Ifyaba mwi Buuku lya kwa Yobo Kuti Fyamwafwa nga Mulecula

1-2. Mulandu nshi tulingile ukulabelengela ibuuku lya kwa Yobo?

NALIMO tapalakokola ukutula apo mwabelengelepo ibuuku lya kwa Yobo. Nangu ca kuti ukutula apo ili buuku lyalembeelwe napapita imyaka nalimo 3,500, abantu abengi bacili balimona ukuti lyaba pa mabuuku ayo balemba bwino sana. Abantu balatasha uwalembele ili buuku pantu abomfeshe amashiwi aya-anguka ukumfwa, ayasuma kabili aya maka. Mose e walembele ili buuku ilisuma sana. Lelo kwena umwine wa fyebo alembele, ni Yehova Lesa.—2 Tim. 3:16.

² Ibuuku lya kwa Yobo lyalicindama sana. Mulandu nshi? Umulandu umo wa kuti lyalilondolola bwino icintu icikalamba icakuma bamalaika na bantu, e kutila ukulenga ishina lya kwa Yehova lyaba ilya mushilo. Na kabili lilatusambilishako na pa mibele iisuma sana iyo Yehova akwata pamo nga ukutemwa, amano, umulinganya na maka. Ku ca kumwenako, ibuuku lya kwa Yobo lyalondolola Yehova ukuti “Uwa Maka Yonse” imiku 31. Imiku amabuuku yambi aya mu Baibo yonse pamo yalondolola Yehova ukuti “Uwa Maka Yonse” tayafika na ku miku 31. Ibuuku lya kwa Yobo lilasuka na mepusho ayacindama ayo abantu bepusha pamo nga: Mulandu nshi Lesa alekela abantu balecula?

3. Finshi twingasambilila mwi buuku lya kwa Yobo?

³ Nga filya fine twingamona bwino ifintu nga ca kuti tuli pa muulu wa lupili, e fyo twingeshiba na bwino ifyo Yehova amona ifyo tucula nga ca kuti twabelenga ibuuku lya kwa Yobo. Natumone ifyo ifyaba mwi buuku lya kwa Yobo fingatwafwa nga tulecula. Twalasambilila pa fyo abena Israele balingile ukusambililako ku lyashi lya kwa Yobo na pa fyo twingasambililako muno nshiku. Twalasambilila na pa fyo twingabomfya ilyashi lya kwa Yobo pa kusambilisha abantu pa co tuculila.

LESA ALEKA YOBO ALACULA

4. Bupusano nshi bwali pali Yobo na bena Israele abali mu Egupti?

⁴ Yobo aleikala mu calo ca Usi ilyo abena Israele bali abasha mu Egupti. Icalo ca Usi nalimo cabelele ku kabanga ka Calo ca Bulayo. Cabelele ku kapinda ka ku kuso aka Arabia. Ilyo abena Israele bali mu Egupti, bamo batendeke ukupepa tulesa twa bufi, lelo Yobo ena atwalilile fye ukubombela Yehova ne cishinka. (Yosh. 24:14; Esek. 20:8) Yehova alandile pali Yobo ati: “Takwaba uwaba nga ena pe sonde.”a (Yobo 1:8) Yobo ali mukankaala sana kabili abantu abengi aba mu calo aleikalamo balimucindike. (Yobo 1:3) Satana afwile alikalipe sana filya Yobo uo abantu abengi baishibe kabili uo bacindike alebombela Yehova ne cishinka!

5. Cinshi Yehova alekele Yobo alacula? (Yobo 1:​20-22; 2:​9, 10)

⁵ Satana alandile ukuti Yobo ali no kuleka ukubombela Yehova nga ca kuti alacula. (Yobo 1:​7-11; 2:​2-5) Nangu ca kuti Yehova alitemenwe sana Yobo, alilekele Satana amwesha pa kuti cishibikwe nga ca kuti ifyo alelanda pali Yobo fyali fya cine nelyo fyali fya bufi. (Yobo 1:​12-19; 2:​6-8) Satana alengele abalwani basendela Yobo inama, shimbi alengele umulilo washipaya. Alimwipaile abana 10 kabili alilengele Yobo alwala ifipute ukufuma ku mutwe ukufika ku makasa. Nangu ca kuti Satana alicitile fyonse ifi ifyabipa, Yobo alitwalilile ukubombela Yehova ne cishinka. (Belengeni Yobo 1:​20-22; 2:​9, 10.) Mu kupita kwa nshita, Yehova alilengele Yobo apola, akwata icuma, abantu bamucindika kabili alimupeele na bana bambi 10. Na kabili Yehova alilundiileko Yobo imyaka 140 ica kuti alimweneko abeshikulu bakwe na beshikulu ba beshikulu bakwe. (Yobo 42:​10-13, 16) Finshi abena Israele balingile ukusambililako kuli ili lyashi, kabili finshi na ifwe twingasambililako muno nshiku?

6. Finshi abena Israele bali no kusambililako ku lyashi lya kwa Yobo? (Moneni ne cikope.)

⁶ Ifyo abena Israele balingile ukusambililako. Ilyo abena Israele baleikala mu Egupti balecula sana. Ku ca kumwenako, Yoshua na Kalebu bali abasha pa myaka iingi. Lyena baikele imyaka 40 mu matololo nangu ca kuti abashaumfwilile Yehova, bena Israele bambi. Abena Israele e lyo na batuntwike muli bena abeshiba amesho ayo Yobo akwete ne fyafuminemo, nga balisambilileko ukuti Satana e ulenga tulecula, te Lesa iyo. Nga balishibe bwino ne calenga Lesa aleleka fwe bantu tulecula. Nga balishibe no kuti Yehova alitemwa abantu abatwalilila ukuba aba cishinka na lintu ifintu fikosele kabili alabalambula.

7-8. Bushe ibuuku lya kwa Yobo kuti lyatwafwa shani nga tulecula? Landeni pa ca kumwenako.

⁷ Ifyo twingasambililako. Ku ca bulanda, abantu abengi muno nshiku balileka ukusumina ukuti kwaliba Lesa pantu tabaishiba icalenga abantu abasuma balecula. Natulandeko pali ba Hazelb aba ku Rwanda. Ilyo bali abaice, balisumine ukuti kwaliba Lesa. Nomba kwali ifintu ifingi ifyabipa ifyabacitikile. Abafyashi babo balilekene kabili abo banyinabo baupilweko balebacusha sana. Lyena kwali umwaume uwaulungenepo nabo ninshi bacili fye abaice. Ba Hazel baleya uko balepepa pa kuti bengabasansamushako, lelo takwali nangu umo uwabasansamwishe. Pa numa, ba Hazel balilembeele Lesa kalata. Muli iyi kalata balembele abati: “Mwe Lesa nalepepa kuli imwe, nale-esha na maka yandi yonse pa kuti ndecita ifisuma lelo mwalilenga nalacula. Nomba nalamusha kabili nakulacita fye fyonse ifyo ndemona ukuti e fingalenga naba ne nsansa.” Ala tulalililako ubulanda abantu ababa nga ba Hazel abasumina ukuti Lesa e ulenga balecula!

⁸ Lelo ifwe twalisambilila mwi buuku lya kwa Yobo ukuti Lesa te ulenga tulecula. Uulenga tulecula ni Satana. Twalisambilila no kuti abantu nga balecula tatufwile ukulatontonkanya ukuti icilengele balecula ni co balicita ifyabipa. Baibo itweba ukuti “inshita ne fintu ificitika ukwabula ukwenekela” kuti fyacitikila umuntu uuli onse kabili pa nshita iili yonse. (Luk. Mil. 9:11; Yobo 4:​1, 8) Na kabili twalisambilila ukuti nga twatwalilila ukubombela Yehova ne cishinka nangu natukwata amesho, tulalenga Yehova ashinina Satana uumuseebanya ukuti wa bufi. (Yobo 2:3; Amapi. 27:11) Tulatasha sana pali ifi twasambilila mu Baibo pantu nomba twalishiba icilenga ifwe na bantu abo twatemwa tulecula. Pa numa, ba Hazel balitendeke ukusambilila Baibo ne Nte sha kwa Yehova kabili baishileishiba ukuti Lesa te walengele balecula. Balandile abati: “Nalipepele kuli Lesa na kabili ukufuma panshi ya mutima. Naebele Yehova nati nangu ca kuti namwebele ukuti nalamusha, te fyo nalefwaya. Ico nalandile ifi ni co nshamwishibe. Nomba nalishiba ukuti Yehova alintemwa. Pali ino nshita naliba ne nsansa sana.” Ala tulatasha sana pali ifi twaishiba icalenga Lesa aleleka tulecula! Nomba natumone ifyo ilyashi lya kwa Yobo lingatwafwa nga tulecula.

IFYO ILYASHI LYA KWA YOBO LITWAFWA PA KUTI TULESHIPIKISHA

9. Finshi Yobo alecita ilyo alecula? (Yakobo 5:11)

⁹ Elenganyeni ifyo Yobo alecula, aleikala mu mito, ifipute fyali umubili onse kabili alekalipwa nga nshi. Inkanda yakwe yalyonaike sana kabili alyondele icine cine. Yobo takwete sana amaka, aleikala fye kabili alebomfya ifiinga pa kuitula ifipute. Ilingi line aleilishanya pa mulandu ne fyo alekalipwa. Nomba Yobo talecula fye lelo aleshipikisha. (Belengeni Yakobo 5:11.) Cinshi calengele atwalilile ukushipikisha?

10. Bushe Yobo alelanda shani na Yehova?

¹⁰ Yobo alelondolwela Yehova fyonse ifyo aleumfwa. (Yobo 10:​1, 2; 16:20) Ku ca kumwenako mu cipandwa 3, Yobo aleilishanya sana pa mafya ayo akwete. Alemona kwati ni Yehova e walengele akwate ayo amafya. Lyena pa miku iingi abanankwe ba kwa Yobo batatu balemweba abati Lesa e walemukanda pa mulandu ne membu isho acitile. Lelo Yobo atwalilile ukubeba ukuti ali uwa cishinka kuli Yehova. Fimo ifyo Yobo alandile fyalelangilila ukuti pa nshita imo aleimona ukuti ali uwalungama ukucila Lesa. (Yobo 10:​1-3; 32:​1, 2; 35:​1, 2) Yobo alisumine ukuti inshita shimo alelanda “icilandelande” pa kuti fye alange ukuti ali uwa cishinka. (Yobo 6:​3, 26) Mu cipandwa 31, Yobo alilandile amashiwi ayalelangilila ukuti alefwaya Lesa amwebe ukuti talingile ukumukanda. (Yobo 31:35) Nomba kwena Yobo alilufyenye filya alepatikisha Lesa ukuti amwebe icalengele alecula.

11. Finshi Yehova acitilepo pali filya Yobo aleimona ukuti ali uwa kaele?

¹¹ Twamona ukuti icalengele ukuti Yobo alelanda filya na Yehova ni co ali ni cibusa wakwe sana kabili alicetekele sana ukuti Yehova ali no kumumona ukuti ali wa cishinka. Lyena ilyo Yehova alandile na Yobo mu nkuuka, tamulondolwelele ifingi pa calengele alecula. Na kabili tapeele Yobo umulandu pa fyo aleilishanya na pa fyo aleimona ukuti ali uwa kaele. Lelo nga filya fine umufyashi umusuma acita, e fyo na Yehova ali ne cikuuku kuli Yobo ilyo alemulungika. Filya Yehova acitile, e yali inshila iisuma sana iya kwafwilamo Yobo. Ne cafuminemo ca kuti Yobo ali-icefeshe, alisumine ukuti finono sana aishibe kabili alilapiile pa fyo alandile. (Yobo 31:6; 40:​4, 5; 42:​1-6) Finshi abena Israele balingile ukusambililako kuli ili lyashi, kabili finshi na ifwe twingasambililako muno nshiku?

12. Finshi abena Israele balingile ukusambililako ku lyashi lya kwa Yobo?

¹² Ifyo abena Israele balingile ukusambililako. Abena Israele balingile ukusambililako ku lyashi lya kwa Yobo. Ku ca kumwenako, natulandeko pali Mose. Taca-angukile Mose ukutungulula uluko lwa bena Israele pantu ilingi line balepondokela Yehova kabili balekalifya Mose. Ilingi line abena Israele baleilishanya pali Yehova nga ca kuti ifintu fyabakosela. Lelo Mose ena alepepa kuli Yehova nga ca kuti ifintu fyamukosela. (Ukufu. 16:​6-8; Impe. 11:​10-14; 14:​1-4, 11; 16:​41, 49; 17:5) Na kabili Mose alingile ukushipikisha ilyo Yehova amulungike. Ku ca kumwenako, ilyo abena Israele bali mu Kadeshe nalimo mu mwaka walenga 40 ukutula apo batampile ukwendauka mu matololo, Mose “talamine akanwa kakwe pa kulanda” kabili tacindike ishina lya kwa Yehova. (Amalu. 106:​32, 33) Ifi fyalengele Yehova esuminisha Mose ukwingila mu Calo ca Bulayo. (Amala. 32:​50-52) Mose afwile taumfwile bwino ifi Yehova amukenye ukuyaingila mu Calo ca Bulayo, lelo ali-icefeshe kabili alikonkele ifyo amwebele. Aba mu nkulo sha bena Israele ishakonkelepo nabo balingile ukusambilila ku lyashi lya kwa Yobo ukuti balingile ukulashipikisha amafya. Balingile ukusambililako ku lyashi lya kwa Yobo kabili balingile ukulaeba Yehova fyonse ifyo baleumfwa. Nomba balingile no kulaibukisha ukuti tabali abalungama ukucila Yehova. Na kabili balingile ukusambililako ukuba abaicefya no kusumina Yehova nga abalungika.

13. Bushe ifyo tusambilila mwi buuku lya kwa Yobo kuti fyalenga shani twalashipikisha amafya? (AbaHebere 10:36)

¹³ Ifyo twingasambililako. Apo tuli Bena Kristu, na ifwe bene tulingile ukulashipikisha. (Belengeni AbaHebere 10:36.) Ku ca kumwenako, nalimo twalilwala sana, tulacula pa mulandu wa kuti tulasakamikwa sana, nelyo twalikwata amafya mu lupwa, nangu lupwa wesu nelyo cibusa wesu alifwa, nangu twalikwata amafya yambi ayakalamba. Inshita shimo, ifyo abantu bambi batweba ne fyo batucita kuti fyalenga catukosela ukutwalilila ukushipikisha ubwafya. (Amapi. 12:18) Nomba mwi buuku lya kwa Yobo twalisambilila ukutila kuti twalondolwela Yehova fyonse ifyo tuleumfwa kabili kuti twacetekela ukuti alakutika. (1 Yoh. 5:14) Takatufulilwe nga ca kuti ilyo tulemweba ifyo tuleumfwa twatampa ukulanda “icilandelande” nga filya Yobo acitile. Lelo Lesa akatupeela amaka na mano pa kuti tukatwalilile ukushipikisha. (2 Imila. 16:9; Yako. 1:5) Na kabili kuti atulungika nga ca kuti amona ukuti nacilinga, nga filya fine acitile kuli Yobo. Mwi buuku lya kwa Yobo kuti twasambililamo ne fyo tufwile ukucita pa kuti tuleshipikisha nga ca kuti Yehova atulungika ilyo tulebelenga Baibo, nangu icilonganino ca kwa Yehova nga catufunda nelyo catulungika, nangu nga ca kuti umukalamba mu fya kwa Lesa atufunda nelyo atulungika. (Heb. 12:​5-7) Nga filya fine Yehova apaalile Yobo pa mulandu wa kuti ali-icefeshe kabili alisumine ilyo amulungike, na ifwe bene Yehova akatupaala nga ca kuti twaitemenwa ukutulungika. (2 Kor. 13:11) Ala aya masambililo ayasuma sana ayo twasambilila ku lyashi lya kwa Yobo! Nomba natusambilile pa fyo twingabomfya ilyashi lya kwa Yobo pa kusambilisha abantu icine.

IFYO TWINGABOMFYA IBUUKU LYA KWA YOBO PA KUSAMBILISHA ABANTU ICINE

14. Ni nshila nshi imo twingalondolwelamo icalenga fwe bantu tulecula?

¹⁴ Bushe ilyo mubila imbila nsuma kwaliba uwamwipushapo icalenga fwe bantu tulecula? Bushe mwamwaswike shani? Nalimo mwalimwebele ifyacitike mwi bala lya Edeni ifyo Baibo yalandapo. Nalimo mwatendekelepo ukumweba pali Satana umupashi wabipa, uwabepele Adamu na Efa ubufi ubwalengele bapondokele Lesa. (Ukute. 3:​1-6) Lyena nalimo mwalimulondolwelele ukuti ilyo Adamu na Efa bapondokele Lesa, abantu pano isonde batampile ukulacula no kulafwa. (Rom. 5:12) Na mu kulekelesha nalimo mwalimulondolwelele ukuti Lesa alileka papita inshita pa kuti cishibikwe ukuti Satana wa bufi, na pa kuti imbila nsuma iya kuti abantu bali no kuba abapwililika na kabili ibilwe. (Ukus. 21:​3, 4) Iyi ni nshila iisuma iya kwasukilamo ici cipusho kabili kuti yalenga abantu baishiba icine.

15. Kuti twabomfya shani ifyaba mwi buuku lya kwa Yobo pa kulondolwela umuntu icalenga tulecula? (Moneni ne fikope.)

¹⁵ Inshila na imbi iyo mwingabomfya pa kulondolwela abantu umulandu tuculila, kubashimikilako ilyashi lya kwa Yobo. Kuti mwabalilapo ukubeba ukuti icipusho baipusha cisuma. Lyena kuti mwabeba ukuti Yobo uwali ne cishinka kuli Lesa na o alipwishe umulandu aleculila. Aletontonkanya no kuti Lesa e walengele alecula. (Yobo 7:​17-21) Umuntu uo mulelanda nankwe nalimo kuti atemwa nga aishiba ukuti na bantu abaliko akale, balefwaya ukwishiba umulandu tuculila. Lyena kuti mwamulondolwela ukuti Satana e walengele Yobo alecula, te Lesa iyo. Satana alandile ukuti icilenga abantu balebombela Lesa ni pa mulandu ne fyo abapeela. Nga balacula kuti baleka ukumubombela. Kuti mwamulondolwela no kuti nangu ca kuti Lesa te walengele Yobo alacula, alilekele Yobo alacula. Ifi filanga ukuti alicetekela ukuti abantu kuti batwalilila ukuba aba cishinka kuli ena nangu balecula pa kuti bashinine Satana ukuti wa bufi. Mu kulekelesha kuti mwamulondolwela ukuti Yobo alitwalilile ukuba uwa cishinka kuli Yehova kabili mu kupita kwa nshita, alimupaalile nga nshi. Kanshi kuti twasansamusha abantu nga twalenga bashininkisha ukuti Yehova te ulenga balecula.

16. Landeni pa ca kumwenako icilangilila ukuti ifyaba mwi buuku lya kwa Yobo kuti fya-afwa umuntu uulecula.

¹⁶ Natulande pa fyo ifyaba mwi buuku lya kwa Yobo fya-afwile ba Mario. Bushiku bumo mu 2021, nkashi alebila imbila nsuma pa foni. Abo uyu nkashi abalilepo ukutumina ni ba Mario, alibabelengeleko ilembo limo kabili alibalondolwelele ukuti Lesa alakutika amapepo yesu, kabili ku ntanshi akatucitila ifintu ifisuma. Ilyo nkashi aipwishe ba Mario ukuti balande ifyo baletontonkanyapo pe lembo ababelengele, bamwebele ukuti ilyo atumine foni ninshi balelemba kalata iya kweba balupwa lwabo ukuti balibatemenwe nomba bali mu kuipaya. Balandile ukuti: “Nalisumina ukuti Lesa e ko aba lelo nacilamona ukuti tambikako amano.” Ilyo nkashi atumine ba Mario foni pa muku walenga bubili, balilanshenye pa fyo Yobo aculile. Ba Mario bamwene ukuti balingile ukubelenga ibuuku lya kwa Yobo lyonse. E ico nkashi alibatumine linki ya Baibo—Amalembo ya Calo Cipya. Finshi fyafuminemo? Ba Mario balisumine ukutendeka ukusambilila Baibo, kabili balyumfwile bwino ukusambilila na fimbi pali Lesa uwaba no kutemwa kabili uwalangile ukuti alibabikileko amano.

17. Cinshi mutashisha Yehova pali filya alekele ilyashi lya kwa Yobo lyalembwa mu Cebo cakwe? (Yobo 34:12)

¹⁷ Cailanga fye apabuuta tuutu ukuti Icebo ca kwa Lesa calikwata sana amaka ya kwafwa abantu ukubikako fye na bacula. (Heb. 4:12) Tulatasha Yehova pali ifi alengele ilyashi lya kwa Yobo lyalembwa mu Cebo cakwe. (Yobo 19:​23, 24) Ibuuku lya kwa Yobo litweba ukuti “ukwabula no kutwishika Lesa tacita ifyabipa.” (Belengeni Yobo 34:12.) Mwi buuku lya kwa Yobo tulasambililamo ne co Lesa alekela tulecula e lyo ne fyo twingacita pa kuti tuleshipikisha amafya. Kabili ifyabamo tulafibomfya pa kusansamusha abalecula. Mu cipande cikonkelepo, tukasambilila pa fyo twingabomfya ifyaba mwi buuku lya kwa Yobo pa kuti twingafunda bwino abantu.