Tetekela Yehova ne Cebo Cakwe
“Kuti bamutetekela abaishibe shina lyenu.”—ILUMBO 9:10.
1. Mulandu nshi twingatwalilila ukucetekela muli Yehova na mu Cebo cakwe mu kasuba kesu aka lelo?
MULI cino calo ca ndakai, ukulaalikwa ku kutetekela Lesa ne Cebo cakwe, Baibolo, kuti kwamoneka ukushingabomba kabili kwati kwenekela ifyacishamo. Lelo, amano ya kwa Lesa pa nshita yalepa yalishininkishiwa ukuti yalabomba. Kabumba wa mwaume no mwanakashi e Katendeka wa cupo no lupwa, kabili alishiba ifyo tukabila mu kucilapo kuwama ukucila fintu uuli onse umbi aishiba. Pamo fye nga fintu ukukabila kwa muntu ukwa lyonse kushayaluka, e fyo ne nshila shine isha kwikushishamo kwene na sho shaikalilila cimo cine. Ukufunda kwa mano ukwa mu Baibolo, nangu line kwalembelwe imyanda ya myaka iingi iyapitapo, kucili kulapeela ubutungulushi bwawamisha ku kutunguluka mu mikalile na mu kupikulula amafya. Ukumfwila kwene kufumamo insansa ishingi nga nshi—nangu fye ni muli cino calo capikana, ica busayansi ico tuleikalamo!
2. (a) Fisabo nshi ifisuma fintu ukumfwila amafunde ya kwa Lesa kwaletako mu myeo ya bantu ba kwa Yehova? (b) Cinshi cimbi Yehova alaya kuli abo bomfwila wene ne Cebo cakwe?
2 Ukutetekela Yehova no kubomfya ifishinte fya Baibolo kulaleta ukumwenamo ukubomba cila bushiku. Ici cilashininkishiwa mu myeo ya mamilioni ya Nte sha kwa Yehova ukushinguluke calo abo bakwata ukushininwa no bukose bwa kubomfya ukufunda kwa Baibolo. Kuli bene, ukutetekela Kabumba ne Cebo cakwe kwaliba ukwalinga. (Ilumbo 9:9, 10) Ukumfwila amakambisho ya kwa Lesa kwalibalenga ukuba abantu bawaminako ukukuma ku busaka, ubufumacumi, ukupikintika, ukucindiko bumi ne fikwatwa fya bambi, no kulinga mu kulya no kunwa. Kwatungulula ku kutemwa kwalinga no kukansha mu cinshingwa ŋanda ca lupwa—ukuba aba cileela, abatekanya, aba nkumbu, kabili abalekelela—pamo ne fintu fimbi ifingi. Ku cipimo cikalamba baliba na maka ya kusengauka ifisabo fyabipa ifya bukali, ulupato, ubukomi, akafindwe, umwenso, ubunaŋani, icilumba, ukubepa, ulwambo, bucitobo, na bucisenene. (Ilumbo 32:10) Lelo Lesa alicishapo na pa kulaya fye ica kufumamo cisuma kuli abo basunga amafunde yakwe. Yesu atile abo bakonka inshila ya Bwina Kristu bali no kupokelela “nomba mu nshita ino ifya miku umwanda umo, . . . banyina, na ’bana, ne filime, pamo ne fya kupakasa; na mu bwikashi ubukesa umweo wa muyayaya.”—Marko 10:29, 30.
Sengauka Ukutetekela Amano ya ku Calo
3. Mu kutwalilila ukutetekela Yehova ne Cebo cakwe, ni mpika nshi shintu limo limo Abena Kristu balolenkana na sho?
3 Ubwafya bwa bantu bashapwililika bwaba bwa kuti balacefya nelyo ukulaba cintu Lesa afwaya. Mu kwanguka batendeka ukutontonkanyo kuti e beshibishe nelyo ukuti amano ya bakalapashi ba muli cino calo yalicila pa ya kwa Lesa, ukuti e yengabomba pali lelo. Ababomfi ba kwa Lesa na bo kuti balundulula iyi mibele ya mutima, apantu bekala mu kati na nkati ka ici calo. Muli fyo, pa kutambulula ubwite bwabamo kutemwa ukuti tukutike ku kufunda kwakwe, Shifwe wa mu muulu alasanshamo no kusoka kwalinga ukuti: “We mwana wandi, wilaba amalango yandi, na ’mafunde yandi leko mutima obe uyalinde; pantu ukutantalila kwa nshiku, ne myaka ya mweo, no mutende yakalundako kuli iwe. Tetekela Yehova umutima obe onse, na ku kwiluka kobe we mwine wishintililako; uko konse wenda umwishibe, na o akatambalike nshila shobe. Wiba uwa mano mu menso yobe we mwine, tiina Yehova, no kufuma ku bubi.”—Amapinda 3:1, 2, 5-7.
4. “Amano ya pano isonde” yaanana ukufika kwi, kabili mulandu nshi yabela “buwelewele fye kuli Lesa”?
4 Amano ya cino calo yalifula kabili yafuma ku ntulo shalekanalekana. Kwalibako ififulo fya kusambililamo ifingi, na “ku kucita amabuuku ayengi takuli mpela.” (Lukala Milandu 12:12) Nomba ifyo baleita inshila shasaalala isha fyebo isha bakapanga ba makompyuta shilemoneke fyo kuti shapayanya ifyebo fya mutatakuya ni cikanga pa mutwe wa lyashi uuli onse. Lelo ukubako kwa uku kwishiba konse takulenga icalo ukucililako kube ca mano nelyo ukupikulule mpika sha ciko. Mu cifulo ca ico, imibele ya calo ilebipilako cila bushiku. Mu kumfwika, Baibolo itwebo kuti “amano ya pano isonde buwelewele fye kuli Lesa.”—1 Abena Korinti 3:19, 20.
5. Kusoka nshi kuntu Baibolo ipeela ukukuma ku “mano ya pano isonde”?
5 Mu kati ka luno lubali lwa kupelako ulwa nshiku sha kulekelesha, ico twingenekela fye ukufuma kuli kafutika mukalamba, Satana Kaseebanya, ca kuti akafusho bufi mu kwesha kwa kunyantilila ukucetekela muli bucine bwa Baibolo. Bakalengulula bacishamo baliletako ifitabo fishaifulila ifya kwelenganya ifisonsomba bucine no kucetekelwa kwa Baibolo. Paulo asokele Umwina Kristu munankwe ati: “We Timote, bake caseekeshiwa kuli iwe: talukako ku fya kubwabwata ifyabipa ne fya munkanya ifya cintu iciitwa Ukwishiba, lelo takuli Kwishiba iyo; bamo pa kuwila kuli ici, mu citetekelo balipumbilemo.” (1 Timote 6:20, 21) Baibolo mu kulundapo isoko kuti: “Cenjeleni ukuti umuntu emubeleleka mu kutemwa amano ayali longolo lwa fye, umwalole cishilano ca bantu, umwalole mipashi ya kapona ya pano isonde, no mwalola Kristu iyo.”—Abena Kolose 2:8.
Lwisha Ukukongamina ku Kutwishika
6. Mulandu nshi ukulola kwabela ukwakabilwa ku kulesha ukutwishika ukulimbuka mu mutima?
6 Umucenjelo na umbi uwa kwa Kaseebanya waba kubyala ukutwishika mu muntontonkanya. Aliibukila sana ukumona ubunake mu citetekelo no kubombelapo. Uuli onse uutwishika alingile ukwibukisho kuti uusonga ukutwishika kwa musango yo ni umo uwasosele kuli Efa ati: “Kabili Lesa asosele, ati, Mwilalyako ku muti onse wa mwi bala, mwa?” Lintu Katunka alimbile ukutwishika mu muntontonkanya wakwe, icakonkelepo cali kumubepa ubufi, kabili umwanakashi alisumine ubo bufi. (Ukutendeka 3:1, 4, 5) Pa kusengauka ukutwishika ukonaula icitetekelo cesu nge fyaonaike icitetekelo ca kwa Efa, tulekabila ukuba abalola. Nga ca kuti ukutwishika fye kunono kwatendeka ukumoneka panono panono mu mutima obe pa lwa kwa Yehova, Icebo cakwe, nelyo pa lwa kuteyanya kwakwe, bombelapo bwangu bwangu ukukufumyamo ilyo kushilatuubila ukusanguka icintu icingonaula icitetekelo cobe.—Linganyako 1 Abena Korinti 10:12.
7. Cinshi cingacitwa pa kufumyapo ukutwishika?
7 Cinshi cingacitwa? Na kabili, icasuko cili fye kutetekela Yehova ne Cebo cakwe. “Nga umo uwa muli imwe abulwa amano, alombe kuli Lesa uupeela fye kuli bonse ukwabulo kwebaula, kabili yakapeelwa kuli wene. Lelo alombele mu citetekelo, no kutwishika nakalya; pantu uutwishika apale bimbi lya muli bemba ilyaimiwa no kusensenunwa ku mwela.” (Yakobo 1:5, 6; 2 Petro 3:17, 18) E co ipepo lya mukoosha kuli Yehova e ca kubalilapo. (Ilumbo 62:8) Lyene, wishingashinga ukulombo kwaafwa kuli bakangalila bakwato kutemwa aba mu cilonganino. (Imilimo 20:28; Yakobo 5:14, 15; Yuda 22) Bakakwaafwa ukulonsha ukwafumine ukutwishika kobe, ico pambi icingaba ni ku mulandu wa cilumba nelyo ukutontonkanya kumo ukwalubana.
8. Ni shani fintu ukutontonkanya kwa busangu ilingi line kutendeka, kabili cinshi caba e muti?
8 Bushe ukubelenga nelyo ukukutika ku mfundo sha busangu nelyo amano ya buntunse nafikuletela ukutwishika kwa busungu? Mu kubamo amano, Baibolo ifundo kuti: “Cincilo kuipeela kuli Lesa ngo wasuminishiwa, umubomfi uushingaba na ca kukwatilapo insoni, uulungiko kusose cebo ca Cine. Awe leuka ku fya kubwabwata ifyabipa; pantu fikalundulwilo kucila ukutwala abantu mu kukanapepa, ne cebo cabo cikalya nge mpwalonda.” (2 Timote 2:15-17) Icileto kusakamikwa cili ca kuti abengi abawila ku busangu batendeke ukuya mu ntunga yalubana intanshi ukupitila mu kuilishanya pa lwa fintu bayumfwile ukuti e fyo balebasunga mu kuteyanya kwa kwa Yehova. (Yuda 16) Ukulengulule fisumino kwaishile pa numa. Kwati fye ni fintu uwa kulepula abombapo mu kwangufyanya ukupwishe mpwalonda, bombapo mu kwangufyanya ukufwampula mu muntontonkanya ukukongama ukuli konse ukwa kuilishanya, ukukanaikushiwa ne nshila ifintu filecitilwamo mu cilonganino ca Bwina Kristu. (Abena Kolose 3:13, 14) Putulako icili conse iciluminisha uko kutwishika.—Marko 9:43.
9. Ni shani fintu icibelesho cisuma ica teokrasi cingatwaafwa ukutwalilila abatuntulu mu citetekelo?
9 Lambatila mu kupalamisha kuli Yehova no kuteyanya kwakwe. Muli bucishinka pashanya Petro, uyo mu kupingulapo alandile ukuti: “Mwe Shikulu, ni kuli ani twingaya? Imwe muli ne fyebo fya mweo wa muyayaya.” (Yohane 6:52, 60, 66-68) Kwata programu musuma uwa kusambilila Icebo ca kwa Yehova pa kusunge citetekelo cobe icakosa, ukupale nkwela ikalamba, ukuba na maka ya “kushimye mifwi yonse ya mulilo iya mubifi.” (Abena Efese 6:16) Bo wacincila mu butumikishi bwa Bwina Kristu, mu kubamo kutemwa ukwakana ubukombe bwa Bufumu na bambi. Cila bushiku, etetula mu kubamo kutasha pa fyo Yehova akupaala. Bo wa kutootela ukuti walishibe cine. Ukucite fi fintu fyonse mu cibelesho cisuma ica Bwina Kristu kukakwaafwa ukuba uwa nsansa, ukushipikisha, no kulubuka ku kutwishika.—Ilumbo 40:4; Abena Filipi 3:15, 16; AbaHebere 6:10-12.
Ukukonka Ubutungulushi bwa kwa Yehova mu Cupo
10. Mulandu nshi maka maka cacindamina ukushintilila pali Yehova ku butungulushi mu cupo ca Bwina Kristu?
10 Mu kutantika ukuti umwaume no mwanakashi bakekale pamo nga baupana, Yehova taalefwaya fye ukwisushe sonde mu kukumanina lelo na kabili ukusumbule nsansa shabo. Nangu cibe fyo, ulubembu no kukanapwililika fyaleta impika shakakala mu kwampana kwa mu cupo. Nangu fye Bena Kristu nabo bene balyambukilwako, apantu na bo bene baba abashapwililika kabili balapita mu kutitikisha kwa mikalile ya muno nshiku. Nalyo line, nga ca kuti fye batetekela Yehova ne Cebo cakwe, Abena Kristu kuti batunguluka mu cupo na mu kukusha abana. Mu cupo ca Bwina Kristu tamufwile ukusangwa ifibelesho fya ku calo ne ncitilo. Icebo ca kwa Lesa citukonkomesho kuti: “Ukuupana kube kwa mucinshi kuli bonse, no busanshi bwa cupo bube ubushakowela; pantu aba bulalelale na ’bacende Lesa akabakanda.”—AbaHebere 13:4.
11. Mu kupikulula impika sha mu cupo, abaupana balingile ukwishiba cinshi?
11 Icupo icibomba ukulingana no kufunda kwa Baibolo mulaba ukutemwa, ukukakililwako, no kucingililwa. Bonse babili umulume no mukashi balomfwikisha no kucindika icishinte ca bumutwe. Lintu amafya yaimako, ilingi line ciba ni pa mulandu wa mulekelesha umo mu kubomfya ukufunda kwa Baibolo. Mu kupikulula impika yakokwesha, calikatama ukuti abaupana bonse babili batontomeshe mu bufumacumi pa cili e mpika no kubomba ne filelenga impika ukucila ukubombela pa filefumamo. Nga ca kuti ukulanshanya kwa pali nomba line takuleteleko ukusuminishanya kwine kwine, abaupana kuti pambi balomba ukwaafwa ukwabulo kuwila kumo ukwa kwa kangalila wakwato kutemwa.
12. (a) Baibolo ipeela ukufunda pa mpika nshi ishaseeka mu cupo? (b) Mulandu nshi kwabela ukukabila kuli bonse babili abaupana ukucite fintu mu nshila ya kwa Yehova?
12 Bushe iyo mpika ilesanshamo ukumfwana, ukucindika ukuyumfwa kwa umo no munankwe, umucinshi kuli bumutwe, nelyo inshila intu ukupingulapo kucitilwamo? Bushe ikumine ku kukusha abana, nelyo ukushikatala mu kukabila kwa kukumana kwa mu cupo? Nelyo bushe kutantika kwa lupwa ukwa fya kushita, ukukokoloka, ukubishanya, nampo nga umukashi alingile ukwingile ncito, nelyo cili pa kuntu mukekala? Pa mpika yonse intu mwingakwata, Baibolo ilapeelapo ukupanda mano ukubomba atemwa mu kulungatika ukupitila mu mafunde nelyo mu kukanalungatika ukupitila mu fishinte. (Mateo 19:4, 5, 9; 1 Abena Korinti 7:1-40; Abena Efese 5:21-23, 28-33; 6:1-4; Abena Kolose 3:18-21; Tito 2:4, 5; 1 Petro 3:1-7) Lintu abaupana bonse babili baleka ukulapindana mu kaso no kuleka ukutemwa e ko kulemoneka mu cupo cabo, icikafumamo ni nsansa shakulilako. Kufwile ukubako ukufwaisha kwaluma kuli bonse babili abaupana ukulateuluka umulekabilwa, pa kuti balecitile fintu mu nshila ya kwa Yehova. “Uwangwe cebo ca kwa Lesa akasango busuma, no utetekela Yehova alipaalwa.”—Amapinda 16:20.
Mwe Misepela—Kutikeni ku Cebo ca kwa Lesa
13. Mulandu nshi cishayangukila ku misepela ya Bwina Kristu ukukula abakosa mu kutetekela Yehova ne Cebo cakwe?
13 Tacayanguka ku misepela ya Bwina Kristu ukukula abakosa mu citetekelo lintu icalo cibifi cibashingulwike. Umulandu umo uli wa kuti “pano isonde ponse palaala mu maka ya Mubifi,” Satana Kaseebanya. (1 Yohane 5:19) Imisepela ilesanswa kuli uyu mulwani wakaluka uwingalenga icabipa ukumoneka icisuma. Imibele ya mutima iya bukaitemwe, ukuituntumba kwa kaso, ukufuluka ifya bucisenene ne fya lukaakala, no kukonkelela ukwangala ukwacishamo—fyonse fi fiisa mu mitontonkanishishe ya cinkumbawile, iyalondololwa muli Baibolo pamo nga “umupashi uulebomba nomba mu bana ba bucintomfwa.” (Abena Efese 2:1-3) Satana mu mucenjelo alisumbula uyu “mupashi” mu fitabo fya kusambililamo mu masukulu, mu nyimbo ishingi ishabako, mu fyangalo, na mu misango imbi iya fya kusekesha. Abafyashi bakabila ukwibukila pa kuti bengatandula ukusonga kwa musango yo ukupitila mu kwafwilisha abana babo ukukulila mu kutetekela Yehova ne Cebo cakwe.
14. Ni shani fintu abacaice ‘bengafulumuko lunkumbwa lwa bulumendo’?
14 Paulo apeele ukufunda kwa buwishi ku wa kubishanya nankwe uwacaice Timote ukuti: “Fulumuko lunkumbwa lwa bulumendo, no kukonkelelo bulungami, icitetekelo, ukutemwa, umutende, pamo na ’balilila kuli Shikulu ku mitima iyasanguluka.” (2 Timote 2:22) Ilintu te “lunkumbwa lwa bulumendo” lonse ulwabipa mu lwine lweka, imisepela ilingile ‘ukufulumuka’ lwene mu nshila ya kuti tabalingile ukuleka ifi fintu ukubafimbilikisha, ukushako fye inshita inono, nga ingabako iili yonse, iya kukonkelelamo ifya bukapepa. Ukukosho mubili, ifyangalo, inyimbo, ifya kusekesha, ifya kuleseshako icitendwe, ne nyendo, ilintu kwena tafyalubana, kuti fyaba citeyo nga fyasanguka e fyacindamisha mu bumi. Fulumuka umupwilapo ukulanshanya kwabulamo ubuyo, na ku kwelepeta fye, ukusekelela kushayana mu kwampana kwa bwamba, ukwikala fye pa ŋanda no kuba ne citendwe, na ku kuilishanya pa lwa kuti abafyashi bobe tabakumfwikisha.
15. Fintu nshi fingacitika mu kati ka ŋanda ifingasangwila ku misepela ukwikala ubumi bwa mbali shibili?
15 Nangu fye ni lintu bali beka mu ŋanda, kuti ubusanso bwabelamina imisepela. Nga ca kuti baletamba ubulangisho bwa mibele ya bucisenene nelyo ulukaakala pa TV na pa mavidio, ulunkumbwa lwa kucite fintu fyabipa kuti lwalimbwa. (Yakobo 1:14, 15) Baibolo ifundo kuti: “Mwe batemwa Yehova, pateni ububi.” (Amalumbo 97:10; 115:11) Yehova aleshiba nga uuli onse aleikala ubumi bwa mbali shibili. (Amapinda 15:3) Mwe misepela ya Bwina Kristu, lolekesheni mu muputule umo mwikala. Bushe mulalangisha ifikope fya pa cibumba ifya bantu ba mibele ya bucisenene abalumbuka mu fyangalo nelyo mu nyimbo, nelyo bushe mulangisha ifintu ifya musangwela ificinkulako ulwa busuma? (Ilumbo 101:3) Umo mubike fya kufwala fyenu, bushe mwaba ifya kufwala fyalinga, nelyo bushe fimo mu fya kufwala fyenu filabelebesha imisango yacishamo iya mifwalile ya cino calo? Mu nshila sha mu bucenjeshi Kaseebanya kuti amubika mu citeyo nga mwanakila kwi tunko lya kufwayo kusondako icabipa. Baibolo mu kubamo amano ifundo kuti: “Tekanyeni, loleni. Icibambe cenu, Kaseebanya wine, endauka nge nkalamo iilelila, ukufwaya untu engalya.”—1 Petro 5:8.
16. Ni shani fintu ukufunda kwa Baibolo kwingaafwa umusepela ukulenga abantu abacindikwa ukuyumfwa aba cilumba pa lwa wene?
16 Baibolo ilakweba ukupempwila bantu ubishanya na bo. (1 Abena Korinti 15:33) Ifibusa fyobe filingile ukuba ni abo abatiina Yehova. Wilanakila ku kutitikisha kwa banobe. (Ilumbo 56:11; Amapinda 29:25) Ba uwa cumfwila ku bafyashi bobe abatiina Lesa. (Amapinda 6:20-22; Abena Efese 6:1-3) Shintilila pali baeluda ku kutungululwa no kukoseleshiwa. (Esaya 32:1, 2) Akutontonkanya no kulolekesha pa fintu fyacindama ifya ku mupashi na mabuyo. Fwaya amashuko ya mu nshita aya kulundulukilamo lwa ku mupashi no kwakana mu mibombele ya cilonganino. Sambilila ukulaibombele milimo we mwine. Kula uwakosa kabili umutuntulu mu citetekelo, e lyo ukashininkisho kuti mu cine cine uli umo—umo uwalinga ubumi mu calo cipya ica kwa Yehova! Shifwe wa mu muulu akayumfwe cilumba pali iwe, abafyashi bobe aba pano isonde bakacankilwa muli iwe, kabili bamunyina na bankashi aba mu cilonganino bakakoseleshiwa ukupitila muli iwe. Ico e cacindama!—Amapinda 4:1, 2, 7, 8.
17. Kumwenamo nshi kwisa kuli abo batetekela Yehova ne Cebo cakwe?
17 Mu mashiwi ya nshintu kemba wa malumbo apuutilwemo ukusoso kuti: “Yehova . . . tatana cisuma ku benda muli bumpomfu. Mwe Yehova wa milalo, alishuko muntu uumutetekela!” (Ilumbo 84:11, 12) Ee, insansa no kutunguluka, te kulengwe nsoni no kufilwa, e fikesa kuli bonse abatetekela Yehova ne Cebo cakwe, Baibolo.—2 Timote 3:14, 16, 17.
Kuti Wayasuka Shani?
◻ Mulandu nshi Abena Kristu bashilingile ukucetekela kwabo mu “mano ya pano isonde”?
◻ Cinshi cilingile ukucitwa nga ca kuti umo aletwishika?
◻ Ni shani fintu ukucitile fintu mu nshila ya kwa Yehova kuleta insansa no kutunguluka mu cupo?
◻ Ni shani fintu Baibolo yaafwa imisepela ‘ukufulumuko lunkumbwa lwa bulumendo’?
[Icikope pe bula 23]
Abena Kristu baalukila kuli Yehova ne Cebo cakwe, ilintu balekaana “amano ya pano isonde” ukuti buwelewele
[Icikope pe bula 25]
Indupwa ishitetekela Yehova ne Cebo cakwe balatunguluka bwino kabili balaba ne nsansa