Mu January 2006, bamunyinefwe batendeke ukubombesha ukufwaya icifulo cisuma ico abantu abengi nga nshi bengalonganinapo mu Tbilisi umusumba ukalamba uwa calo ca Georgia. Abali no kusangwa ku kulongana mu fifulo fya kulonganinamo fimbi, bali no kulaumfwila amalyashi pali lamya.

Muli iyi myaka yapita ubuteko bwa calo ca Georgia panono panono bwatendeke ukulapeela abekala calo insambu ya kuipepela. E mulandu wine nangu ca kuti baNte balabacusha sana, balitwalilile ukubombesha, kabili balicetekele ukuti icifulo ca kulonganinapo cali no kumoneka mu musumba ukalamba. Kwena, abena Georgia baliba bwino sana kabili ba cileela. Lelo nangu cibe fyo, kwaba abakalamba ba mipepele imbi ababa ne mpatila iyabipa nga nshi. Bushe baali no kubwesha imitima yabo no kusuminisha baNte ukusonkela icikuulwa ica kuti bakalonganinemo?

Bamunyinefwe abaali muli Komiti ya Kulongana kwa Citungu bailemona abakalamba ba fibansa fya mupila ifyalekanalekana ne fikuulwa fikalamba umubela ifyangalo. Abakalamba ba ifi fifulo balesumina ukutila kuti bafibomfya, lelo bamunyinefwe nga balanda inshiku sha kulongana, balya bantu balekaana. Aba muli komiti ya kulongana balipapile ilyo abasakamana icikuulwa ca kulishishamo ifilimba mu musumba wa Tbilisi basumine ukuti baNte bakalonganinemo. Ici cikuulwa cabela mu kati ka musumba uukalamba, umo bashimucindikwa bakumanina nga balecita fimo ifyacindama.

Abali muli komiti ya kulongana balyumfwile bwino ukutila mu kubombesha kwabo mwalifumine ifisuma. E ico batendeke ukupekanya ukulongana mu matauni ne misumba imbi ukusanshako ne tauni lya Tsnori, na Kaspi e lyo ne misumba ya Kutaisi, Zugdidi na Gori. Kwali no mulimo uukalamba uwa kubika bamashini bakulenga amashiwi yaleumfwika mu fifulo monse umwabelele ukulongana pa kuti balekutika kuli programu pa nshita fye imo ine. Balipekenye fyonse kabili balelolela fye ukulongana. Lyena mu kupumikisha ilyo kwashele fye umulungu umo ukutila ukulongana kutendeke, abakalamba abasakamana icikuulwa ca kulishishamo ifilimba mu musumba wa Tbilisi balikenye baNte ukulonganinamo. Tabalandile no mulandu bakaanine.

Icipapwa ca Kubalilapo

Cinshi bamunyinefwe baali no kucita apo ne nshiku sha kutendeka ukulongana shali fye mupepi? Batontonkenye ukutila icisheleko fye kuyalonganina kwi tauni lya Marneuli ukwaba amafarmu, ukwalepa bakilomita 40 ukufuma mu musumba wa Tbilisi. Ilingi line balelonganina ukulongana kwa citungu ku Marneuli kwine pe farmu lya lupwa lumo ifi ulwa Nte sha kwa Yehova. Kale ici cifulo balelonganinapo cali libala ilikalamba. Imyaka 10 iyapita, ifilonganino fyonse ifya mu Tbilisi fyalelonganina pali ili line farmu. Nomba, ku Marneuli kwine, e ko baNte babasansa icabipisha ku bantu aba lupato.

E ico abali muli Komiti ya Kulongana kwa Citungu balisakamene ukuti nalimo na uno muku kuti babasansa, e lyo ubwafya bumbi bakwete bwali bwa kuti pali cilya cifulo balelonganina palekumana fye abantu 2,500, nomba bali no kucita shani pa kuti abantu 5,000 bakumane? Bushe bali no kucita shani apo ne nshita ya kulongana yali naifika? Cali kwati cipapwa ilyo abene ba mafarmu yabili ayapakana ne li line farmu balonganinapo batile, kuti babasuminisha ukulonganina mu ncende shabo nga balipilako indalama shimo ifi.

Ala mwandini bamunyinefwe balikwete umulimo ukalamba uwa kuwamya amabala pa kuti yabe icifulo cisuma ica kulonganinapo. Imfula nayo yalengele umulimo ukukosa pantu yaleloka fye umulungu onse ilyo ukulongana takulafika. Mwi bala lya bena mupalamano ilyo baNte bayashime, mwali amapoteto, e ico bamunyinefwe bali ne ncito ya kwimba amapoteto. Mu kubalilapo fye, bamunyinefwe ne nkashi mu kuitemenwa batendeke ukwimba amapoteto ninshi uku ne mfula ileloka icine icine. Lyena balifumishe ulupango umo lwapelele pa kuti bakushe icifulo ca kulonganinapo, kabili bashimpile ne milongoti pa kuti bapange ica kufimba pa muulu ku kucingilila abalelongana ku kasuba ne mfula. Bamunyinefwe balekabila ukupangilapo ifipuna fya mapulanga na fimbi ifingi, kabili balekabila ukubika ifisoselo na fimbi. Kwali imilimo ya bukapenta iingi, ukupoopa, ukuputaula amapulanga ne milimo imbi, kabili aba bwananyina abaipeelesha balebomba akasuba no bushiku ica kuti bamo tabalelala ubushiku bonse.

Lelo ico bonse basakamene ca kuti, “Bushe cikaba shani nga ca kutila imfula yatwalilila fye ukuloka ukufika fye na lintu kukaba ukulongana? Bushe abakulaisa mu kulongana tabakulaibila fye umubili onse mu matipa?” Bamunyinefwe bashitile impimbili no kufimba pa nshi apaali amatipa. Awe mukwai na kasuba nako kalibalike! E ico inshiku shonse shitatu isha kulongana akasuba nako kalibalike, kabili icifulo ca kulonganipo caliweme.

Ilyo abaishile mu kulongana bafikile, balitemenwe nga nshi ukumona ifyo apa kulonganina paweme. Apa balelonganina tapali ica kubapumfyanya icili conse ica kuti baleumfwa fye kwati bali mu calo cipya. Abalelongana baikele fye bwino bwino, kabili mu mbali mwali imiti ya makunyu ne miti imbi iitwala ifisabo e lyo na mabala ya nyanje na tomato. Ku numa ya cisebele nako kwali ifimuti ifitabilila bwino ifitwala imyangashi. Inshita ne nshita abali pa kulongana baleumfwa uko bamukolwe balelila ne nkota shileteteela ilyo abantu baletoola amani shabikiile. Kwali na fimbi ifyalelila filya ifilila mu mpanga, lelo ku balelongana ifi fyonse fyali fye kwati tunyimbo tusuma. Abalelongana tabapumfyanishiwe ku fyo baleumfwa, lelo balekutikisha amalyashi ya kufunda kusuma ukwaba mu Baibolo.