Ukusambilila ku Babombela Yehova ne Cishinka Kwalilenga Napaalwa Icine Cine

Nafyalilwe mu calo ca Canada, mu musumba wa Quebec City, uwaba mu citungu ca Quebec umo balanda iciFrench. Abafyashi bandi ba Louis na ba Zélia bali sana ne cikuuku kabili balintemenwe. Batata bali ne nsoni kabili balitemenwe sana ukubelenga. Nalitemenwe sana ukulemba kabili naletontonkanya ukuti ku ntanshi nkaba kalemba we lyashi.

Ilyo nali ne myaka 12, ba Rodolphe Soucy abalebomba na batata balishile ku ng’anda ku mwesu na banabo. Bali ni Nte sha kwa Yehova. Kwena nshaishibe ifingi pali ba Nte kabili nshatemenwe ukupepa kwabo. Lelo nalitemenwe sana imibele yabo ne fyo balebomfya Baibolo pa kwasuka amepusho. Na bafyashi bandi nabo balitemenwe, kanshi twalisumine ukutendeka ukusambilila Baibolo.

Pali iyi inshita, nalesambilila pe sukulu lya baKatolika, inshita shimo nale-ebako abana besukulu banandi ifyo nalesambilila mu Baibolo. Bakafundisha abaletusambilisha bali ni bashimapepo. Kanshi ilyo baishibe ukuti nalelanshanya na bana besukulu banandi ifyo nalesambilila, tabatemenwe. Mu cifulo ca kuti babomfye Baibolo pa kunanga ukuti ifyo nalesambilila fyali fya bufi, batendeke ukunjeba ukuti nine cipondoka pa menso ya bana besukulu banandi! Ala balinsebeenye! Lelo ifyo bacitile fyalengele nshininkishe ukuti ifya mapepo ifyo baletusambilisha ku sukulu fyalipusene sana ne fyo Baibolo ilanda. Namwene ukuti nshalingile ukutwalilila ukusambilila pali lilya isukulu. E ico nalyebele abafyashi bandi ukuti bamfumyepo pali lilya isukulu kabili balimfumishepo.

NATENDEKA UKUTEMWA UMULIMO WA KUBILA IMBILA NSUMA

Nalitwalilile ukusambilila Baibolo, lelo nshalelunduluka bwangu pantu naletiina ukulabila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda. Icalici lya baKatolika lyalipatile nga nshi umulimo wesu uwa kubila imbila nsuma. Ba Maurice Duplessis abali intungulushi ya fikansa fya calo mu Quebec baletungilila sana icalici lya baKatolika. Ici calengele baletungilila abantu abalesansa ba Nte. Kanshi pa kubila imbila nsuma pali ilya nshita, ba Nte balekabila ukuba abashipa.

Munyinefwe John Rae uwali mwi Sukulu lya Gileadi ilyalenga 9 alingafwile sana ukuleka ukuba no mwenso wa kubila imbila nsuma. Ba John balibombeele Yehova pa myaka iingi, bali abafuuka, abatekanya, kabili abantu tabaletiina ukulanda nabo. Ilingi line tabalenjeba ifyo nalingile ukucita ne fyo nshalingile ukucita, lelo nalisambilileko ifingi ku fyo balecita. Ba John tabaishibe sana ukulanda iciFrench, kanshi ilingi line naleya nabo mu kubila imbila nsuma pantu ine nalishibe sana ukulanda iciFrench. Filya naleba sana na ba John fyalengele napingulapo ukuba Inte ya kwa Yehova. Nalibatishiwe pa 26 May, mu 1951 ninshi napapita imyaka 10 ukutula apo nalandiile na ba Nte pa muku wa kubalilapo.

Icilonganino twalimo mu musumba wa Quebec City cali icinono, lelo abengi abalimo bali ni bapainiya. Ukusangwa sana nabo kwalengele na ine ntendeke bupainiya. Pali ilya nshita tatwalebomfya impapulo pa kubila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda, twalebomfya fye Baibolo. Kanshi twalekabila ukwishiba bwino ifya kulanshanya na bantu Amalembo. E co natendeke ukusambilila Amalembo ayengi ayo nali no kulabomfya pa kubila imbila nsuma. Na lyo line, abengi balekaana ukubelenga Baibolo nga ca kuti tayaba pa maBaibolo icalici lya baKatolika lyalebomfya.

Mu 1952, twalyupene na Simone Patry nkashi uo twali nankwe mu cilonganino. Twakukiile ku Montreal, kabili ilyo umwaka umo ushilapwa ukutula apo twaupanine, twalikwete umwana umwanakashi kabili twamwinike ukuti Lise. Nangu ca kuti nalilekele bupainiya ilyo nali mupepi no kuupa, ine no mwina mwandi twalyangwishe imikalile pantu twalefwaya ukulabombako sana imilimo mu cilonganino.

Ilyo papitile imyaka 10 ukufuma apo nalekele bupainiya, nalitendeke ukutontonkanya pa kubombako uyu mulimo na kabili. Mu 1962 ilyo twali kwi Sukulu lya Butumikishi bwa Bufumu ilya baeluda ilya mweshi umo ilyabelele pa Bethel ya ku Canada, batubikile mu muputule umo wine na munyinefwe Camille Ouellette. Nalitemenwe sana ifyo ba Camille balebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma, nangu ca kuti balikwete ulupwa. Pali ilya nshita bamunyinefwe na bankashi mu Quebec abalebombako bupainiya abakwete abana bali fye abanono. Ba Camille nabo balefwaisha ukuba bapainiya. Balinkoseleshe sana ukulatontonkanya pa kubombako bupainiya, nangu ca kuti nalikwete ulupwa. Ilyo papitile fye imyeshi iinono, nalimwene ukutila kuti natendeka bupainiya na kabili. Bamo balemona kwati ifyo nasalilepo ukucita tafyali bwino, lelo nalitendeke bupainiya pantu nalicetekele ukuti Yehova ali no kungafwa ukulabila sana imbila nsuma.

TWABWELELA KU MUSUMBA WA QUEBEC CITY UKO TWATENDEKELE UKUBOMBA BUPAINIYA BWAIBELA

Mu 1964, ine no mwina mwandi Simone balitusontele ukuba bapainiya baibela mu musumba wa Quebec City umo twakulile, kabili twalibombele bupainiya bwaibela pa myaka iingi muli ulya musumba. Pali iyi nshita tacali nge fyo cali kale muli uyu musumba ilyo abantu abengi bapatile sana ba Nte. Na lyo line kwaliko bamo abapatile Inte sha kwa Yehova.

Bushiku bumo pa Cibelushi akasuba ilyo nali mu Sainte-Marie, itauni ilinono ilyabela mupepi no musumba wa Quebec City, balinjikete. Bakapokola balinsendele no kuya mpoosa mu cifungo kabili bampeele umulandu wa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda ukwabula ukupoka insambu ku buteko. Lyena bantwele kuli Baillargeon kapingula wa mu cilye uo abantu baletiina sana. Alinjipwishe nga ca kuti nalikwete uwa kundubulwilako mu cilye ca milandu. Ilyo nalumbwile fye ishina lya ba ndubulwila abaishibikwe sana abali Inte ya kwa Yehova, ba Glen How,a kapingula wa mu cilye Baillargeon alyumfwile umwenso kabili alandile ne shiwi ilikalamba ati: “Taukweteko umbi?” Ba Glen How balishibikwe ukuti e balelubulwilako sana Inte sha kwa Yehova kabili ilingi line balewina imilandu. Tapakokwele, banjebele ukuti nshikwete umulandu.

Filya bapatile sana Inte sha kwa Yehova mu Quebec fyalengele ciletukosela ukusonkela ifikulwa ifisuma ifya kulonganinamo. Ilingi line twalelonganina mu fikulwa fya kale ifyo bemikamo ama motoka kabili umwatalala sana. Nga mwatalalisha bamunyinefwe baleasha ka mashini akakukafishako mu ng’anda ako balebikamo amafuta (oil heater.) Pa ma-awala ayanono ilyo ukulongana kushilatendeka, twalekolongana pamo e lyo twashinguluka kalya ka mashini ninshi tuleshimika na malyashi ayalekosha icitetekelo cesu.

Pa myaka iyapita, tulatemwa sana ukumona ifisuma ifyafuma mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Mu myaka yaba 1960, mu Quebec City mwali fye ifilonganino ifinono kabili mu cilonganino cimo na cimo mwaleba fye bakasabankanya abanono. Ifi ifilonganino fyali mu citungu ca Côte-Nord e lyo na pa cishi ca Gaspé. Muno nshiku muli ishi ncende mwaliba bamunyinefwe na bankashi abengi kabili balonganina mu Mayanda ya Bufumu ayasuma nga nshi.

NATENDEKA UKUBOMBA NGA KANGALILA WENDA

Mu 1970, ine no mwina mwandi Simone batupeele umulimo wa kubombela mu muputule. Lyena mu 1973, balinsontele ukuba kangalila wa citungu. Muli iyi myaka nalisambilile ifingi kuli bamunyinefwe abaishibe sana ukubomba imilimo, kabili abali bakangalila benda pamo nga ba Laurier Saumurb na ba David Splanec. Nga twafuma mu kulongana kwa muputule, ine na ba David twalelanshanya pa fyo twingacita pa kuti tulesambilisha bwino. Bushiku bumo ba David banjebele ukuti: “Ba Léonce, mwacilanda bwino ilyashi lya kulekeleshako. Lyaciwama sana, lelo ine kuti napangamo amalyashi yatatu mu lyashi lyenu!” Nalitemenwe ukulanda pa fishinka ifingi nga ndelanda ilyashi. Ifyo ba Davidi banjebele fyalengele naishiba ukuti nalingile ukusambilila ukulanda fye ifishinka ifyalinga nga ndelanda ilyashi.

Bakangalila ba citungu balebapeela umulimo wa kukoselesha ba kangalila ba muputule. Nomba ilingi line nga natandalila umuputule mu Quebec, bakasabankanya balefwaisha sana ukubombako na ine umulimo wa kubili imbila nsuma pantu abengi balinjishibe sana. Naletemwa ukubomba nabo mu mulimo wa kubila imbila nsuma, nomba ici calelenga nalafilwa ukukwata inshita iikalamba iya kuba na kangalila wa muputule. Inshita imo kangalila wa muputule anjebele ukuti: “Naciwama ukuti mulebombako na ba bwananyina, lelo mwilaba ukuti uno mulungu mwishile mukumona ine. Na ine ndefwaya ukunkoselesha!” Ifyo uyu kangalila wa muputule angafwile mu cikuuku fyalengele nasambililako ukuti nalingile ukula-akanya bwino inshita.

Mu 1976, kwalicitike ifintu ifyabula ukwenekele kabili ifyabipa. Umutemwikwa wandi Simone alilwele sana kabili alifwile. Aali mukashi umusuma sana pantu alitemenwe sana Yehova. Ukubombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma e kwangafwile ukushipikisha ubwafya bwa kufwilwa umwina mwandi, kabili ndatasha Yehova pa fyo antemwa na pa fyo angafwile pali ilya inshita iya-afya. Ilyo papitile inshita, nalyupile Carolyn Elliott, painiya uwaishile ku Quebec mu kubombela uko bakabila ba mbila nsuma bacepele. Carolyn aishibe iciNgeleshi. Aliba ne nsansa kabili alibika sana amano ku bantu, maka maka ababa sana ne nsoni. Alingafwile sana ilyo atendeke ukubomba na ine mu mulimo wa kwenda.

UMWAKA UWALI UWACINDAMA SANA

Mu January mu 1978, balimpeele umulimo wa kusambilisha mwi Sukulu lya Bapainiya ilyaliko mu Quebec. Nalyumfwile umwenso pantu nshabalile nsangwapo mwi Sukulu lya Bapainiya, kabili nshatalile monapo ne fyo icitabo ca bapainiya calemoneka, kanshi fyonse fyali ifipya kuli ine nga filya fine fye fyali ifipya ku basambi. Nangu ca kuti ili e lyali ikalasi lya kubalilapo ilyo nasambilishe, caliweme sana pantu mwali aba bwananyina abengi ababombele bupainiya pa myaka iingi. Nangu ca kuti nali kafundisha muli ili isukulu, nalisambilileko ifingi ku basambi!

Mu July mu 1978 kwali ukulongana kwa citungu ukwa bafuma ku fyalo ifingi ukwaleti, “Icitetekelo Cacimfya,”ukwabelele mu cibansa beta ukuti Olympic Stadium icaba mu Montreal. Tatwabalile atukwatapo ukulongana kwa citungu ukukalamba nga kulya mu Quebec, ukwali abantu ukucila pali 80,000. Bampeele umulimo wa kubombela ku Dipartimenti ya Fyebo (News Service Department.) Nalilandile na bakalemba ba malyashi abengi, kabili nalitemenwe ilyo namwene ukuti balilembele ifisuma ifingi pa Nte sha kwa Yehova. Balilanshenye na ifwe pa ma-awala ukucila pali 20 mu ma programu ya pa TV na pa cilimba, kabili balisabankenye ifipande ifingi mu manyunshipepala. Ici calengele abantu abengi baishiba ifingi pali Yehova na pa bantu bakwe!

TWATENDEKA UKUBOMBELA MU CIFULO CIMBI

Mu 1996, ifintu fyalyalwike sana. Ukutula apo nabatishiwilwe nalebombela mu Quebec umo balanda iciFrench, nomba pali iyi nshita bantumine ukuya mu kubombela mu citungu cali mu Toronto umo balanda iciNgeleshi. Naleumfwa umwenso ukulanda amalyashi pantu nshaishibishe ukulanda iciNgeleshi. Nalekabila ukulapepa sana no kushintilila sana pali Yehova.

Nangu ca kuti nali no mwenso ilyo naletendeka fye ukubombela mu Toronto, nalitemenwe sana ifyo nabombele muli cilya citungu pa myaka ibili. Umwina mwandi Carolyn alengafwa pa kuti njishibe ukulanda bwino iciNgeleshi, kabili aba bwananyina nabo balenkoselesha nga nshi. Tapakokwele twalikwete ifibusa ifingi.

Nangu ca kuti nalikwete ifya kucita ifingi kabili nalekabila inshita ya kupekanishisha ukulongana kwa muputule, nalebombako umulimo wa kubila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda pe awala limo pali Cisano icungulo. Bamo nalimo kuti balatontonkanya ukuti, ‘mulandu nshi uwa kuya mu kubila imbila nsuma ilyo ninshi mailo kuli ukulongana kwa muputule?’ Lelo nasangile ukuti nalekoseleshiwa icine cine nga ndelanshanya na bantu ilyo ndebila imbila nsuma. Na ino ine nshita ndaba sana ne nsansa nga nafuma mu kubila imbila nsuma.

Mu 1998, ine na no mwina mwandi Carolyn batutumine ukuya mu kubomba bupainiya bwaibela ku Montreal. Pa milimo momba paba no kupekanya umulimo wa kubila imbila nsuma ku cintubwingi e lyo no kubombela pamo na ba ku milabasa pa kuti twafwe abantu ukwishiba ifishinka pa Nte sha kwa Yehova. Nalibomba iyi milimo pa myaka iingi. Ine no mwina mwandi twalitemwa ukushimikila abafuma ku fyalo fimbi abesa ku Canada, kabili abafwaya ukwishiba ifingi pali Baibolo.

Nga natontonkanya pa myaka yonse 68 iyo nabombela Yehova, ndamona ukuti alimpaala icine cine. Naliba ne nsansa nga nshi pantu nalisambilile ukutemwa umulimo wa kubila imbila suma, kabili nalyafwa abantu abengi ukwishiba icine. Ilyo umwana wandi Lise no mwina mwakwe bakushishe abana babo, balitendeke bupainiya bwa nshita yonse. Ndaba sana ne nsansa nga namona ifyo umwana wandi atwalilila ukubombesha mu mulimo wa kwa Lesa. Kabili ndatasha sana aba bwananyina ababombela Yehova ne cishinka abo nasambilileko ifingi, pantu balingafwile ukukosha bucibusa bwandi na Yehova e lyo no kubombe imilimo iyalekanalekana mu cilonganino cakwe. Nalisambilila ukutila pa kuti tutwalilile ukubomba umulimo uo batupeela mu cilonganino ca kwa Yehova tulingile ukushintilila pa mupashi wakwe uwa mushilo. (Amalu. 51:11) Lyonse ndatasha Yehova pe shuko ampeela ilya kulumbanya ishina lyakwe!—Amalu. 54:6.