Walyuma Umutengo mu Menso ya kwa Lesa!

“Ukutemwa kwa muyayaya nalikutemwa, ni pali ici ntwalilila mu luse kuli iwe.”—YEREMIA 31:3.

1. Ni shani fintu imibele ya mutima iya kwa Yesu ukulola ku bantuuntu fye aba mu kasuba kakwe yapusene na ilya iya baFarise?

BALIMWENE ukwangwako kwabamo kutemwa mu menso yakwe. Uyu muntu, Yesu, tapalile intungulushi shabo isha mipepele; wene alesakamana. Aikatilwe aba bantu inkumbu pa mulandu wa kuti “bali abalulunkaniwa kabili abapaswa, nge mpaanga ishishaba na kacema.” (Mateo 9:36) Intungulushi shabo isha mipepele bakabile ukuba bakacema ba kutemwa ukwimininako Lesa wakwato kutemwa, uwa nkumbu. Mu cifulo ca ico, basuulile abantuuntu fye pamo nga ba pa nshi—kabili nga batiipwa!a (Yohane 7:47-49; linganyako Esekiele 34:4.) Mu kumonekesha, iyo mimwene ishili ya mu malembo iyanyongana, yalipusaninineko fye ukufuma ku mimwene ya kwa Yehova iya bantu bakwe. Aali naeba uluko lwakwe, ulwa Israele ati: “Ukutemwa kwa muyayaya nalikutemwa.”—Yeremia 31:3.

2. Ni shani fintu ifibusa fya kwa Yobo fitatu fyaeseshe ukumulenga ukusumina ukuti taali uwaumo mutengo mu menso ya kwa Lesa?

² AbaFarise, nangu ni fyo, tabaali e ba kubalilapo ku kwesha ukulenga impaanga shatemwikwa isha kwa Yehova ukusumina ukuti baali abashaumo mutengo. Languluka umulandu wa kwa Yobo. Kuli Yehova aali umulungami kabili uwatambalala, lelo “bakasansamusha” batatu batubulwile ukuti Yobo aali impulumushi, umusangu wabipa uwali no kufwa ukwabula no kushako ica kumwibukishishako. Batungile ukuti Lesa te kuti akatamike ubulungami ubuli bonse pa lubali lwa kwa Yobo, apantu Lesa tatetekele fye na bamalaika bakwe bene kabili amwene fye ne myulu ine nge ishasanguluka!—Yobo 1:8; 4:18; 15:15, 16; 18:17-19; 22:3.

3. Ni nshila nshi shintu Satana abomfya ilelo ku kwesha ukulenga abantu ukusumina ukuti tababa abaumo mutengo kabili tabatemwikwa?

³ Ilelo, Satana acili alebomfya uyu ‘mucenjelo’ wa kwesha ukulenga abantu ukusumina ukuti tabatemwikwa kabili tabaumo mutengo. (Abena Efese 6:11, NW, utulembo twa pe samba) Ca cine, ilingi line alakopeka abantu pa kwipukisha ku cilumba cabo. (2 Abena Korinti 11:3) Lelo na kabili acankilwa mu kufumyapo ukuyumfwa kwa kuba abacindama ukwa bantu basansalikwa. Ici cili fyo ukucilisha muli shino “nshiku sha kulekelesha” ishayafya. Abengi ilelo bakulila mu ndupwa umushaba “icitemwishi ca cifyalilwa”; cila bushiku abengi babomba na abo ababa bankalwe, aba kaso, kabili bacintalika. (2 Timote 3:1-5, NW) Imyaka iingi iya kusungwa bubi bubi, akapaatulula ka nkanda, ulupato, nelyo ukucendwa kuti pambi fyalenga aba musango yo ukusumina ukuti tabaumo mutengo kabili tabatemwikwa. Umuntu umo alembele ukuti: “Nshatemwa uuli onse nelyo ukutemwikwa ku uuli onse. Ncisango kube cakosa nga nshi ukusumino kuti Lesa alansakamana.”

4, 5. (a) Mulandu nshi imfundo ya kuyumfwa ngo ushaumo mutengo yapusanina na Malembo? (b) Ca kufumamo nshi cimo icabipisha ica kusumina ukuti ukubombesha kwesu konse takwaba cintu?

⁴ Imfundo ya kuba uwabulwo mutengo ilapilika bucine bwa Cebo ca kwa Lesa, ukusambilisha kwa cilubula. (Yohane 3:16) Nga ca kuti Lesa kuti alipila umutengo wasumbukishe fyo—ubumi bwaumo mutengo ubwa Mwana wakwe wine—ku kutupayanishisha ishuko lya mu nshita ilya kwikala kuli pe na pe, mu kushininkisha Afwile alitutemwa; mu kushininkisha tufwile twalyumo mutengo mu menso Yakwe!

⁵ Mu kulundapo, fintu cingaba ica kufuupula ukuyumfwa ukuti tatutemuna Lesa, ukuti ukubombesha kwesu konse takwaba cintu! (Linganyako Amapinda 24:10.) Mu kuba ne iyi mimwene yapusanako, nelyo fye kukoselesha kwakwata imifwaile isuma, ukwa kutwaafwa ukutwalilila mu mulimo wesu uwa kuli Lesa ukufika apo twingapesha, kuli bamo kuti pambi kwaumfwika kwati kusenukwa. Kuti pambi kwamoneka ngo kuleumfwana ne mimwene yesu iine iya lwa nkati iya kuti icili conse cintu tucita taciba icakumanina.

6. Muti nshi wawamisha ku kucimfya amatontonkanyo yacishamo kuba ayapusanako pa lwa fwe bene?

⁶ Nga ca kuti uleyumfwako muli iyi nshila yapusanako, wilufye subilo. Ubwingi bwesu tulailengulula nga nshi ukufuma ku nshita ne nshita. Kabili ibukisha, Icebo ca kwa Lesa cabelako ku “kulungika” kabili ku “kuwisha amalinga ayakosa.” (2 Timote 3:16; 2 Abena Korinti 10:4) Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Muli ici e mo kuti twaishibilo kuti tuli ba mu cine, no kuteke mitima yesu ku cinso cakwe lyonse ilyo imitima yesu ituseka; ico Lesa alikula acile mitima yesu, kabili aishiba fyonse.” (1 Yohane 3:19, 20) Lekeni, kanshi, tulanguluke inshila shitatu umo Baibolo itusambilisha ukuti twalyumo mutengo kuli Yehova.

Yehova Alikukatamika

7. Ni shani fintu Yesu asambilishe Abena Kristu bonse pa lwa kukatama kwabo mu menso ya kwa Lesa?

⁷ Pa kubalilapo, Baibolo mu kulungatika isambilisha ukuti umo na umo uwesu alikatama mu menso ya kwa Lesa. Yesu atile: “Bushe inseba shisano tashishitwamo mu tumakopere tubili? Kabili talulabwapo nangu lumo mu menso ya kwa Lesa. Lelo ne mishishi ya ku mitwe yenu yalipendwa yonse. Mwilatiina, mwacilamo umutengo ku nseba ishingi.” (Luka 12:6, 7) Muli isho nshiku, inseba e shanakishe umutengo pa fyuni fyaleshitishiwa nge fya kulya, lelo takwali uluseba nangu lumo ulo Kabumba ashaishibe. Muli fyo umufula waimikwa uwa bupusano bwakulisha: Lintu caisa ku bantunse, abaumo mutengo nga nshi, ukucilapo, Lesa alishiba fye fyonse. Cili fye kwati no mushishi wa ku mitwe yesu walipendwa onse!

8. Mulandu nshi cabela ica cine ukutontonkanya ukuti Yehova kuti apenda umushishi wa ku mitwe yesu?

⁸ Umushishi ukupendwa? Nga ca kuti uletwishika ukuti ici cilangililo ca kwa Yesu te ca cine, languluke ci: Lesa alebukisha ababomfi bakwe aba busumino mu kukumanina nga nshi ica kuti aliba na maka ya kubabuusha—ukubalenga cipya cipya mu mbali shonse, ukusanshako umutande wabo uwa mfyalo uwapikana ne myaka yabo yonse iya fyo baleibukisha ne fyo bapitilemo. Ukupenda umushishi wesu (uyo umutwe umo ukwata mupepi na 100,000) kuti waba mulimo wayanguka mu kulinganyako!—Luka 20:37, 38.

Cinshi Cintu Yehova Amona Muli Ifwe?

9. (a) Mibele nshi imo iyo Yehova akatamika? (b) Mulandu nshi uletontonkanishisha ukuti imibele ya musango yo yalyumo mutengo kuli wene?

⁹ Ica bubili, Baibolo itusambilisha ico Yehova akatamika muli ifwe. Ukucilondolola mu kwanguka, alacankilwa mu mibele yesu iisuma na mu kubombesha kwesu. Imfumu Davidi yaebele umwana wa iko Solomone ukuti: “Imitima yonse Yehova aifwayamo, kabili eluko kwelenganya konse kwa matontonkanyo.” (1 Imilandu 28:9) Ilyo Lesa alefwayafwaya mu mitima ya mabilioni ya bantunse muli cino calo ca lukaakala icaisulamo ulupato, fintu afwile aba uwacankwa lintu afika pa mutima uwatemwa umutende, icine, no bulungami! (Linganyako Yohane 1:47; 1 Petro 3:4.) Cinshi cicitika lintu Lesa asanga umutima uwaisulamo ukutemwa kwa kuli wene, uufwaisha ukusambilila pa lwa wene no kwakana ukwishiba kwa musango yo na bambi? Pali Malaki 3:16, Yehova atweba ukuti alakutika abasoshanya pa lwa wene kabili ukuti alikwata fye “ne buuku lya kwibukisha” ilya bonse “ababela Yehova akatiina, ilya batontonkanye shina lyakwe.” Imibele ya musango yo yalyumo mutengo kuli wene!

10, 11. (a) Ni shani fintu bamo bengakongamina ku kucefya ubushininkisho bwa kuti Yehova alakatamika imibele yabo iisuma? (b) Ni shani fintu ica kumwenako ca kwa Abiya cilangisha ukuti Yehova alakatamika icipimo ca mibele isuma icili conse?

¹⁰ Nangu cibe fyo, umutima wa kutusenuka kuti pambi wacincintila ubushininkisho bwa musango yo ubwa fyo twakatama mu menso ya kwa Lesa. Kuti mu kantepentepe wasosa mu kutwalilila auti, ‘Lelo kwalibako abengi aba ca kumwenapo muli iyo mibele ukucila fintu naba. Fintu Yehova afwile ayumfwa ubulanda lintu aninganya kuli bene!’ Yehova talinganya, kabili taba uwaumina kumo, uufwita. (Abena Galatia 6:4) Afwayafwaya imitima mu mucenjelo nga nshi, kabili alakatamika icipimo ca mibele isuma icili conse.

¹¹ Ku ca kumwenako, lintu Yehova akambishe ukuti umutande onse uwa bucisanguka uwa Mfumu Yeroboamu uputunkanishiwe, ukulofiwa kwati “mafi,” Akambishe ukuti umo fye pa bana baume aba mfumu, Abiya, akashiikwe mu nshila isuma. Mulandu nshi? “Muli wene mwasangwe cintu cisuma icalola kuli Yehova, Lesa wa kwa Israele.” (1 Ishamfumu 14:10, 13) Bushe ici capilibwile ukuti Abiya aali ni kapepa wa busumino uwa kwa Yehova? Te sana, apantu alifwile nga fintu fye abashala aba ilya ŋanda ya bubifi bafwile. (Amalango 24:16) Nalyo line, Yehova alikatamike “cintu cisuma” cintu amwene mu mutima wa kwa Abiya kabili abombele mu kulinganako. Matthew Henry’s Commentary on the Whole Bible ilandapo kuti: “Ukuli icintu cisuma cimo ica ulya musango, kuti casangwa: Lesa uufwaya cene, alacimona, te mulandu no bunono, kabili alatemunwa na cene.” Kabili wilaba ukuti nga ca kuti Lesa asanga nelyo fye kacipimo kanono aka mibele ya busuma muli iwe, kuti alenga yene ukukula kulila fye watukuta ukumubombela mu busumino.

12, 13. (a) Ni shani fintu Ilumbo 139:3 lilangisha ukuti Yehova alakatamika ukubombesha kwesu? (b) Ni mu mano nshi cingasoselwa ukuti Yehova alapunga imibombele yesu?

¹² Yehova alakatamika ukubombesha kwesu mu nshila yapalako. Pe Ilumbo 139:1-3, tubelengo kuti: “Mwe Yehova, mwafwayafwaya muli ine, no kunjishiba: imwe mwaishibo kwikala kwandi no kwima kwandi, mwailukilo kutontonkanya kwandi ukutali; ukuya kwandi no kusendama kwandi mulafwayafwaya, ne mibele yandi yonse mwaliishiba.” E fyo Yehova aishiba imibombele yesu yonse. Lelo alicila pa kwishiba fye. Mu ciHebere inumbwilo ya kuti “ne mibele yandi yonse mwaliishiba” na kabili kuti yapilibula ukuti “mukatamika inshila shandi shonse” nelyo ukuti “muteesa inshila shandi shonse.” (Linganyako Mateo 6:19, 20.) Nangu ni fyo, ni shani fintu Yehova engateesa inshila shesu lintu twaliba abashapwililika nga nshi kabili ababembu?

¹³ Ku ca buseko, ukulingana na basoma bamo, lintu Davidi alembele ukuti Yehova ‘alefwayafwaya’ ukuya kwakwe no kusendama kwakwe, iciHebere mu kukonka fye ishiwi capilibwile “ukupunga” nelyo “ukwela.” Icitabo ca kuloshako cimo calandilepo kuti: “Cipilibula . . . ukwela ukufumyako imisungu yonse, no kushako inseke—ukushamo fye ifyakatama. E co pano cilepilibula ukuti Lesa, ukucilandila muli iyi nshila, alimupungile. . . . Afumishemo imisungu yonse, nelyo fyonse ifyali fya cabe cabe, no kumona ukuti ifyashelemo fyali fituntulu kabili ifya cine cine.” Umutima uuisenuka kuti wapungila imibombele yesu mu nshila yapusanako, ukutusuusha icabipisha pa filubo fyesu ifyapita no kulosha ku fya kupwishishisha fyesu nge fya fye. Lelo Yehova alalekelela imembu shesu nga ca kuti twalapila mu kufumaluka kabili twatukuta na maka ukukanabwekeshapo ifilubo fyesu. (Ilumbo 103:10-14; Imilimo 3:19) Alapungamo no kwibukisha imilimo yesu iisuma. Na kuba, alebukishe isho ncitilo kuli pe na pe kulila fye twatwalilila ukuba aba busumino kuli wene. Kuti amoneka ngo uushalungama ukulabe fi fintu, lelo tatala aba uushalungama!—AbaHebere 6:10.

14. Cinshi cilango kuti Yehova alakatamika imibombele yesu mu butumikishi bwa Bwina Kristu?

¹⁴ Milimo nshi imo iisuma iyo Lesa akatamika? Mupepi ne cili conse ico tucita mu kupashanya Umwana wakwe, Yesu Kristu. (1 Petro 2:21) Mu kushininkisha umulimo wacindama nga nshi umo, lyene, kwananya imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Pa Abena Roma 10:15, tubelengapo kuti: “Ifyo yayemba amakasa ya balete mbila nsuma iya fisuma!” Ilintu te kuti tutontonkanye ulwa makasa yesu aya lyonse nga “yayemba,” ishiwi Paulo abomfeshe pano limo line ilyabomfiwe mu bupilibulo bwa Septuagint wa ciGreek ku kulondolola Rebeka, Rakele, na Yosefe—bonse batatu abaishibikilwe ku kuyemba kwabo. (Ukutendeka 26:7; 29:17; 39:6) E co lintu twaibimba mu mulimo wa kwa Lesa wesu, Yehova, tulamoneka abayemba nga nshi kabili abaumo mutengo mu menso yakwe.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

15, 16. Mulandu nshi Yehova akatamikila ukushipikisha kwesu, kabili ni shani fintu amashiwi ya Mfumu Davidi pe Ilumbo 56:8 yakomaila pali ici cishinka?

¹⁵ Imibele na imbi iyo Lesa akatamika yaba kushipikisha kwesu. (Mateo 24:13) Ibukisha, Satana afwaya iwe ukufutatila Yehova. Ubushiku bumo na bumo ubo utwalilila ukuba uwa bucishinka kuli Yehova buba bushiku na bumbi wafwilisha ku kupayanya icasuko ku musebanya wa kwa Satana. (Amapinda 27:11) Inshita shimo shimo tacayanguka ukushipikisha. Impika sha butuntulu bwa bumi, amafya ya fya ndalama, ukukanshika kwa mu nkuntu, ne fipindami fimbi kuti fyalenga ubushiku bumo na bumo ubwapita ukuba ica kwesha. Ukushipikisha mu kulolenkana ne fya kwesha fya musango yo kwalicilanapo kumo mutengo mu menso ya kwa Yehova. Uyo e mulandu wine Imfumu Davidi alombele Yehova ukusungila ifilamba fyakwe mu “nyambi” ya mampalanya, ukwipusha mu kuba no kucetekelo kuti, “Bushe tafyalembwa mwi buuku lyenu?” (Ilumbo 56:8) Ee, Yehova alakatamika no kwibukisha ifilamba fyonse no kucula ifyo tushipikishako mu kusungilila bucishinka bwesu kuli wene. Na fyo fine fyalyumo mutengo mu menso yakwe.

¹⁶ Mu cilolwa ca mibele yesu iishaiwamina no kubombesha kwesu, fintu cili icamonekesha ukuti Yehova alasanga ifya kukatamikilapo umo na umo uwa ifwe ifingi nga nshi! Te mulandu na fintu icalo ca kwa Satana catusunga, Yehova atumona nga abaumo mutengo kabili ngo lubali lwa “fisuma fya nko shonse.”—Hagai 2:7.

Cintu Yehova Aacita ku Kulangisha Ukutemwa Kwakwe

17. Mulandu nshi ilambo lya cilubula ilya kwa Kristu lilingile ukutushinina ukuti Yehova na Yesu balitutemwa nga bantu umo umo?

¹⁷ Ica citatu, Yehova alacita ifingi ku kushininkisha ukuti alitutemwa. Mu kushininkisha, ilambo lya cilubula ca kwa Kristu e casuko cakulisha ku bufi bwa kwa Satana ubwa kuti tatwaumo mutengo nelyo ukuti tatwatemwikwa. Tatulingile ukulaba ukuti imfwa yabamo kukalipwa Yesu aculile pa cimuti ca kucushiwilwapo no kukalipwa kwacilanapo Yehova ashipikishe mu kumona imfwa ya Mwana wakwe uwatemwikwa fyali bushininkisho bwa kuti balitutemwa. Mu kulundapo, uko kutemwa kulabomba na kuli ifwe pa lwesu. E fintu umutumwa Paulo acimwene, pantu alembele ukuti: “Mwana wa kwa Lesa, uwantemenwe no kuipeela pa mulandu wa ine.”—Abena Galatia 2:20.

18. Ni mu mano nshi Yehova atukulilamo kuli Kristu?

¹⁸ Yehova alilanga ukuti alitutemwa pa kutwaafwa umo umo ukushukila ukumwenamo mwi lambo lya kwa Kristu. Yesu asosele pali Yohane 6:44 ukuti: “Takuli uwingesa kuli ine, kano Tata uwantumine amukula.” Ukupitila mu mulimo wa kushimikila, uufika kuli ifwe bonse, no kupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo, uyo Yehova abomfya ku kutwaafwa ukumfwikisha no kubomfya icine ca ku mupashi te mulandu no kupelebela kwesu no kukanapwililika, Yehova pa lwakwe alatukulila ku Mwana wakwe na kwi subilo lya bumi bwa ciyayaya. Yehova kanshi kuti asosa kuli ifwe nga fintu asosele kuli Israele ati: “Ukutemwa kwa muyayaya nalikutemwa, ni pali ici ntwalilila mu luse kuli iwe.”—Yeremia 31:3.

19. Mulandu nshi ishuko lye pepo lilingile ukutushinina ukuti Yehova alitutemwa?

¹⁹ Napamo caba kupitila mwi shuko lye pepo, e mo tukumanishisha ukutemwa kwa kwa Yehova mu nshila yacilapo kubamo isenge. Alatulaalika bonse ‘ukupepa kuli wene no kukanaleka.’ (1 Abena Tesalonika 5:17) Alakutika! Etwa fye no kuti “Komfwa we pepo.” (Ilumbo 65:2, NW) Tapeela uyu mulimo ku muntu uuli onse umbi, nangu fye Mwana wakwe wine. Bala tontonkanya: Kabumba wa kubumbwa konse atucincisha ukumutununuka mwi pepo, abakakuka pa kulanda. Ukupaapaata kobe kuti kwasesha fye na Yehova ukucite cintu ico ashaciba na kucita.—AbaHebere 4:16; Yakobo 5:16; mona Esaya 38:1-16.

20. Mulandu nshi ukutemwa kwa kwa Lesa kuli ifwe takulingile kubela ca kuitakishishapo nelyo ukuba na matutumuko?

²⁰ Takuli Umwina Kristu washikatala uwingamona ubushininkisho bwa kutemwa kwa kwa Lesa ukwa musango yo no mucinshi ngo mwa kulesesha ku kuimona umwine ngo wacilapo kucindama ukucila pa cintu mu cituntulu aba. Paulo alembele ukuti: “Mu bubile ubo napeelwe, ndetila ku muntu onse uwa muli imwe, eitontonkanishisho kucila ifyo afwile ukutontonkanya; lelo atontonkanye no kutekanya, ifyo Lesa alingile ku muntu no muntu umulingo wa citetekelo.” (Abena Roma 12:3) E co ilintu tuleyolola mu cikabilila ca kutemwa kwa kwa Shifwe wa mu muulu, lekeni tube abatekanya no kwibukisha ukuti icikuuku ca kutemwa ica kwa Lesa ca pa fye.—Linganyako Luka 17:10.

21. Bufi nshi ubwa bwa Satana ubo tufwile ukucincintila mu kutwalilila, kabili cine nshi ica bulesa tulingile ukwetetulapo lyonse?

²¹ Lekeni umo na umo uwa ifwe acite ukufika apo engapesha ku kucincintila imfundo shonse isho Satana atwala pa ntanshi muli ici calo cikote icilefwa. Ici cisanshamo ukukaana amatontonkanyo ya kuti tatwaba abaumo mutengo nelyo abatemwikwa. Nga ca kuti ifyo waikala muli ino micitile fyakulenga ukuimona nge cipindami icakulisha icishingaseshiwa fye na ku kutemwa kwakulisha ukwa kwa Lesa, nelyo imilimo yobe iisuma nge iishacindama ku kumonwa fye na ku menso yakwe ayamona mpanga yonse, nelyo imembu shobe nge shakulisha ishishingafimbwa fye na ku mfwa ya Mwana wakwe uwaumo mutengo, ninshi wasambilishiwa ubufi. Kaana ubufi bwa musango yo ukufika pantu wingapesha! Lekeni lyonse tusunge mu muntontonkanya amashiwi yapuutwamo aya mutumwa Paulo pa Abena Roma 8:38, 39 ayatila: “Ndesuubila, ndeti, nangu ni mfwa, nangu mweo, nangu ni bamalaika nangu ni bamulopwe, nangu fintu ifyabapo nangu fintu ifikesabako, nangu fya maka, nangu kusansama nangu kushika, nangu icibumbwa cimbi, te kuti cibe na ’maka ya kutupaatululako ku kutemwa kwa kwa Lesa ukwa muli Kristu Yesu Shikulwifwe.”

[Futunoti]

Cinshi Uletontonkanya?

◻ Mulandu nshi Satana esesha ukutulenga ukusumina ukuti tatwaumo mutengo kabili tatwatemwikwa?

◻ Ni mu nshila nshi muntu Yesu asambilishishe ukuti Yehova alakatamika umo na umo uwa ifwe?

◻ Ni shani fintu twaishiba ukuti Yehova alakatamika imibele yesu iisuma?

◻ Ni shani fintu twingashininkisha ukuti Yehova alakatamika ukubombesha kwesu?

◻ Ni shani fintu Yehova alangisha ukuti alitutemwa nga bantu umo umo?

[Icikope pe bula 13]

Yehova alamona no kwibukisha bonse abatontonkanya pa lwe shina lyakwe