Ubusuma—Kuti Mwacita Shani pa Kuti Mube Umuntu Umusuma?

BONSE fye tufwaya abantu batwishiba ukuti tuli basuma. Lelo calyafya ukuba umuntu umusuma muno nshiku. Cimo icalenga ni co abantu abengi ‘tabatemwa ubusuma.’ (2 Tim. 3:3) Balakaana ukucita ifyo Yehova afwaya. Ifyo atila fisuma bena batila ‘fibi’ e lyo ifyo atila fibi bena batila ‘fisuma.’ (Esa. 5:20) Cimbi icilenga ciletwafya ukuba abantu abasuma ni nkulilo yesu e lyo no kukanapwililika. Kanshi nalimo kuti twaumfwa nge fyo ba Annea bomfwa nangu ca kuti balibombela Yehova pa myaka iingi. Batile, “Cilankosela ukusumina ukutila kuti naba umuntu umusuma.”

Icawamako ca kuti bonse fye kuti twaba abantu abasuma! Ubusuma cisabo ca mupashi wa kwa Lesa. Umupashi wa kwa Lesa kuti walenga twaba abasuma pantu wa maka sana ukucila ifilenga ciletukosela ukuba abantu abasuma, e kutila abantu ba muli cino calo, inkulilo yesu, e lyo no kukanapwililika. Nomba natusambilile pa fyo umuntu umusuma aba e lyo ne fyo twingaba abantu abasuma.

BUSHE UMUNTU UMUSUMA ABA SHANI?

Umuntu umusuma alikwata imibele iisuma. Kabili umuntu umusuma alacita ifisuma. Ifisuma ifyo umuntu acitila abantu pa kuti abafwe e filanga ukuti musuma.

Mufwile mwalimona ukuti bamo balacitila balupwa lwabo ne fibusa ifisuma. Bushe umuntu umusuma afwile ukulacitila fye balupwa lwakwe ne fibusa ifisuma? Kwena te lyonse twingacita ifisuma. Baibolo itila, “Pano isonde tapaba umuntu umulungami uucita icisuma lyonse kabili uushibembuka.” (Luk. Mil. 7:20) Umutumwa Paulo alandile mu bufumacumi ati: “Naishiba ukuti muli ine, e kutila, mu mubili wandi, tamwaikala icisuma nangu cimo.” (Rom. 7:18) Cailanga fye apabuuta tuutu ukuti nga tulefwaya ukuba abantu abasuma tufwile ukusambilila kuli Yehova Intulo ya busuma.

“YEHOVA MUSUMA”

Nga tulefwaya ukuba abantu abasuma, tulingile ukulapashanya Yehova Lesa. Baibolo ilanda pali ena aiti: “Muli basuma kabili mucita ifisuma. Nsambilisheni ifipope fyenu.” (Amalu. 119:68) Natulande pa mashiwi ayali muli ili ilembo ayalanga ukuti Yehova musuma.

Yehova musuma. Yehova musuma nga nshi muli fyonse, te kuti afilwe nangu panono ukucita ifisuma. Imibele yakwe imbi yalyampana no busuma bwakwe. Moneni ifyacitike ilyo Yehova aebele Mose ati: “Nalalenga ukuti umone ubusuma bwandi bonse.” Ilyo Yehova alangile Mose ubukata bwakwe no busuma bwakwe, Mose aumfwile aya mashiwi: “Yehova, Yehova, Lesa wa luse kabili uwa mutembo, uukokola ukukalipa kabili uwafulisha icikuuku ne cine, uutwalilila ukulanga icikuuku ku ba makana, uwelela ifilubo na bumpulamafunde no lubembu, lelo uushilaba ku kukanda abafwile ukukandwa.” (Ukufu. 33:19; 34:6, 7) Aya amashiwi yalanga fye apabuuta tuutu ukuti Yehova musuma muli fyonse. Nangu ca kuti Yesu ali e muntu umusuma sana pa bantu bonse, atile: “Takwaba umusuma nangu umo, kano fye Lesa eka.”—Luka 18:19.

Yehova alacita ifisuma. Fyonse ifyo Yehova acita fisuma. Baibolo itila: “Yehova musuma kuli bonse, no luse lwakwe lwaba pali fyonse ifyo abumba.” (Amalu. 145:9) Yehova alacitila bonse ifisuma, alipeela abantu ubumi na fyonse ifyo bakabila pa kuti batwalilile ukuba abomi. (Imil. 14:17) Na kabili alatulanga ukuti musuma nga atwelela. Uwaimbile amalumbo atile: “Imwe, mwe Yehova, muli basuma kabili mwali-iteyanya ukwelela.” (Amalu. 86:5) Kuti twashininkisha ukuti “Yehova taakatane icisuma ku benda mu bololoke.”—Amalu. 84:11.

“SAMBILILENI UKUCITA IFISUMA”

Lesa atubumbile mu cipasho cakwe, kanshi kuti twaba abantu abasuma kabili kuti twalacita ifisuma. (Ukute. 1:27) Na lyo line Icebo ca kwa Lesa cikoselesha abamubombela ukuti balingile ‘ukusambilila ukucita ifisuma.’ (Esa. 1:17) Finshi tufwile ukulacita pa kuti tusambilile ukucita ifisuma? Natulande pa fintu fitatu ifyo tufwile ukulacita?

Ica kubalilapo, kuti twalomba umupashi wa mushilo. Umupashi wa mushilo kuti walenga Abena Kristu baba abasuma. (Gal. 5:22) Ca cine, umupashi wa mushilo kuti walenga twatemwa icisuma kabili twapata icabipa. (Rom. 12:9) Na kuba, Baibolo itila Yehova kuti ‘atukosha mu mulimo onse uusuma na mashiwi yonse ayasuma.’—2 Tes. 2:16, 17.

Ica bubili, tufwile ukulabelenga Icebo ca kwa Lesa. Nga tulebelenga, Yehova kuti atusambilisha “inshila yonse iisuma” kabili alalenga twaba ‘abaipangasha icine cine ukubomba umulimo onse uusuma.’ (Amapi. 2:9; 2 Tim. 3:17) Imitima yesu yaba kwati cipao. Kanshi nga tulebelenga Baibolo kabili tuletontonkanya sana pa fyo tulebelenga, cikaba kwati tuletutila ifintu ifisuma mu mitima yesu ifikatwafwa ku ntanshi.—Luka 6:45; Efes. 5:9.

Ica butatu, tuleibikilishako pa kuti tulepashanya abacita ifisuma. (3 Yoh. 11) Mu Baibolo mwalilembwa abantu abo tulingile ukulapashanya. Kwena abo tufwile ukulapashanya sana ni Yehova na Yesu. Lelo kwaliba na bambi abalecita ifisuma abo twingalapashanya. Nalimo bamo abo twingatontonkanyapo ni Tabita na Barnaba. (Imil. 9:36; 11:22-24) Nga muleisambilisha ifyo Baibolo yalanda pali bena, kuti mwasambililako ifyo balecita pa kwafwa abantu. Muletontonkanya pa fyo mwingacita pa kuti muleafwa aba mu lupwa lwenu nelyo aba mu cilonganino. Na kabili mulebika amano ku fisuma ifyacitike kuli Tabita na Barnaba pa mulandu wa kuti balecitila abantu ifisuma. Na imwe kuti mwanonkelamo nga mulecitila abantu ifisuma.

Na kabili kuti twatontonkanya pa bantu abacita ifisuma muno nshiku. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pali baeluda ‘abatemwa ubusuma’ ababombesha mu cilonganino. Tamufwile ukulaba na bankashi aba cishinka ‘abasambilisha ifisuma’ mu fyo balanda na mu fyo bacita. (Tito 1:8; 2:3) Nkashi Roslyn alandile ati: “Umunandi alabombesha pa kuti aleafwa aba mu cilonganino kabili alebakoselesha. Alatontonkanya pa mafya bakwete kabili ilingi line alabapeelako tumo nelyo alabafwa mu fyo balekabila. Imumona ukuti muntu umusuma icine cine.”

Yehova akoselesha abantu bakwe ukuti ‘balefwaya ubusuma.’ (Amose 5:14) Nga tulefwaya ubusuma, tukatemwa ifyo Yehova alanda ukuti fisuma kabili tukalafwaisha ukulacita ifisuma.

Pa kuba umuntu umusuma tacipilibula ukuti tufwile ukulacitila abantu ifintu ifikalamba nelyo ukubapeela ifintu ifya mutengo sana. Natulangilile: Uulenga ifikope te kuti alenge icikope nga apentapo fye umuku umo nelyo ibili. Lelo alingile ukupentapo imiku iingi pa kuti icikope cimoneke. E fyo caba na ku kuba umuntu umusuma, nga ca kuti lyonse tulecitila abantu utuntu utusuma e lyo bakeshiba ukuti tuli bantu abasuma.

Baibolo itukoselesha ukuba abafikapo kabili “abaiteyanya” ukucita ifisuma. (2 Tim. 2:21; Tito 3:1) Nga ca kuti tulebika amano ku filecitikila abanensu, kuti twaishiba ifyo twingabacitila “ifingabakuula.” (Rom. 15:2) Nalimo kuti twabapeelako ifyo tukwete. (Amapi. 3:27) Nalimo kuti twaita umuntu ku ng’anda ku kuliila pamo nankwe ifya kulya nelyo ku kwisha fye pa kuti tukoseleshanye. Nga ca kuti twaishiba ukuti umo nalwala, kuti twamutuminako kardi, kuti twaya mu kumupempula nelyo kuti twamutuminako foni. Kwena kuti twafwaya inshila ishingi ishingalenga twalanda amashiwi ya “kukuula ukulingana no kukabila, pa kuti yengakuula abaleumfwa.”—Efes. 4:29.

Tulafwaya ukulacitila abantu bonse ifisuma nga fintu Yehova acita. E ico tatupaatulula abantu. Inshila imo iisuma sana iyo tulangilamo ukuti tatwaba na kapaatulula kulashimikila abantu bonse imbila nsuma iya Bufumu. Nga fintu Yesu atwebele, tulacitila na batupata ifisuma. (Luka 6:27) Tacabipa ukuba ne cikuuku ku bantu no kubacitila ifisuma pantu “takuli ifunde nangu limo ililesha ifya musango yu.” (Gal. 5:22, 23) Nga tulecita ifisuma ilyo baletucusha nelyo ilyo tuli na mafya, abantu kuti basambilila icine batendeka no kulumbanya Lesa.—1 Pet. 3:16, 17.

TULALAMBULWA NGA TULECITA IFISUMA

Baibolo itila: “Umusuma akapokelela ukulingana ne micitile yakwe.” (Amapi. 14:14) Finshi fimo ifyo apokelela? Nga tulecitila abantu ifisuma, nabo kuti balatucitila ifisuma. (Amapi. 14:22) Nangu ca kuti bamo tabaletucitila ifisuma, tufwile ukutwalilila ukubacitila ifisuma. Nga tulecita ifi, kuti baaluka batendeka no kutucitila ifisuma.—Rom. 12:20.

Bamunyinefwe na bankashi abengi balanda ukuti nga twaleka ukucita ifyabipa kabili twatendeka ukucita ifisuma, ifintu filatuwamina. Natulande pa fyo cali kuli ba Nancy. Balandile abati: “Ilyo nalekula naliilekeleshe, nalecita ifyabipa, kabili nshakwete umucinshi. Lelo ilyo nasambilile ifyo Lesa alanda ukuti e fisuma kabili nalafikonka no kufikonka, nalitendeke ukuba ne nsansa. Pali ino nshita nalicindama.”

Icikalamba ico tulingile ukubela abantu abasuma ni pa kuti tulelenga Yehova aleba ne nsansa. Nangu ca kuti abengi tabamona ifyo tucita, Yehova ena alamona. Lyonse nga twacita icisuma kabili nga twatontonkanya pa fisuma aleshiba. (Efes. 6:7, 8) Bushe Yehova atulambula shani? Baibolo itila: “Umusuma alapaalwa na Yehova.” (Amapi. 12:2) Kanshi natutwalilile ukucita ifingalenga twaba abantu abasuma. Yehova alaya ukuti, “Ubukata no mucinshi no mutende fikaba kuli onse uucita ifisuma.”—Rom. 2:10.