Bushe Bambi Balapokelela Ukufunda Kwenu?

UKUFUNDA ukusuma lyonse ilyo kwapeelwa mu nshila iisuma, kulapokelelwa. Bushe ico ca cine? Nakalya! Nangu fye kufunda ukushaiwamina ukupeelwa ne mpanda mano ishafikapo, ilingi fye kulasuulwa.—Amapinda 29:19.

E fyo cali lintu Yehova afundile Kaini, uwapatile munyina Abele. (Ukutendeka 4:3-5) Apo Lesa alishibe ubwafya ubo Kaini alimo pa mulandu wa kupata munyina, amwebele ukuti: ‘Mulandu nshi ufulilwe no kufiitwa ku mutima, ala aucita bwino nomba nga ulesansamuka; lelo pa mulandu wa kuti naubifya, icibi cili pa mwinshi nge ciswango icikubelamiine pa kuti cikulye. Icibi cilefwaya ukukuteeka, lelo kwena ni we uli no kucikaana.’—Ukutendeka 4:6, 7, Baibele wa Cibemba uwa mu 1983.

Yehova kanshi apashenye ulubembu ku ciswango icabeleme ku kufwaya ukulya Kaini, nga ca kuti atwalilila na mano yakwe aya kupata munyina. (Linganyeniko Yakobo 1:14, 15.) Inshita ya kuti Kaini aalule amano yakwe e ko yali, iya kutendeka ‘ukucita bwino’ ukucila ukutwalilila na mano yabipa ayalemutwala mu bwafya. Ku ca bulanda, Kaini taumfwilile ukusoka. Alikeene ukufunda kwa kwa Yehova ne fyafuminemo fyali ifishaibipila.

Bamo balafulwa no kukaana ukufunda konse. (Amapinda 1:22-30) Bushe uulefunda limbi e wingalenga ukuti umuntu alefunda cimukosele ukumfwila? (Yobo 38:2) Bushe mwe bafunda, mulalenga bambi ukuti cibafye ukumfwila ukufunda kwenu? Ukukanapwililika kwa buntunse kulalenga ukufunda ukuba ubwafya ubwine bwine. Lelo kwena, kuti twacefyako ukusonga bambi ukukaana ukufunda kwesu, pa kukonka ifishinte fya mu Baibolo bwino bwino. Natulandepo pali fimo fimo.

‘Puupuutuleni ne Mitima Iyanakilila’

“Mwe ba bwananyina, umuntu nga asangilishiwa mu bubi bumo, imwe mwe ba bumupashi, mupuupuutuleni uwabe fi ne mitima iyanakilila; uleilolekesha we mwine, epali nobe waeshiwa.” (Abena Galatia 6:1) Umutumwa Paulo kanshi aletweba ukutila aba “bumupashi” e bafwile ukupuupuutula Umwina Kristu “uwasangilishiwa mu bubi bumo.” Nomba limo cimoneka kwati balya bene abashafikapo ku kufunda bambi, e bafwaisha nga nshi no kufunda. Kanshi mwilapupumina ukufunda bambi. (Amapinda 10:19; Yakobo 1:19; 3:1) Aba bumupashi abengafunda bambi maka maka ni baeluda. Lelo kwena, Abena Kristu bonse abakosoka bafwile ukusoka ilyo bamona uwa bwananyina aleya mu kuipoosa mu bwafya.

Nga mulepanda amano nelyo mulefunda, shininkisheni ukuti mulebomfya amano ya bulesa, te mano ya fishilano fya bantu, amano ya fye aya buntunse. (Abena Kolose 2:8) Beni nga kepika uupooseshako nga nshi amano, uushininkisha ukuti fyonse fintu alebika mu fya kulya fili ifisuma kabili tamuli sumu. Shininkisheni ukutila cine cine ukufunda kwenu kushintilile pa Cebo ca kwa Lesa, te kulanda fye ifya mu mutwe wenu. (2 Timote 3:16, 17) Nga mulecita ifi, ninshi ukufunda kwenu takwakulacena bambi.

Imifwaile ya kufunda yaba ‘kupuupuutula’ uulubile, te kumupatikisha ukucita ifyo ashilefwaya. Ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ‘ukupuupuutula’ lyalipalana ne shiwi ilyalola ku kubika bwino ifupa apo liselele ku kucingilila ukulundulula ubulema. Kalemba wa madikishonari W. E. Vine ena atila lilalola na ku “kutekanya na ku kuba uwa mukoosha.” Tontonkanyeni fintu kuba ukutembatemba no kunakilila nga tatulefwaya ukucena umuntu. Ukupalako, uulefunda alingile ukupoosako nga nshi amano pa kusengauka ukucena untu alefunda. Ukufunda kwalyafya nangu fye ni lintu umo amwipusha ukuti mumufunde, pali bufi nga mulefunda uushimwipwishe, e lyo mufwile ukucilanapo ukushilimuka no kucenjela.

Cine cine ‘tamwakapuupuutule’ umo nga mwamulenga ukupondoka. Pa kusengauka ukupondola bambi, muleibukisha ukuba ‘abafwala umutima wa nkumbu, icongwe, ubupete, ukunakilila, ukutekanya.’ (Abena Kolose 3:12) Nga ca kuti dokota tatekanya kabili aba uwa cipyu, umulwele kuti asuula fintu uyu dokota amweba kabili te kuti abweleleko ku kundapwa.

Ici tacilolele mu kuti ukufunda kufwile ukuba fye mu muleele. Yesu Kristu ali uwashangila pa kufunda ifilonganino 7 ifya mu citungu ca Asia. (Ukusokolola 1:4; 3:1-22) Alifundile filya filonganino ukwabula ukupita mu mbali, ukubeba fintu babulishe na fintu balefwaikwa ukubombelapo. Lelo ukushangila kwa kwa Yesu lyonse kwaleba mu nkumbu ne congwe, apashenye fye umupashi wa kutemwa uwa kwa Wishi wa ku muulu.—Ilumbo 23:1-6; Yohane 10:7-15.

Ukufunda Kwenu Kube Ukwa Kusenamina

“Ilyashi lyenu libe pe ilya kusenamina, ilyalungwamo umucele, ukuti mwishibe ifyo mufwile ukwasuko muntu no muntu.” (Abena Kolose 4:6) Umucele ulalenga ifya kulya ukuwama, ukumfwika bwino. Pa kuti ukufunda kwenu kupokelelwe, kufwile ukuba ukwa ‘kusenamina, ukwalungwamo umucele.’ Ifya kulya nangu fingaba ifisuma shani, nomba kuti fyaipikwa fye cimbi cimbi, nelyo ukufipoosaika fye pa mbale busanku busanku. Umuntu te kuti afwaye no kufilya. Na kuba, kuti afilwa no kumina nelyo fye ulutoshi lumo.

Pa kufunda calicindama nga nshi ukusala amashiwi ayasuma. Umwaume wa mano Solomone atile: “Nga amaapele ya golde mu fipe ifyacekwa fya silfere, icebo icasoswa apayene e fyo caba.” (Amapinda 25:11) Cimoneka kwati Solomone aletontonkanya pa maapele ayacekwa busaka busaka aya kuti nabayabika pa mbale ya silfere intu bashutikamo utumaluba utusuma. Fintu umuntu engafwaisha ukulya ifya kulya fya musango yo, kabili fintu mwingatemwa nga bamupa! Ukupalako, amashiwi ayasuma, aya kusenamina, kuti yaumfwika bwino nga nshi ku muntu mulefwaya ukwaafwa.—Lukala Milandu 12:9, 10.

Lelo “icebo ca kulungulusha ciimyo bukali.” (Amapinda 15:1) Ukulanda fye icilandelande kulacena mu kwangufyanya no kwimya ubukali, abantu tabakutasha. Na kuba te cilandelande fye ceka, lelo na fintu ishiwi lileumfwika filalenga ukusuula ukufunda ukusuma. Ukufunda umuntu ukwabula ukushilimuka, ukulanda fye icilandelande, kuti kwamucena kwati mwamusansa fye ne canso. Amapinda 12:18 yatila: “Kuli akapuuka ka kusosa ngo kulasaula kwa lupanga.” Tatufwile ukuba na kapuuka ka kusosa pantu kuti tulelenga bambi cilebakosela ukupokelela ukufunda kwesu.—Amapinda 12:15.

Nga filya Solomone asosele icebo ca kufunda cilingile ‘ukusoswa apayene.’ Ukwishiba inshita ya kusosa kwalicindama icine cine pa kuti umuntu apokelele ukufunda! Takwaba kutwishika ukuti umuntu uushilefwaya ukulya limbi te kuti atashe nga mwamupa ifya kulya. Limbi acilailemena ifya mabwenge nomba line, nelyo mulwele. Ukumupatikisha ukulya cibe umwine talefwaya, buwelewele kabili takubomba.

Fundeni mu Kupetama

“Fishenipo ukusekelela kwandi ukwa kuti . . . mwicita cintu mu kuisakamana nangu ni ku matutumuko, lelo mu kupetama mutunge abanenu ukuba abacila imwe bene; mwiba abalolekesha ifya imwe bene, lelo abalolekesha ne fya banenu.” (Abena Filipi 2:2-4) Nga muli mpanda mano isuma, icikamucincisha cikaba ‘kulolekesha ifya banenu,’ ukufwaya ukuti bambi cikabawamine. Kabili mufwile ukuba no ‘bupete’ pa kubomba na ba bwananyina, ukumona bambi abacila imwe bene. Bushe aya mashiwi yalola mwi?

Ukupetama kukamulenga ukusengauka ukuininikisha mu mibele yenu na mu milandile. Tapaba nangu umo pali ifwe uwacindama ica kuti engaituntumba ukuti alicila aba bwananyina. Inshita shimo bonse tulatena. Apo tatwishiba ifili mu mutima wa muntu, e po cacindamina nga nshi ukukanaba kwati natwishiba fintu umuntu tulefunda aletontonkanya. Limbi talangulukapo na pa fyabipa kabili teshibe no kuti imibele nelyo imicitile naibipa. Nangu libe no mwine naishiba ukuti natoba ifunde lya kwa Lesa, ukwabula ukutwishika cikamwangukila ukumfwila ukufunda nga ca kuti uulemufunda naicefya kabili alefwaisha ukuti ciwamine uutenene lwa ku mupashi.

Kuti mwacimona shani nga ca kuti umo alimwitile ku ca kulya, e lyo amutangata fye musaalula musaalula. Kwena ne fya kulya fiine kuti fyabipa. Cine cine, “wawamo mulumbo wa musaalu no kutemwapo, ukucile ng’ombe ilume iyainiwa no lupatopo.” (Amapinda 15:17) Ukupalako, kuti cayafya ukupokelela ukufunda nangu libe kusuma nga ca kuti uulefunda ali no lupato, alesuula nelyo ukuseebanya uo alefunda. Lelo kwena, ukutemwa, ukucindikana, no kucetekela fikalenga cileanguka ukufunda bambi no kupokelela ukufunda.—Abena Kolose 3:14.

Ukufunda Ukwapokelelwe

Kasesema Natani alipeteme pa kufunda Imfumu Davidi. Imicitile ne milandile ya kwa Natani yalimo ukutemwa no mucinshi kuli Davidi. Natani atendeke ne cilangililo icatontomeshe fye pa bwafya bwine nalimo ubwali no kulenga Davidi ukufilwa ukupokelela ukufunda. (2 Samwele 12:1-4) Kasesema Natani atashishe Davidi pantu alitemenwe ubulungi no bulungami, nangu line Davidi alibulishe iyi mibele lintu abembwike na Bati-sheba. (2 Samwele 11:2-27) Ilyo afikile pa mulandu mu cilangililo cakwe Davidi ayaswike ukufuma ku mutima ukuti: “Nimembuka kuli Yehova.” (2 Samwele 12:7-13) Davidi alipusene na Kaini uwasuulile ukumfwila Yehova, ena aliicefeshe no kupokelela ukumulungika.

Ukwabula ukutwishika Yehova atungulwile Natani, alishibe fyo Davidi muntu uushapwililika kabili limbi kuti afulwa pa kumufunda. Natani alishilimwike icine cine kabili acindike Davidi pantu aali ni mfumu yasontwa na Yehova. Nga mwaba mu butungulushi, kuti mwafunda bambi, lelo cikabakosela ukumumfwila nga mwafilwa ukupetama.

Natani apuupuutwile Davidi no mutima uwanakilila. Amashiwi ya kwa kasesema yali aya kusenamina, ayasalwa bwino bwino pa kuti Davidi engayomfwa no kulenga ifintu ukumuwamina. Icalengele Natani ukufunda Davidi tacali kuifwaila ifyakwe nelyo ukuituntumba no kuilanga ukuti alicilile pali Davidi mu mibele isuma na bumupashi. We ca kumwenako ulawama ica kusala ifyebo fya kusosa ifisuma! Nga mwaba no mupashi wapalako, abengi nga nshi bakalapokelela ukufunda kwenu.

[Icikope pe bula 22]

Ukupala ifya kulya ifisuma, ukufunda kwenu kufwile ukumfwika bwino

[Icikope pe bula 23]

Bushe ukufunda kwenu kulawama nga maapele mu fipe fyacekwa ifya silfere?

[Icikope pe bula 24]

Kasesema Natani mu kuicefya akomaile pa fintu Davidi atemenwe ubulungi no bulungami