ABACAICE BEPUSHA UKUTI
Kuti Nacita Shani nga Nshatemwa Isukulu?
Bakafundisha bamo balishupa. Abanobe kuti balakupatikisha ukucita ifyabipa nelyo ifyo ushilefwaya. Amashindano yalakosa kabili bakafundisha balapeela ifya ku sukulu ifingi ifya kucitila ku ng’anda. Ifi twalandapo kuti fyalenga wapata isukulu. Umukashana Rachela alandile ukuti:
“Kuti natemwapo ukuya ku cifulo cimbi, ukucila ukuya ku sukulu. Kuti natemwapo ukuya ku lulamba lwa bemba, nelyo mu kwangala na banandi nangu ukwafwilishako abafyashi bandi ukuwamya pa ng’anda no kwipika!”
Nga ca kuti umfwa nge fyo Rachel omfwa, ninshi nalimo umona isukulu kwati cifungo, kabili ufwile ukutwalilila fye ukushipikisha mpaka ukapwishe isukulu. Bushe kuli ifyo wingacita pa kuti wilamona isukulu kwati cifungo?
Ico ufwile ukwishiba. Nga wacitapo cimo pa kuti utemwe isukulu, ukaleka ukulimona nge cintu ico ulingile ukulashipikisha. Isukulu likalenga ukeshibe ifingi ifikakwafwa nga wakula.
Pa kuti utemwe isukulu, kuti cawama watontonkanya sana pa fyakonkapo:
Ubusuma bwaba mu kusambilila. Nga wasambilila, ukeshiba ifya kupwisha amafya ukalakwata pa ncito e lyo na mafya yambi. Tawakalelolela fye ukuti abantu bambi e bo bakalekupwishisha amafya. Yipushe auti, ‘Nangu ca kuti kwaliba fimo ifyo nshatemwa pe sukulu, bushe ifyo nsambilila fingafwa shani pali ino nshita?’
Ishinte lye funde ilya mu Baibo: “Sunga amano yene yene no kutontonkanya bwino pa fintu.”—Amapinda 3:21.
Nga ulefwaya ukwishibilapo na fimbi mona icipande citila “What if I’m Failing at School?”
Kuti wasambililako ifisuma. Ifyo mucita lyonse ku sukulu kuti fyalenga waishiba ifya kubomfya bwino inshita, tawakalecita ifintu icicitecite kabili ukalabombesha. Iyi imibele twalandapo kuti yakwafwa nga wakula. Yipushe auti: ‘Bushe ifyo tucita ku sukulu lyonse fingafwa shani pa kuti nilacita ifintu icicitecite kabili ndebombesha? Bushe kuliko mumo umo nshicita bwino umo mfwile ukuwamyako?’
Ishinte lye funde ilya mu Baibo: “Mu kubombesha konse mulafuma ifisuma.”—Amapinda 14:23.
Nga ulefwaya ukwishibilapo na fimbi mona icipande citila “How Can I Manage My Time?”
Kuti uleumfwana bwino na bantu. Ukuba pamo na abo usambilila nabo kuti kwalenga walalangulukilako abantu kabili walabacindika. Umulumendo Joshua alandile ati: “Ukwishiba ifya kulanshanya bwino na bantu kwalicindama nga filya fine ukusambilila ilyashi lya kale na sayansi kwacindama. Ukwishiba ifya kulanshanya bwino na bantu kuti kwatwafwa sana mu mikalile yesu.” Yipushe auti, ‘Finshi nasambilila ku sukulu pa fyo mfwile ukulaumfwana na abantu abalekanalekana, ukubikako fye na ba kuti inkulilo yabo nelyo ifyo basuminamo fyalipusana ne nkulilo yandi nelyo ifyo nasuminamo?’
Ishinte lye funde ilya mu Baibo: “Lyonse mule-esha na maka yenu yonse ukuba aba mutende ku bantu bonse.”—AbaHebere 12:14.
Nga ulefwaya ukwishibilapo na fimbi mona icipande citila “Bushe Kuti Nacita Shani pa Kuti Ndelanshanya Bwino na Bantu?”
Kuti lyalenga waishiba incito ukalabomba. Isukulu kuti lyalenga waishiba ifyo wacenjelamo kabili kuti wasala incito ukalabomba ukulingana ne fyo wacenjelamo. Umukashana Brooke alandile ati: “Kuti wasambililako ne milimo imo ica kuti nga wapwisha isukulu kuti waingila ne ncito. Ifi fine e fyo cali kuli ine.” Yipushe auti: ‘Ni ncito nshi nkalabomba nga napwisha isukulu pa kuti nkaleisakamana? Kuti nacita shani pa kuti ifyo ndesambilila fyalingana ne ncito nkalabomba?’
Ishinte lye funde ilya mu Baibo: “Uleishiba uko uleya.”—Amapinda 4:26, Contemporary English Version.
a Amashina yamo nabayalula.