Fipimo fya Bani Mwingacetekela?

Umwaume umo uwatandele mu Afrika umuku wa kubalilapo alicincimushiwe ilyo amwene umwaume naiminina mushiki mu mbali ya musebo. Amwene ukuti nga papita fye baminiti banono umwaume alesela panono ku lubali lumbi ilyo acili naiminina mushiki. Ilyo papitile inshita uyu mutandashi ailwike umulandu ulya mwaume aleselela filya. Alefwaya ukuba mu cintelelwe ca mulongoti wa mafoni. Ici cinshingwa calesela panono ilyo akasuba kalewa.

NGA cilya cinshingwa ca kasuba, imilandu ya bantunse ne fipimo filaaluka lyonse. Lelo, Yehova Lesa, “Shifwe wa fya lubuuto,” taaluka. Umusambi Yakobo alembele ukuti: “Uo takwabako ukwaluka kwa kutula no kuwa, nangu kupilibuka kwa kuloshe cinshingwa pa nshi.” (Yakobo 1:17) Kasesema wa ciHebere Malaki alembele ifyo Lesa umwine asosele ukuti: “Pantu ine Yehova nshiteluka.” (Malaki 3:6) Ku luko lwa Israele mu nshiku sha kwa Esaya, Lesa atile: “Awe, ukufika pa bukote, ni ne wine, ukufika na ku mfwi ine nakulamupaapa; ine nacita.” (Esaya 46:4) E ico, ukupita kwa nshita takutulenga ukukanacetekela mu malayo ya Wa maka yonse.

Ifyo Twingasambilila ku Malango ya kwa Mose

Nga fintu fye amalayo ya kwa Yehova yaba ayacetekelwa kabili ayashaluka, e fyo ne fipimo fyakwe ifyalungama ne fyalubana fyaba. Bushe kuti mwacetekela shimakwebo uubomfya ifya kulingilamo kufina fibili lelo cimo e cili fye icalungama? Iyo. E co, “ica kulingilamo ukufina ica kufutika ca muselu kuli Yehova, lelo icilingilo ca kufina icituntulu cilamutemuna.” (Amapinda 11:1; 20:10) Mu Malango apeele abena Israele, Yehova asanshishemo ili funde lya kuti: “Mwilacita bupondamishi mu bupingushi, mu mulingo wa bukulu, mu mulingo wa kufina, nangu ni mu mulingo wa fipongololwa; ifya kulingilo kufina ifyalungama, amabwe aya kulingilako ukufina ayalungama, efa uwalungama, na hini uwalungama, e fyo mulekwata: ni ne Yehova Lesa wenu, uwamufumishe mu calo ca Egupti.”—Ubwina Lebi 19:35, 36.

Ukumfwila lilye funde kwalengele Lesa ukusenamina abena Israele kabili kwalibanonseshe lwa ku mubili. Mu nshila imo ine, ukukonka ifipimo fya kwa Yehova ifishaaluka, mu fya kulingilako ukufina ne milingo kabili na mu mbali shonse isha bumi kulenga Lesa ukupaala bakapepa bamucetekela. Lesa atila: “Ine ndi Yehova Lesa obe, uukusambilisho kuti ucenjele, uukwensha mu nshila iyo ufwile ukuyamo.”—Esaya 48:17.

Mulandu Nshi Ifipimo Filebwelela pa Nshi Lelo?

Baibolo ilanda umulandu ifipimo filebwelela pa nshi lelo. Ibuuku lya kulekelesha ilya mu Baibolo, ilya Ukusokolola, lilanda pa lwa nkondo mu muulu, iyaleta akalanda ku bantu bonse ukufika na ku nshiku shesu. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Kwabuukile ubulwi mu muulu, Mikaele na bamalaika wakwe baile ku kulwa ne cing’wena; ne cing’wena calwile, na bamalaika wa ciko, lelo balifililwe, kabili tabakwete apa kwikala kwabo mu muulu. Kabili icing’wena cikalamba capooselwe pa nshi, icisoka cikote iciitwa Kaseebanya kabili Satana, icilufya bonse abaikala mu calo conse; capooselwe pe sonde, na bamalaika wa ciko bapooselwe pamo na co.”—Ukusokolola 12:7-9.

Finshi iyo nkondo yaletele? Yohane akonkanyapo ukuti: “E ico sangalaleni, mwe myulu, na mwe baikalamo. Kalanda kuli imwe, mwe calo na bemba! pa kuti Kaseebanya naikila pali imwe, ali ne cipyu cikalamba, pa kwishibo kuti ali ne nshita inono fye.”—Ukusokolola 12:12.

‘Akalanda ku calo’ katendeke lintu Inkondo ya Calo iya Kubalilapo yabuukile mu 1914 no kupesha inkulo ya fipimo fyapusana sana ne fyabako lelo. Barbara Tuchman kalemba wa lyashi lya kale atile: “Inkondo Ikalamba iya 1914-18 yaba nge cishibilo cilekanya ilya nshita ku yesu. Ilyo iyi nkondo yaipeye abantu abengi abali no kubomba mu myaka yali no kukonkapo no konaula ifisumino, ukwalula ifisambilisho, no kulenga abantu ukuba abapelelwa, yalengele abantu ukulatontonkanya ifyapusana sana ne fyo baletontonkanya ilyo kushilaba iyi nkondo kabili imibele yalyalwike.” Eric Hobsbawm kalemba munankwe uwa lyashi na o asuminisha ukuti: “Ukutula 1914, ifipimo fisuma fyalibwelela sana pa nshi mu fyalo ifikankaala . . . Tacili icayanguka ukumfwikisha icipimo tufikileko ico ifikolwe fyesu ifya mu mwanda wa myaka uwalenga 19 nga fyatile fipimo fya bunama.”

Mu citabo cakwe ica Humanity—A Moral History of the Twentieth Century, kalemba Jonathan Glover atila: “Ulubali lumo ulwa nshita yesu kupwa kwa mafunde ya mibele.” Nangu cingati alatwishika amafunde ya mibele ayafuma kumbi pa mulandu wa konaika kwa mipepele mu fyalo ifikankaala, asoka ukuti: “Fwe bashasumina mu mafunde ya mibele aya mipepele tulingile ukusakamikwa pa kupwa kwa aya mafunde.”

Abantu ukukanaba abacetekelwa lelo mu makwebo, mu fya bupolitiki, nelyo mu mipepele nelyo fye ni mu lupwa na muli bucibusa—ne fintu fyabipa ififumamo fyaba mapange yabipa aya kwa Kaseebanya aya kuleta akalanda ku bekashi ba pe sonde. Satana apampamina pa kulwa ukufika na ku mpela na pa kufwaya ukulenga bonse abafwaya ukwikalilila ku fipimo fya kwa Lesa ukufwila pamo na wene.—Ukusokolola 12:17.

Bushe kwaliba icingapwisha ubu bwafya bwa bantu ukukanaba abacetekelwa? Umutumwa Petro ayasuka ukuti: “Imyulu ipya ne calo cipya e fyo tulolela, umwaikalo bulungami, umwabele cilayo [ca kwa Lesa].” (2 Petro 3:13) Kuti twacetekela ico cilayo pantu Lesa alikwata amaka ya kufishapo ifyo afwaya kabili alaya ukuti cikafishiwapo. Ulwa ‘cebo conse icifuma mu kanwa kakwe’ Yehova atila: “Tacakabwelele ibusha kuli ine, kano cacite co natemwa, no kushuka muli ico nacitumina.” Mwandi cilayo twingacetekela icine cine!—Esaya 55:11; Ukusokolola 21:4, 5.

Ukwikalila ku Fipimo fya kwa Lesa

Mu calo umwaba ifipimo fyalukaaluka kabili ifibwelela pa nshi, Inte sha kwa Yehova batukuta ukwikalila ku fipimo fya mibele ya mu Baibolo. E co kanshi, tababa nge cintubwingi, kabili ici calicebusha bambi no kulenga bambi ukubapontela.

Pe bungano lya Nte sha kwa Yehova mu London, uwalelandilako Inte sha kwa Yehova aipushiwe kuli kalemba wa lyashi uwa ku TV nampo Inte sha kwa Yehova Bena Kristu ba cine cine. Ayaswike ukuti: “Ee, sana fye pantu tupashanya Yesu. Mu calo mwaliba sana bukaitemwe, kabili ifwe tutontomesha pali Yesu Kristu ukuti e nshila, icine, no mweo. Twasumina ukuti Mwana wa kwa Lesa, taba lubali lwa cisambilisho ca Balesa Batatu, e co ifyo twaishiba Baibolo fyalipusana ne mipepele imbi.”

Ilyo uku kwipusha kwalangilwe pa televishoni ya BBC, uyu kalemba wa lyashi asondwelele programu pa kusosa ukuti: “Ninsambililako ifingi pa lwa Nte sha kwa Yehova pa lwa mulandu beshila ku mayanda yesu. Kabili nshabala monapo abantu 25,000 abafwele bwino nga nshi abali ne mibele isuma abali pamo mu cifulo cimo pa nshita imo ine.” Uyu muntu uushilongana uwamweneko ili bungano apeele ubunte busuma icine cine pa lwa mano ya kukonka ifipimo fya kwa Lesa ifishaaluka!

Nangu bamo te kuti batemwe ukukonka ifipimo ifishili ifyabo, tulemukoselesha ukusapika Baibolo no kwishiba ifipimo fya kwa Lesa. Lelo mwipelela fye pa kusapika fye patali patali. Konkeni ukukonkomesha kwa mutumwa Paulo ukwa kuti: “Mwipalana no bwikashi buno; lelo musangulwe mu kulengwa kwa mitima yenu ipya, ukuti mulinge icabo kufwaya kwa kwa Lesa, icisuma kabili ica kutemuna kabili icapwililila.” (Abena Roma 12:2) Tandaleni ku Ng’anda ya Bufumu iyabela uko mwikalila, kabili ishibeni Inte ababako. Mukasanga ukuti bantu fye nga imwe abacetekela amalayo ya mu Baibolo kabili abalanga ukucetekela kwabo muli Lesa ukupitila mu kwikala umwabela ifipimo fyakwe.

Ukukonka ifipimo fya kwa Lesa ifishaaluka kabili ifingacetekelwa ukwabula ukutwishika kukamuletela amapaalo. Umfwileni ubwite bwa kwa Lesa ubwa kuti: “Iye, nga wapeepeka ku mafunde yandi! lyene umutende obe nga waba ngo mumana, no bulungami bobe nga mabimbi ya bemba.”—Esaya 48:18.

[Ifikope pe bula 5]

Lelo, abantu tababa abacetekelwa mu bupolitiki, mu mipepele, mu makwebo na mu ndupwa