Icisansamushi no Kukoselesha—Amabwe Yaumo Mutengo aya Mbali Ishingi
UBWINGI bwesu inshita shimo twaliyumfwapo ababusu icine cine—te bubusu bwa mu fya ndalama lelo lwa ku mupashi. Twalifuupwilwe, ukuba fye na bapopomenwa nga nshi. Lelo, pa nshita sha musango yo twalikwete icintu cimo icaumo mutengo icali no kutucitila ubusuma ubwingi. Ilyo “libwe” lyaba kukoselesha.
Muli Baibolo ishiwi limo line ilya ciGriki e lyabomfiwa pa “kukoselesha” ne “cisansamushi.” Amashiwi yonse yabili yapilibula ukupeela ubukose, inkosho, nelyo isubilo. Mu kumonekesha, lyene, lintu tuleyumfwa abanakuka nelyo abapelelwa, icisansamushi no kukoselesha e fyo fye tukabila. Ni kwi fingasangwa?
Baibolo ilatwebekesha ukuti Yehova ni “Lesa wa cisansamushi conse.” (2 Abena Korinti 1:3) Na kabili itwebo kuti “taba kutali kuli ifwe bonse.” (Imilimo 17:27) E co icisansamushi no kukoselesha e ko fyaba. Lekeni tulanguluke pa mbali shine isha mu cinkumbawile umo Yehova apayanishishamo ukukoselesha.
Ukupitila mu Kwampana kwa pa Lwesu na Lesa
Intulo yakulisha iya cisansamushi yaba kwampana kwa pa lwesu na Yehova Lesa. Icishinka ca kuti ukwampana kwa musango yo kuti kwacitikako cilatukoselesha. Na kuba, ni kateka nshi uwa mu calo uwingapokelela lamya wesu nelyo uwingalangisha ubuseko bwa pa lwakwe mu mpika shesu? Yehova alikwatisha nga nshi amaka ukucila abantu ba musango yo. Nalyo line, abo waicefya—uwacilapo kuitemenwa ukubomba na bantunse bapelebela, abashapwililika. (Ilumbo 18:35) Yehova aliitendekelanako mu kutulanga ukutemwa. Yohane wa Ntanshi 4:10 asoso kuti: “E muli ukutemwa, te mu kuti ifwe twatemenwe Lesa, lelo mu kuti wene atemenwe ifwe, no kutuma Mwane icikonsolwelo ca pa membu shesu.” Mu kulundapo, mu kutemwa Yehova alatukulila ku Mwana wakwe.—Yohane 6:44.
Bushe walyankulako no kufwaya icisansamushi pa kuba cibusa wa kwa Lesa? (Linganyako Yakobo 2:23.) Ku ca kumwenako, nga ca kuti walikwata icibusa catemwikwa icapalamisha, bushe tacibamo buseko ukupoosa inshita imo no yo muntu, ukulanda mu kukakuka pa lwa masakamika yobe no kwangwako, amasubilo yobe no buseko? Yehova alakulaalika ukucita cimo cine kuli wene. Tabika apa kupelela pa butali bwa fyo pambi wingalanda na wene mwi pepo—kabili alakutika mu cituntulu. (Ilumbo 65:2; 1 Abena Tesalonika 5:17) Yesu apepele lyonse kabili mu mukoosha. Na kuba, ilyo ashilasala abatumwa bakwe 12, apepele ubushiku bonse.—Luka 6:12-16; AbaHebere 5:7.
Libili libili, ifwe umo umo kuti twaba fweka na Yehova. Ukwikala fye mu mutalalila pe windo nelyo ukwendaukako mu mutalalila kuti kwapayanya ishuko lya mu nshita ilisuma ilya kupongolola umutima wesu mwi pepo kuli Yehova. Ukucite co kuti kwaba ni ntulo iya kwilulukwa kukalamba ne cisansamushi. Nga ca kuti tulelolesha pa lubali lumo ulwa bubumbo bwa kwa Yehova ilintu tuleetetula—tutile iciputusha ca lwelele, imiti imo nelyo ifyuni—kuti twasangamo ifishimiko fya kutucinkula ku lwa kutemwa kwa kwa Yehova no kwangwako kwakwe kuli ifwe.—Abena Roma 1:20.
Ukupitila mwi Sambililo lya pa Lwesu Ilya Cebo ca kwa Lesa
Caba kupitila mwi sambililo lya pa lwesu ilya Baibolo, nangu ni fyo, e mo imibele ya kwa Yehova mu cine cine imonekela kuli ifwe. Baibolo libili libili isokolola Yehova ukuba “Lesa wa nkumbu kabili uusenamina, uukokolo kukalipa, kabili uwafulisho luse.” (Ukufuma 34:6; Nehemia 9:17; Ilumbo 86:15) Ukufwaisha kwa kusansamusha ababomfi bakwe aba pe sonde lwaba lubali lwa mibele ya kwa Yehova.
Ku ca kumwenako, languluka amashiwi ya kwa Yehova pali Esaya 66:13 ayatila: “Ngo muntu uo nyina asansamusha, e fyo ine nkasansamusha imwe.” Yehova ateyenye ukuti ukutemwa uko nyina akwatila abana bakwe kube ukwa kuipeela bulilambo kabili ukwa bucishinka. Nga ca kuti walimonapo nyina wakwato kutemwa alesansamusha umwana wakwe uwacenwa, lyene nuishiba umo Yehova alosha lintu atila akasansamusha abantu bakwe.
Ubulondoloshi bwalembwa ubwingi ubwa Baibolo bulangisha ukusansamusha kwa musango yo ifyo kubomba. Lintu kasesema Eliya atiinishiwe ukwipaiwa kuli Namfumu wabipa Yesebele, alufishe ubukose bwakwe no kubutusha umweo wakwe. Alipelelwe ica kuti aile mu matololo ulwendo lwa bushiku bumo, mu kumonekesha ukwabula ukukwata amenshi nelyo ifya kulya ifili fyonse. Mu kushikitika Eliya aebele Yehova ukuti aalefwaya ukufwa. (1 Ishamfumu 19:1-4) Cinshi cintu Yehova acitile ku kusansamusha no kukoselesha kasesema wakwe?
Yehova tashimawile Eliya pa kuyumfwa uwatalalilwa, uwa fye, kabili uwa mwenso. Mu kupusanako, kasesema aumfwile “ishiwi lya kantepentepe ilyayanguka.” (1 Ishamfumu 19:12) Nga ca kuti wabelenga 1 Ishamfumu icipandwa 19, kuti wamona ifyo Yehova asansamwishe Eliya, ukumupuupuutula, no kukosha icitetekelo cakwe. Ici cisansamushi tacali ca cipamanso. Cafikile fye na ku mutima wa kwa Eliya uwapopomenwa, ukukoselesha kasesema ukukananenuka. (Linganyako Esaya 40:1, 2.) Mu kwangufyanya, alibukulwile umulimo wakwe.
Yesu Kristu mu kupalako alasansamusha no kukoselesha abakonshi bakwe aba bucishinka. Na kuba, Esaya aseseme pa lwa kwa Mesia ukuti: “Shikulu Yehova . . . antuma ku kukakililako abafunaike misana, . . . ku kusansamusha bonse abaloosha.” (Esaya 61:1-3) Mu kati ka nshita yakwe iya bumi, Yesu acilengele ukumfwika ukuti aya mashiwi yalebomba kuli wene. (Luka 4:17-21) Nga ca kuti ulekabila icisansamushi, etetula pa mibombele ya kwa Yesu iyabondoka, iyabamo kutemwa na bantu abaali abapopomenwa kabili abaali mu kukabila. Mu cine cine, ukusambilila Baibolo mu kusakamanishisha kwaba ni ntulo ikalamba iya cisansamushi no kukoselesha.
Ukupitila mu Cilonganino
Mu cilonganino ca Bwina Kristu, amabwe ya cisansamushi no kukoselesha yalabengeshima mu mbali sha yako ishafulisha. Umutumwa Paulo apuutilwemo ukulembo kuti: “Koseleshanyeni kabili kuulaneni.” (1 Abena Tesalonika 5:11) Ni shani fintu icisansamushi no kukoselesha fingasangwa pa kulongana kwa cilonganino?
Maka maka, kwena, tusangwa ku kulongana pa kuti ‘twingasambilishiwa kuli Lesa,’ ku kupokelela ifyebo pa lwa wene na pa lwa nshila shakwe. (Yohane 6:45) Ifyebo fya musango yo fyabelako ku kukoselesha no kusansamusha. Pa Imilimo 15:32, tubelengo kuti: “Yuda na Sila . . . bakonkomeshe aba bwananyina ku fyebo ifingi no kubakosha.”
Bushe calibala acikucitikilapo kuti waya ku kulongana kwa Bwina Kristu lintu wali uwapelelwa kabili wabwelela ku ŋanda uleyumfwako bwino? Napamo icintu cimo icasoselwe mu lyashi, mu casuko, nelyo mwi pepo caliseseshe umutima obe no kupayanya icisansamushi cikabilwa no kukoselesha. E co wilapuswa ku kulongana kwa Bwina Kristu.—AbaHebere 10:24, 25.
Ukubishanya na bamunyinefwe ne nkashi mu butumikishi na pa tushita tumbi kuti kwakwata ukwambukila kwapalako. Mu ciHebere amaverbu ayengi ayapilibula “ukukakilila” yaishile mu kulosha na kabili ku “kukosha” nelyo “ukwikasha”—cimoneka ifyo itontonkanyo lyali lya kuti ifintu filaba ifyakosa nga ca kuti fyakakwa capamo. Ici cishinte caba ca cine mu cilonganino. Tulasansamushiwa, ukukoseleshiwa, ee, ukukoshiwa, pa kubishanya capamo. Kabili tulakakililwa capamo ku kutemwa, icikakililo cakosesha pali fyonse.—Abena Kolose 3:14.
Inshita shimo shimo caba busumino bwa bamunyinefwe ba ku mupashi nelyo bankashi e butukoselesha. (1 Abena Tesalonika 3:7, 8) Inshita shimo caba kutemwa uko balanga. (Filemone 7) Kabili inshita shimo caba cishinka ca kubombela capamo, umo no munankwe, ilintu tulelanda na bambi pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa. Nga ca kuti wayumfwa uwanakuka kabili ulekabila ukukoselesha ukukuma ku butumikishi, mulandu nshi te kutantikila ukuti ubombe na kasabankanya wa Bufumu umukokole nelyo uwacilapo kubelesha? Mu kupalishako uli no kusange cisansamushi cakulisha mu kucite fyo.—Lukala Milandu 4:9-12; Abena Filipi 1:27.
Ukupitila mu “Musha wa Cishinka Kabili Uwashilimuka”
Nani ateyanya imbali sha kusansamusha isha kupepa kwesu? Yesu alaashike ibumba ilyo ainike ngo “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” ku kupayanya “ifya kulya [fya ku mupashi] mu nshita iyene.” (Mateo 24:45) Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo C.E., ili bumba ilya Bena Kristu basubwa no mupashi kale kale lyalebomba. Ibumba litungulula ilya baeluda mu Yerusalemu lyatumine bakalata ba makambisho no butungulushi ku filonganino. Cinshi cafuminemo? Baibolo yalilemba ifyo ifilonganino fyayankwileko kuli umo uwa bakalata ba musango yo ukuti: “Awe pa kubelenga basekelele pa cisansamushi icaletelwe.”—Imilimo 15:23-31.
Mu kupalako, muli shino nshiku sha kulekelesha ishayafya, umusha wa cishinka kabili uwashilimuka alepayanya ifya kulya fya ku mupashi ifyo fisansamusha no kukoselesha abantu ba kwa Yehova apakalamba. Bushe ulalyako ifyo fya kulya? E ko fyaba mu mpapulo shapulintwa isho ibumba lya musha lisabankanya ukushinguluke calo. Bamagazini ba Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! pamo pene ne fitabo, amabroshuwa, na matrakiti ifyo Watch Tower Society isabankanya fyalisansamusha bakabelenga abengi nga nshi.
Kangalila wenda umo alembele ukuti: “Bamunyinefwe abengi ne nkashi balafwaya ukucite calungama, lelo ilingi line balashomboka no kufuupula, amasakamika, no kuyumfwa kwa kuti tabakwata ubukose ku kuyaafwa abene. Ifipande fya muli bamagazini besu fileafwa abengi ukulama ubumi bwabo ne nkuntu. Ifipande na kabili filapeela baeluda ifya kulanda fyafulilako ukucila fye pa kukoselesha kwa cipamanso.”
Bomfya mu kukumanina impapulo shifuma kwi bumba lya musha wa cishinka. Bamagazini bafuma pa nshita yalinga, ifitabo, ne mpapulo shimbi kuti fyatwaafwa ukusange cisansamushi lintu ifintu fyaafya. Pa lubali lumbi, nga ca kuti uli mu cifulo ca kupayanya ukukoselesha kuli umo uuli uwapopomenwa, bomfya ifyebo fya mu Malembo ifisangwa muli aba bamagazini. Ifipande filembwa mu kusakamanishisha, ilingi line pa numa ya milungu nelyo imyeshi iingi iya kusapika kwabamo kubombesha, ukubelengesha, na mapepo. Ukufunda kushimpwa pali Baibolo, kuleshiwa no kusangwa ukuba ukwa cine. Bamo balicisango kube ca kwaafwa nga nshi ukubelenga icipande calinga nelyo fibili no muntu uuleyumfwa uwapopomenwa. Ici kuti cafumamo icisansamushi cikalamba no kukoselesha.
Nga ca kuti wasanga amabwe yaumo mutengo, bushe uli no kuyafishilisha, nelyo bushe muli bukapekape uli no kwakana ico cuma na bambi? Cipange ukuba e buyo bobe ukuba intulo ya cisansamushi no kukoselesha kuli bamunonko ne nkashi mu cilonganino. Nga ca kuti ulekuulilila mu cifulo ca kubongolola, uletasha mu cifulo ca kulengulula, ulelanda “ululimi lwa basambilila” ukucila “ukulasaula kwa lupanga,” lyene uli no kwaafwa sana abantu bambi. (Esaya 50:4; Amapinda 12:18) Mu cine cine, mu kupalishako iwe wine uli no kumonwa nge libwe lyaumo mutengo—intulo ya cisansamushi cine cine no kukoselesha!
[Akabokoshi pe bula 20]
Icisansamushi ku Bali mu Kukabila
ABENGI balilandapo fimo ukukuma ku fyo ifipande fimo ifya mu Ulupungu lwa kwa Kalinda nelyo Loleni! fyalenga ukwampana kwabo na Yehova ukushikilako. Umo atile: “Pa numa ya kubelenga ici cipande, nayumfwile ukuti Yehova mu kuba na maka yakwe yonse na bumpalume aali pamo na ine. Nayumfwile ifyo muntu wa cine cine.” Kalata umbi alondolwele ukuti: “Imitima yesu ne mintontonkanya yalyalulwa apakalamba ukukuma ku fyo tumona Yehova ica kuti twalyaluka nga nshi. Cili kwati umuntu umo atuwamishako amaglasi ya mu menso, kabili nomba twatampa ukumona mu kulengama nga nshi.”
Bamo balalemba ku kulumbulula ifyo bamagazini babaafwa ukubomba ne mpika sha kulungatika nelyo amafya, muli fyo ukubebekesha ulwa buseko bwa kwa Yehova muli bene. Kabelenga umo asosele ukuti: “Ndetasha nga nshi na kabili pa kutuleka ukumona ifyo Yehova asakamana no kutemwisha abantu bakwe.” Umwanakashi mu Japan uwafwililwe umwana asosele ifyakonkapo pa lwa fipande fya muli Loleni! ifyalelanda pali ili lyashi: “Ukushika kwa nkumbu sha kwa Lesa kwakonkolweke mu mabula ya ulya Loleni!, e co nalilile nga nshi. Nalibika ifi fipande mu cifulo umo ningafibelenga bwangu ilili lyonse nayumfwa uwa bulanda kabili uwatalalilwa.” Umwanakashi waleloosha na umbi alembele ukuti: “Ifipande fya mu Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! na broshuwa wa “Ilyo Untu Watemwa Afwa” fyalimpeela ubukose nalekabila pa kushipikisha ubulanda bwandi.”
Amalembo ya Mushilo maka maka e mufuma icisansamushi. (Abena Roma 15:4) Ulupungu lwa kwa Kalinda lukakatila kuli Baibolo ngo bulashi bwa luko, e fyaba na magazini munankwe uwa Loleni! Pa mulandu wa ici, aba bamagazini balishinina ukuba aba kusansamusha no kukoselesha kuli bakabelenga ba bako.
[Icikope pe bula 23]
Lesa wa cisansamushi conse aliba na kabili Komfwa we pepo