Yehova ‘Alepususha’ Abantu Bakwe Aba ku Kale
“Mwe Lesa, endesheni ukwisa kuli ine. Uwa kungafwa kabili Uwa kumpususha ni mwe.”—AMALU. 70:5.
1, 2. (a) Finshi filenga bakapepa ba kwa Lesa ukulomba ukuti abafwe? (b) Cipusho nshi twingepusha, kabili ni kwi twingasanga icasuko?
KWALI abafyashi abaile mu kutandala. Ilyo bacili ku kutandala baumfwile ukuti umwana wabo uwaupwa uwa myaka 23 naluba. Batungenye ukuti kufwile kuli abamwibile. Ilyo line fye, balongele ifipe no kutendeka ukubwelela ku ng’anda uku ninshi balelomba Yehova ukuti abafwe. Nte wa myaka 20 balimusangile no bulwele ubwali no kumusha no bulebe umubili onse. Ilyo bamwebele fye, atendeke ukupepa kuli Yehova. Umwanakashi uushaupwa alishupikwe ukusanga incito kabili takwete indalama sha kushitamo ifya kuti engalya no mwana wakwe umukashana uwa myaka 12. Alipepele kuli Yehova ukufuma pa nshi ya mutima. Bakapepa ba kwa Lesa nga baponenwa ne fya kwesha ifyabipisha nelyo nga bakwata amafya ayakalamba, balapepa kuli Lesa ukuti abafwe. Bushe mwalilombapo Yehova ukuti amwafwe ilyo muli no bwafya ubukalamba?
2 Nomba icipusho cacindama ca kutila: Bushe kuti twaenekela Yehova ukwasuka amapepo yesu nga twamulomba ukuti atwafwe? Icasuko icingakosha icitetekelo cesu caba mu Amalumbo 70. Davidi, umubomfi wa kwa Yehova uwali no busumino, e walembele aya mashiwi ayapeela inkosho ilyo ali na mafya ne fya kwesha ifingi. Uyu kemba wa malumbo uwapuutilwemo no mupashi alitetekele Lesa ica kuti alandile pali Yehova ukuti: “Mwe Lesa, . . . Uwa kungafwa kabili Uwa kumpususha ni mwe.” (Amalu. 70:5) Nga twabebeta Amalumbo 70, twalamona umulandu na ifwe tufwile ukulombela kuli Yehova ilyo tuli na mafya no kucetekela ukuti ‘akatupususha.’
“Uwa Kumpususha Ni Mwe”
3. (a) Bushe Amalumbo 70 yalanda pali finshi ifyo Davidi alombele ukuti Lesa amucitile bwangu bwangu? (b) Ukulingana na Amalumbo 70, bucetekelo nshi Davidi akwete?
3 Amalumbo 70 yatendeka no kupwa na mashiwi Davidi alandile umo alombele Lesa ukumwafwa bwangu bwangu. (Belengeni Amalumbo 70:1-5.) Davidi apapaatile Yehova ukuti ‘angufyanye’ no ‘kwendesha’ ukumupokolola. Mu fikomo 2 ukufika ku 4, Davidi apapaatile Yehova ukumucitila ifintu fisano ifyo alefwaya. Mu kupapaata kwa kubalilapo kutatu, alandile pa balefwaya ukumwipaya. Davidi apapaatile Yehova ukuti acimfye aba balwani no kubaseebanya pa bubifi bwabo. E lyo mu kupapaata kubili ukwaba mu cikomo 4, alandile pa bantu ba kwa Lesa. Davidi apepele ukuti abafwaya Yehova balesekelela no kucindika Yehova. Ku mpela ya ili ilumbo, aeba Yehova ukuti: “Uwa kungafwa kabili Uwa kumpususha ni mwe.” Moneni ukuti Davidi tatile, “Mungafwe,” kwati nalimo alelomba icintu na cimbi. Lelo atile, “Uwa kungafwa ni mwe,” ukulangilila ukuti alicetekele Lesa. Taletwishika ukuti Lesa alamwafwa.
4, 5. Finshi twingasambilila pali Davidi mu Amalumbo 70, kabili bucetekelo nshi twingakwata?
4 Finshi Amalumbo 70 yatulanga pali Davidi? Ilyo abalwani balefwaisha ukumwipaya, tafwaile ukubalwisha umwine, lelo acetekele ukuti Yehova akabalwisha pa nshita yakwe kabili mu nshila yakwe umwine. (1 Sam. 26:10) Davidi atwalilile fye ukucetekela sana ukuti Yehova alaafwa no kupususha abamufwaya. (Heb. 11:6) Aishibe ukuti bakapepa ba cine bafwile ukusekelela no kulumbanya Yehova ukupitila mu kwebako bambi ubukulu bwakwe.—Amalu. 5:11; 35:27.
5 Na ifwe tufwile ukuba nga Davidi no kucetekela umupwilapo ukuti Yehova e Wa kutwafwa kabili e ‘Wa kutupususha.’ E ico nga twaponenwa ne fya kwesha nelyo tulefwaisha ubwafwilisho, caliba fye bwino ukupepa ukuti Yehova atwafwe mu kwangufyanya. (Amalu. 71:12) Lelo, bushe finshi Yehova engacita pa kwasuka amapepo nga twalomba ukuti atwafwe? Ilyo tushilalanda pa fyo Yehova engatwafwa, natulande pa fintu fitatu ifyo Yehova apuswishemo Davidi no kumwafwa lintu alefwaya ukumwafwilisha bwangu bwangu.
Lesa Alimupokolwele ku Balemulwisha
6. Cinshi calengele Davidi ukwishiba ukuti Yehova alapususha abalungami?
6 Ifyalembwa fya mu Baibolo ifyaliko mu nshita ya kwa Davidi fyalengele Davidi eshibe ukuti abalungami kuti bashintilila pali Yehova. Ilyo Yehova aletele Ilyeshi pa bantu abashipepa, alipuswishe Noa no lupwa lwakwe abamuletiina. (Ukute. 7:23) Lintu Yehova aloseshe imfula ya mabwe ya mingu no mulilo pa bekashi babipa aba mu Sodomu na Gomora, alyafwile Lote na bana bakwe babili ukufulumuka no kupususha imyeo yabo. (Ukute. 19:12-26) Ilyo Yehova aonawile imfumu Farao iya cilumba pamo na bashilika ba iko pali Bemba Wakashika, Alicingilile abantu bakwe no kubafwa ukupusuka. (Ukufu. 14:19-28) E mulandu wine Davidi mwi lumbo limbi atashishe Yehova ukuti ni ‘Lesa uupususha.’—Amalu. 68:20.
7-9. (a) Cinshi calengele Davidi ukucetekela ukuti Yehova alikwata amaka ya kupususha abantu bakwe? (b) Davidi atile ni ani walengele ukuti apusuke?
7 Kwali na cimbi icalengele Davidi acetekelele sana ukuti Yehova alikwata amaka ya kupususha abantu bakwe. Davidi ali-imwenene na menso ukuti “amaboko ya muyayaya” aya kwa Yehova yalapususha abamubombela. (Amala. 33:27) Imiku fye iingi, Yehova alipokolwele Davidi ku ‘balwani bakwe abakalipa.’ (Amalu. 18:17-19, 48) Moneni ifyo amupokolwele.
8 Ilyo abanakashi abena Israele batendeke ukutatakula Davidi pa fyo aishibishe ubulwi, Imfumu Shauli yalyumfwile sana ubufuba ica kuti yaeseshe ukulasa Davidi ifumo imiku ibili. (1 Sam. 18:6-9) Imiku yonse ibili Davidi alisoolele. Bushe icalengele imfumu ifilwe ukumwipaya ni co ali mushilika uwacenjela? Iyo. Baibolo ilondolola ukuti “Yehova ali nankwe.” (Belengeni 1 Samwele 18:11-14.) Inshita imbi ilyo amapange ya kwa Shauli aya kufwaya Davidi akafwile mu minwe ya baPelishiti yafililwe ukubomba, “Shauli alimwene no kwishiba ukuti Yehova ali na Davidi.”—1 Sam. 18:17-28
9 Bushe Davidi atile ni ani walengele ukuti apusuke? Utulembo twaba pa muulu wa Amalumbo 18 tutila Davidi ‘asosele kuli Yehova amashiwi ya lwimbo luno mu bushiku Yehova amupokolwele mu minwe ya kwa Shauli.’ Davidi alandile ifyo aleumfwa mu lwimbo aimbile ulutila: “Yehova e cilibwe candi kabili e uncingilila kabili e wa kumpokolola. Lesa wandi e cilibwe candi. E mo nakulauba.” (Amalu. 18:2) Bushe ukwishiba ukuti Yehova alikwata amaka ya kupokolola abantu bakwe takulekosha icitetekelo cenu?—Amalu. 35:10.
Lesa Alimwafwile Ilyo Alwele
10, 11. Cinshi citwafwa ukwishiba ilyo Davidi alwele ukulwala kwalandwapo mu Amalumbo 41?
10 Imfumu Davidi inshita imo yalilwele sana nga fintu Amalumbo 41 yasosa. Davidi taleima pa busanshi ico alilwele sana ica kuti abalwani bakwe bamo balemona kwati “takeme na kabili.” (Ifikomo 7, 8) Ni lilali Davidi alwele muli uyu musango? Ifyo ili ilumbo lyalandapo napamo fyacitike lintu Davidi aculile sana, lilya umwana wakwe Abishalomu alefwaya ukumupoka ubufumu.—2 Sam. 15:6, 13, 14.
11 Ku ca kumwenako, Davidi alandile pali cibusa wakwe uo acetekele sana, uo alelya nankwe umukate, ukuti alimwalukile. (Icikomo 9) Ici cilenga twaibukisha icintu cimo icacitikile Davidi. Ilyo Abishalomu apondweke, Ahitofele, impanda mano iyo Davidi acetekele, alimufutwike no kwafwilisha Abishalomu mu matukuto yakwe aya kupoka ubufumu. (2 Sam. 15:31; 16:15) Elenganyeni ifyo cabipile kuli iyi mfumu yali pa busanshi nailwala ninshi taikwete na maka ya kwima, e lyo no kwishiba naishiba ukuti ishingulwikwe na balwani baipangiile abalefwaya ifwe pa kuti bapoke ubufumu.—Icikomo 5.
12, 13. (a) Bucetekelo nshi Davidi akwete? (b) Cinshi Lesa nalimo acitile pa kukosha Davidi?
12 Davidi atwalilile ukucetekela “Uwa kumupususha.” Alandile pali kapepa wa cishinka onse uwalwala ukuti: “Mu bushiku bwa bubi Yehova akamupususha. Yehova akamwafwa ilyo ali pa busanshi bwa kulwala kwakwe; mukamusakamana mu kulwala kwakwe konse.” (Amalu. 41:1, 3) Moneni ukuti apa na po, Davidi alilangile ukutila alicetekele Lesa ilyo atile “Yehova akamwafwa.” Alishibe ukuti Yehova akamupususha. Ali no kumupususha shani?
13 Davidi tale-enekela Yehova ukumuposha mu cisungusho. Lelo acetekele ukuti Yehova “akamwafwa,” e kuti akamukosha pa busanshi bwa kulwala kwakwe. Ukwabula no kutwishika Davidi alekabila ukwafwa kwa musango yu. Te kulwala fye kwalemucusha, lelo kwali na balwani abalelanda ifyabipa pali ena. (Ifikomo 5, 6) Yehova afwile akoseshe Davidi pa kumulenga ukwibukisha ifintu fimo ifya kumusansamusha. Davidi atile: “Pa mulandu wa bukaele bwandi mwangafwa.” (Icikomo 12) Davidi afwile alekoseleshiwa nga atontonkanya na pa kuti Yehova ena alemumona ukuti muntu wa cishinka nangu line alilwele sana e lyo na balwani bakwe balelanda ifyabipa pali ena. Davidi asukile apola. Bushe ukwishiba ukuti Yehova kuti ayafwa abalwele, takuletukosha?—2 Kor. 1:3.
Balimupeele Ifyo Alekabila
14, 15. Ni lilali Davidi na bantu bakwe bashakwete ifya kulya, kabili babafwilishe shani?
14 Ilyo Davidi aishileba imfumu ya bena Israele, alelya no kunwa ifisuma nga nshi kabili aleitako na bantu bambi abengi ukuti balyeko ifyo alelya. (2 Sam. 9:10) Lelo, kwali ne nshita Davidi ashakwete ifya kulya ne fya kunwa. Ilyo umwana wakwe Abishalomu aumfwene na bantu bambi ukuti bapondokele Davidi no kumupoka ubufumu, Davidi pamo na bantu bamo abali ne cishinka kuli ena balifumine mu Yerusalemu. Babutukile ku calo ca Gileadi, icali ku kabanga ka Mumana wa Yordani. (2 Sam. 17:22, 24) Pa mulandu wa kuti balitwalilile ukubutuka abalwani babo, tapakokwele, Davidi na bantu bakwe balekabila sana ifya kulya ne fya kunwa no kutuusha. Nomba ni kwi bali no kusanga ifyo balekabila muli yalya matololo?
15 Davidi na bantu bakwe basukile bafika mu musumba wa Mahanaimu umo bakumenye abantu batatu abashipa. Amashina yabo ni Shobi, Makiri na Barsilai. Aba bantu bali-ibikile mu kapoosa mweo pa kuti fye bafwilishe Imfumu iyo Lesa asalile. Pantu na kuba balishibe ukuti Abishalomu nga apoka ubufumu, ali no kukanda onse uwaletungilila Davidi. Ilyo aba baume ba cishinka bamwene ubwafya Davidi na bantu bakwe bakwete, baletele ifintu ifingi ifyo Davidi na bantu bakwe balekabila pamo nga apa kusendama, ingano, barle, ifyasalulwa, cilemba, ilanda, ubuci, no mukaka uwatikama, ne mpaanga. (Belengeni 2 Samwele 17:27-29.) Tatuletwishika ukuti Davidi alitashishe sana pali ubu bucishinka ne cileela ca aba baume batatu. Mwandini Davidi te kuti alabe ifyo bamucitile!
16. Ni ani twingatila e walengele Davidi na baume bakwe ukukwata ifya kulya?
16 Nomba kuti twatila ni ani ayafwile Davidi na bantu bakwe ukukwata ifya kulya? Davidi taletwishika ukuti Yehova alasakamana abantu bakwe. Yehova kuti alenga abantu bakwe ba-afwa kapepa munabo uulekabila fimo. Ilyo Davidi atontonkenye pa fyacitike mu calo ca Gileadi, ukwabula no kutwishika alimwene ukuti icikuuku ca balya baume batatu calangile fye ukuti Yehova alasakamana. Ku mpela ya bumi bwakwe, Davidi alembele ukuti: “Nali umulumendo, nomba ninkota, Lelo nshatalamona uwalungama [na Davidi wine] nalekeleshiwa, nelyo abana bwakwe balelombelesha ifya kulya.” (Amalu. 37:25) Bushe tatusansamuka ukwishiba ukuti ukuboko kwa kwa Yehova takwaipipa?—Amapi. 10:3.
‘Yehova Alishiba Ukupokolola Abantu’
17. Cinshi Yehova atulanga imiku ne miku?
17 Te Davidi fye eka uo Yehova apuswishe pali bakapepa bakwe aba ku kale. Ukutula mu nshiku sha kwa Davidi, Lesa alibwekeshapo imiku ne miku ukulanga ukuti amashiwi ya mutumwa Petro ya cine ayatila: “Yehova alishiba ukupokolola bakapepa ku fya kwesha.” (2 Pet. 2:9) Moneni bambi abo apokolwele.
18. Bushe Yehova apuswishe shani abantu bakwe mu nshiku sha kwa Hisekia?
18 Ilyo abashilika ba maka abena Asiria basanshile Yuda no kufwaya ukonaula Yerusalemu muli ba700 B.C.E., Imfumu Hisekia yapepele ukuti: “Mwe Yehova Lesa wesu, tupususheni . . . pa kuti amabufumu yonse aya pe sonde yeshibe ukutila imwe, mwe Yehova, ni mwe Lesa mweka.” (Esa. 37:20) Ico Hisekia abikileko sana amano lishina lya kwa Lesa ne fyo abantu balingile ukumumona. Yehova alyaswike ipepo lyakwe ilyafumine pa nshi ya mutima. Mu nshita ya bushiku, malaika umo fye aipeye abena Asiria 185,000 no kupususha ababomfi ba kwa Yehova aba busumino.—Esa. 37:32, 36.
19. Kusoka nshi Abena Kristu ba kubalilapo baumfwilile pa kuti bapusuke?
19 Inshiku shinono fye ilyo Yesu ashilafwa, asosele amashiwi ya kusoka ilyo asobele ifyebo ifyali no kwafwa abasambi bakwe mu Yudea. (Belengeni Luka 21:20-22.) Palipitile imyaka iingi ukwabula ukuti ifyo aseseme ficitike. Lelo mu 66 C.E., ilyo abaYuda bapondweke, abena Roma balisanshile Yerusalemu. Abashilika abo Cestius Gallus aletungulula, balinashishe ulubali lumo ulwa cibumba ce tempele; lyena balibwelelamo ukwabula no mulandu. Abena Kristu ba cishinka balishibe ukuti ili lyali lishuko lya kupusuka ubonaushi ubo Yesu alandilepo mu kusesema. E ico bafulumukile ku mpili. Abashilika abena Roma balibwelele mu kusansa Yerusalemu mu 70 C.E. Iyi nshita yena tababwelelemo kabili Yerusalemu alyonawilwe umupwilapo. Abena Kristu abaumfwilile ukusoka kwa kwa Yesu balipuswike bulya bonaushi.—Luka 19:41-44.
20. Cinshi cingalenga twacetekela ukuti Yehova e ‘Wa kutupususha’?
20 Icitetekelo cesu cilakosa sana nga twamona ifilanga ukuti Yehova alafwa abantu bakwe. Ifyo acitile ku kale filatwafwa ukumucetekela. Te mulandu na mafya twingakwata pali nomba, nelyo ayengesa ku ntanshi, na ifwe kuti twacetekela umupwilapo ukutila Yehova ‘akatupususha.’ Lelo bushe Yehova kuti atupususha shani? Inga balya bantu twacilandapo pa kutendeka, bushe ifintu fyaishileba shani? Twalalanda pali ifi mu cipande cikonkelepo.
Bushe Muleibukisha?
• Bucetekelo nshi tukwata nga twabelenga Amalumbo 70?
• Bushe Davidi bamwafwile shani ilyo alwele?
• Finshi Yehova acita ifilanga ukuti alapususha abantu bakwe ku babalwisha?
[Icikope pe bula 6]
Yehova alyaswike ipepo lya kwa Hisekia