya kwa Yobo ikatulenga ukwiluka apo tupangile ifilubo. Yobo alisumine kuli Yehova ati: “Nalandile no kukanailuka.” (Yobo 42:3) Uwishiba ifilubo fyakwe muli iyi nshila mu kupalishako nga nshi akasengauka amafya yapalako mu nshita ya ku ntanshi. Nga fintu ipinda lisosa, “Uwacenjela amono bubi no kubelama.”—Amapinda 22:3.

Icacilapo ukukatama, ibuuku lya kwa Yobo litucinkulako ukuti impika shesu tashakabelelele. Baibolo itila: “Tuletila balishuka abashipikisha; mwalyumfwo kushipikisha kwa kwa Yobo, kabili mwalimwene ukupanga kwa kwa Shikulu, kwa kuti Shikulu wa luse ulwingi kabili wa congwe.” (Yakobo 5:11) Kuti twashininkisha ukuti Yehova akalambula ubusumino bwa babomfi bakwe ilelo mu nshila yapalako.

Na kabili mu nsansa tulepembelela inshita lintu impika sha misango yalekanalekana, e kuti “ifya ntanshi” fikapita. (Ukusokolola 21:4) Ukufikila kalya kasuba, ibuuku lya kwa Yobo libomba nge ca kutungulula caumo mutengo icingatwaafwa ukubombela pa mpika mu kuba na mano no bukose.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 28]

“Bebeta aya bungululu [amakumbi, “NW”] ayasansamo kucila iwe” e fyo Elihu ayafwile Yobo ukumfwikisha ukuti inshila sha kwa Lesa shalisansama ukucila isha muntu