Finshi Twingacita pa Kuti Tatulenaka Sana pa Mulandu ne Cikuko?

Bushe mulomfwa umwenso pa mulandu ne cikuko ca COVID-19? Abantu bambi nabo balomfwa umwenso. Napapita imyeshi iingi apo ici icikuko caishila kabili abantu balebombesha pa kuti baicingilile. Ba Dr. Hans Kluge abakalamba ba mu kabungwe ka World Health Organization mu Citungu ca Europe batile abantu abengi “balebombesha pa kuti ubu bulwele tabusalangene. Nomba ukucita ifi kulalenga baleka ukubika amano ku fintu nelyo ukulafwaya ukucita ifintu fimo kabili mu kuya kwa nshita balanaka.”

Na imwe nga ca kuti ifi twalandapo e fyo muleumfwa, mwilaumfwa ububi. Ifyaba mu Baibolo fileafwa abantu ukwishiba ifyo bengacita pa kuti baleshipikisha ilyo kuli icikuko. Na imwe bene kuti fyamwafwa.

• Cinshi kubela ukunaka ilyo kuli icikuko?

• Cinshi ukunaka pa mulandu ne cikuko kwabipila?

• Mashinte nshi aya mu Baibolo ayengamwafwa ukukanalaanaka pa mulandu ne cikuko?

• Amalembo ya mu Baibolo ayengamwafwa nga namunaka pa mulandu wa cikuko

Cinshi kubela ukunaka ilyo kuli icikuko?

Umuntu nga alenaka pa mulandu ne cikuko te kutila ninshi nalwala, lelo icilenga ni lintu amafya umuntu akwete yakokola ukupwa pa mulandu ne cikuko. Ifyo abantu bomfwa nga ca kuti nabanaka pa mulandu ne cikuko filapusanapusana, fimo ni fi:

• Balaleka ukucita ifintu ifyo balecita

• Balaleka ukulya bwino no kulaala bwino

• Ukulafulwa bwangu

• Balanaka ukubomba imilimo iya yanguka

• Balaleka ukubika amano ku fintu

• Balamona kwati ifintu fikatwalilila fye ukubipa

Cinshi ukunaka pa mulandu necikuko kwabipila?

Nga tulenaka sana pa mulandu ne cikuko kuti twabika ubumi bwesu e lyo no bwa bantu bambi mu busanso. Nga ca kuti tatucitilepo fimo pali ubu ubwafya kuti twaleka ukulakonka ifyo batweba pa kuti tuleicingilila kuli ici icikuko ca COVID icileipaya abantu. Mu kupita kwa nshita kuti twalafwaya fye ukucita ifyo tulefwaya pa mulandu wa kuti natutendwa ukutubikila ifibindo, nomba nga caba ifi kuti twabika abantu bambi mu busanso.

Apo tuleikala mu nshita iyayafya abantu abengi nabamona ukuti ifyo Baibolo ilanda fya cine, itila: “Bushe ulanenuka mu bushiku bwa macushi? Awe ninshi amaka yobe yanono.” (Amapinda 24:10) Amashinte ayaba mu Baibolo kuti yatwafwa ukushipikisha nga tuli na mafya e lyo na lintu kuli icikuko.

Mashinte nshi aya mu Baibolo ayengamwafwa ukukanalaanaka pa mulandu ne cikuko?

• Mwilaba mupepi na bantu lelo mulelanda nabo

  Ifyo Baibolo ilanda: ‘Cibusa wa cishinka. . . afyalwa ilyo kuli ubucushi.’—Amapinda 17:17.

  Ico cacindamina: Ifibusa fya cine filatukoselesha. (1 Abena Tesalonika 5:11) Lelo ukutwalilila ukuba fweka kuti kwalenga twalwala.—Amapinda 18:1.

  Esheniko ifi: Mulelandako ne fibusa fyenu pa foni, pa vidio nelyo ukubalembelako ama meseji. Nga ca kuti ubo bushiku tamuleumfwa bwino mule-ebako abanenu kabili na imwe mulebepushako ifyo bali. Mulelanshanya pa filemwafwa ukushipikisha ilyo kuli ici cikuko. Mulecitila ifibusa fyenu ifintu ifisuma. Nga mulecita ifi mwakulaumfwa bwino.

• Mulebomfya bwino inshita

  Ifyo Baibolo ilanda: “Mulebomfya bwino inshita yonse iyo mwashukila.”—Abena Efese 5:16.

  Ico cacindamina: Nga mulebomfya bwino inshita yenu kuti mwaba ne nsansa kabili te kuti mulesakamana sana.—Luka 12:25.

  Esheniko ifi: Ukucila ukulaikalila fye ukulatontonkanya pa fyo ifintu fibipile, mule-esha ukulatontonkanya pa fyo mwingacita muli iyo nshita. Ku ca kumwenako, apo kuli icikuko namukwata inshita iikalamba iya kubombela pa fintu fimo nelyo ukucita fimo ifyo mwalefwaisha ukucita kabili namukwata inshita iikalamba iya kuba pamo na balupwa lwenu.

• Lyonse mulecita ifyo mwapanga ukucita

  Ifyo Baibolo ilanda: “Nomba fyonse filecitika bwino bwino kabili ukwabula icimfulunganya.”—1 Abena Korinti 14:40.

  Ico cacindamina: Abantu abengi balatemwa ukubomba nga ca kuti nabakwata ifyo bapangile ukucita.

  Esheniko ifi: Mulelemba ifyo mulefwaya ukucita ukulingana ne fyo ifintu fili. Mulekwata inshita ya kubombela pa fya ku sukulu, ifya ku ncito, imilimo ya pa ng’anda e lyo ne nshita ya kukosha bucibusa bwenu na Lesa. Mulelembapo na lintu mwakulacita ifintu ifingalenga mwabeelako no bumi ubusuma, pamo nga ukukwatako inshita ya kuba pamo na balupwa, ukulaangalako pa nse e lyo no kulatukushako umubili. Nga papita inshita mulelolesha apo mwalemba ifyo mwapanga ukucita no kwalulako fimo nga nacilinga.

• Mulealuka imiceele nga ya-aluka

  Ifyo Baibolo ilanda: “Uwasalapuka nga amona ububi alabelama.”—Amapinda 22:3.

  Ico cacindamina: Ukulingana no ko mwikala, imiceele nga ya-aluka kuti mulefilwa no kucita ifintu fimo ifyacindama ku bumi pamo ngo kufuminako pa nse mu kupupwa umwela nelyo ukontelako akasuba.

  Esheniko ifi: Nga mwamona ukuti inshita ya mpepo yalafika mulealula ifyo mwabika ifintu mu ng’anda nelyo mu ofeshi pa kuti akasuba kaleingila. Mulesalako imilimo imo iyo mwingabombela pa nse te mulandu no kutalala. Nga kuti mwakumanisha mulefwala ifya kufwala ifyakaba ilyo kuli impepo pa kuti muleikalako pa nse inshita iitali.

  Mu nshita ya lusuba, abantu abengi balaba sana pa nse, kanshi muleicingilila. Muletontonkanishisha libela uko mwingafwaya ukuya, kabili muleyako ilyo takuli abantu abengi.

• Mulekonka ifyo bamweba pa kuicingilila kuli COVID-19

  Ifyo Baibolo ilanda: “Umuwelewele alafulwa kabili alacishamo ukuicetekela.”—Amapinda 14:16.

  Ico cacindamina: Ubulwele bwa COVID-19 bulepaya, kabili kuti twayambula nga ca kuti tatuleicingilila.

  Esheniko ifi: Cila nshita mulepituluka mu fyo bamweba ukuti mulecita pa kuicingilila pa kuti mumone nga mulefikonka. Mulebika amano ku fyo mulecita pa kuti tamuileteleele nelyo ukuletelela balupwa lwenu, ukubikako fye na bantu bambi.

• Mulekosha bucibusa bwenu na Lesa

  Ifyo Baibolo ilanda: “Palameni kuli Lesa, na o akapalama kuli imwe.”—Yakobo 4:8.

  Ico cacindamina: Lesa kuti amwafwa ukushipikisha ilyo muli na mafya ayali yonse.—Esaya 41:13.

  Esheniko ifi: Cila bushiku mulebelengako Icebo ca kwa Lesa, Baibolo. Ukubelenga Baibolo kuti kwamwafwa ukuba cibusa wa kwa Lesa.

Kuti mwaipusha Inte sha kwa Yehova pa fyo bacita pa kuti batwalilile ukulalongana te mulande ne cikuko ca COVID-19 pa kuti na imwe mwinganonkelamo. Ku ca kumwenako, Inte sha kwa Yehova mwi sonde lyonse babomfya Zoom nelyo inshila shimbi isha videoconference ilyo balelongana ukulongana kwa pa cilonganino, icibukisho ca mfwa ya kwa Yesu, e lyo no kulongana kwa citungu.

Amalembo ya mu Baibolo ayengamwafwa nga namunaka pa mulandu wa cikuko

Esaya 33:24: “Takuli umwikashi uukatila: “Nindwala.”

Umwalola aya mashiwi: Lesa alitulaya ukuti akafumyapo amalwele.