LYONSE ilyo mwapeelwa ilyashi mwi sukulu, liba lishuko lya kulundulukilapo. Bikeniko umutima sana, mukasuka mukamone ukulunduluka kwenu kabili kukamoneka na kuli bambi. (1 Tim. 4:15) Isukulu likamwafwa ukulundulula ukulamuka kwenu sana.

Bushe mulomfwa umwenso ilyo muli no kulanda pa ntanshi ya cilonganino? Ico ca cifyalilwa, nangu fye mwalilanda amalyashi ayengi mwi sukulu. Lelo kwaba fimo ifingamwafwa ukucefyako umwenso. Belesheni ukubelenga mu kupongomoka ilingi ku ng’anda. Ku kulongana muleasukapo ilingi, kabili nga ni mwe bakasabankanya, mulebombako libili libili mu mulimo wa mwi bala. Ici cikalenga mukabeleshe ukulanda pa ntanshi ya bantu. E lyo nga mwapeelwa ilyashi lya busambi, pekanyeni ilyo kucili nshita no kupitulukamo ukulilanda mu kupongomoka. Ibukisheni ukuti ibumba mukalandako lya bucibusa. Ilyo mushilaima ukuyalande lyashi ilili lyonse, pepeni kuli Yehova. Alaitemenwa ukupo mupashi wa mushilo ku babomfi bakwe abamulomba.—Luka 11:13; Fil. 4:6, 7.

Mwienekela ifyacishamo. Palapite nshita pa kuba kalanda wakamamo na menshi no kuba kasambilisha musuma. (Mika 6:8) Nga e lyo mulembeshe fye mwi sukulu, mwitila apo pene muli no kulanda ilyashi ilisuma icine cine. Lelo, bombeleni pa kufunda kumo ukwa milandile pa muku umo. Belengeni iciputulwa muli cino citabo icilanda pali yo milandile. Nga kuti mwakumamo, kuti mwacita ne fitubulwilwe muli co ciputulwa. Ici cikalenga mukabeleshe ifikumine ku fintu muli no kufundwapo ilyo mushilalanda ilyashi lyenu ku cilonganino. Mukasuka amulunduluka.

Ifya Kupekanya Amalyashi ya Kubelenga

Ukupekanishisha ukubelenga kwa pa cintubwingi te kwishiba fye ukushimbula amashiwi yali mu fyo muli no kubelenga. Tukuteni ukumfwikisha umo ifyo fyebo filolele. Ilyo fye bamupa ilyashi lya kubelenga, belengenimo uku muleibukisha ukuti ico mulebelengela, kufwaya ukumfwikisha umo ifyo fyebo filolele. Esheni ukumfwikisha icishinka cili muli sentensi umo na umo ne cilelandwapo muli paragrafu umo na umo pa kuti mubelenge ifyaumfwika bwino no kucincimuka kwalinga. Kuti mwaipushako abaishibisha ulo lulimi pa kuti mulungike ukushimbula amashiwi mushabelesha. Ishibeni ifyo fyebo bwino. Abafyashi kuti bayafwa abana babo ukucite ci.

Bushe namupeelwa ukubelenga ifyebo muli Baibolo nelyo fye amaparagrafu mu cipande ca mu Ulupungu lwa kwa Kalinda? Nga mwalikwata amatepu mu lulimi lwenu, kuti camwafwa sana ukukutika ku mibelengele no kumfwa ifyo bashimbula, ifyo bashimpa, ifyo bakomailapo, ne fyo baalula ishiwi. Lyene esheni ukusanshamo ifi ilyo mulebelenga.

Ilyo mwatendeka ukubombela pa lyashi lyenu, belengeni isambililo lilanda pa milandile iyo bamwebele ukubombelapo. Nga cingacitika, pitulukeni muli ilyo isambililo pa numa mwabelenga ifyebo mupeelwe imiku iingi mu kupongomoka. Tukuteni ukubomfya uko kufunda mubelengele konse fye.

Uku kusambilila kukamwafwa sana mu butumikishi. Ilyo muli mu mulimo wa mwi bala, kulaba inshita ishingi isha kubelengela bambi. Apo Icebo ca kwa Lesa calikwata amaka ya kwalula abantu, calicindama ukuti mulecibelenga bwino. (Heb. 4:12) Mwienekela ukwishiba fyonse fye pa lwa kubelenga bwino pa numa ya kulanda ilyashi lya kubelenga umuku umo nelyo ibili. Umutumwa Paulo alembeele eluda wa Bwina Kristu uwabeleshe pa myaka iingi ati: “Ubike umutima pa kubelenga.”—1 Tim. 4:13.

Ukubombela pa Mutwe ne Mitantikile

Ilyo mwapokelela ilyashi mwi sukulu ililekabila mupange imitantikile, kuti mwacita shani?

Kuli ifintu fitatu ifyo mulekabila ukutontonkanyapo: (1) umutwe muli no kulandapo, (2) imitantikile e lyo no muntu muli no kulandako, na (3) icishinka ca kufundwapo ico bamwebele ukubombelapo.

Mulingile ukufwaya ifyebo pali uyo mutwe muli no kulandapo. Lelo ilyo mushilafika apatali mu kufwaya, tontonkanyeni sana pa mitantikile yenu e lyo no muntu muli no kulandako, apo ifi fintu fili no kwampana no musango wa fyebo muli no kulanda e lyo ne nshila mukafilandilamo, nampo nga kulanda nge lyashi nelyo nge cilangililo. Mitantikile nshi mukasala? Bushe muli no kulangilila ifya kushimikila imbila nsuma ku muntu mwaishiba? Nelyo bushe muli no kulangilila ifya kucita ilyo mwakumanya umuntu pa muku wa kubalilapo? Bushe uyo muntu, mukalamba pali imwe nelyo mwaice? Finshi aletontonkanya pa mulandu mulefwaya ukulanda nankwe? Finshi napamo aishiba kale pali uyo mulandu? Cinshi mulefwaya cumfwike mu kulanshanya kwenu? Ifyasuko kuli aya mepusho fikamwafwa ukwishiba umwa kulola pa kupekanya.

Ni kwi muli no kusanga ifyebo bamwebele ukulandapo? Pa mabula 33 ukufika ku 38 aya cino citabo, nabalandapo pa mutwe uleti “Ukwishiba Ukusapika.” Belengenipo, lyene bomfyeni ifitabo fya kusapikamo ifyo mwakwata. Ilingi line bwangu bwangu fye muli no kusanga ifyebo ifingi sana ukucila ifyo mwingabomfya. Belengeni ifingi pa kuti mwishibe ubwingi bwa fyebo fyabapo pali ilyo lyashi. Lelo ilyo mulecite fyo, ibukisheni imitantikile muli no kubomfya no muntu muli no kulandako. Shileni ifishinka fiweme ukubomfya.

Ilyo mushilateyanya ilyashi no kusala ifishinka mukabomfya, belengeni icishinka ca kufundwapo ico bamwebele ukubombelapo. Umo uwa milandu ikalamba mupeelelwe ilyashi kumona ifyo muli no kubomfya ico cishinka.

Nga mwalanda ifyebo mu nshita mupimiinwe, mukasondolwela bwino, pantu nga mwalya inshita bakamupa iciishibilo ca kuti lekeni. Lelo mu butumikishi bwa mwi bala, inshita taiba mulandu sana. Kanshi ilyo mulepekanya, muleibukisha ne nshita mukwete, lelo ica kupooseshako amano cili misambilishishe isuma.

Icishili ca Kulaba pa lwa Mitantikile. Bebeteni imitubululo ili pe bula 82, no kusalapo iingabomba bwino mu butumikishi bwenu kabili ingamulenga ukulangilila inshila sha cine cine umo ifyebo mupeelwe fingabomfiwa. Nga muli bakokole mwi sukulu, moneni ili lyashi nge shuko lya kubombesha no kulundapo ukulamuka kwa mu butumikishi.

Nga ca kuti kangalila we Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa amweba imitantikile muli no kubomfya, sumineni no kubomfya iyo ine mitantikile. Imitantikile iingi isanshamo ukushimikila. Nga tamwashimikilapo mu mitantikile bamwebele ukubomfya, ipusheni bakasabankanya abashimikilapo muli yo mitantikile bamupandeko amano. Nga cingacitika, esheni ukulanda pa fyebo muli no kulanda mu lyashi mu mitantikile nga ilya ine muli no kubomfya mwi sukulu. Ici cikamwafwa ukufika pa buyo bwacindama mu kusambilila kwenu.

Nga ca Kuti Muli no Kulanda Ifyo Fyebo nge Lyashi

Nga muli baume, kuti mwaebwa ukulanda ifyebo ku cilonganino nge lyashi. Pa kupekanya aya malyashi, ifishinka ifilekabilwa ukutontonkanyapo nafipalana na filya fitantikwe kale ifya malyashi ya busambi aya kulanda nge cilangililo. Icipuseneko fye libumba ne nshila ya kufilandilamo.

Cisuma ukupekanya ifyebo fyenu mu nshila ya kuti bonse mwi bumba banonkelamo. Abengi mwi bumba balishiba icine ca kutendekelako ica mu Baibolo. Kuti limbi balishiba ifyebo mupeelwe ukulandapo. Tontonkanyeni pa fyo baishiba kale pali fyo fyebo mukalandapo. Esheni ukufwaya inshila ilyashi lyenu lingabanonseshamo. Ipusheni mwe bene amuti: ‘Bushe kuti nabomfya shani ili lyashi ku kulenga ncishemo ukutesekesha Yehova ngo muntu, no kulenga abali mwi bumba ukucita ifyo fine? Finshi fili muli fi fyebo ifingatwafwa ukwiluka ukufwaya kwa kwa Lesa? Ni shani fintu ifi fyebo fingatwafwa ukupingula bwino muli cino calo cayandatilwa no lunkumbwa lwa mubili?’ (Efes. 2:3) Pa kusanga ifyasuko fisuma kuli aya mepusho kano mwasapika. Ilyo mulebomfya Baibolo, te kubelenga fye ilembo capwa. Pelululeni pa malembo mwabelenga, no kulangilila ifyo yaleafwa ukumfwikisha fimo. (Imil. 17:2, 3) Mwiesha ukufusha ifya kulanda. Landeni ilyashi lyenu mu nshila yayayanguka ukwibukisha.

Ukupekanya kusanshamo no kwangwa ku fyo muli no kulanda. Mwisuula ulu lubali. Esheni ukulanda ilyashi lyenu mu kupongomoka. Nga mwabombesha mu kubelenga sana pa kufunda kwa milandile uko mulebombelapo no kwesha ukukubomfya, cikamwafwa sana ukulunduluka. Nampo nga muli bakalanda bapya nelyo nga mwalibelesha, pekanyeni bwino pa kuti mukalande no kushininwa no kuisanshamo ukulingana ne fyo ifyebo filefwaya. Ilyo mulebombela pa lyashi limo na limo mwi sukulu, ibukisheni ubuyo bwa kubomfya ici ca bupe Lesa atupa, e kutila ishiwi, ku kucindikilamo Yehova.—Amalu. 150:6.

PROGRAMU we Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa apekanishiwa ku kunonsha icilonganino conse. Ifyebo fyacindama na fimbi filalandwa ku kulongana kumbi pamo ngo kulongana kukalamba na mabungano. Nga namupeelwa ilyashi muli aya maprogramu, ninshi namupeelwa umulimo wafinisha. Umutumwa Paulo acincishe kangalila wa Bwina Kristu Timote ukuimona umwine ne sambilisho lyakwe. (1 Tim. 4:16) Abasangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu babomfya inshita yabo iyacindama—bamo balatukuta sana pa kuti basangweko ku kwisasambilila imilandu ikumine bucibusa bwabo na Lesa. Ukusambilisha abo bantu lyaba lishuko lyakatama nga nshi! Kuti mwacita shani pa kuti mulesambilisha bwino?

Ifishinka Fikalamba Ukufuma mu Kubelenga Baibolo

Ili lyashi lya mu sukulu lyashimpwa pa kubelenga Baibolo ukwa muli uyo mulungu. Mulingile ukukomaila pa fintu ifyo fyebo fitukumine lelo. Nga fintu cashimikwa pali Nehemia 8:8, Esra na bo ali nabo babelengele Icebo ca kwa Lesa ku bantu bonse, ukucilondolola, ‘ukushilimuna,’ no kulenga abantu beluke. Ukulanda ifishinka fikalamba ifya mu Baibolo kulalenga na imwe ukucite fyo fine.

Kuti mwapekanya shani ili lyashi? Belengeni iciputulwa mupeelwe ica mu Baibolo ilyo kucili umulungu umo nelyo iingi nga kuti mwakumamo. Lyene, tontonkanyeni pa cilonganino cenu ne fyo cilekabila. Pepeni kuli Lesa. Kufunda nshi, ifya kumwenako, ne fishinte ukufuma muli ci ciputulwa ca mu Cebo ca kwa Lesa ifingafwa ukubombela pali fyo filekabilwa?

Ukusapika kwalicindama. Bushe mulamona icisontelelo ca pa mpela ya mwaka mu Ulupungu lwa kwa Kalinda? Cibomfyeni. Nga mwasokota ifyalembwa pa fikomo musalile ukulandapo, kuti mwasanga ifyalengele ifyebo fya muli fyo fikomo ukulembwa, ubulondoloshi bwa kufishiwapo kwa kusesema, ubulondoloshi bwa fintu amalembo yamo yasokolola pa lwa kwa Yehova, nelyo ukulanda pa lwa fishinte fimo. Mwiesha ukufusha ifishinka fya kulandapo. Fwailisheni fye pa fikomo fimo fimo ifyo musalile. Cisuma ukulanda fye pa finono, lelo ukufilanda bwino bwino.

Muli ili lyashi kuti mwaipusha ne bumba ukulanda pa fyo bamwenenemo mu kubelenga kwa Baibolo ukwa uyo mulungu. Finshi basangilemo ifingabanonsha mwi sambililo lya pa lwabo ne lya lupwa nelyo mu butumikishi atemwa mu mikalile yabo? Mibele nshi iya kwa Yehova iyamoneke mu fyo alecita ku bantu ne nko? Finshi abali mwi bumba basambilile ifyakoseshe icitetekelo cabo no kukusha ukutasha kwabo kuli Yehova? Mwilanda pa fishinka fyapikana. Komaileni pa bupilibulo bwa fishinka mulelandapo ne fyo fingabomfiwa.

Ilyashi lya Kufunda

Ili lyashi lyakulafuma mu fyebo fyalembwa kale, pamo nga mu cipande ca mu Ulupungu lwa kwa Kalinda nelyo Loleni! atemwa mu citabo. Ilingi line mukasanga ukuti ifyebo filafula ukucila inshita ipeelwe. Kuti mwabomba shani pali ili lyashi? Kubombapo nga kasambilisha, te kufilanda fye no kupwisha. Kangalila afwile ukuba “uwakampuko kusambilisha.”—1 Tim. 3:2.

Pa kupekanya baleni belengeni ifyebo mupeelwe. Belengeni amalembo. Etetuleni. Esheni ukucite fyo ilyo kucili inshita sana ku bushiku bwe lyashi. Ibukisheni ukuti bamunyina balakoseleshiwa ukubelengela kabela ifyebo fyalembwa umuli no kufuma ilyashi lyenu. Umulimo wenu te wa kupituluka fye muli fyo fyebo nelyo ukufisupula, lelo wa kulondolola ifyo fifwile ukubomfiwa. Londololeni imbali shimo isha ifyo fyebo mu nshila inganonsha sana icilonganino.

Icilonganino cimo na cimo calikwata imibele ya ciko kwati fye filya umwana umo na umo aba uwaibela. Umufyashi waishiba ukusambilisha tashimikila fye umwana pa mibele isuma. Alapelulushanya no mwana wakwe. Alebukisha ubuntu bwa mwana na mafya ayo uyu mwana apitamo. E fyo caba na kuli bakasambilisha ba mu cilonganino, baleesha ukwiluka no kulanda pa filekabila ibumba balelandako. Lelo, kasambilisha washilimuka takalande ifya kumwenako ifingaseebanya umo mwi bumba. Akalondolola ubunonshi ubo abenda mu nshila sha kwa Yehova baleipakisha kabili akakomaila pa kufunda kwa mu Malembo ukwingafwa icilonganino ukushipikisha bwino amafya cikwete.

Ukusambilisha kusuma kulafika pa mitima ya bali mwi bumba. Ne ci cifwaya batesekeshe umo ifi fishinka filolele, te kufilanda fye iyo. Mufwile ukwangwa nga nshi abantu mulefunda. Abacemi ba ku mupashi balingile ukwishiba umukuni. Nga ca kuti baleibukisha amafya ayo abapusanapusana balepitamo, bakalanda ifya kukoselesha, bakalailuka, bakaba ne cililishi, no kulangulukilako.

Nga fintu bakasambilisha bakampuka baishiba, ilyashi lifwile ukukwata ubuyo bwaishibwa bwino bwino. Ifyebo fifwile ukulandwa mu nshila ya kuti ifishinka fikalamba fyapulamo no kwibukishiwa. Ibumba lifwile ukusendapo ifishinka bengabomfya icine cine mu mikalile yabo.

Ukulongana kwa Mulimo

Ilyo mulelanda ilyashi lishimpilwe pa cipande cili mu Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu, ubwafya kuti bwapusanako panono. Pano pena icifwaikwa kulenga ibumba lyumfwikishe ifilembelwe, te kuisalila ifingalinga ibumba. Afweni ibumba ukupelulula pa malembo umufumine ukufunda ukuli konse ukuli mu cipande. (Tito 1:9) Inshita yalipimwa, kabili pali uyo mulandu ilingi teti muletemo ifyebo na fimbi.

Lelo inshita imbi, kuti bamweba ukulanda pa fyebo fishifumine mu cipande ca mu Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu. Napamo kuti bamweba ukumona mu Ulupungu lwa kwa Kalinda, nelyo ilyashi kuti likwete fye ifishinka ifipi ifinono. Cikaba kuli imwe pamo nga kasambilisha ukutontonkanya pa filekabila icilonganino ukwampanya ne fyebo mupeelwe. Napamo kuti mwakabila ukubomfya icilangililo icipi, ica kulungatika nelyo ukushimika ica kukumanya calinga. Ibukisheni ukuti ilyashi lyenu te kulanda fye pa fyebo mupeelwe, lelo lifwile ukulandwa mu nshila ya kuti icilonganino cayafwilishiwa ukubomba umulimo untu Icebo ca kwa Lesa catweba no kusangamo insansa mu kuubomba.—Imil. 20:20, 21.

Ilyo mulepekanya ilyashi lyenu, tontonkanyeni pa mibele ya baba mu cilonganino. Batasheni mu fyo balebomba bwino. Bushe nga babomfya imitubululo ipeelwe mu fyebo mulelandapo kuti yabaafwa shani ukubomba bwino mu butumikishi no kusangamo ubuseko?

Bushe mu lyashi lyenu muli icilangililo nelyo ukulanshanya kwa kwipusha? Nga ni fyo, pekanyeni ilyo kucili nshita. Bamo batemwa ukweba fye umo ukubapekanishishako, lelo ici te lyonse cibomba bwino. Nga cingacitika, pitulukeni mu cilangililo nelyo ukulanshanya kwa kwipusha pa ntanshi ya bushiku bwa kulongana. Shininkisheni ukuti ulu lubali lwa lyashi lyenu lwacitwa mu nshila ya kuti na lo lwasambilishako ibumba.

Ukulongana Kukalamba na Mabungano

Bamunyina balundulula imibele isuma iya ku mupashi kabili abalanda bwino pa cintubwingi no kusambilisha bwino, mu kuya kwa nshita kuti baebwa ukulandako ilyashi pali programu wa kulongana