Ukulongana kwa citungu mu Indianapolis, mu Indiana, mu 1925
1925—Napapita Imyaka 100
ULUPUNGU lwa kwa Kalinda ulwa January 1, 1925 lwalandile aluti: “Abena Kristu bale-enekela ukuti muli uno mwaka mwalacitika icintu icacindama.” Lwalandile no kuti “Abena Kristu tabalingile ukubika sana amano ku fili no kucitika, pantu nga e fyo babikako sana amano, kuti bapumbulwa ica kuti bafilwa no kubika amano ku mulimo uo Shikulu alefwaya ukuti babombe.” Finshi Abasambi ba Baibo bale-enekela ukuti e fyali no kucitika mu mwaka wa 1925? Kabili finshi bacitile pa kuti batwalilile ukubomba umulimo wa kwa Shikulu nangu ca kuti ifyo bale-enekela tafyacitike?
ABANTU BA KWA LESA BALINGILE UKUTWALILILA FYE UKULOLELA
Abasambi ba Baibo abengi bale-enekela ukuti mu 1925 isonde lyali no kuba Paradaise. Cinshi calengele bale-enekela ifi? Munyinefwe Albert Schroeder uwaishileba mwi Ibumba Litungulula alondolwele ati: “Twaishibe ukuti mu 1925 Abena Kristu abasubwa abali pano isonde bali no kuya ku muulu pa kuti bengayaba mu Bufumu. Twaishibe no kuti abaume abaliko kale abali ne cishinka kuli Yehova pamo nga, Abrahamu, Davidi na bambi bali no kubuushiwa kabili bali no kuba bacilolo abali no kulateka pano isonde.” Nomba apo ifyo bale-enekela tafyacitike, bamunyinefwe na bankashi bamo balifuupwike.—Amapi. 13:12.
Nangu ca kuti ifyo Abasambi ba Baibo bale-elenekela tafyacitike, abengi balitwalilile ukubila imbila nsuma, kabili balilwike ukuti umulimo wa kushimikila abantu pali Yehova, e wali umulimo uwacindamisha uo balingile ukulabomba. Ku ca kumwenako, natulandeko pa fyo babomfeshe umulabasa pa kubila imbila nsuma ku bantu abengi.
BALIPANGILE IMILABASA NA IMBI
Mu 1924 abantu abengi balekutika ku mulabasa wa WBBR. E ico mu 1925 Abasambi ba Baibo balipangile umulabasa na umbi uwa maka mupepi no musumba wa Chicago, mu citungu ca Illinois. Uyu mulabasa balewita ukuti WORD (ICEBO). Ba Ralph Leffler ababombeleko umulimo wa kupanga uyu mulabasa balandile abati: “Icungulo bushiku mu nshita ya mpepo, abantu abaleikala ukutali balekutika kuli uyu mulabasa.” Ku ca kumwenako, ulupwa lumo ulwaleikala mwi tauni lya Pilot Station, mu calo ca Alaska, balikutike programu imo pa maprogramu ayali pali uyu mulabasa ilyo bawiswile fye. Uko ulu lupwa lwaleikala, kwalepele amakilomita ukucila pali 5,000 ukufumu ku Chicago ukwali uyu mulabasa. Ilyo aba muli ulu lupwa bakutike iyi programu, balilembeele abalebombela ku mulabasa pa kuti babatashe pali programu iyabakoseleshe kabili iyalengele baishibilapo na fimbi pali Lesa na pali Baibo.
Ku kuso: Imilongoti ya mulabasa wa WORD pa Batavia, mu Illinois
Ku kulyo: Ba Ralph Leffler balebombela pa mulabasa
Pa kulondolola ifyo umulabasa wa WORD walefika ukutali sana, Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa December 1, 1925, lwalandile aluti: “Umulabasa wa WORD waba pa milabasa iya maka sana mu United States. Uyu mulabasa ulafika na ku kabanga na ku masamba ya United States, kabili ulafika mu calo ca Cuba na ku ncende ishabela ukutali sana mu calo ca Alaska. Abengi ashaishiba ifingi ifya mu Baibo, balafwaya ukwishibilapo na fimbi pantu balakutika kuli uyu mulabasa.”
Ba George Naish
Pali iyi ine nshita, Abasambi ba Baibo balefwaya ukulabomfya umulabasa pa kubila imbila nsuma mu calo ca Canada. Mu 1924 balipangile umulabasa uo baleita ukuti CHUC mu Saskatoon, mu citungu ca Saskatchewan. Uyu wali pali milabasa ya mapepo iyo babalilepo ukupanga mu calo ca Canada. Mu 1925 uyu mulabasa uwali uunono sana balingile uku-ukushisha pa ncende iikalamba. E ico ba Watch Tower Society balishitile uyu mulabasa, lyena baukuushishe mu cikuulwa ca kale ico bashitile, kabili baliciwemye pa kuti bengapangilamo uyu mulabasa.
Caliweme ifi kwali uyu mulabasa pantu abantu abengi abaleikala mu citungu ca Saskatchewan balyumfwile imbila nsuma pali uyu mulabasa pa muku wa kubalilapo. Ku ca kumwenako, ilyo bana Graham abaleikala mwi tauni ilyabelele ukutali bakutike programu pali uyu mulabasa, balilembeele Abasambi ba Baibo kalata, kabili balilombele impapulo. Munyinefwe George Naish alandile ati: “Bana Graham balefwaya sana ukusambilila icine ica kuti twalibatumiine amavolyumu yonse aya citabo citila Studies in the Scriptures.” Tapakokwele, bana Graham balitendeke ukubila imbila ya Bufumu ica kuti balefika fye na ku ncende ishali ukutali sana.
TWALISAMBILILE ICINE ICACINDAMA
Mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa March 1, 1925 mwali icipande icacindama icaleti, “Birth of the Nation” (Ukufyalwa kwa Luko). Mulandu nshi ici cipande cacindamine? Pali ilya nshita ninshi Abasambi ba Baibo balishiba ukuti Satana alikwata icilonganino umwaba imipashi yabipa, imipepele ya bufi, amakwebo ayakalamba na mabuteko. Nomba muli ici cipande, “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka,” alilengele aba bwananyina baishiba ukuti Yehova na o alikwata icilonganino icapusana sana ne cilonganino ca kwa Satana, kabili icilonganino ca kwa Yehova tacibombela pamo ne cilonganino ca kwa Satana. (Mat. 24:45) Na kabili, uyu musha alondolwele ukuti mu 1914 Ubufumu bwa kwa Lesa bwalitendeke ukuteka, no kuti pa mulandu ne nkondo iyabuukile ku muulu muli uyu wine mwaka, Satana ne fibanda fyakwe balibapoosele pano isonde kabili epo bekala.—Ukus. 12:7-9.
Abasambi ba Baibo bamo calibakosele ukusumina ici icine. E ico ici cipande calandile ukuti: “Nga ca kuti bamo pa babelenga luno Ulupungu lwa kwa Kalinda tabasumine ifi twalanda, kuti cawama batekanya, bacetekela Shikulu kabili batwalilila ukumubombela ne cishinka.”
Ba Tom Eyre abali bakolopota (pali ino nshita painiya wa nshita yonse) aba ku Britain, balilandile pa fyo Abasambi ba Baibo abengi baumfwile ilyo babelengele ici cipande. Balandile abati: “Aba bwananyina balitemenwe sana ilyo baumfwile ifyo balondolwele Ukusokolola icipandwa 12 muli ici cipande. Ilyo twaishibe fye ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwalitendeke ukuteka ku muulu, twaishileba abacincila mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Ici cipande calengele twalafwaisha ukubila imbila nsuma, kabili calengele twamona ukuti Yehova ali no kucitila fwe bantu bakwe ifintu ifisuma nga nshi ku ntanshi.”
ABASAMBI BA BAIBO BAISHILEISHIBA UKUTI BALINGILE UKULASHIMIKILA ABANTU PALI YEHOVA
Muno nshiku, Inte sha kwa Yehova balishiba bwino amashiwi yaba pali Esaya 43:10. Pali ici cikomo patila: “‘Muli nte shandi, e fyo Yehova alanda, ‘Ababomfi bandi abo nasala.’” Nomba ilyo umwaka wa 1925 ushilafika, ili ilembo tabalelilandapo sana mu mpapulo shesu. Lelo nomba ifintu fyalyalwike, bali no kulalilandapo sana. Mu mwaka wa 1925 mwine ifyaba mwi buuku lya kwa Esaya 43:10 ne cikomo 12 balifilandilepo muli magazini ya Ulupungu lwa kwa Kalinda iili 11!
Mu kupwa kwa mwaka wa 1925, Abasambi ba Baibo balilongene ukulongana kwa citungu mu musumba wa Indianapolis, mu citungu ca Indiana. Mu mashiwi ya kusengela abaile mu kulongana ayali pali programu ya kulya kulongana, munyinefwe Joseph F. Rutherford alembele ati: “Ico twaishila kuli kuno kulongana, ni pa kuti Shikulu atupeele amaka, pa kuti ilyo tukabwelelamo tukakwate amaka ya kushimikila abantu pali Yehova.” Pa nshiku shonse 8, isho Abasambi ba Baibo balongene, balebakoselesha ukushimikila abantu pali Yehova lyonse ilyo bakwata inshita.
Pa Cibelushi pa 29 August, munyinefwe Rutherford alilandile ilyashi umo akoseleshe Abasambi ba Baibo ukulashimikila abantu pali Yehova. Alilandile ico umulimo wa kushimikila abantu pali Yehova wacindamina sana. Atile: “Yehova eba abantu bakwe ati . . . : ‘Muli nte shandi . . . nine Lesa.’ Lyena abebele ati: ‘Imisheni abantu icishibilo.’ Pano isonde tapaba abantu bambi abengemisha abantu icishibilo, kano fye abantu bakwe abakwata umupashi wa kwa Shikulu, kabili Inte shakwe.”—Esa. 43:12; 62:10.
Trakiti iyaleti Ubukombe Ubulenga Abantu Baba ne Subilo
Ilyo munyinefwe Rutherford apwishishe ukulanda ilyashi, abelengele ilyashi ilyakwete umutwe uwaleti “Ubukombe Ubulenga Abantu Baba ne Subilo.” Lyena abantu bonse balisumine ifyali muli ili ilyashi ifyo abelengele. Ili ilyashi lyalelanda ukuti Bufumu bwa kwa Lesa fye bwingalenga abantu bakwata isubilo lya kuti “bakaba no mutende, bakalaikala bwino, bakaba no bumi ubusuma, bakalubuka kabili bakaba ne nsansa umuyayaya.” Ubu bukombe balibupilibwilile mu ndimi ishalekanalekana kabili balibupulintile pa kuti balebubomfya mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Nalimo amatrakiti amamilioni 40 aya ubu bukombe, e yo Abasambi ba Baibo bapeele abantu.
Palipitile imyaka iingi pa kuti Abasambi ba Baibo baalule ishina lyabo, batendeke ukulaitwa ukuti Inte sha kwa Yehova. Lelo baleya baleishibilako ico cacindamine ukulashimikila abantu pali Yehova.
ABASAMBI BA BAIBO BATAMPA UKUBWELELA KU BANTU ABATEMENWE UKUKUTIKA IMBILA NSUMA
Ilyo Abasambi ba Baibo baleya balefulilako mwi sonde lyonse, aba bwananyina balebakoselesha ukulabwelela ku bantu abatemenwe ukumfwa imbila nsuma. Ilyo kampeni ya kupeela abantu trakiti iyaleti Ubukombe Ubulenga Abantu Baba ne Subilo yapwile, mu katabo kaleti Bulletina baebele Abasambi ba Baibo ati: “Mulebwelela ku bantu abo mwapeele trakiti iitila Ubukombe Ubulenga Abantu Baba ne Subilo.”
Mu katabo ka Bulletin aka mu January 1925, mwali liporti iyo Umusambi wa Baibo alembele ukufuma ku musumba wa Plano, mu citungu ca Texas. Alembele ati: “Natupapa pantu nga twabwelela ku bantu abo twabilileko imbila nsuma kale, balelanga ukuti balefwaisha ukukutika ukucila abantu abo tubilako imbila nsuma mu fifulo fimbi. Mwi tauni ilinono ilyaba mu cifulo tubilamo imbila nsuma, twalibilamo imiku 5 mu myaka 10 iyapitapo. . . . Tapakokwele ukutula apo nkashi Hendrix na bamayo babwelele kuli ili tauni kabili balipeele abantu ifitabo ifingi ukucila pa fyo twabapeele kale.”
Mu calo ca Panama, kolopota umo alembele ati: “Abantu abengi abalekaana ukumfwa imbila nsuma ilyo nabilile kuli bena pa muku wa kubalilapo, balyaluka. Ilyo nabweleleko pa muku walenga bubili nelyo butatu, balefwaya ukumfwa. Muli uyu mwaka wapwile, inshita iikalamba nalepoosa mu kubwelela ku bantu abo nabilileko imbila nsuma, kabili bamo balefwaya ukukutika.”
IFYO BALI NO KUBOMBA UMULIMO KU NTANSHI
Ilyo umwaka wa 1925 wapwile, munyinefwe Rutherford alilembeele bakolopota kalata. Alibalondolwelele ifyo babombele umulimo wa kubila imbila nsuma muli ulya mwaka, kabili alibebele ne fyo bali no kubomba uyu mulimo ku ntanshi. Abalembeele ati: “Muli uyu mwaka wapwile, mwalikwete ishuko ilikalamba ilya kusansamusha abantu abali no bulanda. Uyu mulimo walengele mulesekelela. Muli uyu mwaka uleisa, mukakwata ishuko ilikalamba ilya kuba Inte sha kwa Lesa wesu, ilya kushimikila abantu pa Bufumu bwakwe, e lyo ne lya kwimisha abantu icishibilo. Bonse natutwalilile ukulumbanya Lesa wesu kabili Imfumu yesu.”
Mu kupwa kwa mwaka wa 1925 bamunyinefwe balepekanya ukukushako bethel ya mu Brooklyn. Mu mwaka wa 1926 e mo icilonganino ca kwa Yehova cali no kutendeka umulimo wa bukuule uo cishatalile acibombapo.
Aba bwananyina balekuula mu Adams Street, mu Brooklyn, ku New York, mu 1926
a Nomba aka katabo tuketa ukuti Akatabo ka Kubomfya pa Kulongana kwa Imikalile ya Bwina Kristu no Mulimo Tubomba.